Мемлекеттік басқарудағы әлеуметтік қатынасты қолдаудағы негізгі бағыттар

 Мемлекеттің әлеуметтік саясаты- қоғамның әлеуметтік- экономикалық өмір сүру жағдайыын реттеудің бір бағыты. Ол елдегіжалпы экономикалық жағдаймен тығыз байланысты және екі жақты қызмет атқарады. Бір жағынан, әлеуметтік саясатта тікелейжәне жанама түрде экономикалық дамудың мақсаттары көрініс алады, өйткені эканомикалық іс- әрекет қоғамның барлық топтарынажақсы жағдай жасау мақсатында жасалады. Екінші шағынан, әлеуметтік саясат экономикалық өсудің факңторы болып келеді. Егерэкономикалық даму халықтың әлеуметтік жағдайын жақсартпаса, онда еңбек өнімділігі төмендеп, жұмыс күшінің сапасы кемиді;қоғамда әлеуметтік тұрақсыздық пен қарама-қайшылық артады. Әлеуметтік саясат әр елде әр түрлі әдіспен қалыптасады. Әлеуметтіксаясат қоғамның әрбір мүшесіне заңды түрде анықталып бекітілетін жұмыс деңгейін қамтамасыз ететін табыс көлемін алу туралыкепілдік береді. Нарық жағдайында мемлекет қоғамның әрбір мүшесіне өз мүмкіншілігін іске асырып, табыс табуына жағдай жасауғаміндетті болады. Әлеуметтік саясатта халықты әлеуметтік қорғау механизімінің орны ерекше. Өтпелі кезеңде экономика дағдарысқаұшырап, қоғамда жұмысыздық пен кедейшілік қалыптасқан кезде халықты мемлекет тарапынан жаппай қаржыландыру мүмкіншілігіқысқарады. Дамыған елдердің әлеуметтік саясат жүргізу тәжрибесінде бірнеше бағыттар қалыптасқан: әлеуметтік сақтандыру;жұмыскерлерді әлеуметтік қорғау; еңбекақы саясаты; еңбек нарығындағы әлеуметтік шаралар; тұрғын үй саясаты т.б  
Әлеуметтік сақтандыру – мемлекеттің әлеуметтік саясатының ең бір маңызды бөлігі. әртүлі себептерге байланысты, мысалы,өндірісте жарақат алған, жұмыскер жұмыс істеуге жарамсыз болып қалдуы мүмкін. Бұл жағдайда ол табыс табу мүмкіндігіненайрылады. Осындай жағдайда қалыптасқан пробеманы екі жолмен шешуге болады. Біріншісі- жұмыкер денсаулығынан келтірілгензақымға қарай белгілі салада көмек көрсетеледі. Бірақ бір жолғы жәрдем ұзақ уақытқа жеткіліксіз. Демек, екінші жолды- әлеуметтіксақтадыруды таңдаған дұрыс болады.  
Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы- еңбекке қабілетсіз азаматтарға материялдық және әлеуметтік қызмет көрсету саласындағықатынастарды, сондай-ақ олармен тығыз байланысты заңдық фатілерін анықтау және дауларды шешу жөніндегі іс жүргізуқатынастарын реттейтін құқықтық саласы.  
Зейнетақылар, жәрдемақылар ,жеңілдіктер және алуан түрлі қызметтер көрсету мен бағып күтудің нақты түрлері болып табылады.Әлеуметтік қамсыздандыру түрлерінің алуан түрлілігі әлеуметтік қамсыздандыру құқығын мемлекеттік бюджеттен тікелей қаржыбөлу есебінен мемлекеттік органдардың қарттар мен жұмысқа қабілетсіздерді қамтамасыз ету ретінде ғана сипатталып қоймайды.Кең мағынасында әлеуметтік қамсыздандыру азаматтарды қартайғанша және еңбекке қабілетсіз болған жағдайда қамсыздандырумен, аналар мен балаларға қамқорлық жасау мен, азаматтарды сауықтырудың профилактикадан өткізудің және олардың еңбекқабілеттілігін қалпына келтірудің маңызды құралдаы ретінде медициналық қызмет көрсетумен және емдеумен байланысты мемлекетжүргізіп және қолдап отырғаны белгілі бір әлеуметтік – экономикалық шаралардың жиынтығын сипаттайды.  
Сонымен, бүгінгі күндері Қазақстанда халықты әлеуметтік қорғаудың және халыққа әлеуметтік кепілдік берудің жаңа мехенизмдеріқалыптасуда. Республикалық және аймақтық деңгейде, өндіріс ұжымдары мен жеке адам деңгейінде әлеуметтік қрғау менәлеуметтік кепілдіктер түрлері мен нормаларын анықтау, олардың есептеу-жоспарлау әдістемелерін жетілдіру, заң жүзінде бекітужұмыстары жүргізілуде.       

Саясат әлеуметтануы — әлеуметтану ғылымының бір саласы. Оның өз алдына жеке ғылым саласы болып бөлінуі XX ғасырдың20-жылдарында Батыс әлеуметтануында басталды, яғни негізі қаланған кезден бастап бүгінгі күнге дейін даму үстіндегі жас ғылымсаласы болып саналады. Соған қарамастан саясат әлеуметтануының ез алдына ұғымдары, заңдары, т.б. ғылым ретіндегі белгілеріқалыптасты. Осы айтылғандардың танымдық маңызы зор болғандықтан саясат әлеуметтануының негізгі мәселелерін баяндаудың ешартықтығы жоқ шығар деп ойлаймыз. Ең бастысы оның объектісін анықтаған жөн. Әлеуметтік-саяси қатынастар — саясатәлеуметтануының объектісі. Бұл қатынастар таптар мен әзге де әлеуметтік топтар, этностар арасындағы, елдер - мемлекеттер,ұрпақтар, кәсіптік құрылымдар, т.б. арасындағы қатынастарды қамтиды.

Саясат әлеуметтануы әлеуметтік-саяси қатынастарға, санаға, мәдениетке, қызмет - әрекетке, олардың өмір сүруі мен өзгеруініңзаңдарына байланысты бүкіл проблемалардың жиынтығын тереңдете зерттейді. Қоғам өмірінің барлық саласындағы саяси кызметпен саясатқа талдау жасауға баса назар аударады.

Мұнда «саясат әлеуметтануы», «саяси қатынастар әлеуметтануы», «саясат ұғымы» ұғымдары кеңінен қолданылады. Алайда,бұлардың ара-жігі бүгінге дейін түбегейлі анықталған жоқ. Мысалы, АҚШ-та «саясат әлеуметтануы» ұғымы аз пайдаланылады. Ондакөбінесе саясат ұғымы, саясаттану туралы жиі сөз болады. Батыс Еуропада, керісінше, «саясаттану» терминін сирек қолданып, «саясат әлеуметтануы» ұғымына басымырақ маңыз береді.

Дегенмен, бұл екі ғылымның зерттеу объектілері бір болғанымен, қарастыратын пәндері өзгеше. Зерттеу пәні тұрғысынан алғанда,саясаттану негізінен саясат саласын, саясаттың бір түрін — «саяси саясатты», яғни мемлекеттік - әкімшілік билікті, оны жеңіп алу,ұстап тұру, қолдану аясына байланысты қатынастарды қарастырады. Ал саясат әлеуметтануы саясатты қоғамның өзге дербессалаларымен, яғни экономика, әлеуметтік, саяси және рухани салаларымен байланыста зерттейді. Бұл ғылым саясатты әлеуметтікқұрылымдарға және формалды емес әлеуметтік жүйелерге, қоғамдық пікір мен тәртіпке, әлеуметтік-саяси процестердің бүкілкешеніне, нормалар мен қатынастарға талдау жасау болашағымен, тұлғалар мен шағын топтарды, олардың көптеген психологиялықжәне социо мәдени сипаттамаларын зерттеу тұрғысынан қарастырады.  

1. Мемлекеттік басқарудағы әлеуметтік қатынастардың теориялық негіздері.
1. Әлеуметтік қатынастар түсінігі мен маңызы.

Пайдаланған әдебиеттер

6. Ақпарат көздері:

1. 2001-2010 жылдардағы «Халықтың табыстарын саралаудың негізгі көрсеткіштері»  бюллетені, Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі, Астана, 2011 жыл
2. 2010 жылдың қаңтар-желтоқсанындағы мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмекті тағайындау және төлемі туралы есеп, Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі, Астана, 2011 жыл
3. 2010 жыл бойынша Қазақстандағы Мыңжылдықтың даму мақсаттары туралы есеп, Астана, 2010 жыл
4. Қазақстан Республикасы Сататистика агенттігінің //www.stat.kz сайты
5. «Қазақстандағы халықтың тұрмыс деңгейі» жинағы, Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі, Астана, 2011 жыл
6. «Қазақстан Республикасындағы еңбекақы» жинағы, Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі, Астана, 2011 жыл