Кәсіпорын қызметінің теориялық негіздері

Еліміздегі халық өміріндегі сенімді пошта байланысының экономикалық және әлеуметтік маңыздылығын және мемлекеттік  саясатты жүзеге асырудағы өзіңнің  рөліңді түсіне отырып, компания пошта  байланысының әмбебап қызметтерін  кепілді көлем мен сапада тиімді түрде көрсету және нарықта бәсекеге қабілетті өнімдер мен қызметтерді  ұсыну арқылы тиісті орындарда өндірістік бөлімшелердің желілерін дамытуды жоспарлауда.  

Қоғам маркетинг пен сауда-саттықты, логистиканы, инфрақұрылымды, персонал мен өнімнің сапасын басқару  саласындағы халықаралық озық тәжірибені қолдана отырып, өзінің тұғырларын сақтап нығайту үшін өзінің артықшылықтары мен әлеуетін барынша пайдаланатын болады.

Клиенттердің пошталық және қаржылық қызметтерге сұранысын  тиімді жүзеге асыру арқылы компания сенімді қызмет беруші, қаржылық және пошталық міндеттерді шешудегі тиімді серіктестік болуға сенеді. 

2010-2020 жылдарға арналған  «Қазпочта» АҚ Даму стратегиясын  тиімді жүзеге асыру мақсатында  Стратегияны жүзеге асыру жөніндегі  іс-шаралар жоспары әзірленетін  болады. «Қазпочта» АҚ Директорлар  кеңесі мен «Қазпочта» АҚ Директорлар  кеңесінің Стратегиялық жоспарлау  жөніндегі комитет жыл сайынғы  негізде іс-шаралардың орындалу  барысын қарастырып, Стратегияның  жүзеге асырылуын бағалауды жүзеге  асырады. Қажеттілік туындаған  жағдайда белгіленген тәртіпте  Стратегияны түзету және нақтылау  бойынша тиісінше ұсыныстар енгізілетін  болады.    

«Қазпочта» АҚ бағасы мен беделіне теріс әсерін тигізетін, қауіп-қатерлер деңгейін уақтылы  сәйкестендіруге және оларды төмендету  шараларын қабылдауға бағытталған, Қоғамның корпоративтік жүйесін  басқарудың негізгі құрамдас бөлігі ретінде қауіп-қатерлерді басқарудың маңыздылығын ұғынады. Қауіп-қатерлерді басқарудың корпоративтік жүйесін  енгізу мен жетілдіру бойынша  стратегиялық және операциялық мақсаттарға  қол жеткізу үшін қажетті талаптар болып табылады және келешектегі  ең маңызды міндеттердің бірі болып  саналады.    

           Сонымен қатар кәсіпкерлік қызметті  дамыту мақсатында елімізде индустриялық  аймақтар құру көзделіп отыр.  Индустриялық аймақтардың міндеттері:

1. қызметкөрсету саласындағы жеке кәсіпкерлікті жедел дамытуға жәрдемдесу;
2. жаңа өндірістер инфрақұрылымын құруға және дамытуға арналған шығындарды оңтайландыру;
3. өндіріс тиімділігін арттыру;
4. халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету болып табылады.

         Болашаққа бағытталған даму бағдарламалары мен стртегиялары Индустриалды-инновациялық стратегияны жүзеге асыру барысында орындалатын және нәтижелерін берген жұмыс көлемі. Қоғам аталмыш стратегияға тығыз байланысты. Себебі ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялардың динамикалық дамуға және елдің бәсеке қабілетін дамытуда маңызды орынға ие. Проект шеңберінде корпаративтік ақпараттық жүйеге ядро жүйелі жұмыс принцпі енгізіледі. Ядролық жүйе клиентке және есеп беруге кассалық есеп негізінде енгізілген. Осыдан басқа есеп айырысу жүйесіне өзгеріс енгізілген. Бұл есеп айырысу жұйесінің қалай іске асқанын ішкі құрылымдық сипатта және сыртқы қоғам операциясын бақылауға мүмкіндік береді. Бірінші біржылдықта келесі модульдер сарапталған «Негізгі құралдар», «Әкімшілік шаруашылық қызмет», Қазіргі уақытта жаңа модуль «Бағалы қағаздар». Бұл модуль бағалы қағаздармен күнделікті келісімшарт  жасауға өз үлесін қосады және де өз қызметінің шырқау шегіне жеткен «Жеке бизнес» модулі. Бұл модуль құрамына келесі мақсаттарды жатқызамыз. «Депозиттер», «Тұрғын халықтан төлемдер қабылдау», «Почталық аударымдар». Қазақстан Республикасының почта-сақтау жүйесінде 2005-2010 жылдары жүргізілген жұмыстар: осы бағдарламаның  іске асыру негізінде 2005 ж мемлекеттік оператор жағынан 1356 РОS- терминал, 16 банкомат сатып алынып орнатылған және 230 карточка жұмысшылар үшін шығарылған. АҚ «Казпочтада» инкассация және ақша аудару механизмі жоқ. Тек қана РОS-терминал және банкомат арқылы қолма қол ақша айырысу жүргізіледі .

           2006 жылы 800 карточка және 60 банкомат, 1356-РОS  рминал жұмыс жасауда,  сондай-ақ  Bonus Plus, Petrol Plus, Magic Cash карточкаларына  жаңа мүмкіндіктер ойластырылуда.

АҚ « Казпочта» кредит беру үшін, келесі банктерде агенттік қызмет атқарады. АҚ «Альянс Банк», АҚ «Homeкредит», АҚ «Техака Ванк». Осы  қоғам арқылы «Альянс Банк» қалданыс кредитін берген адамдар саны 192,0 мың. адам . Ал кредит көлемі 38,9 млрд. тенге. АҚ «HomeКредит»үшін 47 мың адам, ал қаржы  көлемі 5,6 млрд. тенге. «Техака Ванк»  үшін 1,2 мың. адам , кредиттің жалпы  соммасы 139,5 млн.тенге. 2006 жылдан бастап ЖШС «Проста кредит» серіктестігінің  кредиттік операцияларын жүргізеді.

  Қазақстан Республикасының  Предсидатель агенттігінің бұйрығына  сәйкес «Қаржы нарығы мен қаржы  ұйымдарын реттеу мен тексеру» 12.05.2006 жылы №001 бұйрығына сәйкес  АҚ «Казпочтаға» трансферттік-агенттік  қызмеммі іске асыруға лицензия  берген . АҚ «RG Securites» және Ақ  «Казкоммерц Секьюритиз» трансферттік  қызмет басқарушы компаниялармен  келісімшарт белгіленген. Есеп  беретін уақытта қоғам филиалдарында  45 интернетке шығатын пунктер  орнатылған.

2006 жылы қалалық және  ауылдық жерлерде РОS-терминалдар  мен банкоматтар орнату арқылы  почталық төлем карточкалардың  жүйесін енгізу жобасы жалғастырылады. Төлем карточкалардың кейінгі  дамуы жалақылық несие, ақша  аударымдары, салықтар мен коммуналдық  төлемдерді төлеу сияқты қосымша  қызметтердің автоматты түрде  қосылуын ұйғарады, сонымен қатар  ауылды жерлерде тұратын зейнеткерлер  мен бюджеттік ұйымдардың қызметкерлеріне  зейнетақыларын  уақытылы есептелуіне  және кез-келген уақытта ақшаны  алуға мүмкіндік беретін болады . Мемлекеттің барлық аймағын  қамтитын кең таралған филиалдық  желінің бар болуы почта желісі  қосылудың артық жері болып  отыр және күрделі қаржыландыруды  керек етпейді. Біздің келесі  жобамыз басымдылық почтаны әуежол  көлігіне аудару  жолымен логистиканы  жетілдіруімен байланысты. Осыған  орай, қазіргі уақытта жүк тасымалдау  ағынын қамту жағынан  халықаралық  әуемаршруттары зерттелуде. Біздің  мемлекетіміздің тиімді геоорналасуы  және шығысеуропалық, орта азиялық,  Қытай мемлекеттерінің почта  инфрақұрылымын  ұштастыру мүмкіндігімен  бұл саладағы  бизнестің табыстылығы  кепілденеді. Бұл тауаларды почтамен  қайта жіберу нарығында орнын  жоғалтпауға мүмкіндік береді.

 «Казпочта» АҚ EMS Кооперативтің  Типтік келісіміне көпжақты негізде  қосылу құқысына ие болады. Қазақстанның  почта әкімшілігі келісімге қол  қою арқылы келісімнің барлық  шарттарын орындауға байланысты  өзіне міндеттеме алды. 2006 жылы  наурыз айында халықаралық EMS жөнелтімдердің  айырбасы бойынша  көпжақты Типтік келісім ДПО  EMS Кооперативімен қабылданып бекітілді. IPS Light халықаралық қадағалау бақылау жүйесі бойынша «Казпочта» АҚ толық өндіріс сатысына өткізілді, яғни IPS Light жүйесін қолданатын барлық почта әкімшіліктерімен EMS жөнелтімдері бойынша деректермен алмасуға мүмкіндік туғызады.

  Еліміздің барлық  азаматтарын почта  бөлімшелер  желілердің негізіндегі қаржы  рыногының дамуына тарту үшін  Қазақстанның облыс орталықтарында  әр түрлі қаржы институттары  және олардың клиенттері арасында  бағалы қағаздар нарығында қолданыстағы  құжаттарды қабылдау-табыстауды  жүзеге асыратын және бағалы  қағаздарды сату-сатып алу пунктері  ашылатын болады. Солардың ішінде  директ-маркетинг мақсаттары үшін  орталықтандырылған авторизендірілген  жеке және заңды тұлғалардың  деректер базасының құру бұл  жеке Интернет-банкингті қалыптастыруға, почта байланысының көрсетілетін  қызметтер сапасын арттыруға  мүмкіндік бере алатын автоматтандырылған  логистикалық жүйені ерекше атап  өтуге блады.    «Қазпочта»  АҚ кең ауқымда агенттік қызмет  көрсетуді жүзеге асырады:

• "ОТТО" каталогтары бойынша тауарларға тапсырыс беру;  
• «Қазақстан Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ -мен әріптестік;
• директ Майл –тікелей пошталық жарнама қызметі; 
• зейнетақы жинақтаушы қорлар мен сақтандыру компанияларымен жұмыс;
• күнделікті сұраныс тауарлары мен лотерея  билеттерін сату.

«Қазпочта» акционерлік  қоғамының  халықаралық ынтымақтастығы мен шет елдік әріптестік қызметі  туралы айтар болсақ. Әлеуетті компания мәртебесін алу қазақстандық пошта  операторының өз беделін халықаралық  деңгейде едәуір көтеруге септігін тигізді. «Қазпочта» АҚ әлемдік пошта қоғамдастығында  сенімді әрі жауапты әріптес  ретінде лайықты орын алып, әлемдегі алдыңғы қатарлы пошта әкімшіліктерімен өзара тиімді әріптестікке қол жеткізген.

8-сурет. Почталық қызметтің 2009-2011 ж.ж.өсу динамикасы (млн. тенге)

Осылай 2011 жылдың маусымында халықаралық пошта жөнелтімдерінің сақталуын жетілдіру мен тасымал көлемін арттыру мәселелері жөнінде Германия пошташылары және «Люфтганза» әуе компаниясының өкілдерімен кездесу өткен. Халықаралық пошта қызметі сапасының нормативтері туралы Украина, Тәжікстан және Қырғызстанмен келісімдерге қол қойылған. Қыркүйек айында Қытаймен екіжақты әріптестік пен өзара әрекет ету мәселелері туралы келіссөздер өтіп, Монғолия, Словакия, Корея пошта әкімшіліктерімен әріптестік жөнінде шарттар мен меморандумға қол қойылған. Финляндия поштасы және Канада пошта әкімшілігімен пошта жүйесін, пошталық, қаржылық, агенттік қызметтерді, ақпараттық логистиканы дамыту саласындағы тәжірибе алмасу жөніндегі келіссөздер қызу жүргізілуде. Қазпочта Украина, Тәжікстан және Қырғызстанмен жасалған екіжақты келісімдер негізінде ДПО-ның Халықаралық бюросы жүргізіп жатқан пошталық жөнелтімдердің нақты өту мерзімдерін тексеру жұмыстарына ат салысуда. Қазіргі кезде Ресеймен сапа нормативтері жөнінде келісімге келу жұмыстары жүргізілуде. 2006 жылдың 1 мамырынан 30 қарашасына дейінгі аралықта ДПО ХБ-ның ұдайы бақылау жұмыстары шеңберінде Венгрия пошта әкімшілігімен тиісті ұйғарымға қол жеткізіліп, авиа-жазбаша хат-хабарлардың өту мерзімін бақылау тексерістерін жүргізіледі. Қоғам өкілдері Берн қаласында (Швейцария) өткен Дүниежүзілік пошта одағының Поштаны пайдалану кеңесінің сессиясына, PostEurope (ДПО аймақтық одағы, Киев қаласы, Украина) пленарлық мәжілісіне, Байланыс саласындағы аймақтық достастық комиссияларының мәжілістеріне қатысқан. Сонымен қатар Қазпочта ТМД-дағы Ресей мен Германияда өзінің өкілдігі бар бірден-бір оператор. Алматыда қазақстандық-эстондық «Электронпост.kz» кәсіпорнының жаңа офисі ашылған.                   Алматыда «Электронпост.kz» қазақ-эстон бірлескен кәсіпорнының Эстония Республикасының тәуелсіздігінің 90 жылдығына орайластырылған жаңа офисінің салтанатты ашылу рәсімі өткен болатын. Бұл 2009 жылы жүзеге асырылған «Қазпочта» АҚ мен «Eesti Elektronpost» АҚ ұйымдастырған халықаралық жоба болып табылады. Бірлескен кәсіпорынды (БК) құруға Қазақстан рыногында ақпараттық логистика саласында баспа жұмыстарынан бастап, алушыға жеткізуге дейінгі барлық қызметтер кешенін көрсететін кәсіпорынның жоқтығы себеп болды. «Электронпост.kz» кәсіпорнының негізгі қызметі басып шығару, конверттеу мен Қазақстан Республикасы аумағында пошта жөнелтімдерін жөнелту болып табылады. Бұған қоса БК мұрағаттау, мәліметтерді басқару, электронды және тікелей маркетинг қызметтерін де көрсетеді. Бірлескен кәсіпорын тез арада дамып жетілуде. Кәсіпорынның бір жарым жылдық жұмысы – ақпараттық логистикалық қызметтерге деген сұраныстың жоғары екенін көрсетті. Бүгінгі күні кәсіпорынның клиенттері қатарында Қазақстанның ең ірі зейнетақы қорлары, бірқатар коммерциялық банктер, мемлекет экономикасының түрлі саласында жұмыс істейтін сауда үйлері мен компаниялар бар. 2009 жылдың қаңтарынан бастап кәсіпорын 6 миллион беттен астам ақпаратты басып шығарып конверттерге салды.  Кәсіпорын өзінің қалыптасу кезеңінен өтіп, өз қызмет аясын белсенді түрде кеңейте отырып, жедел сандық басып шығару қызметтерін көрсетуге ерекше көңіл аударуда. «Электронпост.kz» өз қызметінде осы заманға сай технологияларды қолдануда. Компанияның жаңа офисінде «Xerox» компаниясының түрлі түсті сандық басып шығару жүйесімен қоса ең үздік сандық басып шығару машинасы орнатылған. Соңғы жылдары Қазақстанда баспасөз, сандық басып шығару, қағаз өнімдерін тұтыну нарығы жылдан-жылға өсіп келе жатыр. Осыған байланысты компания жетекшілері бұл бизнесте «Электронпост.kz» кәсіпорнының келешегі зор деп еспетеуде.

 2010 жылдың 1 ақпанында Гамбург қаласында (Германия Федеративті Республикасы) «Kazpost GmbH» Қазақстан-герман бірлескен кәсіпорны құрылды. Кәсіпорын ұйымдастырушылары ретінде «Қазпочта» АҚ (Қазақстан) және «HPO Service GmbH» компаниясы (Германия) бас қосты. Бірлескен кәсіпорынның негізгі қызметі шетелде пошталық айырбасты жүргізу міндеттерін іске асыру болып табылады. Сонымен қатар БК Қазақстан Республикасы аумағында дистанционды сауда қызметін көрсетеді. БК негізгі міндеттері логистика қызметін, Қазақстан аумағында ірі сәлемдемелік сауда компанияларының атынан каталогтік сауда қызметін атқару, сонымен бірге ГФР заңнамасына сәйкес пошта лицензиясын алғаннан кейін кәдімгі пошта қызметін атқару болып табылады. ГФР рыногына шығудың басты себебі – екі ел арасындағы тығыз сауда-экономикалық қарым-қатынастар. Тауар айырбастың жоғары деңгейі ГФР-дан Қазақстанға жіберілетін үлкен көлемдегі пошталық жөнелтімдердің болуын ұйғарады. Бұл қысқа уақыт ішінде бірлескен кәсіпорынды ұйымдастыру мен ұстауға кететін қаражаттың орнын толтырып, жоғары рентабельділікті қамтамасыз етеді. «Қазпочта» АҚ үшін бұл Алматы қаласында ашылған Эстония поштасымен бірге ұйымдастырылған, мәліметтер базасын жүргізу, хабарлама шоттарды, жинақтаушы зейнетақы шоттарының жағдайы мен жарнамалық өнімдер туралы мәлімдерді сандық басып шығару, автоматты конверттеу мен аталған жөнелтімдерді сұрыптау қызметтерін атқаратын бірлескен кәсіпорыннан кейінгі екінші жоба болып табылады.

          Visa International халықаралық төлем жүйесі CEMEA Басқарушы аймағының комитеті (Орталық және Шығыс Еуропа, Жақын  Шығыс пен Африка) Лондонда өз  мәжілісінде «Самұрық» холдингі»  құрамына кіретін «Қазпочта»  АҚ-ны ассоциацияланған мүше ретінде  қабылдауды шешті.  «Қазпочта»  АҚ Басқарма Төрағасының орынбасары  Ерсерік Сиырбаев бұл жөнінде  былай деп сөз етті: «Жағымды  шешімді қабылдауға Қазпочтаның  қаржылық және банктік қызметтерінің  өсу динамикасы, соның ішінде  пластикалық карточкаларды қолдану  және оны бүкіл ел аумағына  қолдана алу мүмкіндігі әсер  етті». «Қазпочта» АҚ VISA пластикалық  карточкаларын белсенді шығаруға 2008 жылдың басынан кіріспекші.

Қалыптасқан дәстүр бойынша  форумда ТМД елдерінің почта  қызметтерінің озық тәжірибелері талқыланған  болатын. Бұл жолы почта байланысының әмбебап қызметін көрсету жөніндегі  почта қызметкерлерінің тәжірибесі қарастырылған. «Қазпочта» АҚ Басқарма Төрағасы Аркен Арыстанов өз сөйлеген сөзінде ерекше атап өтті: «Қазпочта» акционерлік қоғамы почталық байланыс қызметін көрсету сапасын көтеруді және қызметті әлеуетті тұтынушыларды  тарту үшін жаңа формаларын енгізуді, ауылдық жерлерде қызмет көрсететін операторлар үшін экономикалық тең  жағдайлар туғызуды, инвестициялар  тартуға және халықаралық озық тәжірибелерді  енгізуде жәрдем көрсетуді қарастыратын, 2009-2011 жылдарға ҚР почта-жинақ жүйесін дамытуға арналған бағдарламасын әзірледі. Жоғарыда аталған барлық механизмдердің әрекеттілігі, әсіресе географиялық және экономико-демографиялық ерекшеліктері, оған қоса аумағының арақашықтығы, халық тығыздығының біркелкі еместігі, елді мекендердің шалғай орналасқандығы, сонымен қатар халықтың үлкен үлесін ауыл тұрғындары құрайтын және қазіргі деңгейде әмбебап қызметін көрсетуде кейбір қиындықтар туғызатын, Қазақстан үшін өте маңызды, қызметті әрі қарай дамыту үшін өз шығынын ақтау және өзін-өзі қаржыландыру принциптерінде экономикалық алғы шартын құруға мүмкіндік туғызады.