Учет и аудит

                              

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тұжырымдама

 

ЖШС "Ордабасы Сарбас"-ы мiндеттемелерін зерттеп және қойылған мақсаттарды іске асырып келесiдегілерді анықтадық:

-МСФО бойынша есепке алу жүзеге асырылады;

-жаңартылған программаны қамтамасыз ету толық компьютерленгені бухгалтерлiк есептi жүргiзуге мүмкiндiк бередi;

- есеп айырысу-төлеу операциялардың толық емес бақылауы iшкi аудиттiң жүйелі түрде жүргізілмейтініне куә екенін көресетеді;

-есеп жүргiзу бойынша жыл сайын тәуелсiз аудиторлық тексерулер өткізіледі, сонымен бiрге әр түрлi қаржы және салық ұйымдарының тексерулерi iске асады.

Олардың нәтижелерi бойынша мiндеттемелер аясында заң бұзушылықтарының болмағанын көрсетеді; -мiндеттемелердiң аясында аналитикалық жұмыс iстеуi тиiстi қызметтiң жоқтығымен iске асырмайды;-бюджетпен есеп айырысу жағдайы қанағаттанарлық;- еңбекақы төлеулері бойынша қарыздары жоқ; -фактурасыз жеткізілімдердің есебі, жолдағы тауар, кешiктiрiлген табыс салығының жоқтығына байланысты жүргізілмейді.

Алға қойған мақсаттарды іске асырудың нәтижесiнде, есеп пен аудитты ұйымдастыруы зерттелді, сондай-ақ  қаржы талдауы, талдау нәтижесі төмендегідей:

- 2008 жылмен салыстырғанда 2009 жылы мiндеттемелердiң өсуi байқалады, мүлік құрылымындағы қарыздар үлесінің үлкейгенін нәтиже арқылы көруге болады;

- кредиттік қарыздар айналымдылығының жағдайы едәуiр нашарлады, ол өсе бастады, осыған байланысты орташа мерзiмдік өтем автоматты түрде азая бастады. Пайда болған осындай жағдайлар ақша қаражаттарының аздығынан және дер кезiнде толық қарыздарды төлемеудің кемшiлiгi болып табылады.

Бiз кредиторлық және дебиторлық қарыздарды салыстыра отырып мынандай шешімге келдік, дәл қазіргі кезде дебиторлық қарыз бен кредиторлық қарыздың қатынасы 1:0,2. Мұндай қатынас кредиторлық қарыздарды төмендету тиiмдi шаралар жүргізуінен, алынған тауарға алдын ала төлемдерді пайдалануда, сондай-ақ кредиттік қарыздардың қысқаруынан пайда болды.

Дебиторлық қарыздың кредитік қарызға  үлкен басымдылығын қарастырылған кезеңде ЖШС өзінің өнiмiн консигнация арқылы жүзеге асыратындығымен байланысты.

Зерттеудiң нәтижесiнде  мiндеттемелердiң жағдайы кезінде ЖШС-тің қаржылық күйiн ары қарай жақсартылуына бiз келесiдегідей ұсыныстар жасадық:

1.Есеп айырысу-төлеу тәртібін бақылау мақсатында ішкі аудит бөлімін жасау.

2.Кредиторлық қарыздардың да, дебиторлық қарыздардың да өлшемінің азаюына өзара есептесудің жүйесін тимдірек қолдану.

3.Мерзiмi өткен төлемдердің пайда болуына жол бермеу үшiн тоқсан сайын кредиторлармен түгендеу есептерін өткізу.

4. Аналитикалық жұмыстарды ұйымдастыру, демек осы кәсiпорындағы қаржы күйiн ары қарай болжау мақсаттарында бас бухгалтердің орынбасарына қосымша жүктеме енгiзу.

      ЖШС "Ордабасы Сарбас" қаржы жағдайын жақсарту үшiн кредиторлық қарызды басқару сияқты  шарттарды қолданады, аванстық төлеу жүйесі сияқты, уақтылы мерзiмi өткен қарыздарды айқындау, кінә-талап қою жұмыстарын жүргізеді,, сонымен бiрге сатып алушылардың санын үлкейтуге тырысады.

Кредиторлық қарыздарды ортақ басқару үшiн қарыздардың пайда болуының мерзімін аналитикалық есептеуді ұйымдастыру, өзінің есеп саясатында түгендеу есептемелері мен міндеттемелерінің уақтылы өтуін ескеріп отыру. Бiз  ұсынған нұсқаулар есеп аясында жұмыс iстеудi жақсартуға мүмкiндiк береді деп санаймыз.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

 

1.Лубян B.C. Дебиторлық және кредиторлық қарыз. Бухгалтерлiк есеп. Салық аспектілері. / Салық хабаршысы - 1998, №10.

2. Кондраков Н.П.Бухгалтерлiк есеп: Оқу құралы - 2-шi - басылым, қайта жасау және толықтырулар - М: ИНФРА-М, 1999-584б.

3.Бухгалтерлiк есептiң Типтік жоспарын бекіту туралы.  23.05.2007 жылғы ҚР-ның Қаржы министрiнiң бұйрығы.

4.Бухгалтерлiк есеп  және қаржылық есебі. № 2732-шi 1995 жылдың 26 желтоқсанындағы ҚР-ның заңы (№234 28.02.2007 ҚР-ның Заңымен енгiзiлген өзгертулер мен толықтырулар).

5.Р.М.Рақымбекова. Кәсiпорындағы қаржылық есеп. Оқулық. Алматы. Экономика 2003 ж.

6.ҚР-ның банктерінің клиенттерінің банктік шоттарын ашу, жүргізу және жабу нұсқасының тәртібі. №266 02.06.2000  жылғы ҚР-ның Ұлттық банкiнiң қаулысы.

7.Н.К.Мамыров. Шаруашылық  субъектердiң бухгалтерлiк есебi.  Оқулық - Алматы. Экономика 2003 ж.

8.В.В.Коротков.   Құрылыс ұйымдарының шаруашылық қызметінің талдауы, Белгород, БКАПК, 1995 ж.

9.Бухгалтерлiк есептiң  халықаралық стандарттары. Бухгалтерлiк  есептің халықаралық стандарттарына арналған Комитет , 1994 ж.

10. Қазақстан Республикасының әдiстемелiк ұсыныстары мен стандарты және бухгалтерлiк есебi. – 1997

11.Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi

12. Н.Савицкая. Кәсiпорынның шаруашылық қызметінің талдауыҚайта өңделген және толықтырылған 4-шi басылым. - Минск: ЖШО "Жаңа басылым" , 1999-688б.

13. О.В.Ефимова «Кәсiпорынның қаржы жағдайын қалай талдау. М:1994.

14.В.И.Стражева.    Өнеркәсiптегi шаруашылық қызметінің талдауы, Минск: Жоғары мектеп, 1997 ж.

15.И.С.Глушаков. Қазiргi кездегі кәсiпорындағы бухгалтерлiк есеп. Новосибирск. ЭКОР 1995 ж.

16.Бухгалтер бюллетенi. №33-2002 ж. 26.В.В.Радостовец, О.И.Шмидт. Кәсiпорындағы бухгалтерлiк есеп. Алматы. Центраудит - Қазақстан, 2002 ж.

17.Төлемдер және ақша аудару туралы. (өзгерiстермен және толықтырулар) 20.11.1998 жылдағы ҚР-ның Заңы.

18.Практикадағы бухгалтерлiк есеп. №1-2004 ж.

19.Нұрсейiтов Э.О. Дебиторлық және кредиторлық қарыз: есепке алу және салық салудың ерекшелiктерi. Заң аспектілері. Практикалық ұсыныстар. Төлемқабілеттілігінің көрсеткіштері//бухгалтер және кәсiпкердiң кiтапханасы. - 2000. - №5

20.Ковалева О.В. Бухгалтерлiк есеп және бухгалтерлiк есеп аудиті: Оқу құралы. – 2000.

21. Новодворский В.Д., Хорин А.Н.Дебиторлық және несие қарыздарының бағасы туралы// 2000-№8

22.Салықтар және басқада бюджеттегі төлемдердің ҚР кодексі. 01.01.09 ж.

23.Қазiргi кездегі бухгалтерлiк есеп. Ф.С.Сейдахметова Алматы.Lem. 2001 ж.

24. Абленов Д.О., Аудит,- Алматы, Экономика, 2005ж..

25. Байдiбекова Б. Шаруашылық субъектердiң өзара есепшоттары:болмыстары мен перспективалары //Оңтүстiк Қазақстан   - 2001. - 23 мамыр.

26. Ержанов М.С., Ержанова С.М. Қазақстандық кәсiпорындағы есеп саясаты. - Алматы: "Бино" баспа үйi, 1997.

27. Әжiбаева З.Н., Аудит,- Алматы, Экономика, 2004 ж..

28. Алборов Р.А.Өнеркәсiп ұйымдарындағы аудит, сауда, АПК: Оқу құралы. 2000

29.Арене Э.А.Аудит: Оқу құралы

30.Богатая Н.Н., Н.Н.Хахонова, Аудит, -Ростов –на-Дону,Феникс, 2003 ж.

31. Данилевский В. Аудит практикасы: оқу құралы

32.Дүйсембаев К.Ш.Аудит және есеп берудi қаржылық талдау. Оқу құралы. – Алматы: Каржы-Каражат, 1998.

33. Дүйсембаева З.К. .Аудит жүйесіндегі қаржылық талдаудың әдістемесінің негізі //Бухгалтерлiк есеп  - 1999.-№4.

34.Ержанов М.С., Аудит,- Алматы, Бастау, 2005ж..

35.Ж.Ришар. Кәсiпорынның шаруашылық қызметінің аудиты және талдауы. М:Юнити, 1997 ж.

36.Ковалев В.В.Қаржылық талдау: капиталмен басқару. Инвестиция таңдауы. Есеп берудi талдау. - М: Қаржы және статистика. 1997

37. Абрютина А. Кәсiпорынның қаржылық-экономикалық қызметiнiң талдауы: Оқу құралы. М: - "Дело и Сервис" басылымы, 1998

38. «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп» туралы Заң. Қазақстан Республикасы Президентінің  қаулысы № 2732 1995 жылдың 26 желтоқсанындағы Қазақстан Республикасының заңына енгізілген өзгерiстер мен толықтыруларға күшi бар.

39ҚР-ның Аудиторлық қызметінің . 20.11.1998 ж Заңы(өзгертулер мен толықтырулар).

40.Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялаудың жіктемесінің талабын бекіту туралы. №230-шi 2002 жылдың 30 мамырындағы Қазақстан Республикасының қаржы министрлiгiнiң бұйрығы. (№348 17.10.2002 ж. өзгертулер)

41.Қазақстандағы халықаралық стандарттың аудиты. Раритет. Алматы. 2001 ж. 1 том.

42. К.Ш.Дүйсембаев. Қаражатты басқару жүйесiндегi аудит және талдау Теориясы және әдiстемесі. Алматы Б.и. - 2000