Қазіргі кездегі бухгалтерлік есепті және аудитті ұйымдастыру

бойынша басқару комитетінде 4 тілде жұмыс істейді. Олар ағылшын, испан,

орыс және француз тілдері.

Хатшылық жиі Брюссельден  тыс өткізілетін кездесулер сондай-ақ курстар және арнайы семинарлар ұйымдастырылады. ДКұ бюджеті (шамамен жылына 500 млн Белгиялық франк) негізінен қатысушылардың жылдық салымдары есебінен жасалады. Әртүрлі шекараларды кесіп өтудегі күрделі және түрлі кеден процедураларының талаптары түрлі қиындықтардың қайнар көзі болуы мүмкін. Бастапқыдағы  СТС, ал қазіргі  ДКұ  кеден   жүйелерінің бірыңғайлығының және жоғары деңгейдегі үйлестілімдігін орнатуды мақсат

тұтады. Кеден процедураларының  сәйкес   келетін   шеңберінің   жұмысына

тұрақты техникалық комитет жауапты болады.

Кеден қатынастарын дамытудағы маңызды   құжаттардың  бірі   болып

табылатын Киота конвенциясы ретінде белгілі кеден процедураларын үйлестіріп қарапайымдайтын халықаралық конвенция. Көрсетілген конвенция 31 қосымшаны біріктіреді. Берілген қосымшалар өзіне негізгі қағидаларды қосады.  Оларды  қолдану қатысушы  мемлекеттердің кеден  процедураларын үйлестіріп қарапайымдауға әкеледі. Киота конвенциясын кедендерде және сауда ұйымдарында кеңінен қолдануға бағытталған жоспарлар әрдайым қолдау табады.

Жақында тұрақты техникалық комитет жаңа конвенция негізінде  тауарларды уақытша өткізудің әдістерін  зерттеді. (Стамбул конвенциясы). 1993 жылдың 27 қарашасында күшіне енген берілген конвенция тауарларды, жүктерді уақытша өткізудің барлық келісімдерін бір құжатқа біріктіреді.

ДКұ процедураларын  қарапайымдау және бақылау мақсатында кеден мекемелерінде  техникалық  әдістермен  қазіргі  заманға  ресімдеу базасының

дамуына белсенді түрде әрекеттеседі. Форумды ұйымдастыру бойынша ақпарат алмасу үшін 1974 жылы подкомитет жарғыланған болатын. Соңынан кеден хкемелерінде берілгендерді алмасудың электрондық банкін қолдануды зерттейтін консультативтік топ құрылған болатын. Қазіргі кездегі берілгендерді алмасудың электрондық банкін (БАЭБ) кеден мекемелерінде және сауда ұйымдарында қолдануда үлкен мән берілуде.

Кеден органдарының басты  міндеті болып қоғам қызығушылыгын қорғауды қамсыздандыру. Осыған байланысты ДКұ қызметіне өзінің мүшелеріне кеден сферасындағы қылмыстың барлық түрімен күресте ынтымақтастықты мықтап бекіте түсу. Осы мақсатты жүзеге асыру үшін ДКұ келесідей бағытталған қорғайдың үш деңгейінің стратегиясын тәжірибеленеді:

а) Кеден органдары  арасындағы өзара көмек көрсету;

б) Ақпарат беруші және координатор функциясын атқару;

с) Мәжбүрлеу акциясын  жүзеге асыратын  басқа  халықаралық    ұйымдармен ынтымақтасу.

Осы сферада ДКұ әлдеқайда  құқықтық маңызы бар құжат болып  кеден қылмыстардан тергеу және ашу, ескертудегі әкімшілік өзара  әрекеттесу туралы конвенция (Наероби 1977 жыл, 22 мамыр, 1980 жылы күшіне енді).

Кеден сферасындағы қылмыстың  барлық түрлері сауда алаяқтығын интеллектуалды меншік құқығын бұзу, есірткі, психотропты заттар, ядролық

материалдар,  токсикалық  қалдықтар,  мәдени   құндылықтар,  өсімдіктер  мен жануарлардың сирек  кездесетін түрлері сияқты тиым салынған заттарды өткізу жатады.

ДКұ кеден қылмыстары бойынша компьютерлендірілген банк берілгендері бар орталықтанған  ақпараттық жүйе қызмет атқарады. Бұл  берілгендер классификацияланады, өңделеді және мүше мемлекеттердің кеден қызметіне таратылып жіберіледі.

Сондай-ақ ДКұ құқықтық мәжбүрлеу сферасындағы жұмыс істейтін баска халықаралық ұйымдармен тығыз  байланыста болу. Бұл есірткі және басқа құралдарды өткізуден түскен ақшаны жасыруға қарсы күресті жеңілдетеді.

Халықаралық саудага әкелетін негізгі талаптар болып халықаралық деңгейдегі тауарлар классификациясы жүйесін тану және қабылдау болып табылады. ДКұ қол жеткізген жетістіктері қатарында тауарлардың үйлестірілген сипаттамасы және кодификацияланған жүйе.

Жаңа жүйе үлкен табысқа ие. 4 жыл ішінде әлемдік сауданың 90%-ін құрайтын 100-ден астам елдер, бүгінгі әлемде кеңінен қолданылатын, нақты халықаралық тауарлар номенклатурасы негізінде жасалған үйлестірілген жүйені қабылдады. Ол тек қана тарифтері мен халықаралық сауда статистикасының негізі ретінде ғана емес, сондай-ақ тауарлардың шыққан елін анықтау, халықаралық сауда келісімдері, сөйлесімдері, жүк тасымалдау шрифтерін анықтау және т.б.

Үйлестірілген жүйені пайдалануды  жеңілдету үшін бірқатар қосымша  басылымдар дайындалды. Оның ішінде: түсіндірме жазылымдар (хаттар) және маңызды классификацияны анықтаудағы классификация тізіміне қорытынды бойынша қысқаша жетекшілік. Тауарлардың үйлестірілген жүйесінің берілгендер банкісі ретінде белгілі қосымша электрондық басылым жасалған болатын.

Берілгендер банкі өзіне  сәйкес алты таңбалы коды бар халықаралық  сауда объектісі болып табылатын 1000- даған тауарларды қосады.

Үйлестірілген жүйе берілгендер  банкі құқықтық құжат болып табылмай-ақ үйлестірілген  жүйедегі  тауарлар  классификациясын  жүргізуді жеңілдету үшін үйлестіру жүйесін пайдаланушыларға көмекші ретінде жасалады. Осының арқасында Клирингтік уақытты кемітуге мүмкіндік туды және кеден баждарының әлдеқайда дұрыс жиналымын орнатудың шығындары азайды, кедендер және саудагерлер арасындағы келіспеушіліктер кеміді, алмасу электрондық банкісінің дамуына әрекеттесу және жалпы халықаралық сатуда жеңілдеді.

Үйлестірілген жүйені кеңінен  және бірыңғай қолдануының қамтамасыз етілуі үшін бірқатар басқа да қадамдар қолға алынуда. Мысалы: дамушы елдерге үйлестіру жүйесі көптеген тауарлардың дұрыс классификациясын жүргізуді кедендік зертханалардың қызметін жетілдіру үшін техникалық көмек көрсетілуде.

Кедендік бағалау қазіргі  заманғы кеден тарифтерінің бас  келбеті болып табылады. Ол кеден  баждарын бағалауда, ішкі өндірісті қорғаудағы құрал немесе жылдық табысты анықтау үшін; ол сондай-ақ халықаралық сауда элементі болып табылады, статистика. Квота, лицензиялық келісім, салық ретінде маңызды.

ДКұ және ДСұ /ГАТТ арасындағы өзара байланыс бір-біріндегі тұрақты бақылаушы статусын анықтайды.

ДКұ  бағалау  сферасындағы   маңызды   жетістігі  болып  қысқаша жетекшілікті дайындау, ол өзіне ГАТТ бағалау кодексін талқылаудағы келісуші тараптардың әрекеттесуін болдыратын, қабылданған құжаттардың  бірқатар сериясын өзін қосады. Қызметтің басқа бағыты болып елдер мен шығарылған бағалау бойынша қаулы көрсеткіштерін дайындау, кедендік бағалауды бұзуды зерттеу және кеден бағалауын бақылау бойынша анықтама басылымы.

ДКұ маңызды функцияларының бірі болып қатысушы мемлекеттердің

қызметкерлеріне өмірлік  бар істерді, олар қазіргі заманғы  кеден жұмысында

үнемі туындап отыратын қиындықтарды жеңе білуге үйретеді. Кеңес  хатшылығында кеден қызметіндегі түрлі  техникалық сферасындағы сарапшылардан  бөлек кішігірім оқытып - үйрететін мамандар жұмыс істейді.

ДКұ оқу-үйретудің түрлі  қызметін және техникалық ынтымақтастықты, оның ішінде: өзінің елдеріндегі кеден  қызметінің түрлі аспектілері бойынша  жаттығу модульдерін дайындау.

Техникалық инструктаж бойынша курстарды ұйымдастыру; ДКұ қызметін үйрену бойынша бағдарламаны ұйымдастыру және олардың кеден қызметі сферасындағы зерттеу бағдарламасын   ұйымдастыру;  оқу -   үйрету

әдістемесін талқылау.

ДКұ басты ролі болып  халықаралық кеден ісіне үйретуді қамсыздандыру, сондай-ақ  потенциалдық  донарлармен қайырымдылық    жасаушылардың құралдарын мофилизациялау.

ДКұ әлемдік мәні бар  динамикалық ұйымға айналды. XXI ғасырда  бүкіл мемлекеттің кеден органдары  шекара арқылы өтетін тауар қозғалысы  жолымен саудаға әрекеттесуге тырысуда. Осы уақытта кедендер ұлғайып келе жатқан әртүрлі кеден қылмыстарымен күресуде. Осындай қиын жағдайда ДКұ алуан түрлі халықаралық құжаттарда қабылдау және қолдану арқылы үйлесімділікті және стандартизацияға әрекеттесуде, сондай-ақ оның үнемі өсіп отырған мүшелерін белсенді түрде кеден органдары арасында ақпарат алмастыру арқылы белсенді түрде ақпарат алып отырады, дамушы және дамыған елдерге кеден органдарының қазіргі заманғы технологияны пайдалануда әрекеттесу, кеден және сауда ұйымдары арасында өзара қарым- қатынастарды кеңейту, кеден оқуын үйренуде көмек көрсету, нарық экономикасы жолындағы қатысушы мемлекеттерге арнайы көмек көрсету, нарық экономикасы жолындағы қатысушы мемлекеттерге арнайы көмек көрсету, сондай-ақ өздерінің мамандық әдістерімен бөлісіп бір-біріне көмектесетін дүниежүзі кеден сарапшыларының кездесуін өткізу.

Дүниежүзілік кеден  ұйымы   халықаралық   сауда   қызығушылығының атымен  әлемнің   барлық   кеден    жүйелерінде   жоғарғы    үйлесімділік    пен бірыңғайлылығын қамсыздандыру  мақсатында жұмыс істейді.

Қазақстан ДКұ- ның Қаржы  Комитетінің мүшесіне қабылданды.

Осы жылдың маусым айында ҚР-ң делегация Кеден Комитетінің  төрағасы М. Нүркеновтың басшылығымен жыл сайын өтетін ДКұ-ның кеден  ынтымақтастық кеңесі сессиясына қатысты.

Сессия 2001 жылы Брюссельде (Бельгия) өтті. Кеңестің сессиясы күн тәртібінде саяси, қаржы, техникалық сұрақтар, жеке жұмыстардың мәлімдемесі және ДКұ-ның комиссиясының өткен жылғы есеп беруі, ДКұ-ның жаңа бас хатшысын тағайындау сияқты мәселелер қарастырылды. Кеден ынтымақтастық кеңесі табак өнімдерінің контрабандасына, кеден органдарындағы коррупциямен күресуге үлкен мән берілді.

Сессияның сұрақтарының бірі Қазақстан Республикасының  ДКұ-ң қаржы комитетіне мүшелікке  қабылдану болды.

ҚР ДКұ-на 1992 жылдан бері мүше болып, алғаш рет Қаржы Комитетіне мүше болды.

Қаржы Комитетінде мүше болу Қазақстан үшін бұл ұйымның  шешім қабылдау механизіміне,  ДКұ-ң   құралдарын   жұмсау   қызметіне   қатысуға мүмкіндік туғызады.

ҚР-ң кеден комитетінің  қаржы комитетінде мүшелікте  болу халықаралық саудада болып жатқан ғаламдық процестерге интеграциялануына мүмкіндік береді. Бұл кеден қызметінің бұдан әрі қалай дамуы керектігін анықтайды.

 

 

 

2.2   ҚР-ның өзге   елдермен   халықаралық кедендік

ынтымақтастығының құқықтық негіздері

Қазақстан-Қытай: Кедендік ынтымақтастық:

ҚР Республикасы кеден  комитеті және ҚХР Бас Кеден басқармасының  шекаралық мәселелер бойынша  жұмысшы тобының жиналысында  қабылданған. Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы 1997 жылы 26 қыркүйектегі «Кеден ісі саласындағы ынтымақтастық және өзара көмек көрсету туралы» келісім шартын жүзеге асыру мақсатындағы және ҚР Мемлекеттік кіріс Министірлігі Кеден комитеті төрағасы Маратқали Нүркенов пен ҚХР Бас Кеден Басқармасының төрағасы Чань Гуань Линь арасында Пекинде қол қойылған. Меморандумға сәйкес 2002 жылдың 22-24 каңтар аралығында ҚР кеден қызметі жұмысшы тобымен ҚХР кеден қызметінің жұмысшы тобының арасында шекаралық мәселелер бойынша алғашқы мәжіліс өтті.

ҚР кеден қызметі  жұмысшы тобының жетекшісі Кеден  Комитетінің Халықаралық қатынастар басқармасының бастығы С.М. Нұрғалиева ханым болды.    

Ал, ҚХР кеден қызметі  жұмысшы тобының жетекшісі Бас  Кеден Басқармасының, Халықаралық  Ынтымақтастық Департаменті бастығының орынбасары Кан Чань мырза болды.

Жақтар бұрын қол  қойылған келісім-шарттар мен хаттамалардың жүзеге асыру барсына байланысты өзара ақпараттармен алмасты және болып жатқан проблемаларды талқылады.

Кездесу барысында Кеден  ісі саласындағы ынтымақтастық  және өзара көмек көрсету туралы келісімге сәйкес Қазақстан жағы Қытай Халық Республикасы жағына ҚР-ғы қолданыстағы құқықтық-нормативтік актілерді тапсырды. Бұл құқықтық-нормативтік актілер 2 тілде - ағылшын және орыс тілінде болды.

Жақтар күн тәртібінде мәселелер бойынша пікір алмасты  және төмендегі аталғандарға келісті.

1.   Жақтар   келесі   жақтардың   кеден   қызметінен   белгілеушілердің   үш деңгейлі  жүйесін құрды.

-    Орталық кедендік  әкімшілік деңгейінде;

-    Аймақтық кеден  басқармалары деңгейінде;

-    Шекаралық  кедендер деңгейінде.

           -   Шекаралық кедендер деңгейінде.

Кездесу   соңында   жақтар   бір ай мерзімінде  белгілеушілер   жөнінде

ақпараттармен алмасты (ф.и.о, адрес, телефон, факс, е-тап). Белгілеушілердің

құрамында   өзгерістер   болған   жағдайда   жақтар   бір-біріне   осы   туралы

хабарлайтын болады.

Орталық кедендік әкімшілік деңгейіндегі белгілеушілердің кездесулері

жылына бір өткізіледі.

Аймақтық кеден басқармалары деңгейіндегі белгілеушілердің кездесуі

жарты жылда бір рет өткізіледі.

Шекаралық  кеден  басқармалары деңгейіндегі белгілеушілердің кездесулері  2  айда  1   рет өткізіледі  және  келісім  бойынша  қажет  болған

жағдайда қосымша кездесу белгіленеді.

Кездесу орны жақтардың  территориясында кезегімен белгіленеді  және

өткізіледі. Кездесуді жүзеге асыру үшін жақтармен барлық қажетті жағдайлар жасалады.

Аймақтық кеден басқармалары деңгейіндегі кездесулер Үрімші қаласы

кеден  Басқарамасы  және  ҚР  Кеден   Комитетінің  өкілеттігі басқармасымен

өткізіледі.

2. ҚР комитеті мен  ҚХР-Ң Бас Кеден Басқармасының  арасында болған ынтымақтастық және кеден құжаттарын өзара мойындау туралы хаттамаға сәйкес 31 наурыз 2002 жылға дейін-екі елдің кеден қызметін қамтамасыз ету үшін кеден құжаттарының және олардың түсіндірмелеруй ауыстырады.

3. Кеден ісі саласында,  оның ішінде, қару-жарақ контрабандасымен, оқ-дәрілермен, наркотикалық заттармен, сонымен қатар терроризммен, сепаратизммен және экстремизммен күрес жөнінде ақпараттармен алмасуды жөнге келтіру. Кеден ісі саласында өзара көмектесу мен ынтымақтастық туралы келісімге сәйкес сұрау салуды орындауды қамтамасыз ету.