Қазіргі кездегі бухгалтерлік есепті және аудитті ұйымдастыру

4. Сыртқы сауданың  кедендік статистикадағы сәйкессіздікті  анықтау үшін кедендік статистикалық  анализ бойынша эксперттік топ  құру керек, сыртқы кедендік    статистика    жүргізу    әдістемесін    сәйкестендіру    керек    және техникалық  құралдар туралы  мәліметтермен  алмасу  керек.  Тараптар аз уақыт ішінде сарапшылар тобын кездестіруге келісті.

5. Тараптар кеден ісі  саласындағы қылмыстармен күресудегі  ынтымақтастықты күшейтудің маңызды  екені туралы келісті. Қазақстан  жағы ҚХР мен ҚР кеден органдарының кеден ісі саласындағы құқық бұзушылармен күрес жүргізу кезіндегі ережелер жобасын көрсетті, ал қытай жағы 2002 жылдың 30 маусымына дейін оны қарастырып, өз ұстанымын хабарлайтынын айтты. Бұл жұмыс 2004 ж. 30 маусымында бітті.

6. Радиациясы нормадан жоғары тауарлар мен көлік құралдарын қайтару бойынша халықтық тәжірибеге сәйкес, егер осындай тауарлар мен көлік құралдары шекарадан өтсе, онда оны қайтару бойынша екі тарап бір-біріне көмек көрсетуі тиіс. Келіссөздер аяқталған соң Қазақстан Орталық Кеден органы ҚХР-ң бас кеден басқармасына тауарлардың өткізуге болатынын радиациялық көрсеткіштері туралы, эквивалентті дозаның өлшем бірлігі туралы, радиациялық бақылау жүргізу құралы туралы (аты, шыққан уақыты, шығарған елі, техникалық мінездемелері) екі жақты ақпарат алмасу туралы сұрау жібереді, және нормадан жоғары радиациясы бар тауарлардың қайтарылу мерзімі және тәртібі туралы сұрау жіберіледі. Қытай келген сұрау бойынша ақпараттар жинап қайтадан ҚР-ның Кеден Одағына жіберуге келіседі. 

7. Тараптар тәжірибе және жұмыстар әдістерімен алмасу мақсатында шекаралық кедендер арасында мамандар алмасу мүмкіндіктерін талқылайды және қарастырады.

Тараптар өздерінің  кеден басшылары кездескенге  дейін осындай тағы екінші кездесуді  ҚР-сы Алматы қаласында өткізу туралы келісті. Бұл меморандум 2002 жылы 24 қаңтарда Үрімші қаласында бірдей күші бар қазақ және орыс тілінде ресімделіп, бекітілді.

Серіктестік және ынтымақтастық  жөніндегі ҚР, Еқ және оның мүше мемлекеттері арасындағы келісімнен үзінді. III тарауда  таурлармен сауда:  тараптар бір-біріне барлық қатынастар саласында өзара тиімді режимін ұсынады. Импортталатын және экспортталатын тауарлардан алынатын кеден алымдары мен баждары, оған қоса осындай баждар мен алымдарды алу әдісі; Кедендік тазартуға, транзитке, қоймаларға және қайта тиеуге қатысты ережелер; Тікелей немесе жанама түрде импортталатын тауарлардан алынатын салықтар және т.б. алымдардың кез-келген түрлері; Төлем және осы төлемдерді жолдау әдістері;

Сатуға,   сатып   алуға, тасымалдауға,  анықтауға   және   ішкі   рынокта тауарларды қолдану тэртібі.

1.   1-пунктер ежелері  мыналарға қолданылмайды:

а) Кеден одағын және еркін  сауда аймағын құруға әкелінетін заттар үшін; в) Дамушы  елдер    пайдасы    үшін    ГАТТ   және   т.б.  халықаралық келісімдерге сәйкес көрші елдер үшін әкелінетін заттарға; с) Шекаралық сауда мақсатында көрші елдерге әкелінетін заттар үшін.

2.  1- параграфтың ережесі  Қазақстанның ГАТТ-қа кіретін  кезде бітетін өтпелі кезең  мерзімі ішінде қолданылмайды.

1. Тараптардың айтуынша  еркін транзит қағидасы осы келісімнің мақсатына жетудің алғы шарты болып табылады. Осыған сәйкес әрбір ел басқа тарап территориясына арналған  басқа кеден территориясынан  шыққан тауар үшін шексіз транзитті қамтамасыз етуі керек.

2.  Осы баптардың  тәртібі белгілі бір салалар үшін (соның ішінде, көлік сияқты немесе тараптардың келісімі бойынша өнімдерге деген ерекше бір тәртіптер белгілемейді. Халықаралық конвенцияларды көрсететін құқықтар   мен   міндеттерді қысымға алмай, өздеріне қатысты тараптар уақытша кіргізу тауарлары үшін импортттық баждар мен алымдар алмайды.

- ҚР-нан шығарылатын  тауарлар ынтымақтастық елдеріне  сандық шектеусіз импортталады;

-   ынтымақтастық  елдерінен шығарылған тауарлар  ҚР-на еркін сандық шектеусіз  импортталады;

- тараптар арасындағы  тауарлар саудасы рынок бағасымен анықталады;    

- егер қандай да  бір өнім екі жақтың бірінің  территориясына үлкен көлемде  кіргізілетін болса және ол  кіргізілім жергілікті бәсекелестіктер  үшін үлкен зиянын тигізетін  болса, онда Қазақстан немесе  ынтымақтастық елдері қайсысының мүддесіне әсер ететін болса, сол ел келесі процедуралар мен жағдайлар бойынша сәйкес шаралар қолдануына болады;

- белгілі бір іс-шаралар  қолданбас бұрын ешқандай жағдайға  байланыссыз Қазақстан мен ынтымақтастық  елдері ынтымақтастық бойынша  кеңеске аз уақыт ішінде өздеріне қатысты барлық ақпараттарды жеткізеді;

-  егер мұндай консультациялар  нәтижесінде тараптар 30 күн ішінде  келісімге келе алмаса, онда жағдайды  реттеу бойынша іс-әрекетке қатысты  ынтымақтастық бойынша кеңеске  хабарлаған күннен бастап консультация сұраған тарап шығынды жою немесе т.б. іс-шараларды жүзеге асыруға құқылы болып табылады;

-   шығын орнын  толтыру қиын болған дағдарысты  жағдайда тараптар консультациялық  әрекеттерді жасағанға дейін  белгілі бір шаралар жүзеге  асыра алады. Бірақ консультациялар сол шаралар бастамасымен артынша басталуы тиіс;

- шараларды таңдау  кезінде келісуші тарптар осы  келісімнің мақсатына жетуге  ең аз нұқсан келтіретін шаралар  таңдаулары қажет;

- осы келісімге ешқандай  да нәрсе зиян келтірмеуге  тиіс және ГАТТ баптарына сәйкес тараптардың    антидемпингтік    немесе    компенсациялық    шаралар қоллдануына  әкеліп соқпауы тиіс;

-  тараптар осы келісімнің  ережелерін белгілі жағдайлар  болған жағдайда және КР ГАТТ-қа  мүшелікке кірген жағдайда өзгерту  мүмкіндіктерін қарастыруға  міндеттенеді.

Осындай өзгертулер енгізу туралы консультацияны тараптарда ынтымақтастық  кеңесі бере алады;

-   келісім қоғамдық  моральдың, қоғамдық тәртіптің  немесе қоғамдық қауіпсіздіктің, адамдың, жануарлардың өмірі мен  өсімдіктердің денсаулығын қорғау тарапынан; Ұлттық көркем, тарихи және археологиялық бағалықтарды немесе интеллектуалдық, өндірістік және коммерциялық меншіктерді немесе алтын мен күміске қатысты тәртіптер тарапынан болған пікірлерді де ескереді;

- бұл  III  тарау   текстильдік   тауарлар   мен   саудаға   қолданылмайды.   Бұл тауарлармен сауда басқа келісім арқылы реттелуі керек;

- көмір мен болат  Евразиялық бірігуді құру туралы  келісімге қатысты тауарлар саудасы  осы келісімнің III тарауымен реттеледі;

- бір жағынан  ҚР өкілдігінен және екінші  жағынан ынтымақтастық өнімділігінен болат пен көмірге байланысты мәселелер бойынша дара байланысты топ құрылды. Бұл топ көмір мен болатқа мүдделерін білдіретін ақпараттармен жүйелі түрде алмасып отырады;

-  ядролық  материалдармен  сауда  ҚР-ның  және  атом   энергиясы  бойынша Еуразиялық Қауымдастық арасындағы болатын жеке келісіммен реттеледі.

Кеден одағына қатысушы  мемлекеттерің арасындағы тасымалданатын тауарлардың кедендік рәсімдеуінің қарапайымдатылған тәртібі туралы келісім.  

Кеден Одағына қатысушы мемлекеттерінің территориясы арқылы бірегей транзитінің шарттары туралы келісім.

       Қазақстан  Республикасы Үкіметімен, Белорус  Республикасы Үкіметімен, Қырғызыстан  Республикасы Үкіметімен және  Ресей Федерациясы Үкіметімен осы аталған тараптармен, 1995 жылы 10 ақпаннан ТМД қатысушы мемлекеттерінің кеден заңдарын ескере отырып, Транзит еркіндігі қағидасына өзінің сүйенетіндіктерін білдіре отырып, осы келісімнің әрбір қатысушы мемлекетінің қызығушылықтарына кері әсер етпей, кеден процедураларын үйлестіру және жүйеге келтіру арқылы көліктің барлық түрімен халықаралық тасымалдауды қарапайымдатудың міндеттілігін мойындай отырып, Тасымалдаудың шарттарының күшеюі ынтымақтастығының дамуының бір маңызды факторы екенін есепке ала отырып, 1995 жылы  Кеден Одағы туралы келісімде   бектілген   қағидаларды

нақтылай отырып, Келесідей  келісімге келді:

Бұл келісімде 10 ақпан 1995 жыл ТМД елдерінің кеден заңдары  негізінде анықтайтын терминдер  қолданылған.

Осы келісімнің қатысушы елдерінің территориясымен транзит арқылы тасымалданатын тауарлар мынадай болуы тиіс:

- Табиғи тозуды және  тасымалдау және сақтау нәтижесіндегі  шығындалуды қоспағанда өзгеріссіз  түрде болуы керек;

-   Транзит мақсатынан  басқа мақсаттарда жаратылып  кетпеуі керек;

- Жіберуші кеденнен белгіленген кеденге дейін көлік құралы мүмкіндігіне байланысты белгілі бағыттары бойынша шекті мерзім бойынша, яғни ай сайынғы 2000 км-ден аспай жеткізілуі тиіс;

Тауарлар мен көлік  құралдарын транзиттік тасымалдау кезінде:

Үшінші елдікі осы келісімнің қатысушы елдерінің біреуіне кез-келген осы келісімнің қатысушы елінің территориясынан өтсе;

Осы келісімнің қатысу елінен басқа бір кез-келген осы келісімнің қатысушы еліне осы келісімнің қатысушы елі басқа бір елінің территорисынан өтсе;

Осы келісімнің қатысушы елінен транзиттелсе, олар кеден баждарын, салықтарын және ресімделу үшін кеден алымдарынан, сонымен қатар экономикалық саясат шараларының қолдануынан босатылады.

Тараптардың кеден органдары  осы келісімге қатыспаушы елдер  арасындағы кез-келген осы келісімге қатыспаушы мемлекеттің территориясынан өтетін транзитке ұлттық заң ережелерін сақтауды қамтамасыз етуге құқылы.

Тразитті қамтамасыз ету үшін керекті құралдар мен  қызметтерді тасымалдаушылар үшін транзит елі өзінің импортерлары, экспортерлары және тасымалдаушыларынан кем етпей ұсынуы керек;

Кеден Одағы мүше елдерінің  шекарасынан кесіп өтуші тауарлар мен оларды тасымалдаушы кеден құралдарының шекарадан өтуін, тасымал жасау

саласындағы құзыретті  органдардың  келісімімен  осы  келісімнің  қатысушы

елдерінің кеден органдары  белгіленген тәртібі бойынша  жүзеге асады.

Келісуші  тараптар   өздерінің   кеден   органдарына   3  ай   ішінде транзиттелетін тауарлар мен көлік құралдарының қай жерлермен  өтетіні туралы тізімдермен  алмасуын  жүктейді.   Егер   осы   келісімнің   қатысушы   елдердің ұлттық заңдарымен басқаша бекітілмеген болса, онда тауарлар транзиті осы елдердің  кез-келгендерінің территориясының  кез-келген  бағытымен  жүзеге асады.

Транзиттік тауарларды басқа көлік құралдарына қайта  тиеу осы келісімнің қатысушы елдерінің кеден органдары белгіленген орында жүзеге асуы тиіс. Осы келісім қатысушы келдерінің кеден органдары транзиттік тауарлар мен көлік құралдарына қажетті құжаттар мен идентификациялау құралдарын өзара мойындайды. Тараптар өздерінің кеден органдарына 3 ай мерзімі ішінде кедендік бақылау үшін қажетті транзиттік тауарлар мен көлік құралдарының құжаттарының, индентификациялау құралдарының үлгісімен өзара алмасуын жүктейді.

Егер тежеусіз күш  салдарынан болган транзиттің үзілуі кезінде осы келісімнің қатысушы елінің қай елінде болса, онда ол сол елдің Ұлттық заңы негізінде белгілі бір тәртіптер орнатылады.

Келісуші тараптар осы  келісімге қол қойылатын күннен бастап, 3 ай мерзім ішінде төмендегідей 4 жақты құжаттар дайындауларын жүктейді. Кеден Одағы мүше елдерінің территориясынан өтетін тауарларды ресімдеу тәртібі туралы ереже. Кеден Одағы мүше елдерінің территориясында кедендік салық жүргізу туралы ереже; Осы бапта көрсетілген жұмыстарды белгілеу интефациялық комитетке жүктеледі;

Тараптар өзара келісу арқылы осы келісімге өзгертулер мен толықтыруларды хаттамалар ретінде енгізулеріне болады. Осы Келісімінің орындалуы және талқылануы кезінде туындайтын келіспеушіліктер мен дауларды шешу керек болған жағдайда интеграциялық комитетте, ол егер келісілген шешім таба алмаған жағдайда мемлекетаралық кеңестің үкімет басшылары.

Бұл келісім кез келген Кеден Одағына кіретін және осы  келісімнің барлық ережелерін толық  көлемде орындайтындығын көрсеткен  жағдайда осы келісімге кіруіне  ашық.

Осы келісім қол қойылған күннен бастап уақытша қолданылады және тараптардың барлық қажетті ішкі мемлекеттік процедураларды орындауы туралы соңғы хабарламаны депозитарийге сақтауға берген күннен бастап күшіне енеді. Бұл келісімнің депозитарийі Интеграциялық комитет болып табылады.

Кез келген тарап осы  келісімнен бас тартатын болса онда бас тартудан 12 күн бұрын жазбаша  хабарлама жіберуі керек.

 

 

2.3   ЕурАзЭҚ  елдері шеңберіндегі  кедендік  ынтымақтастық

 

1995 жылы 20 қаңтарда Кеден  Одағын құру туралы келісімге  Беларус Республикасы, Қазақстан Республикасы және Ресей Федерациясы арасындағы 1996 жылы 29 наурыздағы Қазақстан Республикасы, Беларусь Республикасы, Ресей Федарациясы, Қырғызстан Республикасы арасындағы экономикалық және гуманитарлық сфераларды интеграцияның тереңдеуі туралы шарт жасағаннан кейін экономиканың, сонымен қатар электро - энергетика саласында жаңа интеграциялық процестің дамуына жаңа негіз пайда болды. 1996 жылы 29 наурыздағы Шарттың 2- бабына сәйкес    итеграцияның негізгі мақсатының бірі біртұтас энергетикалық дамуды  көздейтін біртұтас экономикалық кеңістік құру болып табылады.

Осы  уақытқа дейін  Сібір  -  Қазақстан -Орал  транзитімен  электро -

энергиясын тасымалдау мәселесі шешілмеген болатын. 1999 жылы 1 қазанда

ААҚ "СЕСОС" және "РАО" «ЕЭС»  Ресей арасында Қазақстан Республикасы

мен Ресей Федерациясының энергетикалық жүйесі бірігіп жұмыс істеуі туралы шртқа қол қойылды. Ол тәжірибеде жүзеге асырылып келеді.