6.14 сурет. Маркер параметрлерінің терезесі
Колонтитулдар
Колонтитулдар – бұл әдетте
құжаттың әрбір бетінде қайталайтын ақпарат,
мысалы, беттің нөмірі, дата мен уақыт,
автор туралы ақпарат.
Әрбір бетте
жоғарғы немесе төменгі колонтитулды
бірдей етіп дайындау:
- Бетте колонтитулдың жоғарғы немесе төменгі аймағын ашу үшін Түр (Вид) менюіндегі Колонтитул командасын таңдаңдар (6.16 сурет).
- Жоғарғы колонтитулды дайындау үшін жоғарғы колонтитул аймағына мәтіндік немесе графикалық элемент енгізіңдер.
- Төменгі колонтитулды дайындау үшін Колонтитулдар аспаптар тақтасында (6.15 сурет) төменгі колонтитулға орын ауыстыруға арналған Жоғарғы/төменгі колонтитул
(Верхний/нижний колонтитул) батырмасын басыңдар, ал содан кейін мәтін немесе графикалық элемент енгізіңдер.
- Қажеттілік кезінде Форматтау аспаптары тақтасында орналасқан батырманың көмегімен мәтіндерді форматтаңдар.
- Колонтитулдарды дайындауды аяқтағаннан кейін Колонтитулдар аспаптар тақтасындағы Жабу (Закрыть) батырмасын басыңдар.
6.15 сурет. Колонтитулдар аспаптар тақтасы
6.16 сурет. Колонтитулдарды бейнелеу
Бағандар
Мәтіндер газет бағандарында
сол бір бетте бір бағаннан екінші бағанға жалғасады.
Газет бағандарын дайындау
үшін:
- Газет бағандарына жіктеуді талап ететін мәтінді ерекшелеңдер.
- Аспаптардың Стандарттық тақтасында Бағандар (Колонки)
(Колонки) батырмасын басыңдар.
- Маустың көмегімен бағандардың керекті санын көрсетіңдер.
Шекаралар мен құюды
дайындау
Суретке, кестеге немесе
мәтінге шекара үстемелеу.
- Шекара үстемелеуді талап ететін мәтінді, суретті немесе кестені ерекшелеңдер.
- Формат менюінде Шекаралар және құю (Границы и заливка) командасын таңдаңдар, содан Шекаралар (Границы) қазынасын ашыңдар (6.17-сурет).
- Керекті параметрлерді таңдаңдар.
- Тек жеке жақтар үшін шекараларды беру үшін Тип тобындағы Басқа (Другая) командасын таңдаңдар. Үлгі (Образец) терезесінде схеманың керекті жақтарын шертіңдер немесе шекараны тағайындау мен жоюға арналған батырмаларды пайдаланыңдар.
- Мәтінге қатысты абзацтың орналасу шекарасын дәл беру үшін параметрге Қолдану (Применить к параметр) тізімінде Абзацты таңдаңдар, Параметрлер батырмасын басыңдар, ал содан кейін керекті параметрлерді беріңдер..
6.17 сурет. Шекаралар мен құю сұқбаттық иерезесі
Бетке шекараны үстемелеу
- Формат менюіндегі Шекаралар мен құю (Границы и заливка) командасын таңдаңдар, ал содан кейін Бет (Страница) қазынасын ашыңдар (6.18 сурет).
- Көркемдік шекарасын беру үшін, мысалы жұлдыздардар, Сурет (Рисунок) өрісінде керекті суретті таңдаңдар.
- Тип тобында шекара типін таңдаңдар. Беттің кейбір жақтары, мысалы тек жоғарғы жағы, үшін ғана шекараны беру үшін Тип тобындағы Басқа (Другая) параметрін таңдаңдар. Үлгі (Образец) өрісінде шекара бейнеленуі тиісті орында беттің кескінін шертіңдер.
- Шекарасы бар жеке бетті немесе бөлімді анықтау үшін ... Қолдану (Применить к) тізімінде керекті параметрді таңдаңдар..
- Бетте шекараның дәл орнын анықтау үшін Параметрлер батырмасын басыңдар, ал содан кейін керекті параметрді таңдаңдар.
6.18 сурет. Бет қазынасы
Мәтіннің ерекшеленген
үзіндісінің құюын беру үшін мына
әрекеттер керек:
- Формат менюіндегі Шекаралар мен құю (Границы и заливка) командасын таңдаңдар, ал содан кейін Құю (Заливка) қазынасын ашыңдар (6.19 сурет).
- Егерде Ою-өрнек керек болса, онда керекті түсті таңдаңдар.
- Қолдану өрісінде құюды қолдану неге керектігін (мәтінге ме немесе абзацқа ма) таңдаңдар.
- ОК батырмасы бойынша шертіңдер.
4.2.3 Мәтінді өшіру
Бұл операциялар ерекшеленген фрагменттерге
ғана жасалады. Бұл кезде екі механизмді
пайдалануға болады - алмасу буфері
арқылы және алмасу буферін қолданбай
drag-and-drop әдісі (тышқанды сүйрету) арқылы.
Көшіру операциясын іске асыру үшін Правка – Копировать командасын
қолдануға болады, көшірме буферге орналасып, Правка – Вставить комадасымен
көшірілетін фрагментті қою үшін әлденеше
рет орындала алады.
Орнын ауыстыру орындау үшін Правка – Вырезать алдымен командасы, содан
соң Правка – Вставить командасы
орындалады.
Фрагментті өшіру Правка – Очистить командасы
арқылы немесе "Del" пернесін басу
арқылы орындалады. Бұл операцияларды жанама меню көмегімен
немесе Стандартты саймандар
тақтасының арнайы пернелері көмегімен
орындалады.
Тышқан көмегімен операцияларды drag-and-drop (тышқанды сүйрету)
әдісі арқылы орындау:
v Орнын ауыстыру орындау үшін ерекшеленген фрагментке
тышқан сілтемесін қойып, тышқанның сол
жақ батырмасын баса отырып, тышқанның
орнын ауыстыру;
v Ерекшеленген фрагментті көшіру үшін <Ctrl>
пернесін баса отырып, фрагментті басқа
жерге сүйрету керек.
Мәтінді автоматты
түрде өзгерту (автозамена)
Автотекст – құжат фрагменті, ішінде
қолданушының басқаруы бойынша құжатқа
қойылатын мәтін немесе сурет болуы мүмкін.
Автотекст элементтері мысалдары:
· ұйымдардың толық атауы;
· Қызметкерлердің жұмыстағы қызметі,
олардың қолдары;
· стандартты құжаттар «шапкалары»;
· құжаттардың типтік бланктары және т.б.
Сервис
– Автозамена командасы. Автоткстің элементтерін
қосып, өшіруге болады, бірақ оларды редакциялап,
өзгертуге болмайды.
«Добавить» батырмасы ерекшеленген фрагментті автотекстке берілген
атаумен аталған жаңа элемент қылып қосады.
Автотекстің элементін жою үшін оны белгілеп алып,
«Удалить» батырмасын басу керек.
4.2.4Формула
редакторымен жұмыс
4.2.5Кестені құрастыру
және редакциялау
Кесте мәтіндері мен
суреттері бар жолдар мен бағандардан,
ұяшықтардан тұрады.
Кестелермен жұмыс істеу үшін Кесте
(Таблица) менюі пайдаланылады.
Кесте бойынша орын ауыстыру үшін ←, ↑,
→, ↓ пернелері пайдаланылады.
Кестені құру үшін келесі
әрекеттерді орындау керек:
- Кесте (Таблица) менюінде Кірістіру (Вставить) командасын және содан кейін Кесте (Таблица) командасын орындау (7.18 сурет).
- Кестені кірістіру (Вставка таблицы) терезесінде жолдар мен бағандардың санын көрсету (7.19 сурет)
- ОК батырмасын басу
7.18 сурет. Кесте
менюі
7.19 сурет. Кестені кірістіру терезесі
Кестені қолмен де дайындауға
болады – бұл тәсіл әдетте күрделі
кестелерді дайындау үшін пайдаланылады.
Кестені дайындау үшін Кесте (Таблица) менюінің Кестенің суретін салу
(Нарисовать таблицу) командасын
орындау керек (7.18 сурет).
Кестені тез безендіру
үшін кестені безендіру мәнері таңдалатын
таңдауға арналған терезені шақыратын Кестенің автоформаты (Автоформат таблицы) командасын
пайдалануға болады (7.20 сурет).
7.20 сурет. Кестенің автоформаты терезесі
Кестелер мен шекаралар
(Таблицы и границы) аспаптар тақтасында кестелермен жұмыс
істеуге арналған командалар бар (7.21 сурет).
Кестелермен немесе оның
бөліктерімен қандайда бір әрекетті
орындамастан бұрын оны ерекшелеп
алу қажет.
7.21 сурет. Кестелер мен шекаралар
аспаптар тақтасы
Кестелер мен
шекаралар (Таблицы и Границы) тақтасы
батырмаларының міндеті:
- Кестені құру (Создать таблицу)
– кестенің немесе оның элементтерін (жолын, бағанын, ұяшығын) дайындауға арналған
- Өшіргіш (Ластик)
– кесте шекарасының сызықтарын жояды
- Сызықтар типі (Тип линии)
– кесте шекарасының типін тағайындайды
- Сызықтың қалыңдығы (Толщина линии)
– кесте шекарасының қалыңдығын тағайындайды
- Шекараның түсі (Цвет границ)
- кесте шекарасының түсін тағайындайды
- Шекара менюі (Меню Границы)
– таңдалынған шекараларды ерекшелейді
- Кестені кірістіру менюі (Меню Вставить таблицу)
- жаңа кестені немесе оның элементтерін кірістіреді
- Ұяшықтарды біріктіру (Объединить ячейки)
–ерекшеленгендерді бір ұяшыққа біріктіреді
- Ұяшықтарды бөлу (Разбить ячейки)
– ерекшеленген ұяшықты (ұяшықтарды) бірнеше ұяшыққа бөледі
- Теңестіру (Выравнивание)
– ұяшықтардың ішінде мәтінді теңестіруді тағайындайды
- Жолдарды теңестіру (Выравнивание строк)
– жолдарды биіктігі бойынша теңестіреді
- Бағандарды теңестіру (Выравнивание столбцов)
– бағандарды ені бойынша теңестіреді
- Автоформат
– Кестелерді безендіру мәнерін тағайындайды
- Мәтіннің бағыты (Направление текста)
– ұяшықтағы мәтіннің бағытын өзгертеді
- Сұрыптау (Сортировка)
и
- ерекшеленген ұяшықтардағы мәліметтерді өсуі және кемуі бойынша сұрыптайды
- Автоқосынды (Автосумма)
– ерекшеленген ұяшықтардағы мәліметтерді қосындылайды.
4.2.6 MS Word-та графикалық жұмыс
Бас меню арқылы Іске қосу→Бағдарламалар→Microsoft
Office→Microsoft Word )Пуск →Программы→Microsoft Office→Microsoft
Word) экранда 6.1 суретте көрсетілген
терезе пайда болады.
сурет. Microsoft Word бағдарламасының терезесі.
Бұл терезе келесі негізгі
элементтерден тұрады:
- Тақырып жолы – онда терезелерді басқарудың мына батырмалары
және
құжаттың атауы тұрады.
- Бас меню. Менюдің әрбір пункітінде мынадай бір типті қомандалардың тобы бар:
- «Стандарттық» аспаптар тақтасында құжаттармен жұмыс істеуге арналған
Әзірлеу, Сақтау, Ашу, Басып шығару, Кесу, Көшірмелеу, Кірістіру сияқты және б. (Создать, Сохранить, Открыть, Распечатать, Вырезать, Копировать, Вставить и др.) негізгі стандарттық командалар бар.
- «Форматтау» аспаптар тақтасы – мәтін үшін талап етілетін параметрлерді, сондай-ақ оның құжаттағы орналасу орнын (теңестіру) тағайындауға арналған.
-
Сызғыш – құжаттың өрісін, сонымен қатар өрістен шегіністі анықтауға мүмкіндік береді. Көлденең сызғыш өрістің оң және сол жағын, сонымен қатар шегіністерін анықтауға мүмкінлік береді. Тік сызғыш жоғарғы мен төменгі өрісті анықтайды. Шегіністің мысалы:
- Міндеттер аймағы – пайдаланушының таңдауы бойынша орындала алатын құжаттың ағымдағы міндеттерін бейнелейді.
- Шиыру жолақтары - құжат бойынша орын ауыстыруға мүмкіндік береді.
-
Қалып-күй жолы – құжаттың ағымдағы бетінің нөмірін, бөлімнің нөмірін, беттердің санын және т.б. бейнелейді.
- Word редакторында құжаттарды басу
Белсенді құжатты баспаға
шығару үшін Стандарттық (Стандартная) аспаптар
тақтасындағы Басу (Печать)
батырмасын басыңдар.
Word-та құжатты баспаға шығару алдында қарап
шығу мүмкіндігі бар. Ол үшін Стандарттық (Стандартная) аспаптар
тақтасында Алдынала қарап шығу (Предварительный просмотр)
батырмасын басыңдар. Қарап шығу режімінен
шығу үшін Жабу (Закрыть) батырмасын басыңдар
(7.22 сурет).
7.22 сурет. Қарап шығу режіміндегі құжат
Принтердің түрі, баспа
беттерінің саны, көшірмелердің саны
сияқтялардың және т.б-дың баспаға
шығару параметрлерін тағайындау үшін Файл менюі → Басу (меню Файл → Печать) командасын орындаңдар
немесе CTRL+P пернелердің үйлесімін
басыңдар және Басу (Печать) сұқбаттық терезесінде
керекті параметрлерді баптаңдар да ОК-ді басыңдар (7.23 сурет).