Информатика негіздері

12. Кесте өрісі атауларының   тұсынан ашылатын жебелік батырмалар  сәкестендірілген өрістерде сұрыптау  жүргізуге мүмкіндік береді .Қажетті айға байланысты мәліметтерді көру үшін , Ай тізімінен нақты айды таңдаңыз.

13.Ай батырмасын Баған  аймағына , ал Жиһаз батырмасын- бет  аймағына әкеліңіз Құрама кесте  шұғыл түрде жаңа құрылымға  байланысты құрылады.

14. Саны өрісінің қосындысындысы батырмасына екі рет шертіңіз .Ашылған Құрама кесте өрісінің есептеулері (Вычесление поля свободной таблицы) сұхбат терезесінің Қосымша (дополнительно) батырмасын шертіңіз .Ашылған Қосымша есептеулер тізімінен Жол бойынша қосындының үлесі бөлімін таңдаңыз. ОК батырмасын шертіңіз.

15. Құрама кестенің  жаңа түріне көңіл аударыңыз  . Кестенің ішінен бүкіл жеткізу  ағымында әрбір жеткізушінің  қандай үлес алатындығын анықтадық.

16. Кітап.хІѕ жұмыс  кітабын сақтап қойыңыз.

 

6-тапсырма:Құрама диаграмманың тұрғызылуы.

1.ЕхсеІ программасын  іске қосып, ертеде құрылған  Кітап.хІѕжұмыс кітабын ашаңыз.

2. Жеткізуші туралы  мәліметтер жұмыс парағын ашыңыз.

3.Құрама кестенің аспаптар  панеліндегі Диаграмма шебері (Мастер  диаграмм )батырмасын шертіңіз.

4. Осы жұмыс парағына Құрама диаграмма (Свободная диаграмма ) атауын беріңіз.

5.Құрама диаграмманың  қандай параметірін өзгертуге  болатынын білу үшін ,онымен тәжірибе  жасаңыз.

6.Көрсетілген мәлімкеттекрді  сүзгілеңіз.

7. Диаграммада бейнелегеншамаларды  өзгертіңіз.

8. Мәләметтер базасы өрісін диаграмманың басқа аймағына орналастырыңыз.

9. Диаграмма типін  өзгертіңіз.

10. Диаграммаэлементтерін  бейнелейтін пішімді өзгертіңіз.

 

Зертханалық жұмыс  №7

 

Тақырыбы: Мәліметтер базасын басқару жүйесімен жұмыс істеу негіздерімен танысу. Кестелер, сұраныстар, қалыптармен жұмыс істеу. Есептермен жұмыс істеу. Топтардың оқу үлгерімін, қорытынды бағаларын тіркеп, кесте аралық байланыс жасау, ведомость құру.

Мақсаты: Мәліметтер қорын ұйымдастыру машықтарын қалыптастыру. Кестелер, сұраныстар, қалыптар және есеп құрып үйрену.

 

Тапсырма-1. Мәліметтер енгізу әдісі арқылы кесте құру

1. Microsoft Access программасын іске қосыңыз. Пайда болған Microsoft Access терезесінде Новая база данных ауыстырып-қосқышын орнатыңыз. ОК батырмасын басыңыз.
2. Файл новой базы данных сұхбат терезесінде файлға жаңа Қалалар деген ат беріңіз. Создать батырмасын басыңыз.
3. Кестелер тізімінде Создание таблицы путем ввода данных таңбашасын ерекшелеп, тышқанның сол жақ батырмасын басыңыз. Поле1, Поле2 және т.с.с. стандарттық өрістері бар бағандардан тұратын бос кесте пайда болады. Алдымен төрт өрісі бар кесте құрылады.
4. Поле1 және Поле2 бағандарының бірінші жолына сәйкесінше 1 және  Астана деген мәліметгерді енгізіңіз. Екінші жолына — 2 және Алматы. Үшінші жолына — 3 және Талдықорған.
5. Бағандардың атауларын өзгерту үшін жанама менюден Переименовать столбец командасын тандаңыз. Осылайша бірінші бағанға Реттік нөмірі, екіншісіне Аты, үшіншісіне Қаланың коды, төртіншісіне Тұрғындар саны атауларын енгізініз.
6. Оң жақ жоғарғы бұрыштағы терезені жабу батырмасын басып, кестені жабьщыз. Макеттің өзгерісін немесе кесте құрылымын сақтау керек пе? деген сұракка жауап беру үшін Иә батырмасын басыңыз. Сонда Соохранить сұхбат терезесі пайда болады, оған кестенің Қалалар атауын енгізу керек. ОК батырмасын басыңыз.
7. Ключевое поле задать сейчас? деген сұраққа Нет батырмасын басып жауап беріңіз.
8. Тізімдегі Қалалар кестесін ерекшелеп, мәліметтер базасы терезесінің аспаптар панеліндегі Открыть батырмасыньщ көмегімен кұрылған кестені ашуға болады.

 

Тапсырма 2. Негізгі  кестелерді кұру

Отырар кітапханасының баскармасы екі кестеге негізделген  мәліметтер базасын жасауға тапсырыс берді. Бірінші кесте оқырмандарға арналған, онда кітапханадан кітап алған оқырман жайлы мәліметтер көрсетіледі. Екінші кесте кітапханадағы оқулықтарды тіркеуге арналсын.

1. Microsoft Access терезесінде Новая база данных ауыстырып-коскышын қосыңыз. ОК батырмасын шертіңіз.
2. Жаңа мәліметтер базасының файлы Файл новой базы данных терезесінде Мои документы каптамасын таңдап алып, файлға Отырар кітапханасы деп ат беріңіз. Файл типі ретінде Microsoft Access мәліметтер базасы алынғанын көресіз. Создать батырмасын басыңыз. Жаңа Отырар кітапханасы мәліметтер базасының терезесі ашылады.
3. Кестелер панелін ашыңыз.
4. Конструктор режімінде кесте кұру белгісіне екі рет шертсеңіз кесте күрылымын даярлау бланкісі ашылады.
5. Бірінші кесте үшін төмендегідей өрістерді енгізіңіз:

өріс атауы	өріс типі
оқырманның аты-жөні	мәтіндік
кітаптың аты	мәтіндік
кітаптың авторы	мәтіндік
кітаптың нөмірі	мәтіндік
кітап алған уақыты	мерзім\уақыты
бағасы	қаржылық

Кітаптың нөмірі өрісі  мәтіндік өріс екеніне көңіл аударыңыз, өйткені олардың сандық мағынасы жоқ. Кітап нөмірлерін бір-бірінё қосуға, көбейтуге, салыстыруға болмайды.

Болашақ Оқулықтар кестесімен байланыс орнату үшін түйінді өріс беруіміз кажет. Кітаптың аты өрісін қайталанбайтын өріс ретінде таңдап алуыңызға болады. Бірақ өте үлкен мәліметгер базасында аттары бірдей әр түрлі кітаптар кездесуі мүмкін. Сондықтан біз Кітаптың аты және Кітаптың авторы өрістерінің комбинациясын түйінді өріс ретінде пайдаланамыз. Бланкінің жоғарғы бөлігіндегі өрісті ерекшелеп алыңыз (Shift). Тышқанның оң батырмасын шерту арқылы жанама менюді ашыңыз және одан Ключевое поле бөлімінін таңдап алыңыз.

Конструктор терезесін  жабыңыз. Терезені жабу кезінде кестеге Оқырмандар деп ат беріңіз.

5-9 бөлімдердегі амалдарды  қайталап, Оқулықтар кестесін құрыңыз. Оған төмендегідей өрістер енеді:

 

өріс атауы	өріс типі
Кітаптың аты	мәтіндік
кітаптың авторы	мәтіндік
баспасы	мәтіндік
шыккан жылы	мерзім\уакыты
кітаптың нөмірі	мәтіндік
көлемі	сандық
бағасы	қаржылық

Көлем өрісін шертіңіз. Бланкінің  төменгі бөлігінде ондық белгілер саны 0 - re тең қасиетін беріңіз.

Бұл кестеге түйінді  өріс енгізбесе де болады - берілген тапсырмада ол талап етілмейді.

Отырар кітапханасьшәліметтер  базасы терезесінде құрылған кестелерді кезекпен ашып, оларға он шақты жазбалар енгізіңіз.

Жұмысты аяқтап кестелерді жабыңыз.

 

Тапсырма-3. Кестеаралық байланыстарды кұру

1. Отырар кітапханасы мәліметтер базасы терезесінде Таблицы панелін ашыңыз. Онда бұрын құрылған Оқырмандар және Оқулықтар кестелерінің таңбашалары барына көзіңізді жеткізіңіз.
2. Аспаптар панелінен Схема данных батырмасын іздестіріңіз. Егер қиындықтар болса, меню жолындағы команданы табыңыз: Сервис – Схема данных. Мәліметтер схемасы терезесін ашу үшін, осы тәсілдердің кез-келгенін қолданьщыз. Осы терезенің ашылуымен қатар бір уақытта Добавление таблицы сұхбат терезесі ашылады, бұл қосымша кестеден аралық байланысты құратын кесте тавдауға болады.
3. Добавить батырмасын шерту аркылы Оқырмандар және Оқулықтар кестелерін тандаңыз - Мәліметтер схемасы терезесінде осы кестелердщ өріс тізімдері ашылады.
4. SHIFT пернесін басып тұрып Оқырмандар кестесінен екі өрісті ерекшелеңіз: Кітаптың аты және Кітаптың авторы.
5. Осы өрістерді Оқулықтар кестесінің өріс тізіміне әкеліңіз. Тышқан батырмасын жіберген сәтте, Байланысты өзгерту Изменение связей сұхбат терезесі шұғыл түрде ашылады.
6. Изменение связей терезесінің оң жак панелінен байланысқа қосылатын Оқырмандар кестесінен Кітаптың аты және Кітаптың авторы өрістерін таңцаңыз.
7. Изменение связей сұхбат терезесін жауып, Схема данных терезесінен пайда болған байланысты көріңіз. Байланыс сызығын тышқанның сол жақ батырмасын шертіп ерекшелеп алуға болады, ал тышқанның оң жақ батырмасын шерту арқылы, байланысты үзуге және редакциялауға мүмкіндік беретін жанама меню ашылады.
8. Мәліметтер схемасы терезесін жабыңыз.

 

3.2 Практикалық  сабақтарды өткізудің жоспары  және әдістемелік нұсқаулығы

Бойынша реферат, семинар сабағын дайындау.

1. Желінің программалық  және аппараттық компоненттері
2. Қазіргі кездегі желілерге қойылатын негізгі талаптар
3. Есептеуіш желілердің классификациялары
4. Аймақтық классификациясы .
5. Қазіргі кездегі бүкіләлемдік және жергілікті есептеуіш желілердің ерекшеліктері 
6. Желінің көлеміне қарай классифкациялануы
7. Арналық және физикалық деңгейлерде мәліметтер алмасу әдістері  Коммутация әдісі
8. Жергілікті желілердің базалық технологиялары
9. Стандартты коммуникациялық протоколдары
10. Жергілікті желілердің арналық деңгей мүмкіндіктері
11. Жергілікті желілердің желілік деңгей мүмкіндіктері арқылы құрылуы
12. Желілердің жүйелік программалармен қамсыздандыруы
13. желілердің жүйелік программалармен қамсыздандыру
14. . Windows NT операциялық жүйесі
15. . Novell Net Ware жүйесі
16. Компьютерлерді желілерге біріктіру
17. Компьютенрләк желілерге принтерлерді қосу
18. . Локалды компьютерлі желілер
19. Windows 98 және Internet
20. Электрондық почта

 

 

3.3 СОӨЖ өткізу жоспары.Студенттің оқытушымен бірге дайыналатын семинар сұрақтары

1. Ақпараттық технологиялар анықтамасын беріңіз.
2. Ақпараттық технологияның пәні не болып табылады?
3. Ақпараттық технологиялар мақсатын, әдісін және құралдарын сипаттаңыз.
4. «Ақпарат» ұғымының түсініктері
5. Жүйе түсінігі. Жүйе элементтері
6. Ақпараттық технологияларды жіктеу
7. Экономикалық ақпараттық жүйе дегеніміз не?
8. ЭАЖ компоненттерін атаңыз
9. Зерттелінетін мәселенің пәндік аймағы туралы айтыңыз
10. ЭАЖ бөлшектеу
11. ЭАЖ өмірлік циклы
12. Қандай берілгендер моделін білесіз
13. Қатынасты қалыптастыру дегеніміз не ?
14. Қандай қалыпты формаларды білесіз?
15. Функционалды тәуелділік және кілттер
16. Қалыптастыру алгоритмін сипаттаңыз
17. Берілгендер моделін салыстырыңыз
18. Берілгендерді ұйымдастыру әдістері
19. Берілгендерге жету мүмкіндігін жылдамдату әдістері
20. Erwin Case-технологиясы деңгейінің моделдерін атаңыз
21. Берілгендер типі - бұл …
22. МҚ домен дегеніміз не?
23. Кілт дегеніміз не және ол қандай қасиеттерге ие?
24. Функционалды тәуелділік түрплерін атаңыз
25. «Қасиет-байланыс» диаграммасы. Мысал келтіріңіз
26. Erwin қандай моделдеу деңгейлерінен тұрады?
27. Моделді ішкі моделдерге бөлу дегеніміз не?
28. Erwin-де есеп құру
29. МҚ схемасын генерациялау дегеніміз не?
30. SQL- сценарийлерді қаалай көрукге болады?
31. Генератор дегеніміз не?
32. Тригер дегеніміз не?
33. Индекс дегеніміз не?
34. Visual FoxPro 6.0. МҚБЖ функционалды мүмкіндіктерін сипаттаңыз.
35. Мәліметтерді көрсету дегеніміз не?
36. Қандай әдістермен форма құруға болады?
37. Сұраныс параметрлерін қалай беруге болады?
38. Есеп неге арналған?
39. Қандай басқару түймешелерін білесіз?
40. Менюдің қандай түрлерін білесіз?
41. Басқару түймешелерін құру процесін сипаттаңыз
42. Ақпараттық жүйелерді жобалаудың кезеңдерін атаңыз
43. Қандай мәліметтер енгізілетін деп аталады?
44. Қандай мәліметтер шығарылатын деп аталады?
45. Реляциялық модельдің желілік моделден айырмашылығы?
46. Иерархиялық модельдің құрылымы
47. МҚ «файл-серверлік» архитектурасы дегеніміз не?
48. МҚ «клиент-серверлік» архитектурасы дегеніміз не?

 

3.4 СӨЖ орындау бойынша жоспар және әдістемелік нұсқаулық 

Төменде берілген тақырыптар бойынша тереңдеп оқып, семинар сабағына дайвндалу.

1.Жоғары дәрежелі программалық тілдері.

2.Компьютерлік желіліердің жіктелуі.

3.Желі архитектурасы

4. Жергілікті компьютерлік  желілерде ақпароатты қорғау, антивирустық  қорғаныс.

5. Жасанды интеллект  жүйелері.

6. Компьютерде ақпаратты  бейнелеу.

7. Буль алгебрасы және  компьютердің логикалық схемасы.  Компьютердің негізгі блоктарын ұйымдастыру.

8. Қазіргі замандағы  программалық  құралдар. Операциялық жүйелер және программалау жүйелер.

9. Программалау тілдері ұғымы. Программалау тілдерінің классификациясы. 10.Программалау тілдерінің буындары.

11. Компьютерлерді желілерге біріктіру

12.Компьютенрләк желілерге принтерлерді қосу

13. Локалды компьютерлі желілер

14.Windows 98 және Internet

15.Электрондық почта

 

4.Бақылау тапсырмалары

16. Информатика - бұл ...
17. Қоғамды акпараттандыру - бұл
18. Информациялық жүйе - бұл ...
19. Информацияның пайда болудағы түрi:
20. Информацияның тұрақтылық түрi:
21. Информацияның басқарылу түрi:
22. 3-шi әулет ЭЕМ-дерiнiң элемент базасын көрсет?
23. Информацияның негiзгi өлшем бiрлiгi:
24. Байтта қанша бит тiзбектелген?
25. 4 байтта қанша бит бар?
26. Канша байт килобайт деп аталады?
27. Қанша мегабайт гегабайт деп аталады?
28. Информацияның қосымша ең кiшi өлшем бiрлiгi:
29. Информацияның қосымша өлшем бiрлiгi:
30. Информацияның қосымша өлшем бiрлiгi:
31. Байт (byte) дегенiмiз -бұл...
32. Екiлiк  есептеу жүйесiнен  ондық  есептеу  жүйесiне  өтiңiз: 1001011<sub>2
33. Екiлiк  есептеу жүйесiнен  ондық  есептеу  жүйесiне  өтiңiз: 11001011₂
34. Екiлiк  есептеу жүйесiнен  ондық  есептеу  жүйесiне  өтiңiз: 1010010₂
35. Ондық есептеу жүйесiнен екiлiк есептеу жүйесiне өтiңiз: 65
36. Ондық есептеу жүйесiнен екiлiк есептеу жүйесiне өтiңiз : 75
37. Ондық есептеу жүйесiнен екiлiк есептеу жүйесiне өтiңiз: 82
38. Екiлiк  есептеу жүйесiнен  сегiздiк  есептеу  жүйесiне  өтiңiз: 10000010₂
39. Екiлiк  есептеу жүйесiнен  сегiздiк  есептеу  жүйесiне  өтiңiз: 100010010₂
40. Екiлiк  есептеу жүйесiнен  сегiздiк  есептеу  жүйесiне  өтiңiз: 1100011₂
41. Екiлiк  есептеу жүйесiнен  сегiздiк  есептеу  жүйесiне  өтiңiз: 10010₂
42. 2-шi әулет ЭЕМ -дерiнiң элемент базасын көрсет?
43. 1-шi әулет ЭЕМ -дерiнiң элемент базасын көрсет?
44. Компьютердың жұмыс барысында жедел жадыда тұрақты түрде орналасатын программа?
45. Қате жазылған құрылғының атын көрсет
46. Параллель енгiзу-шығару порттарын көрсет
47. Тiзбектелген енгiзу-шығару порттарын көрсет
48. Жедел жадының модулiн көрсет
49. Жедел жадының модулiн көрсет
50. IBM PC компьютерiнде қолданылатын   кoп есептi операциялық жүйелердi көрсет
51. IBM PC типiндегi компьютерлер үшiн программалык жабдыктауды шығаратын фирмаларды көрсет.
52. IBM PC типiндегi компьютерлер үшiн микропроцессорларды шығаратын негiзгi  фирмаларды көрсет.
53. Орындалатын файлдардың кеңеймесiн көрсет
54. Архивтiк файлдардың кеңеймесiн көрсет.
55. MS DOS-та экрандағы көрiнiстi принтерге басып шығару үшiн қолданылатын клавиша.
56. Файл деген не?
57. Windows - 98 деген не?
58. MS DOS деген не?
59. Microsoft Word құжаттарының кеңеймесiн көрсет
60. MS Excel -де  документ  қай клавишалар комбинациясымен сақталады?
61. Microsoft Paint құжаттарының кеңеймесiн көрсет
62. Norton Commander-де  қай клавиша файл және каталогтарды өшiредi?
63. Norton Commander-де  файлдық мазмұнын көру?
64. Norton Commander-де  қай клавиша пайдаланушынық мәзiрiн шақырады?
65. Norton Commander-де оң панельдi алу командасы
66. Norton Commander-де  қай клавиша файл және каталогтарды көшiредi?
67. Norton Commander-де  қай клавиша файл және каталогтардың аттарын өзгертедi?
68. Қарапайым мәтiндiк редакторды көрсет:
69. Микропроцессор дегенiмiз не?
70. Монитор дегенiмiз не?
71. Клавиатура пернелерi шартты түрде неше топқа бөлiнедi
72. Принтер дегенiмiз не?
73. Клавиатура дегенiмiз не?
74. §§§  60. Диск жетекшiсi дегенiмiз не?
75. Винчестер дегенiмiз не?
76. MS DOS-та қайсы команда жаңа каталог жасайды?
77. MS DOS-та қайсы команда жана текстiк файл  жасайды?
78. MS DOS-та қайсы команда файл атын өзгертедi?
79. ақпаратты шығару кұрылғыларын көрсет
80. Графикалық редакторды көрсет?
81. Таблицалық процессорды көрсет?
82. MS Word- та жаңа документ  қай клавишалар комбинациясымен жасалады?
83. MS Word -та документ  қай клавишалар комбинациясымен ашылады?
84. MS Word -та  документ  қай клавишалар комбинациясымен сақталады?
85. MS Excel-де алдына  (\=)  таңбасы қойылған, мәнi есептелетiн өрнек.
86. Norton Commander-де  файлдарды редакторлaу
87. MS Word -та кесте калай косылады?
88. MS Excel -де диаграмма қанша кадамда құрылады?
89. Объекттiң контекстiк мәзiрiн шығару үшiн ...
90. Дисплейдiң типiн  көрсет:
91. MS Excel электрондық кестеде жазылған файл кеңейтiлуi
92. MS Word текстiк редакторда жазылған файл кеңейтiлуi
93. Қатардың соңына өту клавишасы
94. Қатардын басына өту клавишасы
95. Текстiк файл кеңейтiлуi
96. Курсор тұрған орыннан солдағы символды өшiру клавишасы?
97. Курсор тұрған орындағы символды өшiру клавишасы?
98. Курсорды тұрған орнынан келесi позицияға жылжыту клавишасы?
99. Norton Commander -де текстiк файл құру командасы?
100. Norton Commander -де жаңа каталог құру командасы?
101. Текстiк файл мазмұнын экранға шығару командасы?
102. MS DOS -та көшiру командасы?
103. Norton Commander-ден шығу командасы?
104. Norton Comander-де сол панельдi алып тастау командасы
105. Архивтiк файлдардың кеңеймесiн көрсет.
106. Windows  XP деген не?
107. Microsoft  Excel құжаттарының кеңеймесiн көрсет
108. MS Word -та кесте қалай қосылады.
109. MS Excel -де жаңа документ  қай клавишалар комбинациясымен жасалады?
110. MS Excel -де документ  қай клавишалар комбинациясымен ашылады?
111. информатика.doc  документi қай программаға тиiстi?
112. MicroSoft Windows программасы қай топқа тиiстi?
113. Драйверлiк файл кеңеймесi...
114. MicroSoft Word программасы қай топқа тиiстi?
115. Norton Commander программасы қай топқа тиiстi?
116. MicroSoft Excel программасы қай топқа тиiстi?
117. MS Word деген не?
118. MS Excel деген не?
119. Жүйелiк файл кеңеймесi...
120. MS Paint деген не?
121. Мой компьютер  деген не?
122. Мой компьютер (Recycle Bin) деген не?
123. Келесi бетке өту клавишасы...
124. Алдыңғы бетке өту клавишасы...
125. Ағымдағы каталог мазмұнын экранға шығару командасы?
126. Intel корпорациясының микропроцессорын көрсет?
127. AMD корпорациясының микропроцессорын көрсет?
128. MicroSoft PowerPoint қай топқа тиiстi?
129. Shift пернесi қай топқа тиiстi?
130. Home пернесi қай топқа тиiстi?
131. F10 пернесi қай топқа тиiстi?
132. Ctrl пернесi қай топқа тиiстi?
133. Insert пернесi қай топқа тиiстi?
134. Системалық уақытты экранга шығару командасы?
135. Num Lock пернесi қай топқа тиiстi?
136. Space пернесi қай топқа тиiстi?
137. Esc пернесi қай топқа тиiстi?
138. Системалық мерзiмдi экранга шығару командасы?
139. Enter пернесi қай топқа тиiстi?
140. Backspace пернесi қай топқа тиiстi?
141. Қолданбалы программалар тобына жатады:
142. Қолданбалы программалар тобына жатады:
143. Қолданбалы программалар тобына жатады:
144. Қолданбалы программалар тобына жатады:
145. Жүйелiк программалар тобына жатады:
146. Қолданбалы программалар тобына жатады:
147. Жүйелiк программалар тобына жатады:
148. Жүйелiк программалар тобына жатады:
149. Жүйелiк программалар тобына жатады:
150. Жүйелiк программалар тобына жатады:
151. Жүйелiк программалар тобына жатады:
152. Kолданбалы программалар тобына жатады:
153. Norton Commander-де файлды дисктен iздеу командасы?
154. қай клавишалар функционалдық клавишаларға жатады?
155. MS Excel -де формула жазу үшiн қайсы белгi колданылады?
156. MS Excel -де жұмыс парағында неше кестеден пайдалануға болады?
157. Norton Commander -ден шығу командасы?
158. Корзина бумасында ... сақталады.
159. Windows -негiзгi элементi:
160. Norton Commander -де iшкi анықтаманы шақыру командасы?
161. Norton Commander -де бас менюдi шақыру командасы?
162. Негiзгi кaталог қалай белгiленедi?
163. Катты диск қалай белгiленедi?