Информатика негіздері

бер n,а

нәт Y

 

басы бүт k

ендіру n,a

цб k үшін 1 бастап n дейін

Y:=(k²+a)/4

шығару Y 

цс

соңы

 

Бақылау

 

 

QBasic программалау тілі.

 

1. Терезе құрылымы:

• меню жолы;
• жұмыс орны;
• қалып күй жолы.

4. Программаны теру:

• арифметикалық өрнектерді енгізу;
• стандартты функциялар енгізу
• орысша шрифтке көшу.

5. Программаны редакторлау:

• дұрыс ендірілмеген жолды түзету;
• жолды ендіру немесе алып тастау.

6. Енгізу және шығару операторлар:

PRINT, INPUT

7. Программаны тексеру және нәтиже алу: Ғ5
8. Программаға ат беріп сақтау: Файл-Сохранить как...
9. Сақталған программаның көшірмесін дискетке сақтау:

Файл-Сохранить Диск А:

 

1- мысал. У-тің мәнін есептеу үшін Бейсик тілінде программа жазу, тексеру және нәтиже алу.

У=ах²+вх+с,  а=3, в=5, с=2

 

2- мысал. Сұхбаттық програма құру.

REM

PRINT «Аты-жөнің кім?»

INPUT A$

PRINT «Жасың нешеде?»

INPUT B

PRINT «Мамандығың қандай?»

INPUT C$

PRINT «Өте жақсы»

PRINT «Информатика пәнін ұнатасыңба?»

INPUT D$

PRINT  A$ «, танысқаныма құаныштымын»

END

3-мысал. 7а сынып оқушыларының алған бағаларының орта ұпайын табу.

REM

PRINT «Аты-жөніңді енгіз»

INPUT К$

PRINT «Үлгерім сапасының орта ұпайы»

PRINT «1-аттестацияның бағасын енгіз»

INPUT A

PRINT «2- аттестацияның бағасын енгіз»

INPUT B

PRINT «3- аттестацияның бағасын енгіз»

INPUT C

S=(A+B+C)/3

PRINT К$ , «1-ші семестр бойынша бағалардың орта ұпайы» S

END

 

1. Тапсырма. Есептеу.  1      S=r2 V=1/3r2h V=1/3SABCh S=D(D+2L)/4 V=(D24L2-D2)/24 M=(A+B-A-B)/2 K=(A+B)2/5 Y=(A2+EX)/(B3+X2+A) C=(H+0,5)(M+0,5+M+N+0,5) (SIN2(X-Y)-1)/(1+X2-Y2) Y=AX2+BX+C,  A=5, B=3, C=1 F=7X2Y+6XY+5XY P=P(P-A)(P-B)(P-C) Y=(0,1243+2SINX)3+2COSX F=(SINX+COSX)/2

 

Тармақталу  командасының операторлары:

IF-THEN-ELSE

 

 

 

1 мысал. У-тің  мәнін есептеу.

 

Программа.

INPUT “x=”;x

IF X>=0 AND X<=2 THEN 4

Y=2*X+1: GOTO 5

4 Y=X+1

5 PRINT “Y(X)=”;Y:END

F5

?  2

      3

? -3

    -5

2. Тапсырма.

 

1.                           8.      

 

2.                                        9.     

 

3.                                          10.   

4.                                   11. 

5.                                   12.    

6.                       13.

7.                                       14. 

 

Бақылау сұрақтар:

1. Бейсик программасын іске қосу жолын көрсету.
2. Енгізу және шығару операторларын атау.
3. Мәндерді экран бетіне шығаратын оператор?
4. Тармақталу командасының операторларын атау.
5. Толық және толық емес тармақталу командасын структурасын көрсету.
6. Шартсыз өту операторының жазылуы?
7. Қателерді жою үшін қандай әрекет жасау қажет?
8. Бейсик программасында терілген программаны сақтап қою тәсілін көрсету.
9. Сақталған программаның көшірмесін дискетке сақтау әдісі қандай?
10. Символдық айнымалылырды енгізу белгілемесі?

 

 

Зертханалық   жұмыс №4.

 

Тақырыбы:Қатқыл дискіні тексеру.

1. Дискіні тексеру программасын іске қосыңыз(Пуск →Программы→Стандартный→Служебныйе→Проверка диска ).
2. 2. Дискілер тізімінен С: дискісін таңдаңыз.
3. Қосымша батырмасын басыңыз және файылдық жүйенің логикалық құрылымын тексеру кезінде программа қолданатын баптау істерімен танысыңыз .Дискіні баптаудың қосымша параметрлері сұхбат к4 тастаңыз.
4. Жіберу(запуск) батырмасын басыңыз және тексеру істерін бақылаңыз.
5. дискідегі қатені тапқан жағдайда қате туаалы хабармен танысыңыз және берілген нұсқалардың ішінен қатені елемей ,жұмысты әрі жалғастыратын нұсқаны таңдаңыз.
6. Тексеру нәтижесі туралы терезені жабыңыз.Дискіні тексеру программасын жабу батырмасы арқылы жабыңыз.

 

Тышқан қасиеттерін  баптау.

 

1. Қасиеттер:Тышқан (Свойства:Мышь) сұхбат терезесін ашыңыз. (Пуск→Настроика→Панель управления→Мышь).
2. Тексеру аймағыбасқару элементіне екі рет шертіңіз .Екі рет шерткенде элемент орындалады,ал ортасында ғына көзіңізді жеткізіңіз.
3. Екі рет  басылудың жылдамдығы жылжымасын ең шеткі оң жаққа орнатыңыз .Осыцлайша екі рет шертудің арасындағы уақыт интервалы төменделіп ,екі бірдей шертуді орындаы қиынға түсетіне көз жеткізіңіз.
4. Тәжірибе жасай отырып ,өзіңізге  ыңғайлы жылжыма жағдайын таңдаңыз.
5. Қасиет:Тышқан (Свойства:Мышь ) сұхбат терезесін жабыңыз.

 

Жұмыс үстелінің  безендірілуін баптау. Сілтеуішпен  жұмыс істеу.Windows 98 іздестіру жүйесімен  және Қоржынмен жұмыс істеу.

 

1.Компьютерді қосыныз,  операциялық жүйенің толық қосылуын  күтіңіз. Жұмыс үстелінің бос  жеріне тышқанның  оң жақ  батырмасын шертіңіз.

2.Жанама менюден Қасиеррер(  свойства)бөлімін  таңда , сонда  қасиеттер :Экран (свойства:Экран)сұхбат  терезесі ашылады .

3. Жұмыс үстелінің  суреті тізімнен өзен(немесе қалауыңызша  басқа суретті)суретін таңдаңыз. ОК батырмасын шертіңіз.

4.Ашылған Орналастыру  (Перемещение) тізімінің көмегімен  Фон қыстырмасындағы суреттің  фонын өзгерте отырып , 1-3 бөлімдерді  қайталаңыз. Экранды безендендіруде Созуң  , Орталыққа, Жанына .(Растянуть, По центру ,Рядом)әдістері қалай әсер ететінің байқаңыз.

5. Суреттің фонынан  Орнамент объектісін таңдап , орналасу  әдісі Созуды (растянуть) пайдаланып 1-3 бөлімдерді қайталаңыз.

6.Сілтеуіш(Провадник)  программасын іске қосыңыз.

7. Сілтеуіштен windows 98 іздестіру  жүйесін іске қосыңыз (Сервис→Поиск→Файлы  и папки.)

8. Іздестіру жүйесінің  көмегімен Жұмыс үстелінің фондық  суреттері қайда сақталғанын  анықтаңыз .Ол үшін Атау (наименование )өрісіне Өзен объектісінің атын енгізіңіз.Қайдан іздеу керек өрісіне қатқыл диск С: таңбашасын орнатыңыз да, Енгізілген қаптамаларды қоса алғанда (Включая вложенные папки) жалаушасының орнатылғанына көз жеткізіңіз. Табу (Найти )командасын орындау арқылы іздеу процесін жүргізіңіз.

9.Өзен объектісі табылғансоң,  іздеу нәтижесі панелінде оның  орны –С:/ Windos қаптамасы. 

10. Іздестіру жүйесінің  терезесін жауып,Сілтеуіш (Провад-    ник)терезесіне оралыңыз . Сол жақ  панельдің С:/ қаптамасын тауып  , ашыңыз. Айналдыру сызғыштарын қолдана отырып , оң жақ панельден Өзен обьектісін табыңыз.Жұмыс үстелінің осы және басқа  да фондық суреттері мен өрнектерді қай пішімде сақталғандығынын  көріңіз.

11. Жұмыс үстелінің  Сілтеүіш терезесін Қоржын(Корзина)таңбашасы  көрініп тұратындайетіп жылжытыңыз.

12. Сілтеуіштің оң жақ  панеліндегі Өзен белгісін қоржын  таңбашасына алып барыңыз . Қоржынға (корзина ) объектіні апарып тастау  қажеттігі жайда сұраққа құптайтындай  жауап беріңіз.

13. Орау батырмасын  шерту арқылы Сілтеуіш (Провадник  ) терезесін бүктей тұрыңыз.

14. Қасиеттер:Экран (Свойства: Экран) сұхбат терезесінің Фон  қыстырмасын ашыңыз.

15. Жұмыс үстелінің  фондық суреті (Фоновый рисунок  рабочего стола ) тізімінде Өзен  суреті жоқ екендігіне көз  жеткіз.

16. Қоржын таңбашасын  екі рет шерту арқылыоны ашыңыз.

17. Бұрын сақталған  орнына Өзен обьектісін қайта  қалпына келтіріңіз(объектіні ерекшелеп  алып ,Файл→Восстанавить командасын  орвндау керек.)

18. Қасиеттер:Экран (Свойства :Экран )сұхбат терезенің Фон  қыстырмасын ашыңыз.Жұмыс үстелінің  фондық сурет тізімінде Өзен суреті бар екеніне көз жеткіз.

19. Барлық ашылған терезелерді  жабыңыз.       

 

Сілтеуіш программасындағы файылдық құрылыммен жұмыс істеу .

 

1. Бас менюдің  көмегімен Сілтеуішті іске қосыңыз .(Пуск→  Программы →Провадник ).Іске қосу кезінде Сілтеуіштің сол жақ панелінде  қандай қаптама ашылғандығына назар аударыңыз. Бұл жүйелік дискінің түпкі қаптамасы болуы керек.
2. Сол жақ панелден /Менің құжаттарым қаптамасын табыңыз оны қаптап  таңбашасының үстінен шерте отырып ашыңыз.
3. Сілтеуіштің оң жақ панелінде жаңа /Тәжірибелік қаптамасын құрыңыз.
4. Сол жақ панелінде»+»белгісінің үстінен бір шертіп /Менің құжаттарым қаптамасын ашыңыз.Сол жақ панельдегі қаптамалардың ашылуы және аударылуы  әртүрлі амалдар екеніне назар аудар. Сол жақ панельде /Менің құжаттарым қаптамасында /Тәжірибелік қаптамасының құрылғанына көз жеткізіңіз.
5. Сілтеуіштің сол жақ панельнен /Тәжрибелік қаптамасын ашыңыз .Оң жақ панельде ештеңе болмауы керек , себебі ол бос қаптама .
6. Сілтеуіштің оң жақ панельінде /Тәжірибелік қаптамасының ішінен /Менің тәжрибелерім атты жаңа қаптама құрыңыз.Сол жақ панельде /Тәжірибелік қаптама таңбашасының жанында «+» белгісінің пайда болғанын көреміз ,бұл белгі қаптама ішінде бағынқы қаптама барын айғақтайды .Сілтеуіштің сол жақ панельінде  қалыптасқан құрылымды ашып көріңіз.
7.       сілтеуіштің сол жақ панельінен /Windows қаптамасын табыңыз және оны ашыңыз.
8. Сілтеуіштің сол жақ панелінде /Windows қаптамасының ішінен обьектілерді  уақытша сақтауға арналған /Темр қаптамасына табыңыз , бірақ бұны ашпаңыз.
9. Сүреу әдісі бойынша /Тәжірибелік қаптамасын Сілтеуіштің оң жақ панелінен сол жағына –C:/Windows /Temp қаптамасына  орнын ауыстырыңыз , бұл әрекетті дәл орындау қажет. Қабылдаушы қаптама жазбасының түсін қадағалаңыз.Тура орналасқанда түсі өзгереді –сол кезде тышқанның батырмасын жіберсе болады.
10. Сілтеуіштің сол жақ панелінде C:/Windows /Temp қаптамасын ашыңыз. Оң жақ панельде /Тәжрибелік қаптамасының барына көз жеткіз.
11. Сол жақ панельден Қоржынды тауып ,оның таңбашасына /Тәжірибелік қаптамасын сүйреп әкеліңіз.
12. Қоржынды ашып, онда жаңа ғана жойылған қаптаманың орналасқаның көрсетіңіз. Сілтеуіш терезесін жабыңыз.

 

№5 Зертханалық  жұмыс

 

Тақырыбы: Microsoft Word процессорында мәтінмен жұмыс істеу, құжат даярлау, пішімдеу. Word Art – тың көмегімен безендірілген тақырыптар даярлау. Редактор формуласымен күрделі формулалар теру. Кесте, диаграмма тұрғызу, графиктік объектілерді пайдаланып диаграмма, сурет салу.

Мақсаты: Әртүрлі мәтіндік құжаттарды қалыптастыру, құжаттарды ашу, сақтау, мәтінді редактілеу, көшіру, дағдысын меңгеру.

 

Жұмыстың  орындалу әдістемесі

1-тапсырма. Құжат даярлау, пішімдеу. Word Art – тың көмегімен тақырыптар даярлау.

 

1. Word мәтіндік редакторын  іске қосыңыз: Пуск-> Программы ->Microsoft Word;

2. Жаңа құжат құрыңыз: Файл->Создать

3. Келесі мәтінді теріңіз:

 

4. «...халық болып қалыптасқан.»  деген сөздерден кейін Enter батырмасын  басып, мәтінді азат жолдарға  бөліңіз.

5. Бірінші азат жолды  белгілеп алып, Формат->Абзац командасының  көмегімен келесідей пішімдеңіздер:  Вравнивание – по ширине; Отступ с права– 1,5 см; Интервал бөліміндегі перед және после өрістеріне 18 пт және 12 пт, междустрочный – полуторный параметрлерін еңгізіңіз.

6. Мәтіннің тақырыбын  белгілеп алып, Формат->Шрифт командасы  арқылы келесі параметрлерді  тағайыңдаңыз: Шрифт-KZ Arial, Размер – 18 пт., Цвет – қызыл түс, ортада орналасқан, Анимация-фейрверк.

7. Негізгі мәтінді  белгілеп алып, Формат->Шрифт командасы  арқылы келесі параметрлерді  тағайыңдаңыз: Шрифт-KZ Times New Roman, Размер  – 14 пт., Цвет – көк түс, ортада орналасқан, Анимация-фейрверк. Құралдар панелінен түймешесін басып, ені бойынша түзетіңіз.

8. «Сақ, Үйсін, Қаңлы,  Албан, Қыпшақ, Оғыз, Арғын, Найман, Қарлық» мәтін бөлігіндегі әр  сөзді жеке жол басыңа орналастырыңыз. Ол үшін әр сөздің алдына Enter батырмасын басыңыз.

9. Сонаң соң сөздерді  ерекшелеп алып, Формат->Список  командасын орыңдаңыз. Ашылған  терезеден Маркированный бөлімін  ашып, маркердің түрін таңдап, ОК  батырмасын шертіңіз.

10. Алты кезеңді белгілеп  алып, Формат-Список командасымен  Нумерованный бөлімін таңдап алу арқылы тізімді нөмірлеңіз.

11. «руна таңбасы, ұйғыр,  араб, латын алфавиттері» мәтін  бөлігі үшін де 8-9 бөлімде келтірілген  амалдарды орыңдаңыз.

12. Мәтіннің «Түркі  тілдерінің даму дәуірлерін»  деген бөлігінен бастап, соңына  дейін ерекшелеп алып, Формат - колонки командасын орыңдаңыз. Ашылған терезеден Число колонок өрісіне 2 мәнін таңдап ОК түймешесін басыңыз.

13. Дайын болған құжатты  Мои документы папкасында сақтаңыз (Файл-Сохранить как).