Автор: Пользователь скрыл имя, 11 Февраля 2013 в 18:57, лекция
Дәрістер тақырыпқа: Қаржы нарығының инфрақұрылымы және оның кұрамдас бөліктері
Келісімшарттық тұрғын-үй жинақтардың өзге модельдері Франция мен Ұлыбританияда қызмет етеді. Мәселен, Францияда тұрғын-үй жинақтау шоттарының 2 түрі бар. Біріншісі – А жинақтау кітапшасы деп аталады. Бұл шотта 100 мың франкіге дейін қаражаттарды жинақтап, содан соң 150 мың франк көлемінде жылдық пайызы 3,75 болатын жеңілдетілген тұрғын-үй несиесін алуға болады, оған қоса жыл сайын бұл мақсатты салымға 7,5 мың франк көлемінде мемелекеттік премия қосылып отырады.
Тұрғын-үй жинақтау шотының 2-түрі – РЕ (тұрғын-үй жинағының жоспары) шоттары деп аталады. Бұл шоттарда 400 мың франкіге дейін қаражаттарды жинақтып, кейін 600 мың франк көлемінде жылдық пайызы 4,8 тең болатын жеңілдетелген тұрғын-үй несиесін алуға болады. Несие бойынша пайыздық мөлшерлемелер нарықтық мөлшерлемелерден 4-5% төмен.
АҚШ-та Ф. Рузвельт тұсында тұрғын-үй құрылысы мен оны жеке меншікке алуды қоса қарастыратын ипотекалық несиелеудің тармақталған жүйесі қалыптаса бастады.
Американдық ипотека ондаған жылдар бойынша мемелекет тарапынан үлкен қолдау алып отырды және тек дамыған экономика шарттарында ғана ол тұрғын-үй алудың алдыңғы қатарлы формасына айналды.
АҚШ-ның ипотекалық тұрғын-үй несиесі – бұл тұрғын-үйді алу мақсатында міндеттемелерді қамтамасыз ету үшін алынып жатқан үй кепіл болатын, сәйкес банкпен (несие ұйымымен) немесе заңды тұлғамен (несиелік емес ұйымымен) жеке тұлғаға 3 жыл немесе одан да ұзақ мерзімге берілетін несие немесе займ АҚШ-да тұрғын-үйді қаржыландырудың осы күнгі жүйесі – бұләр түрлі мекемелердің үлкен саны қызмет ететін, өзіне ипотекалық банктерді, жинақтау және несиелік ассоциацияларды, коммерциялық және жинақтау банктерін, сақтандыру компанияларын, зейнетақы қорларын және т.с.с. қамтитын жалпыұлттық көлемдегі күрделі нарық.
7-тақырып: Валюта нарығы және валюталық операциялар
1.Валюта нарығы: түрлері және оның дамуындағы негізгі кезеңдер.
2.Валюта нарығының қатысушылары.
3.Валюталық реттеудің нысандары мен әдістері.
Валюта нарығы – бұл қаржы нарығының құрамдас бөліктерінің өзара әрекеттесуін қамтамасыз ететін, оның анағұрлым маңызды бөлігі болып табылады. Бұл валютаны тұтынушылар мен сатушылар арасында өзара құқықтық және экономикалық қатынастарды орнатуға көмектесетін механизм, ол төмендегідей негізде келісімдерді жасауға мүмкіндік береді:
Ұлттық валюта жүйесі ұлттық заңнамамен анықталатын, елдің валюта қатынастарын ұйымдастыру формасын көрсетеді. Оны келесідей негізгі элементтер сипаттайды:
Мұндай жүйенің ерекшеліктері ел экономикасының даму деңгейі және шарттарымен, сонымен қоса оның сыртқы экономикалық байланыстарымен анықталады. Халықаралық сауда келісімдері төңірегінде әр түрлі сауда орталықтарының банктері өзара әрекет ететін, екі немесе одан да көп ұлттық нарықтардың арасында жүзеге асады. Олар сондай-ақ, өз ішіне, екі немесе бірнеше нарықтарда жүргізіліп жатқан арбитражды операцияларды қамтуы тиіс.
Валюта – қандай да бір ұлттық ақша бірлігінде көрсетілген және халықаралық есеп айрысуларда қолданылатын кез келген төлем құжаты немесе ақшалай міндеттеме. Ол шетелдік, яғни сәйкес шетел мемлекетінде айналыста жүрген және оның заңды төлем құралы болып табылады. Банкнота, қазыналық билет немесе монета түрінде болуы мүмкін. әрбір мемлекетте оның барлық ақша-несие жүйесіне басшылықты жүзеге асыратын, сонымен бірге ақшаны басып шығарудың (эмиссиялаудың) монопольді құқығын иеленетін, коммерциялық банктердің уақытша бос қаражаттары мен міндетті қорларын сақтайтын орталық банкісі болады. Қазіргі кезде Қазақстанның валюта нарығы мен шетел валюталарымен орындалатын операцияларды жүргізумен шектелген.
Валюталық айырбас – бұл бір ел валютасының екінші бір ел валютасына айырбасталуы. Банктер, экспортерлер, трансұлттық компаниялар, қаржылық мекемелер, инвесторлар, үкіметтік агенттіктер, кәсіпорындар мен жеке тұлғалар – валюта нарығының негізгі қатысушылары болып табылады. Олардың баршасының әр түрлі қажеттіліктері болады, оған валюта нарығында ашық позицияларды хеджирлеу (сақтандыру) қажеттілігі, сонымен қоса қаражаттарды әлемнің түрлі аймақтарына инвестициялау мен бір елден екінші бір елге сатып алушылық қабілетті ешбір кедергісіз беру мүмкіншілігі кіреді.
Валюта нарығының қатысушылары ақшаны аудару, хеджерлеу, клиринг және несиелеу тәрізді операцияларды жүзеге асырады. Ақша аударымы – анағұрлым қарапайым операция болып табылады. Хеджерлеу кезінде валюта нарығының қатысушылары потенциалды шығындар тәуекелінің астындағы валюталық позициялардан қорғануға ұмтылады. Мәселен, теңге бағамы долларға шаққанда өсуі мүмкін, сонда лаынатын тауардың долларлық құны да артады. Осындай жағдайда қатысушы теңгені сатып ала отырып хеджерлеуді жүзеге асыра алады. Теңгені осылайша форвардтық түрде сатып алу тауардың долларлық құнын бір орынға тұрақтандырып, валюта бағамының өзгерісінде қажетті қорғанысты қамтамасыз етеді.
Валюта нарығы халықаралық төлемдерді жүргізгенде клиринг механизмін қамтамасыз етіп отырады, ол механизм басқа қаржы орталықтарында орналасқан банк-корреспонденттерде сақталып жатқан шетел валютадағы депозиттердің айналымы арқылы жүзеге асады.
Валюта нарықтарында банктер мынадай маңызды құралдарды пайдаланады:
Кез келген мемлекеттің ақшалай бірлігі валюта болып табылады, егер ол ақшаның барлық қызметтерін, тар мағынада айтылатын ішкі ақша айналымның тұрғысынан емес, ал анағұрлым кең мағынаны білдіретін – халықаралық экономикалық қатынастар мен есеп айрысулардың қатысушысы ретінде орындаса.
Валюта бағамы кез
келген елдің барша маңызды
Валюта бағамына әсер ететін келесідей негізгі факторларды бөлуге болады:
Валюта бағамы екі ел ақша бірліктерінің арақатынасын көрсетеді немесе басқа мемлекеттің ақша бірлігінде көрсетілген берілген елдің ақша бірлігінің бағасын білдіреді.
Кез келген мемлекетте «валюта» түсінігі белгілі бір анықталған мағынада қолданылады және алатын дәрежесі бойынша валюта былай жіктелінеді:
Ұлттық валютаның төлем
құралы ретінде басқа барлық валюта
түрлеріне тез арада және минималды
жоғалтулармен айырбасталу
Резидент және резидент емес тұлғалар үшін кез келген операция түрлері бойынша валюталық келісімдерді жүзеге асыру, заңмен бекітілген шеңбердегі еркін валюта айырбасы мен еркін айналымды валюта болған жағдайда ғана орындалады. Ішінара айналымды валютаға валюталық келісімдер бойынша сандық шектеулері бар елдердің валютасын жатқызуға болады.
Валюта нарығының қатысушылары арасында валюта айырбасы болмайынша және бір ел валютасының басқа елдің валютасына пропорционалды тәуелділігі анықталмайынша валюталық операциялардың жүзеге асырылуы мүмкін емес. Аталған механизм валюта котировкаларвн орнату арқылы жүзеге асады.
Валюта котировкасы
– елдер арасындағы валюта бағамдарын
анықтау. Оның негізінде айырбас
үшін ұсынылған сол мемлекеттердің
ақшалай бірліктерінің
Валюталық операциялар
– бұл ақша нарықтарында айналымда
жүрген шетел валюталарымен және
шетел валютасында шығарылған төлем
құралдармен болатын
Валюталық операцияларды келесідей критерилер бойынша жіктеуге болады:
1) объектісі бойынша:
2) субъекті бойынша:
3) жүзеге асыру режимдерінің саны бойынша:
4) жүзеге асыру аймағы бойынша операциялар:
5) өз ішінде валюталық
операцияларды орындауды
Еліміздің заңнамасына сәйкес валюталық операцияларболып табылады:
«Валюталық реттеу туралы» ҚР-ның Заңына сай валюталық операциялар екі категорияға бөлінеді:
Ағымды операцияларға жатады:
Капитал қозғалысымен байланысты операцияларға жатады:
Информация о работе Қаржы нарығының инфрақұрылымы және оның кұрамдас бөліктері