Жылжымайтын мүлікті бағалау

       Әдіс бағаланатын объектінің  ұқсас объектімен салыстыруға негізделген, салыстырылатын материалды емес активтер мен зияткерлі меншік объектілерінің сипатына түзетулерді есепке ала отырып.

       Салыстырудың сату әдісін қолданған  кезде келесі жұмыстар орындалады:

       - ұқсас объектілерге болған мәмлелер бойынша ақпарат жиналады;

       - бағаланатын объектілерді салыстыратын  көрсеткіштер тізбегі анықталады;

     - бағаланатын объектімен салыстыру  көрсеткіштерінің мәндерін есепке  ала отырып, материалды емес активтер  мен зияткерлі меншік объектісінің  мәмлелердің нақты бағалары түзетіледі;

     - салыстыру мәмлелері бойынша  түзетілген накты мәліметтер  негізінде бағаланатын объектінің  құны анықталады.

     Материалды  емес активтер мен зияткерлі  меншік объектісінің құны     сатудың салыстыру әдісі шеңберінде, келесі формула бойынша анықталады: 

 

                                                   Сср = Сс х Пс;                                              (2.17)

       Мұндағы

       Сср – сатудың салыстыру әдісімен бағаланатын материалды емес активтер мен зияткерлі меншік объектісі құнының есептік көлемі;

       Сс – бағалдау күніне бағалау объектісімен салыстыратын объекта-аналог құнының түзетілген көлемі;

       Пс – бағаланатын және салыстыратын объект арасындағы сандық және сапалық айырмашылықтарды ескеретін, объект-аналогқа түзетілген құнға жиынтық түзету.

       Бағаланатын объектінің объект-аналогқа ауыстырудың түзетілген құндық көлемі келесі формуламен анықталады:

 

                                       Сс = Са х К - А;                                              (2.18)

 

 

       Мұндағы

       Са – мәміле күніне объект-аналогтың сату бағасы;

       К – бағаланатын материалды емес активтер мен зияткерлі меншік объектісін салыстыру үшін мәміле күнінен бастап бағалау күніне дейін болған инфляция индекс өзгерісін ескеретін коэффициент. Ол арнайы индекстермен (индекс-дефлятор, салалық индексі, тұтыну баға индексі және т.б) есептеледі;

       А – қарастырылатын материалды емес активтер мен зияткерлі меншік объектісіне объект-аналогқа жасалған мәмлесі күнінен, бағалау мерзіміне дейінгі, амортизацияны есептеу көлемі келесі формуламен анықталады:

 

А = Са х m/;

                                           (2.19)

 

       Мұндағы 

       m – сатудың салыстыру талдауы кезіндегі объекту-аналогқа мәмле күнінен бағалау күніне дейінгі мерзім (аймен есептегенде);

       k – бағаланатын объектінің экономикалық қызмет ету мерзімінен анықталатын, амортизацияның толық мерзімі (аймен есептегенде).

       Пс - жиынтық түзету көлемі зияткерлі меншік объект-аналог құнының түзетілген көлеміне, бағаланатын және салыстырмалы объект арасындағы сандық және сапалық айырмашылықтарын ескере отырып, келесі функция болып табылады:

 

Пс = f(Во, Оп, Ви, Ппр, Пп, Фп, Тд, Юсс, Спп, Вс);

  (2.20)

 

 

       Мұндағы  

       Во – бағаланатын объектінің мемлекет-иеленушісі;

       Оп – бағаланатын объектіні қолдану облысы немесе өнеркәсіп саласы;

       Ви – бағалау объектісін қолдана отырып, шығарылатын бұйым түрі;

       Ппр – берілетін құқықтың толықтылығы (қарапайым, ерекше емес лицензия; ерекше лицензия);

       Пп – құқық қорғаудың бар болуы (қорғау құжатының);

       Фп – төлем түрі (паушалді, роялти немесе аралас);

       Тд – қорғау құжатының немесе лицензияның іске асатын территориясы;

       Юсс - қорғау құжатының немесе лицензияның заңды қызмет ету мерзімі ;

       Спп – берілетін құқық мерзімі;

       Вс – бағалау объектісінің жаңа өндіріске немесе жаңартылған бар бұйымға, немесе өнім диверсификациясына әсер ету дәрежесі.

       Бағалау объектісінің бағалық  құнын әр-түрлі әдістерді қолдана отырып есептеген кездегі, алынатын нәтижелері әр-түрлі болады.

       Бағалау объектісінің қорытынды  нәтижелік құнын алу үшін, әр-түрлі  әдістермен біруақытта есептеулер  жүргізіледі,  шығын, табыс және  салыстырмалы әдістер шеңберінде, одан кейінгі есептеулерді келісуімен аяқталады.

       Бағалау объектісінің қорытынды  құндық көлемі «ортаарифметикалық»  түрде есептелуі мүмкін. Ол әр-түрлі  құндық мәндер әдістермен алынады  және «ортасалмақтанған» бір-біріне  қатысты әр-бір әдістердің салыстырмалы  қателіктері салмақты мәндермен есептелген.

       Бағалау объектісінің «ортаарифметикалық»  негіздегі Си қорытынды көлемі келесі формуламен анықталады:

 

Си =(E S)/n;

                                                (2.21)

       Мұндағы 

       Си – бағалау объектісінің қорытынды көлемінің мәні, «статистикалық орташа баға»;

       S – әр-түрлі әдістермен алынған құндық баға мәні;

       n – қолданылған әдістер саны.

       Бағалау объектісінің «ортасалмақтанған» негіздегі Си қорытынды көлемі келесі формуламен анықталады:

 

Си = в_д х Сд + в_з х Сз + в_ср х Сср.

                           (2.22)

 

      келесі шартпен: 0</=в_д</=1, 0</=в_з</=1, 0</=в_ср</=1, в_д + в_з + в_ср = 1

      в_д, в₃, в_ср - оларға сәйкес  және мәндеріне қатысты шығын, табыс, салыстырмалы әдістерді қолдана отырып алынған,  (Сд, Сз, Сср) салмақты баға құны.

 

 

 

 

 

 

 

      

 

3 Интелектуалды меншік объектісінің құнын анықтау

 

3.1 Бағалау  обьектісін сипаттау

      

 

Бағалау обьектісі болып  өнертабысқа берілетін ерекше мүліктік құқық болып табылатын:

       - газ  тазартатын құрылғы ( алдын-ала  патент № 14236);

       - газ  тазартатын тәсіл ( алдын-ала патент  № 14237);

       - химиялық  элементтерді қалпына келтіру үшін суттекті алу тәсілі

( алдын-ала патент  № 14238);

       - атомарлы  сутекті алу үшін құрылғы  ( алдын-ала патент № 14312);

       Бизнес  – жоспарға сәйкес   төменде  өнертабыстардың сипаттамасы берілген.

       Өнертабыстың  міндеті болып, зиянды газтәріздес және механикалық қоспалардан газды тазарту құрылғысына қарапайым конструкциясын зірлеу.

       Техникалық  нәтиже – зиянды газ тәріздес  заттардын механикалық қоспалардан  газ тазарту дәрежесін жоғарлату  және ластайтын компоненттердің  элементарлы заттар түрінде енеді. Газ тазалау құрылғысы жерге қондырылған су сиымдылы бар, ол тоққа қосылған трубопровод пен электродқа келетін   сұйық қондырғыш электрод қызметін атқарады. Өнертабысқа сәйкес, конустық корпусы бар, су сиымдылығы корпустың жоғарғы жағында коаксиалді орналасқан және корпустың ішкі бетімен ағатын, су ағының құрай алу мүмкіндігімен қондырылған, ал тоққа қосылған электрод инелермен қамтылған.

       Су  сиымдылығының корпустың жоғарғы  жағында орналасуы және конустық  бетімен ағатын су ағынымен қондырғыш электродты құрау салмақ алмасу процессін қарқындайды (интенсификациялау) және ұсақдисперсиялы қоспалардан және кез-келген газтәріздес зиянды заттардан газды тиімді тазалауға мүмкіндік туғызады.

       Тоққа  қосылған электродты инелермен  қамтамасыз ету, зиянды заттарды нейтрализациялайтын, атомарлы сутегінің бөлінуін қамтамасыз етеді.      Атомарлы сутек пайда болады, егер электродтың ине ұшының айналасында жоғары қысымды электрлі аумақтың пайда болу нәтижесінде пайда болатын су бөлінсе.

       Берілген қондырғының артықщылығы болып, бізге белгілі қондырғылармен салыстырғанда, конструкциясының қарапайымдылығы мен эксплуатациясы және қоспалардың жай қарапайып элементарлы компоненттер түрінде қонуы. 

       Сонымен  қатар, үкіметті комиссия 2004 жылы 30-31 қаңтар айында болған пилотты қондырғыда өткен эксперименттердің қорытындысы бойынша белгілейді, яғни эксперимент кезінде 120 граммға тең көлемде бензин порциясы жағылды, ал СО2 құрайтын газ қондырғы арқылы өткізілді. Эксперимент уақыты 3-5 минут аралығында болады, жағылған бензин көлеміне негізделді.

Қондырғыдан өткен газдан кейін тазаланған газда орта есеппен 70 граммға тең көміртегі алынды.

       Алынған  көміртегі ұсақдисперсиялы, дамыған  бетке ие және құрамында көміртегісі  бар материалдарды (композиттер, резина, көміртегі жіптері, және т.б.) өндіруге шикізат бола алады, сондықтан қосымша зерттеуді қажет етеді. СО2 көміртегіне дейін қалпына келтіру атомарлы сутек есебімен болатын метанның пайда болудың аралықсаты бойынша, екісатылық процесспен өтеді. Процестің аяққы сатысы болып элементарлы көміртегіге дейінгі метанның қалпына келуі болып табылады.

       Сонымен, СО2-ден газ тазалау процессі шын мәнісінде орынға ие және белгілі және басылымға шыққан ғылыми әдебиет механизмі арқылы іске асады.

Ерекше сипаты болып, 150 киловатқа дейін сыртқы электростатистикалық потенциалын салған кездегі газофазды реакциясын өткізу болады, ал реакциясының өзі газды разряд жағдайында өтеді. Жаңашылдығы Қазақстан Республикасының 4 алдын-ала патентімен рұқсат етілген.

       Қондырғы сипаттамасы. Өнеркәсіп қалдықтарынан тазартудан басқа қодырғы көміртегінің таза түрінде, күкірттің және басқа элементтерді қалпына келтіруіне мүмкіндік береді. Көміртегінің қалпына келтіру, оны отын ретінде қолдануға және сонымен қатар, көмірге шығынын азайтады: күлдің аз шығуы мен күлді алып тастағандағы керек шығындарының керектігінің аз болуы. Бұның бәрі оңтайлы моменттеріне жатады.

       Конструкциясы  бойынша қондырғы ішкі бетінде  су ағыны қондырылған конустық  воронкадан құралған, оның жоғарғы коромкасынан ағатын жоғарғы водоходынан 1 төменгіге - 2. Воронканың ішкі бетінде электронды инжектор орнатылған 3, жерге қатысты тұрақты, жоғарғы теріс потенциалы жіберіледі. Инжектордың сыртқы беті үлкен көлемдегі өткірленген металл инелермен қамтылған, оның өткір жағы воронкаға бағытталған. Ине өткірлігінің радиусы бірнеше микрон, инжектор потенциалы жүздеген киловольт, инжектор мен білік арасындағы көлемі – жүздеген миллиметр, су бетіндегі (анод) электрлі аумақтың қысымы бір метрге жүздеген киловольтті құрайды, ал ине аумағы-10¹⁰ в/м.

       Осы  кезде электрондардың интенсивті  автоэлектронды эмиссиясына жағдай  туады, ине ұшынан ауаға, олардың  акцепторлары болып, оттегінің  атомдары мен молекулалары және ОН гидроксилі.

       Біліктегі  катод (инжектор) пен воронка бетімен суы ағатын анод арасында күшті электрлі аумақта орналасқан, униполярлы ионды аумақ пайда болған. Тазалауға ұшыраған ауа білікке барады, тесік 5 арқылы воронканың жоғарғы жағындағы торроидалді газоходтан инжектор мен анод арасында болады. Қондырғыда 2 саңылау бар, ол инжектор арасындағы білік пен ауасы бар воронканы байланыстырады- бір сақинасы инжектор мен воронканың жоғарғы жағында- 6 және екіншісі- төменде- труба 7. Ауа насосы (вентилятор, дымосос) көмегімен тазалауға ұшыраған ауа торроидальді газоходқа 4 барады, одан кейін инжектор мен воронка арасындағы білікке түседі де ағын туғызады 1 (3.2 сурет). Аэродинамикасы бойынша қондырғы былай құрылған, яғни бұл ағын тағы 2 ағынның пайда болуын әкеп соғады: 2 (3.2 сурет) және 3 (3.2 сурет). Қондырғы байпас режимінде жұмыс істей алады, отверстие 7 (3.1 сурет) ауа насосымен қосылса, бұл жағдайда ауа ағынының суреті басқаша болады.

       Сурет  3.1 – қондырғының байпас режимінде  жұмыс істеуі

      

      Сурет 3.2 – аэродинамикасы бойынша қондырғының құрылуы

 

       Физико-химиялық прцесстердің жиынтығы, қондырғының жұмыс білігінде болатын (инжектор мен воронка арасында), ластанудан ауа тазалауына әкеледі.

Қондырғыдағы су айналмалы  болады және контур бойынша айналады: жоғарғы водоход 1, воронка беті 2, төменгі водоход 3, тазалау құрылғысы 4, су насосы (3.3 сурет). Мұндағы 6 – су тазалауынан шығатын ағын.

       Сурет  3.3 – қондырғыда контур бойынша  су айналымы 

 

       Суды  тазалау мен одан тазаланған ауадан сорбенттелген компоненттерді шығару, 1,0 мм көлеміндегі ауа түіршіктерін өткізу арқылы өткізіледі.   Түіршіктер судың үстінгі бетіне келеді де, жуылып кетеді. Бірнеше рет қайталанатын бұл процесс, зиянды заттардың бөлінуіне және судың қайта айналымға келіуіне әкеледі.

       Қондырғының жұмысы табиғи және байпас режимінде жұмыс істеуі 3.4-3.5 суретте бейнеленген.

      Сурет  3.4; 3.5 – табиғи және байпас  режимінде қондырғының жұмыс  істеуі

       

       Қондырғының ерекшеліктері. Қондырғының жұмыс білігінде құрғақ электрофильтға қарағанда негігзгі физико-химиялық прJцесстер униполярлы (теріс) ионды облыста жүреді (екі ретті иондау жоқ болғанг кезде).