Прибыль как целевая функция фирмы

Ассамблеяның басты рөлі, ең алдымен, біздің көпұлтты елімізде бейбітшілік  пен келісімділікті қолдау болып  табылады.	Ассамблея, в самом деле является золотым мостом между государством и народом, в особенности, между людьми разных национальностей.
Біздің еліміз онда тұратын халықтардың  өзінің ең көкейтесті армандары мен  тілектерін толық дамыту үшін осындай  мүмкіндіктерге ие болатындығын ешқашан  білген емес.	Наша страна никогда не знала, что  может иметь возможности для  полного развития и исполнения своей  сокровенной мечты и желаний.
Ассамблея – шын мәнісінде мемлекет пен халық, әсіресе, әртүрлі ұлттар адамдары арасындағы алтын көпір болып табылады.	Главной ролью Ассамблеи является поддержка мира и согласия в нашей многонациональной стране.

 

5-тапсырма.Сұрақтарға  жауап беріңіз.

1. Ассамблея кімдердің арасындағы алтын көпір болып табылады?
2. Ол қандай мүмкіндіктерге ие болып отыр ?
3. Ассамблеяның басты міндеті қандай?
4. Қазақстан Республикасының ұлттық саясаты нені көздейді?
5. Елбасының «алтын арқау» дегенін қалай түсінесіз?

 

6-тапсырма. Мәтін мазмұны бойынша берілген сөйлемдердің дұрыс, дұрыс еместігін анықтаңыз (дұрыс болса «+», дұрыс емес болса «-» белгісін қойыңыз).

Мәтіндегі сөйлемдер	Дұрыс	Дұрыс емес
Біз бір ұлттың екінші ұлтқа, бір  мәдениеттің екінші мәдениетке түбегейлі араласып кетуіне қарсы емеспіз.
Біздің еліміз онда тұратын халықтардың  өзінің ең көкейтесті армандары мен  тілектерін толық дамыту үшін осындай мүмкіндіктерге ие болатындығын ешқашан білген емес.
Ассамблеяның басты рөлі, ең алдымен, біздің көпұлтты елімізде бейбітшілік  пен келісімділікті қолдау болып  табылады.

• ДАНАЛАР СӨЗІ

7-тапсырма. Оқыңыз, түсініңіз. Конфуцийдың дана сөзінің  мағынасын түсіндіріңіз.

«Өте шыншыл бол, үйренгенді сүйе біл, өлімге дейін берік болып, жақсарған үстіне жақсара түс. Егер елге қауіп төніп тұрса, онда барма, ал бүлік шықса, онда тұрақтап қалма. Егер адамдар дұрыс жолмен жүрсе, әрқашан елдің көз алдында  бол, ал жолдары дұрыс болмаса-жасырынып қал. Егер елде дұрыс бағыт болса, жарлы да елеусіз болудан қысыл, ал бағыты дұрыс болса, әйгілі де дәулетті болудан қысыл».

Конфуций 

«Өткенге топырақ шашсаң, болашақ саған тас атады». 

Расул Ғамзатов

 

• ГРАММАТИКАМЕН ТАНЫСАЙЫҚ!

ЕСІМДІК ТҮРЛЕРІ

Жалпылау есімдіктері деп заттар мен құбылыстарды жинақтай көрсететін жалпы мағыналы сөздер аталады. Олар: бар, барлық, бүкіл, күллі, тама, бәрі, барша, баршасы, түгел.

Белгісіздік есімдіктері деп заттар мен құбылыстардың, олардың сан, сапа, белгілерін, мекен, мезгілін анық айтпай, көмескі, белгісіз мәнде білдіретін сөздер аталады. Белгісіздік есімдіктері мыналар: бір, біреу, кей, әлде, пәлен, бірдеңе, бірнеше, кейбір, әлдекім, әлдене, әлденеше, әлдеқашан, әлдеқалай, әлдебір, әркім, әрқайсысы, әрбір, бірдеме, әлдеқайдан.

Болымсыз мағынада қолданылатын есімдіктің түрі болымсыздық есімдігі деп аталады. Олар: ешкім, ештеңе, ештеме, ешнәрсе, ешбір, ешбіреу, ешқашан, ешқайсысы, ешқандай, дәнеңе, дәнеме, бір де бір. Мысалы: Бір де бір адам естімеген. Ешкімге айтпа. Ештемеңді жоғалтпа. Ешкім келмеді. Үйде ешкім жоқ.

 

8-тапсырмаМәтіннен  жалпылау, белгісіздік, болымсыздық  есімдіктеі бар сөйлемдерді тауып,  дәптеріңізге жазыңыз. Орыс тіліне  аударыңыз.

 

• ГЛОССАРИЙ
• алтын көпір – золотой мост
• бағыт – направление
• бейбітшілік – мир
• берік – прочный, сильный, устойчивый
• дәулетті – богатый, состоятельный
• елеусіз – незаметный, неприметный; малозначительный, незначительный
• заманалық үрдістер – тенденции современности
• келісімділік – гармоничность, согласие
• көкейкесті арман – заветная мечта
• көкейкесті мәселе – злободневный, насущный вопрос
• қарсы – против
• қарым-қатынас – отношение, взаимоотношение, взаимосвязь, связь
• қауіп – опасность
• мәдениет – культура
• мүмкіндік беру – давать возможность
• өзара қарым-қатынаста – во взаимоотношениях
• тұрақтылық – стабильность
• түбегейлі – основательно, важно, значительно
• ұлттық саясат – национальная политика
• халықтар арасындағы – между народами

 

• ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Абдульманов А. «Кел, қазақша сөйлесейік». – Орал, 2005 ж.

2. Ахтамбердиев З.Т. «Қазақ тілі»учебник для самостоятельного и аудиторного изучения казахского языка. 1995 ж.
3. Бектұров Ш. «Казахский язык для начинающих». – Алматы: «Білім», 1994 ж.
4. Бектұрова А.Ш., Ш.К.Бектұрова «Казахский для всех». – Алматы: «Атамұра», 2004 ж.
5. Жоғарғы сынып және студенттерге арналған әмбебап анықтамалық. Қазақ тілі: Алматы, 1999 ж.
6. Күзекова З.С. Қазақ тілі (практикалық курс). – Алматы: «Раритет», 2003 ж.
7. Мұса А.О., Төленов І.М., Әбіш Ж.Ш., Құдайбергенов Е.Қ. Қазақ тілі. – Алматы: Экономика, 2001 ж.
8. Сабыр М., «Қазақ тілі». – Алматы, 2002 ж.
9. Сариев К. «Қазақ тілі». – Алматы: «Білім», 2001 ж.

 

• СОӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ

1. «Адам және заң» тақырыбы бойынша шығарма жазу.

2. Даналар сөзін жаттау.

• СӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ

1. «Есімдіктің түрлері» грамматикалық тақырыбына конспект жасау.
2. Адам туралы мақал-мәтелдерді жазып алу.

 

15 АПТА

1 КРЕДИТ САҒАТ

№1 ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚ

Лексикалық тақырып: КРЕДИТТІК ТЕХНОЛОГИЯ

Грамматикалық тақырып: ҚИМЫЛ ЕСІМІ

 

• МӘТІНМЕН ТАНЫСАЙЫҚ!

1-тапсырма. Мәтінді  оқып, аударыңыз.

ОҚЫТУДЫҢ КРЕДИТТІК  ТЕХНОЛОГИЯ ЖҮЙЕСІ

Қазақстан Республикасы 1997 жылы Лиссабонда Еуропа қауымдастығы мен ЮНЕСКО жоғары білім туралы Конвенциясына қосылды.

Қазіргі таңда Қазақстан жоғары мектебінің алдында бүкіл дүниежүзілік білім кеңістігіне кіруі мәселесін  қарастыру, оның теориялық-әдістемелік  негіздерін жасау, тәжірибелік жолдарын көрсету сияқты жұмыстар тұр.

1999 жылғы Болон декларациясынан  бастап, бүкіл Еуропа елдерінде  оқу, білім беру үрдісін нарық  қатынастарына бейімдеп, бір жүйеге  келтіру жұмыстары жүргізілуде.

Оқытудың кредиттік жүйесі – білім берудің бейсызықтық (нелинейный) жаңа технологиясы. Бұл жүйе – білімгерге өз бетінше, шығармашылық негізде, білім алуды өз жағдайына бейімдеп, оқуға мүмкіндік беретін технология. Бұл жүйенің дәстүрлі жүйеден айырмашылығы – мемлекеттік стандарт талаптарына сай жоғары деңгейдегі кәсіптік білімді білімгер өз белсенділігі арқылы меңгереді. «Кредит» термині білім алушы білім еңбегінің өлшемі. «Кредиттік сағат» деп оқу процесі кезінде аудиторияда өтілетін сабақ және білімгердің өзіндік жұмыстарына (БӨЖ) жұмсалатын уақыттардың қосындысына тең шаманы атайды.

Білім беру саласына оқытудың кредиттік  технология жүйесін алғаш рет 1869 жылы Алирикодағы Гарвард университетінің  ректоры Чарльз Элиот енгізген. Бұл  жүйе білім саласын жетілдіру  мақсатында мектептен бастап жоғарғы оқу орындарына дейін қолданылады. 1988 жылдан бастап, Еуропа елдері кредиттік жүйені пайдалана бастады. 1999 жылғы 18-19 маусым айында Еуропа мемлекеттерінің білім министрінің бірлескен отырысында кредиттік оқытудың Еуропалық жүйесі қабылданды.

Халықаралық жоғары білім саласында кредиттік оқытудың төрт түрлі моделі қолданылуда. Олар:

1. Еуропалық жүйе – ЕSTS (European Credit Transfer system) ;

2. Американдық – USCS;

3. Британдық – CATS;

4. Азия мемлекеттерінде және  тынық мұхиты кеңістігіндегі  жүйе – UCTS;

Ал Қазақстанда қазіргі білім  беру саласында Еуропалық – ЕSTS және Американдық – USCS кредит жүйелерінің  элементтерін пайдалана отырып, Ұлттық моделін жасауда.

Қазақстан Республикасының білім  беру жүйесінің кредиттік технологияға өтуіндегі басты мақсаттары:

1. Елдегі білім беру жүйесін Лиссабон конвенциясы (1997) мен Болон деклорациясының (1999) талаптарына бейімдеу;
2. Ұлттық білім беру жүйесін бүкіл әлемдік деңгейге сәйкестендіру;
3. Мамандарды әлемдік білім стандарты талаптарына сай дәрежеде дайындау;
4. Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындары дипломдарын басқа елдердің дипломдарымен теңестіру.

МӘТІНМЕН ЖҰМЫС:

1. Мәтінді орыс тіліне аударыңыз.
2. Таныс емес сөздердің аудармасын дәптерлеріңізге жазыңыз.
3. Мәтіннің мағынасын түсініңіз.
4. Мәтінді пікірлесімге айналдырыңыз.
5. Мәтіннен білімге қатысты сөз тіркестерін тауып, дәптеріңізге жазып алыңыз.

 

2-тапсырма. Төмендегі  сұрақтарға жауап беріңіз.

1. Қазақстан Республикасы Еуропа қауымдастығы мен ЮНЕСКО жоғары білім туралы Конвенциясына қашан қосылды?
2. Оқытудың кредиттік жүйесі не?
3. Оқытудың кредиттік жүйесінің дәстүрлі жүйеден айырмашылығы неде?
4. «Кредит» термині нені білдіреді?
5. Білім беру саласына оқытудың кредиттік технология жүйесін алғаш рет қашан енгізілген?
6. Білім беру саласына оқытудың кредиттік технология жүйесін кім енгізген?
7. Кредиттік оқытудың Еуропалық жүйесі қашан қабылданды?
8. Халықаралық жоғары білім саласында кредиттік оқытудың қандай моделдері қолданылады?
9. Қазақстанда қазіргі білім беру саласында қандай моделі пайдаланылады?
10. Қазақстан Республикасының білім беру жүйесіндегі кредиттік технологияның мақсаты не?

• МАҚАЛ-МӘТЕЛДЕР

3-тапсырма. Оқыңыз, түсініңіз. Мақал-мәтелдерді жаттаңыз.

• Ұстазға күңгірт нәрсе, шәкіртке қараңғы түндей.
• Ғалам адам үшін,

Адам ғалам үшін.

• Білікті бір айтар,

Бір айтса да, нық айтар.

• Ақылды үйренуге құмар,

Ақымақ үйретуге құмар.

 

• ГРАММАТИКАМЕН ТАНЫСАЙЫҚ!

ҚИМЫЛ ЕСІМІ

Қимыл есімі (кейде тұйық етістік, қимыл атауы) тек қана қимылды атайды, басқа қимыл туралы ешбір мағлұмат бермейді. Қимыл есімі рай, шақ, модальдық категориялардың көрсеткіштерін, жіктік жалғауын қабылдамайды, олармен түрленбейді. Сондай-ақ қимыл атау есімше, көсемше жұрнақтарын да қабылдамайды.

Қимыл есімінің ерекшелігі: есімдерше  көптеледі, тәуелденеді, септеледі. Мысалы:

1. Менің сабаққа баруым керек (тәуелдік жалғау, ІІІ жақ жекеше түрі).
2. Ол біздің ауылғ демалуға келді (неге? барыс септік).
3. Үймен айналасуды жоспарладым (нені? табыс септік).
4. Олардың жұмысқа бару/лар/ы керек (көптік жалғау + тәуелдік жалғау).

Қимыл есімі етістіктің түбіріне –у жұрнағы жалғану арқылы жасалады. Мысалы: бару, келу, айту, жазу, қызмет ету, көмек көрсету және т.б.

 

4-тапсырма. Мәтіннен  тұйық етістіктерді тауып, оларға  қандай қосымша жалғанғанын айтыңыз.

Үлгі: кіруі (тәуелдік жалғау ІІІ жақ), қарастыру, ...

 

5-тапсырма. Мәтіндегі  түбір етістіктерді алып, олардан  тұйық етістік жасаңыз.

Үлгі: қосыл – қосылу, меңгер –  меңгеру ...

 

6-тапсырма. Мақал-мәтелдерден тұйық етістіктерді тауып, оларға талдау жасаңыз.

 

• ГЛОССАРИЙ
• айырмашалық – отличие
• бейімдеу – приспосабливать, адаптировать
• белсенділік – активность
• білім кеңістігі – образовательное пространство
• бірлескен отырыс – совместное заседание
• ғалам – мир, вселенная
• күңгірт – неясный, непонятный
• қауымдастық – сообщество
• құмар – страсть, сильное желание
• нарық – рынок
• нық – крепкий, прочный, устойчивый
• сәйкестендіру – приводить в соответствие
• теңестіру – приравнивать, уравновешивать