Ипотекалық несиенің экономикалық мәні мен қажеттілігі

Автор: Пользователь скрыл имя, 16 Февраля 2013 в 18:53, дипломная работа

Описание работы

Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері. Зерттеудің мақсаты тұрғын үй нарығындағы субъектілер мен объектілердің қызмет етуіндегі қиыншылықтар, кемшіліктердің анықталуы негізінде тұрғын үй нарығын әрі қарай жетілдіре отырып, дамытудың экономикалық механизмін әзірлеу. Қойылған мақсаттарға байланысты мына міндеттерді зерттеу қарастырылған:
– ипотекалық несиелеудің екі деңгейлі жүйесінің ерекшеліктерін анықтау;
– ипотекалық несиелеудің шетелдік тәжірибесін зерттеу;
– Қазақстан Респібликасындағы ипотекалық нарық қызметіне талдау;
– ЕДБ-р мен ҚИК-ң ипотекалық несиелеу жағдайын бағалау;
– екі деңгейлі ипотекалық несиелеу жүйесін жетілдіру жолдары мен өзекті мәселелерін анықтау.

Скачать полностью (410.99 Кб) Сколько стоит заказать работу?
Работа содержит 1 файл

Дипломный.docx

— 418.50 Кб (Скачать)

 

2012 жылғы наурызда өткен  аймен салыстырғанда жаңа тұрғын  үйлерді сату бағасы 0,9% өсті. Ведомствоның ақпаратына сәйкес, көркейтілген тұрғын үйлерді алып сату – 1,8%, көркейтілмеген – 1,5%, көркейтілген тұрғын үйлерді жалға беру – 0,8%-ға өсті.

Статистиктердің бағалауынша, еліміз бойынша орташа есеппен алғанда  бір шаршы метрінің бағасы  157 625  теңгені құрады. (8- сурет)

Сурет 8- 2012 жылғы наурызда өңірлер бойынша жаңа

тұрғын үйлерді сату бағасының  республикалық орташа деңгейімен

ара қатынасы (пайызбен)

Ескерту: Статистикалық  агенттік мәліметтері негізінде  құрылған.

Мемлекеттік бағдарламада бірінші бағыт бойынша  таза әрленген 1 ш.м. үшін сату бағасы белгіленген. Ол Алматы қаласы үшін 142 500 теңге, Астана және Ақтау қалалары үшін 112 500 теңге, басқа облыс орталықтары үшін 90 мың теңгені құрайды. Бағдарламаның  бірінші бағыты аясында тұрғын үй құрылыс жинақ жүйесіне қатысушылар  үшін 800 мың ш.м. жуық тұрғын үй салу жоспарлануда. Бұл орташа ауданы 60 ш.м. деп есептегенде, 13 мыңнан астам пәтер.

Кесте 6 - Қазақстан Республикасындағы көркейтілген тұрғын үйлерді алып сату бағасы

 

 

1 шаршы метрінің бағасы, мың  теңге

Пайызбен, өсуі +, төмендеуі -

өткен айға

өткен жылғы

тиісті айға

өткен жылғы желтоқсан-ға

2010 жылғы желтоқсан-ға

өткен жылғы

тиісті кезеңге

2011

Қаңтар

106,5

0,5

5,5

0,5

0,5

5,5

Ақпан

108,5

1,8

7,1

2,3

2,3

6,3

Наурыз

108,6

0,1

7,3

2,5

2,5

6,6

Сәуір

109,2

0,6

7,9

3,1

3,1

6,9

Мамыр

109,5

0,2

8,1

3,3

3,3

7,2

Маусым

109,9

0,4

8,2

3,7

3,7

7,3

Шілде

111,0

1,0

8,8

4,8

4,8

7,5

Тамыз

111,7

0,6

9,0

5,4

5,4

7,7

Қыркүйек

112,0

0,2

9,0

5,7

5,7

7,9

Қазан

112,9

0,9

9,4

6,6

6,6

8,0

Қараша

113,5

0,5

9,4

7,1

7,1

8,1

Желтоқсан

110,5

-2,6

4,3

4,3

4,3

7,8

2012

Қаңтар

111,0

0,4

4,2

0,4

4,8

4,2

Ақпан

113,4

2,1

4,6

2,6

7,0

4,4

Наурыз

115,5

1,8

6,3

4,4

9,0

5,1

Ескерту: Статистикалық агенттік мәліметтері негізінде құрылған.


 

2012 жылғы қаңтарда  өткен аймен салыстырғанда көркейтілген  тұрғын үйлерді алып сату бағасы 0,4%-ға, көркейтілмеген – 0,7%-ға, көркейтілген  тұрғын үйлерді жалға беру  – 0,5%-ға өсті, жаңа тұрғын үйлерді  сату – өзгеріссіз қалды.

 

Кесте 7 - 2012 жылғы наурызда көркейтілген тұрғын үйлерді алып сату бағасы

 

 

1 шаршы метрінің бағасы, мың теңге

Пайызбен, өсуі

өткен айға

өткен жылғы

тиісті айға

өткен жылғы желтоқсанға

2010 жылғы желтоқсанға

өткен жылғы

тиісті кезеңге

Қазақстан Республикасы

115,5

1,8

6,3

4,4

9,0

5,1

Астана

161,6

0,0

1,2

0,0

1,2

1,2

Алматы

203,9

0,0

2,0

0,0

3,4

2,2

Ақтау

194,7

0,0

3,2

0,0

3,2

3,2

Ақтөбе

120,6

0,0

3,7

3,0

9,5

4,5

Атырау

112,9

0,0

5,7

0,0

8,2

6,5

Жезқазған

74,2

0,0

1,4

1,4

1,4

1,4

Көкшетау

130,2

9,1

38,8

9,1

54,9

35,7

Қарағанды

85,1

0,0

4,2

1,9

8,6

5,0

Қостанай

127,2

1,2

4,4

1,2

4,4

3,6

Қызылорда

75,6

0,0

3,4

3,4

5,5

3,6

Орал

105,0

1,9

5,0

1,9

5,0

3,7

Өскемен

104,7

1,4

10,7

2,8

10,7

9,1

Павлодар

125,3

0,0

9,9

6,5

9,9

7,7

Петропавл

136,8

0,0

3,1

2,0

9,7

4,5

Семей

93,1

4,4

32,7

13,0

32,7

25,8

Талдықорған

116,5

0,0

27,4

5,5

40,5

27,2

Тараз

96,4

0,0

42,9

11,3

49,5

39,6

Шымкент

97,5

16,1

25,8

18,9

27,8

14,8

Ескерту: Статистикалық агенттік мәліметтері негізінде құрылған.


 

Ведомствоның ақпаратына сәйкес, көркейтілген тұрғын үйлерді алып сату – 1,8%, көркейтілмеген – 1,5%, көркейтілген тұрғын үйлерді жалға беру – 0,8%-ға өсті.

Елбасының айтуы бойынша жыл сайын елімізде 6 млн. шаршы метр тұрғын-үй салынып жатыр. Бірақ бұған қарамастан өз үйіне ие бола алмай отырған адамдардың, әсіресе еліміздің демографиясын жақсартуға үлкен үлес қосатын жас отбасылардың саны еш азаяр емес. (9- сурет)

 

9 cурет - Тұрғын үй нарығындағы бағаның өзгеруі (өткен айға, пайызбен,

өсуі)

Ескерту: Статистикалық агенттік мәліметтер негізінде құрылған

 

Мәселен, Қазақстан  бойынша үйдің орташа бағасы 140000 тенге болса, Алматы қаласы бойынша  шаршы метрі 203900 тенге. Бір отбасыға толыққанды өмір сүру үшін 70 шаршы метр керек болса, үйдің бағасы 182 000 АҚШ доллары(ары қарай доллар).

 

Кесте 8- Қазақстан Республикасындағы көркейтілген тұрғын үйлерді жалға беру бағасы

 

 

1 шаршы метрінің бағасы, теңге

Пайызбен, өсуі +, төмендеуі -

өткен айға

өткен жылғы

тиісті айға

өткен жылғы желтоқсан-ға

2010 жылғы желтоқсан-ға

өткен жылғы

тиісті кезеңге

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

2011

Қаңтар

840

0,4

3,2

0,4

0,4

3,2

Ақпан

851

1,3

4,8

1,7

1,7

4,0

Наурыз

856

0,6

5,2

2,3

2,3

4,4

Сәуір

856

0,0

4,8

2,3

2,3

4,5

Мамыр

861

0,6

5,4

2,9

2,9

4,7

Маусым

862

0,1

5,5

3,0

3,0

4,8

Шілде

863

0,1

5,6

3,1

3,1

4,9

Тамыз

866

0,3

5,7

3,5

3,5

5,0

Қыркүйек

867

0,1

5,6

3,6

3,6

5,1

Қазан

871

0,5

5,6

4,1

4,1

5,2

Қараша

875

0,5

5,3

4,5

4,5

5,2

Желтоқсан

843

-3,7

0,7

0,7

0,7

4,8

2012

Қаңтар

847

0,5

0,8

0,5

1,2

0,8

Ақпан

858

1,3

0,8

1,8

2,5

0,8

Наурыз

865

0,8

1,1

2,6

3,3

0,9

Ескерту: Статистикалық агенттік мәліметтері негізінде құрылған.


 

Бағаның жоғарлауы тұрғындарды  бірнеше жылдарға ипотекалық несие  алуға мәжбүр етіп, нарықта алыпсатарлықтың  өсуіне әкелді де, нарықтың «қызып»  кетуіне себепші болды. Бағаның  қарқынды өсімі нарықта мемлекет саясатын қажет етті, елде тұрғын үй саласында мемлекеттің әлеуметтік саясаты қолға алынды, 2005ж. бастап Мемлекеттік Тұрғын Үй Бағдарламасы нарыққа енгізілді. Ал екінші кезекті 2008-2010 жылдарға арналған бағдарламада жалгерлік нарық қызметін қолға  алу қажеттілігі және соған сәйкес тұрғын үй салу қарастырылды.

 

Кесте 9 - 2012 жылғы наурызда көркейтілген тұрғын үйлерді жалға беру бағасы

 

 

1 шаршы метрінің бағасы, теңге

Пайызбен, өсуі

өткен айға

өткен жылғы

тиісті айға

өткен жылғы желтоқсанға

2010 жылғы желтоқсанға

өткен жылғы

тиісті кезеңге

Қазақстан Республикасы

    865

0,8

1,1

2,6

3,3

0,9

Астана

   1 865

0,0

2,0

0,0

2,0

2,0

Алматы

   1 921

0,0

1,1

0,6

1,1

0,9

Ақтау

    840

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Ақтөбе

    778

0,0

7,9

6,0

7,9

5,9

Атырау

   1 255

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Жезқазған

    781

0,0

1,8

1,8

9,5

3,7

Көкшетау

    759

0,0

7,7

0,0

11,8

9,0

Қарағанды

    807

0,0

1,5

0,0

10,4

4,3

Қостанай

    812

7,5

28,9

15,3

40,0

20,2

Қызылорда

    732

0,0

2,4

0,0

13,1

9,3

Орал

    733

0,0

7,8

1,8

7,8

7,2

Өскемен

    854

1,2

13,9

7,2

14,6

13,5

Павлодар

    723

0,0

8,9

0,0

8,9

8,9

Петропавл

    909

0,0

1,8

0,9

9,8

4,1

Семей

    733

2,4

11,6

9,1

12,3

8,0

Талдықорған

    700

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Тараз

    614

0,0

18,8

1,8

18,8

18,8

Шымкент

    673

4,0

8,0

4,0

11,4

7,4

Ескерту: Статистикалық агенттік мәліметтері негізінде құрылған.


 

Мемлекеттің араласуынсыз жалгерлік  нарықты дамыту қиынға түсері анық, сонымен қатар жинақ пен ипотекалық несиелендіру жүйесінің жетілдірілуі, оның құрылыс саласына бағытталуы қажетті. Қазақстан Республикасы тұрғын үй нарығына жүргізілген зерттеулер нәтижесін  қарастыра келе, біз нарыққа тән  келесі жағдайларды анықтаймыз: нарықтағы  тұрғын үйдің инвестициялық тұрғыдан жоғары сұранысқа ие болуы; құрылыс  шығындарының әсері мен ескі үйлерді  бұзудың жоғары бағалылығы; жер телімін сатып алу бағасының өте жоғарлап кетуі; жобалау жұмыстары, құрылыс-монтаждық жұмыстардың өзіндік құнының барлық уақытта өсіп отыруы; құрылысты қаржыландыруда қол жетімді ішкі несиелік қорларды пайдалану механизмі мен Қазақстандық бағалы қағаздардың салада қолданылмауы, соның ішінде кепілдік бағалы қағаздардың болмауы. Ал 2007 жылдың тамызынан бастап, тұрғын үй нарығының белсенділігі төмендеді, бұл тұрғын үй инвестициясының тартымдылығын да кемітті, 2008ж.  жалпы әлемдік экономикалық дағдарысқа байланысты, елдегі тұрғын үй нарығында бағалар төмендеп, жаңа тұрғын үйдің 1 шаршы метрінің бағасы орта есеппен 147,5 мың теңгені құрады және өткен жылғы желтоқсанмен салыстырғанда 8,7%, көркейтілген тұрғын үйлерді алып-сату, тиісінше 108,3 мың теңгеге немесе 20,4% төмендеді. Бағаның төмендеуі жалпы нарықтағы ипотекалық ресурстардың қысқаруына, тұрғындар табысының төмендей бастағанына, әлемдік нарықтағы дағдарысқа байланысты болды. Бастапқы және екінші тұрғын үй нарығында белсенділіктің төмендеуі қаржылық секторлардың қалпына келу уақытына тәуелді болғандығын байқалтты.

Қазақстан Республикасындағы  тұрғын үй саласының жағдайы мен  мәселелерін зерттеу нәтижесінің  көрсеткіштері тұрғын үй нарығының  даму кезеңін анықтауға мүмкіндік  берді және оның нәтижесі төмендегі № 10 кестеде өрнектелген.

Осылайша қазіргі Қазақстандағы тұрғын үй нарығы қарқынды дамуда деуге болады. Оған елдегі халықтың әлеуметтік экономикалық жағдайының жоғарлауы сала көрсеткіштерінде елеулі өзгерістер болуына әсер етті. 

 

Кесте 10 – Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй нарығы даму бағытының сипаттамасы

 

Кезеңдер 

Ерекшеліктері

Мәселелері

Мемлекеттік шаралар

Бірінші кезең 

(1991-1995ж.)

қалыптасқан тұрғын үй шаруашылық байланыстарының бұзылуы, тұрғын үй саясатының өзгерісі болып, мемлекеттік  тұрғын үй қоры жекешелендірілді, нарықты  қаржыландыру бағыттары мен тұрғын үй шаруашылықтары қызметі нарықтық бағытта қалыптасып, дами бастады;

ұлғаймалы инфляция болып, сала қызметтерінің жағдайы нашарлады, сала толық қаржыландырылмай, апаттық  жағдайлар көптеп кездесіп, тұрғын үй қызметі бағаларының жалпы  шамасы республика бойынша бірнеше  есе өсті;

1992ж. ҚР тұрғын үй  қорын жекешелендіру туралы,

1992ж. Қазақстан Республикасының  Тұрғын Үй Кодексі, Жаңа тұрғын  үй саясаты, 1994ж. Тұрғын үй  несиелері туралы заңдар шығарылып, 1995ж. Тұрғын Үй Құрылысы Жинақ  Банкі қалыптасты;

Екінші кезең

(1996-1999ж.

экономика аса жоғары емес, бірақ тұрақты түрдегі көрсеткіштерге ие болды, тұрғын үй құрылысының жандануы басталып, салада инвестициялау қарқыны  жоғарлады; аймақтарда жекешелендіру  процессі аяқталды;

тұрғындар барлық қызмет көрсету  шығындарын өздері  төлеуге бет  бұрды,  мемлекеттік құрылыс ұйымдары қысқаруға ұшырап, жекеменшік кәсіпорындар құрылды;

тұрғын үй коммуналдық  шаруашылығын реформалау жүргізілді, 1996ж. Тұрғын үй құрылысы Заңы қарастырылды;

 

 

Үшінші кезең

(2000-2005ж.)

Мемлекеттік бағдарламалар  қабылданды, тұрғын үй қорын сақтап қалу, үйлердің апаттық жағдайдан  қирауының алдын-алу, қаржы нарығына өзгерістер енгізілді, халықтың өмір сүру деңгейінің көрсеткіштерін арттыру  көзделді, бастапқы, бизнес сыныбындағы  пәтерлер құрылысы жүрді;

тұрғын үй мәселесі ең маңызды  мәселелердің бірі болды, бағаның  өсу  қарқыны өте жоғарлап, баспана  жетіспеушілігі, екінші нарықтағы  бағаның бірінші нарықтағы бағадан  жоғарлауы болды, әлеуметтік жағдайларды  қалыпқа келтіру, тұрғын үй құрылысына несиелік қаржыландыру қажет етілді, тұрғын үй саласын одан әрі дамыту мемлекет үшін аса маңызды болды;

2000 ж. ҚР Бағдарламалар  дайындау Ережелері, АҚ Қазақстан  Ипотекалық  Компаниясы, 2003ж. Қазақстанда  ипотекалық несиелерді кепілдендіру  қоры қалыптасып,

2004 ж. Президенттің Қазақстан  халқына жолдауы қарастырылды,

2005-2007 жылдарға Мемлекеттік  бағдарламалар қабылданды;

Төртінші кезең (2006 жыл және одан бері қарай)

бағаның өсу қарқыны бастапқы, екінші нарықта әртүрлі болды; әлемдік қаржы дағдарысына байланысты тұрғын үй нарығында да құлдырау байқалды, мемлекет саясаты банк механизміне бағытталды;

2006ж. баға өте жоғарлады,

2007ж. жылжымайтын мүлік  белсенділігі, 2008ж. республика бойынша  тұрғын үйлерді алып-сату көлемі  төмендеді, нарықтың бәсеңсуі 70% болды;

2007 ж. Тұрғын үй құрылысындағы үлестік қатысу туралы Заңы;

ҚР тұрғын үй нарығын, құрылысын  одан әрі дамыту көзделді, екінші кезектік мемлекеттік бағдарламалар қарастырылды;

Ескерту–автор құрастырған

Информация о работе Ипотекалық несиенің экономикалық мәні мен қажеттілігі