Кәсіпорындағы маркетингтің мәні, міндеттері және дамыту жолдары

     Кестеде көррсетілгендей, кәсіпорында тауарды орау аумағында көптеген проблемаларды шешу керек. Сапалы түрде карамель конфеттер ,ирис сияқты кондитерлік тағамдар орау қағазына дара оралып, одан кейін 8-12 килограмдық гофроқорапқа, Ал ұндық  кондитерлік    тағамдар    буылмаған   түрд   гофроқорапқа   салынғн  қорапша мен қораптағы өнімдер айтарлықтай емес үлес салмақтары: ( шоколад, вафли, ирис, карамель) құрылып, нарық талабына сәйкес неғұрлым ашық түстегі дизайынмен орамдар жасалынады. Осыдан басқа шоколад тағамдары үшін жаңа қораптар түрі құрылған кәсіпорында өндіріс технологиясымен жетілдіру мен жоғарғы сапалы өнім    шығаруда    шектелмей,   тағамдардың   сыртын   көркемдеуде  назарларын жинақтаған кезде, тұтынушыларғақарай маңызды  қадам жасалынады. Сатып алушылардың назарын тартып, орам материялдарынның жаңа түрлерін қолдану , шығарылатын өнімдердң дизайнын айтарлықтай жақсартып, оларды ашық түсті, әдемі әрі тартымды қолдану.

     Соңғы жылы “Рахат” АҚ шығаратын өнімді көркемдеу жағыннан ынталана жұмыс істеп жатыр. Кондитер тағамдардың барлығы тәжірибие жүзінде ауыстырылады. Драже, вафли, печенье үшін өлшеп буылған орам қолданылады. қораптардағы өнімдердің дизайын мен әшекейленуі өзгеріп отырады. қазыргі кезде дайын конфеттері ғана емес, көтерме және бөлшек сауда технологияларын бойынша бәсекеге қабілетті өнім өндірісі тәжірибие жүзінде жетілген.  

     Сыртқы орта дегеніміз  -  кәсіпорынның қызметтке тура және жанама әсер ететін сыртқы орта факторларын айтамыз. Ал сыртқы орта Микроорта және Макроорта деп екіге бөлінеді. Микроорта кәсіпорынға және клиентеріне, қызымет көрсету мүмкіндіктеріне тікелей қатынасы бар күштермен белгіленеді. Олар мыналар: тұтынушылар, жабдықтаушылар, бәсекелестер, маркетинг делдалдары, байланыс ауди ториялар (3 - үлгі )

      Тұтынушышылар дегеніміз - кәсіпорынның өнімдерін біркелгі сатып алушылар сегіменті.

      Жабдықтаушылар дегеніміз – бұл кәсіпорындағы кейбір нақты тауарлар және көрсетілетін қызыметтерді қәжетті материялдық ресурстармен қамтамасыз ететіп отыратын іскер кәсіпорындар мен жеке тұлғалар.

     Бәсекелестер дегеніміз -кәсіпорынның бір типті тауарларды рынокта ұсынатын өзара бәсекеге түскен кәсіпорындар көрсетіледі.

    Маркетинг делдалдары дегеніміз –    Кәсіпорынның    тауарларын

клиентерге  қарай    жылжытуға,  оларға   өткізуге   және    таратуға

көмектесетін әдетте арнайы копаниялар мамандары.

    Байланыс аудиториялары дегеніміз – кәсіпорынның алға қойған мақсаттарына жетулеріне ықпал ететін немесе ұйымдастыру ұмсытарында немесе мейлінше мүделі кез-келген топ.

     Макроорта кәсіпорындардың әрекетіне жалпы бірыңғай жағдай жасайды. Макроортаның топтасқан факторлары  құрамы болады: оны Демографиялық факторлар, Экономикалық факторлар, Саяси-құқық факторлар, ғылыми-техникалық факторлар,  Табиғи факторлар,  Мәдени  факторлар  деп бөлінеді.

      Демографиялық факторлар кәсіпорында көлемін талдау барысында маңызды орын алады. Мұнда маркетинг халықтың өсім құрылымы және білім деңгейіне де ықпалын тигізеді. Соның негізінде тауар өндіруші кімге, қанша және қандй тауар өндіретінін  біледі.

     Экономикалық факторлар  кәсіпорынның әлуетті тұтынушыларын білумен бірге, олардың қанша тауар сатып ала алатынын анықтау ісі маңызды орын алады. әсіресе қазыргі жағыдайда осы факторларды қолану ерекше орын алып отыр.

     Саяси-құқық факторлары кәсіпорынның жұмысын шектейтін заңдылықтарды білу арқылы рынок әрекеттерін бағыттауға болады. Мысалы, Қазақстанда баға, бәсеке, тауар таңбасы, тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы, басқа кәсіпорындармен байланысын жақсарту үшін де маңызды рол атқарады.

     Ғылыми-техникалық факторлары  кәсіпорын жұмысын талдау барысында жаңа тауар өндіруге, тауарды және технологияны жаңартуға, оны іске қосу жолдарын жасауға пайдалы. Соған байлансты ғылыми-техникалық жетістіктерді пайдалану нәтижесінде кәсіпорынның қызмет атқаратын ортасы да айтарлықтай өзгереді.

    Табиғи факторлар  қоршаған  ортаның         тазалығын   сақтау

мүмкіндігін талдап отырады.

(7-үлгі)

      “Рахат”Акционерлік Қоғамының өндіріс саласы кеңіннен тараған. Ол осы өнімдерін тарату барысында ,қазақстанда ғана емес басқа  шетелдерге  экспорт және импорт етеді. Осы тауады тұтынушыларға жеткізіп беру үшін тауарды таратыу каналдарын қолданады. Тауарды тарату коналдары дегеніміз – кәсіпорынның өндірген өнімдерін тұтынушыға тауарды жылжыту барысында қатысатын фирмалар мен жеке тұлғалардың жиындығы .

     Тауарды тарату барысында бөлшек сауда және көтерме сауданы пайдаланады. Оны төмендегі кестеден көре аласыздар. 

(8-үлгі)

     “Рахат” Акционерлік Қоғам жарнама іс-әрекетінің құрлымы келесі бағыттарды енгізді: “Рахат” АҚ бейнесіне қалыптастыру, тауарлық жарнама,нарық ақпараттану деңгейін дамту;

     “Рахат”АҚ бейнесін қалыптастыру баспа сөз басылымдары мен теледиларда жарнама шараларын енгізді. Баспа сөзде бейнелеу үшін төмендекыдей ақпараты қолданды.

     “Рахат” АҚ үшін маңызды рәсімдер:  жаңа   технологияларды енгізу,жаңа өнімдерді шығару,көрмелерде марапатталу, экономикалық көрсеткіштерге жету;

       Қайрымдылық әрекет ерге қатысу;

       Қоғамдық, әлеуметтік – маңызды шараларға қатысу;

  Жоғарыда аталған рәсімдер үшін келесі қарқындылық ұйғарылды:

       Алматы аудиториясына  бағытталған  басылымдар  мен  хабарларда

жылына төрт жариалым;

       Республикалық аудиторияға бағытталған басылымдар және хабарларда жылына жариялям;

       Обылыс орталықтары аудиториясына    бағытталған   басылымдар

мен хабарларда жылына екі жариялым;

  Тауарлық жарнама келесі бағыттарда белсенділікті енгізеді:

1. “Рахат” Акционерлік  Қоғам  өнімі ассортименті,  бағалары, сату шарттары  жәйлы   аудиториясы  үшін  ең көп  мөлшердегі   сұраным кезінде үш басылымда айына төрт рет жәрияланады.  Жаз  айларында өнім туралы кең түрдегі ақпарат айына бір рет шығады.Басылымдарда жыл бойы айына бір рет жариялау орынды.

2. Жалпы сипаттағы ақпарат модульдері түрінде тауарлық жарнама; Алматы қаласы үшін айына 4-5 рет;  Республикалық газеттерде айына екі рет жариялым,  Обылыс орталықтарының жергілікті басылымдар ында, айына бір жәриялымнан түрады;

3. Өнімнің  жеке   түрлерін  жылжыту  бойынша  тауарлық  жарнама;

Жаңа және сатыларды көбейту үшін қосымша күштерді талап ететін тағамдар егжей-текжейлері, жеке сипаттамалардың бейнелеуімен ерекше көрсетіліп, жоғары деңгейдегі жеке тауар немесе өнімдер тобы жайлы мазмұнмен толтырылады. Өнімдердің жеке түрлері бойынша нарыққа ақпараттық әсерді көтеру үшін сәйкес материялдар  енгізеді;

Баспа сөзде арнайы модүлдік жарнама шығарылым, Сонымен қатар қосымша құралдар пайдаланады. Оларға визуалді жарнаманың стационарлық обьектілері, үнпарақтар, плакаттар, коммдналдық қызметтерге төлем квитанциялары жатады.

     “Рахат” Акционерлік Қоғам туралы нарықтың ақпараттану мақсатында иландыру, еске түсіру сипаттағы жарнама орындалады. Оны жүргізу бейне және аудитороликтер арқылы кондитер тағамдарына ең көп мөлшердегі сұраным кезінде жоспарланып отыр. Теледидарда жеке хабарлармен бағдарламаларға қоспалар арқылы, мұндай жарнаманы жыл бойы негізіннен демеушлік іс-әрекет бойынша орындау керек. Осындай жарнаманың мақсаттарына жету үшін визуальді жарнаманың стационарлық обьектілерді тиімді.

     Плакаттық және басқа да полиграфиялық бұйымдар тұтынушыларды ақпараттандыру мен қатар функцияларды орындайды. Осы мақсатта үш өлшемді плакаттар, екі деңгейлі корпоративті папкалар, қалта кұнтізбелерін шығару жоспарланып отыр. Берілген бағыт шектерінде фирмалық кіиім немесе оның элементтерін жасау қажет. Тұтынушылармен тікелей жұмыс істейтін фирмалық дұкендегі жүргізушілері, өтгізу бөлімінің қызметкерлері үшін ,орамал, алжапқыштар , алматы қаласының тұтынушылары  арасында кең тараған “Рахат”АҚ өнім жәйлі ақпараттың айтарлықтай көлемін алып жатқанын есепке ала отырып, республика аумағының барлығында тұтынушыларға бір уақытта әсер ету үшін жарнама шығындарын алғашқы кезде Республикалық арналарда шоғырландыру керек. 

     Кәсіпорындардың тауар таңбасын пайдалану өнімдерге сатып алушылады жұмылдыруға тікелей әсер етеді. Әйгілі кәсіпорындардың тауар таңбасы тағамдар сипатының кепілдігі болып, өнімдердің нақтылығын растайды. Бұл он жыл  бойы қалыптасқан жолдары сапа  салттары, сатып алушылар арасында жоғарғы бедел мен әйкілікпен ерекшеленеді. Сонымен , тауарды жылжыту жөндегі фабрика іс-әрекетін талдау нарықтағы белсендігін қамтамасыз ететін ынталандыру, нәсихаттау, жекесатулар, делдалдармн өзара әрекет және басқада құрамдастарын енгізетін маркетингтік кәсіпорындардың күрделі жұйесін басқарып отыр. Алматы кондитер фабрикасы шығарған өнімдерін нарыққа “тарату” және “итермелеу” қыистырылған стратегиясын таңдап, Оны Оңтүстік-шығыс қазақстан нарығы мен Республикасының басқа аймақтарында қолданады. төмендегі ( 7-үлгіден көре аласыздар). Мұнда жарнаманың іс-әрекет құрлымы кең көледе көрсетілген.

(10-үлгі)

“Рахат”АҚ Ынталандыру Әдістері.

2.3 “Рахат” АҚ өндірістік маркетингтік іс-әрекеттерін дамыту   жөніндегі ұсыныстар мен нұсқалар.

     Жалпы бүгінгі таңда “Рахат”Ашық Акционерлік Қоғамы Қазақстандағы  тамақ өнеркәсібінің алдыңғы қатарлы табысты кәсіпорыны болып саналады. Оған дәлел ретінде оның әлемдік стандартқа сай дәмді де сапалы және басқа қабылетті өның түрлерін өндірумен байлансты деуге болады. Ал ол кәсіпорынның қызметінің табыстылығы мен тиімділігін көрсетеді. Сонымен қатар, “Рахат” Ашық Акционерлік Қоғамының қызметінің жемісті болуына ондағы жүзеге асырып жатқан бірқатар маңызды іс-шаралармен тығыз байланысты. Атап айтсақ, бұл кәсіпорын ашық акционерлік қоғам ретінде өзгерістер енгізді. Және нарықтық қатынастар шеңбернде өз қызыметін нарық талаптарына сәйкес толықтырады. Яғни, -құрал- саймандары мен өндірістік  құрал-жабдықтары жаңартылып, автоматизацияланды, жаңа өндірістік     линиялар жүзеге асырылды.

-қазыргі заманның талаптарына сәйкес кондитерлер мен технологтардың білігтілігін жоғарлату мақсатында әртүрлі семинарлар, курстар, оқыту іс-шаралары ұйымдастырылды; -кондитерлік өнеркәсіп үшін қажетті шикізаттар мен құрал-жабдықтарды өндіретін әлемдік, әсересе европалық өндірушілермен серіктестік қарым-қатынастар нығайтылды. Шет елден көбінесе какао, кондитерлік майлар, ароматизаторлар (хош иістендіргіштер) және т.б. тасымалданады.  Дегенмен,әр уақытта кәсіпорының қызыметін дамытуда оны жетілдіріп отыру қажет.Сондықтан “Рахат” Ашық Акционерлік Қоғамның табысты да пайдалы өнімдерін өндіруде кездесетін бір қатар мәселерді шешу жолдары туындайды.

Солардың бірі - жұмыскерлердің біліктілігін көрсету-кәсіпорынның ең басты мәселерінің бірі. Әсересе инженерлер, технологтар,маркетинг қызметкерлерінің біліктілігі мен білімін жетілдіру мақсатында әртүрлі курстар мен семинарлар ұйымдастыруы қажет. Бұл мамандар қазіргі заманның білім жүйелерін меңгеріп,жаңа өнім өндіру тиілділігін қамтамасыз етеді. Сол үшін кәсіпорын тарапынан жоғары сапалы жұмыскерлерінің санын көбейту оның өзекті мәселесі болуы тиіс. Бұл тұрғыда менің ойымша,маркетинг бөлімін жандандыру негізінде баға, сапа, өткізу,тарату сияқты бөлімшелерінің қызметін жетелеп бақылайтын жүйе құру керек. Яғни әр бөлімше өзінше жауапкершілікпен тиісті білікті мамандары арқылы өз мәселеріне шешім табуына мол мүмкіндігі болады. Сонымен қатар, шетелдік мамандардан білім алмастыру немесе мерзімдік стажировкалар ұйымдастыру арқылы мамандардың біліктілігін көтеруге болады. Әсересе кондитерлік өнеркәсіптің шебер-кондитерлері Швейцарияның білікті қызыметкерлерінен шоколад өндіріс технологиясын дамыту жөнінде семинарларды,қарым-қатынастарды нығайту қажет.