Кәсіпорындағы маркетингтің мәні, міндеттері және дамыту жолдары

     Жоғардағы кестеден Акционерлік қоғамның нәтижесі мен пайдалығын  туралы көрсеткіштерді көре аласыздар .  Мұнда жалпы табыс және жалпы шығын көрсетілген,табыс әр жыл  сайын  артып отырған, мысалы: 2011 жылы 718,2 млн теңге жетіп, өсу қарқыны 122,4 пайыз құраған. Ал жалпы шығында артып  отрған 2011 жылы

406,6 млн теңгеге жетіп,өсу қарқыны 107,5 пайыз құраған.   Жалпы

бұл  кестеден шығындар  табыстан  аспайтындығын, қызметінің  оң

әсерлігін көрсетумен бірге , тауар  пайдалығы   мен сату  пайдалылығы  да өскен.

     2.2. “Рахат” АҚ маркетинг жұмысын талдау және бағалау

       Кәсіпорын өз өндірісін одан ары жалғастыруға ерекше көңіл бөліп, маркетингтің   функциялы  қызметінің  бөлім  құрылымын  құруды ойластырып 2008 - жылы науырыз айында  кәсіпорынның

маркетинг бөлімі құрылды. Кәсіпорын мақсатына жетуі көбнесе факторлар   мен функционалды ұйымдастыруларына байланысты болды яғни,кәсіпорын маркетинг  қызыметін функционалды  сипатымен   ұйымдастырса, мұнда әрбірі сол қызметті функционалды мақсатты жеке тұлғасы,  немесе  тұлғалар   тобы   белгілі   жауапкершілікті    өзіне артуын белгілейді .

     Маркетинг қызыметін функционалды сипатында таңдалып алынған тауар  түрлері  және  рынок саны   ең  алдымен   фабриканың өзіне тиімді  болуы  тиіс. Бұл ұйымдастыру  түрінде  тауарлар. Рыноктары  бірқалыпты  болады. 1-үлгіде көрсетілгендей маркетинг бөлімшелері олардың атқаратын қызыметтеріне  сай құрылған.  Бірақ бұл  құрылымда  өндіретін  өнімдер  ассортименті   көбейген   сайын өндіріс икемділігі төмендейді , себебі сыртқы ортадағы  өзгерістерге  икемдену  және   оған  жауап  беру  уақыты  азайады.Маркетингті ұйымдастырудың   бұл  түрі   ағымды тиімділіке  бағытталған  жәнеоның стратегиясына икемділігі жоғары  жаңалықтарды енгізу мен  қатар жаңа  технологияларды  пайдаланып ,тұтынушылардың  жеке топтың қажеттері мен талғамдарын қалыптастырып отыр.

(1-үлгі)

              Маркетинг бөлім құрлымы

      “Рахат” маркетинг құрлымы  бес бөлімнен турады. Маркетингті зерттеу бөлімі, мұнда ең бастысы  ол әлуетті тұтынушыларды анықтауы тиіс, олардың  қажеттерін зерттеу, нысаналы рынокты таңдап алу үшін тауарға бүгінгі және болашақтағы сұранысты белгілеу, әсересе рынокқа жаңа тауарды дайындау, оны өңдеп, шығаруда маңызды орын алады.

     Баға бөлімінде тұтынушының, тауардың, сату орнының ерекшелігіне қарай, түпкі бағаны белгілеп, оның деңгейін маркетингтік ортаның факторларына қарай анықтайды. Сонымен қатар тұтынушыларға баға арқылы жеңілдіктер жасайды.т.б.

    Өткізу бөлімінде өндірстің дамуына және тұтынушылардың қажеттеріне байланысты, өткізу кезінде тұтынушының талғамы мен қалауына да көңіл бөледі. Сонымен қатар көзделген табысқа жету үшін бір қанша өткізу каналдарын ұйымдастырады. Мысалы: көтерме сауда, бөлшек сауда т.б. Жарнама бөлімінде өндірісті-өткізу,тауарды сатып алушыға қарай жылжыту, тауарды тртымды көрсету барысында, жарнама тарату құралдарын пайдалануды. Оған көп көңіл бөлуде. Өнімдері туралы тұтынушыларға  ақпарат тарату үшін баспал, электронды ақпарат тарату құралдарын, сыртқы жарнама түрлерін қолданады.

    Маркетингті бақылау бөлімінде бұл әдіс арқылы өз мақсаттарына жету үшін маркетингтік іс-әрекеттердің барлығын бақылайды. Бұл бақылау үш жағдайда жүріледі: жылдық жоспардың орындалуы. Пайда деңгейі және стратегиялық бақылауларды жүргізеді. Кейде жасырын түрде бақылау жүргізу арқылы тұтынушыларын түсінбеушілік келіп шығады.

    “рахат” Акционерлік Қоғамнің өндіретін тауарларының тұтыну сипаттамалары мен оның рынокқа ұсынған тауарына, рынок жағдайына байлансты. неғұрлым кәсіпорын жұмысы күрделі болса солғұрлым құрамы да көп болып,тұтынушылардың қанағатын қанағаттандыру мен бірге тауар ассортименті қалыптасады .Тауар ассортименті – кәсіпорын өндірген белгілі таурдың барлық түрлері жиындығы. Оған әр түрлі тауар түрлері кіреді. Тауар түрі ( шоколад, вафли, зефир, т.б.) функционалды айрмашылықтарына, сапасын, бағасына қарай әр түрлі сұранысқа ие болады. (2-үлгіден көруге болады).

2 (үлгі)   

     “Рахат” Акционерлік қоғам тауарының сураныс түрлері

    Маркетинг ортасы дегеніміз -  ол фирманың маркетинг бөлімінің мақсатты клиенттерімен тиімді  байланыс орнатып, оны үзбей  сақта

мүмкіндіктеріне әсер ететін белсенді субьектіледің және күштердің жиындығы.  Маркетинг ортасы ішкі орта және сыртқы орта деп екіге бөлінеді. Ішкі орта         дегеніміз –  кәсіпорынның  өндірістік

процесін ұйымдастыруға қажетті барлық әсер ететін факторлар.

    Тұтынушыларды сұрау процесінде “Рахат”АҚ тағамдарына кондитер өнімдеріне сұраным айқындалады. Сұраудың осы бағытының нәтижелері  (4-үлгіде көрсетілген).

(4-үлгі)     

“Рахат” АҚ ассортиментіне жоқ тауарларға тұтынушылардың қалаулары

    Жоғардағы кестеден тұтынушылардың ең тілеулі тағамдары шоколад батончиктері мен пастасы және толтырушы бар шоколад осы тауарлар кондитер нарығында бұрыннан бар жеке тұрақты ұдайы сұранымға ие, қалған тауарлар жөнде нарықта жаңа тауарлар болумен, сұранымвы қалыптаспаған деп айтуға болады.

    Тұтынушылардан сұрау барысында тауардың жеке топтары бойынша сатып алушылардың қалаулары анықталады. Атап,айтқанда

плиткалық  шоколадқа  сұранысты оқу  нәтижелері  германия  және

ресейде өндірілген тағамдардың әйгілігін көрсетті . Сонымен қатар сұрау процесінде шоколадтың әр түрлеріне сұраным айқындалады.

-             Қосындылары бар сүтті шоколадты - 50% атады;

-             Қосындылары жоқ сүтті шоколад - 42% атады;

-             Қосындылары бар қара түсті - 53% атады;

-             Қосындысыз қара түсті - 57% атады;

-             Қосындылармен ақ шоколад - 15 % атады;

-             Қосындылары жоқ ақ шоколад - 36% атады;

-             Толтырушымен - 45% атады;

Шоколадтың ең қалаулы түрлеріне қарай түсті және толтырушымен бар шоколад жатқызылады.

     Шоколадқа қосынды сапасында ірі жаңғақ , мейіз, жеміс- жидек пайдалану тұтынушылардың ең үлкен ықыласын тапты. Сатып алушылардың қараеміл менүгітілген кокос сияқты қосындыларға қатынасы бей тарап .Ал ұнтақталған жаңғақ пен үгітілген вафли сияқты шоколадқа қосындылар сұраным таппайды. Жүргізілген зерттеудің мақсаттарының формасы жөндегі тұтынушылардың қалауларын анықтау болады.

     Алматы қаласынарығын зерттеу кондитер тағамдарын сататын сауда орындарына ирис көбнесе “Рахат”өнімдерін ұсынға. Ол үшін тұтынушылармен үздіксіз өзара әрекет негізінде кәсіпорынның кондитер тағамдары мен қызметтеріне тән жетістігін қолдау мен күшейтуге бағытталған маркетинг стратегиясын құрады.

   “Рахат” Акционерлік  Қоғамның  тауарлық  саясатын   жетілдіру,

мақсатында тұтынушылар арасында сұрау жүргізілді оларға Алматы кондитер фабрикасы тағамдарының сипаттамаларын бағалау үшін ұсынды.

(5-үлгі)

“Рахат” АҚ тауар саясатының тұтынушылар берген сипаттамасы

        Бұл кестеден табыстың іскерлігі қазыргітауар коммуникациялық саясатты құруға көп көңіл бөлгендіктен, кондитерлік тағамдар нарығына өз өнімдерін жылжыту  барысында  көп  табысқа  жеткен.

Сонымен бірге бағаның тұтынушыларға қолайлығын, дәмі, орауы халықтың көңілінен шығып, оған жоғары баға берген. Олар тауарды өткізу, сату, жеткізу барысындатұтынушыларға қызмет көрсету сапасы, тауар беделінің де тұтынушыларға қанық ,сондықтан тұтынушылар жоғары сипаттама беріп отыр.

(6-үлгі)

“ Рахат” АҚ өлшеп буылған өнімдері