Кәсіпкерлік қызметтегі бухгалтерлік есептің негіздері

Қарызы еседіне  ақша аударылды                                                           -     140000 теңге

8. Қоймаға дайын өнім өткізілді                                                                 -     60000 теңге
9. Алушыларға дайын өнім жіберілді                                                        -     240000 теңге 
10. Алынған материалдар үшін жеткізушінің шоты қабылданды           -     160000 теңге
11. Банктен алған несие жабылды (төленді)                                               -     200000 теңге

 

   Қаңтар  айындағы шаруашылық операцияларды  шоттарда бейнелеу.

   Бірінші  операция: шоттарда оның бейнелеу  тәртібі бұдан алдын қаралған.

    Екінші  операция: кәсіпорынның есеп айырысу  шотынан кассаға ақша келіп түсті, сондықтан бұл операция бойынша № 441 «Ағымдағы банктік шоттардағы теңгемен ақша қаражат» мен № 1010 «Кассадағы теігемен ақша қаражаты» шоттары байланысады. Бұл операцияның нәтижесінде банктік шоттағы ақша 400000 теңгеге кемиді және сол сомаға кассадағы теңгемен ақша көбейеді. Бұл екуі де активті (оларда кәсіпорын ақшаларының бар болуы мен қозғалысы бейнеленеді), сондықтан бұл операция № 1010 шоттың дебеті және № 1040 шоттың кредиті бойынша жазылады. 

1040 «Ағымдағы  банктік шоттағы                                               1010 «Кассадағы теңгемен

              ақша қаражаты»                                                                           ақша қаражаты»                              

Дт                                               Кт                                  Дт                                          Кт

     С.800000                                                                        С. 20000

                               2) 400000                                              2) 400000                                                                             

      Үшінші операция: бұл операция  бойынша № 3350 «Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек» пен № 1010 «Кассадағы теңгемен ақша қаражаты» шоттары байланысады. № 3350 шот пассивті, бұл операцияның нәтижесінде еңбекақы бойынша қарыз кемиді (жойылады), сондықтан біз 400000 теңгені бұл шоттың дебетіне және №1010 (бұл активті, сондықтан кассадағы ақшалар кеміп жатыр) шоттың кредитіне жазамыз. 
 
 
 

100 «Кассадағы  теңгемен»                                                 3350 «Еңбекақы төлеу бойынша

          ақша қаражаты»                                                                   қысқа мерзімді берешек»  

Дт                                               Кт                                  Дт                                          Кт

 С. 20000                                                                                                         С. 400000

4) 400000              3) 400000                                             3) 400000                                                                                                                                       

                                                                                             6) 100000    
 

    Төртінші  операция: баланстық «Аяқталмаған  өндіріс» бабына № 8010 «Негізгі өндіріс» синтетикалық активті шоты сәйкес келеді. Сойтіп, бұл операция бойынша екі активті - №8010 шоттар байланысады. № 1310 шоттағы материалдар кемиді, ал № 8010 шотта көбейеді, сондықтан: 

Дт                                               Кт                                  Дт                                          Кт

 С. 20000                                                                            С. 120000

1) 100000              4) 80000                                              4) 80000 

 

         Бесінші операция: еңбекақы есептелгеннен соң, оны берген кезге дейін өздерінің жұмысшылары алдында кәсіпорынның қарызы пайда болады. Ол № 3350 «Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек» шоты кредиті және № 8010 «Негізгі өндіріс»  шотының дебеті бойынша бейнеленеді, өйткені еңбекақы өнім өндірудегі шығындардың элементі болып табылады. 

   8010 «Негізгі  өндіріс»                                                        3350 «Еңбекақы төлеу бойынша 

                                                                                                      Қысқа мерзімді берешек» 

Дт                                               Кт                                  Дт                                          Кт

С. 120000                                                                                                          С. 30000

4) 80000                                                                             

5) 500000                                                                               4) 400000           5) 500000                   
 

     Алтыншы   аперация: кәсіпорынның қызметкерлеріне  еңбекақы есептей отырып, біз  оның белгілі бір бөлігін салық  ретінде кейін бюджетке аудару үшін ұстаймыз (бермейміз). Еңбекақыдан салық ұсталған кезде кәсіпорынның сол көлемде бюджеттің алдында қарызы пайда болады. Бұл қарыз № 3120 «Жеке табыс салығы» пассивті шотының кредиті бойынша бейнеленеді. 

  3120 «Жеке  табыс салығы»                                           3350 «Еңбекақы бойынша қысқа  

                                                                                                        мерзімді берешек»

  Дт                                               Кт                                  Дт                                          Кт

                                С. -                                                                                   С. 400000

                                6) 100000                                             3) 400000           5) 500000

                                                                                             6) 100000          

    Жетінші  операция: бұл операция бойынша  бұрын алынған материалдар үшін  жеткізушіге қарыз төленеді (жабылады): 

    1040 «Ағымдағы банктік шоттағы                                    3310 «Жеткізушілер мен

            Теңгемен ақша қаражаты»                                      мердігерлерге қысқа мерзімді

                                                                                                       кредиторлық берешек»  

Дт                                               Кт                                  Дт                                          Кт

 С. 800000                                                                                                      С. 340000

                                 2) 400000                                              7) 140000         1) 100000

                                 7) 140000

                 

              

     Сегізінші  операция: өндірістен (№ 8010 шот) қоймаға (№ 1320 «Дайын өнім» активті шоты) бір ай ішінде өндірілген дайын өнім берілді. 

   8010 «Негізгі  өндіріс»                                                           1320 «Дайын өнім» 

Дт                                               Кт                                  Дт                                          Кт

 С. 120000                                                                        С. 280000

4) 80000              8) 60000                                              8) 60000

5) 500000

                                                                                                          

    Тоғызыншы  операция: бұл операция бойынша  екі активті № 1320 және № 7010 «Өткізілген өнімнің және көрсетілген қызметтердің өзіндік құны» шоты байланысады. Құралдардың № 1320 шотта кемуі және № 7010 шотта көбнюі бейнеленеді. 

   1320 «Дайын  өнім»                                                               7010 «Өткізілген өнімнің 

                                                                                                                өзіндік құны»

Дт                                               Кт                                  Дт                                          Кт

 С. 280000                                                                          С. 200000

8) 60000              9) 240000                                              9) 240000 

      Оныншы операция: бұл операция  өзінің мазмұны бойынша біріншісіне ұқсас келеді. Корреспонденциядан соң № 1310 мен № 3310 шоттар төмендегіше бейнеленеді: 

     1310 «Материалдар»                                                         3310 «Жеткізушілер мен 

                                                                                          мердігерлерге қысқа мерзімді

                                                                                                  кредиторлық берешек»

Дт                                               Кт                                  Дт                                          Кт

 С. 200000                                                                                                        С. 340000

100000              4) 80000                                              7) 140000                   100000    

10) 160000                                                                                                        10) 160000

    

     Он  бірінші операция: бұл операция  бойынша № 1040 активті шотта құралдардың кемеуі және № 3010 «Қысқа мерзімді банктік қарыз» пассивті шотында қарыздың төленуі (жабылуы) бейнеленеді. 

      1040 «Ағымдағы банктік шоттағы                                     3010 «Қысқа мерзімді банктік

              Теңгемен ақша қаражаты»                                                                  қарыз» 

Дт                                               Кт                                  Дт                                          Кт

 С. 800000                                                                                                         С. 200000

                                 2) 400000                                           11) 200000

                                 7) 140000 

                                 11) 200000