Автор: Пользователь скрыл имя, 20 Февраля 2013 в 12:33, курсовая работа
Нарық шартында кәсіпорын, кредиттік ұйымдар және тағы да басқа иелік ететін объектілер мүлікті пайдалану, ақша қаражаттарын, көптеген коммерциялық операцияларды және инвестицияны пайдалану арқылы келісім шартқа түседі. Бұл қарым-қатынас сенімді болуы үшін қатысушылар өздеріне қажетті қаржылық ақпараттарды алып және пайдаланып отыруы қажет.
КІРІСПЕ.....................................................................................................................3
1 ҰЙЫМ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ МЕНШІКТІ КАПИТАЛДЫҢ МӘНІ ЖӘНЕ МАҢЫЗЫ
1.1 Меншікті капитал ұғымы, мәні, маңызы.............................................6
1.2 Есеп объектісі – «Нұрлы жол» ЖШС-нің
экономикалық көрсеткіштерін талдау....................................................8
1.3 Ұйымда бухгалтерлік есепті және есеп саясатын ұйымдастыру........12
2 СЕРІКТЕСТІКТЕГІ МЕНШІКТІ КАПИТАЛ ЕСЕБІ
2.1 Жарғылық капитал салымының есебі...................................................16
2.2 Резервтік капиталдың есебі....................................................................20
2.3 Бөлінбеген пайда (жабылмаған зиян) есебі…………………………..22
3 МЕНШІКТІ КАПИТАЛДЫҢ АУДИТІ ЖӘНЕ ТАЛДАУЫ
3.1 Меншікті капитал аудитінің мақсаты, ақпарат көздерімен
қамтамасыз етілуі………………………………………………………25
3.2 Меншікті капитал есебінің аудиті…………………………………….29
3.3 Серіктестіктегі меншікті капиталға талдау....................................................49
ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................56
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.........................................................................59
5420 «Негізгі құралдарды
қайта бағалауға арналған
2420 «Негізгі құралдардың амортизациясы» (тиісті субшоттар ашуға болады) шотының кредиті
Аяқталмаған күрделі құрылыстар мен орнатуға арналған жабдықтарды индексациялағанды келесі шоттардың корреспонденциясы беріледі:
2930 «Аяқталмаған құрылыс» шотының дебеті
5420 «Негізгі құралдарды
қайта бағалауға арналған резер
Инфляцияның белгіленген индекстерінен тыс есептелген қайта бағалау (ұлғайту) сомалары салық төлеушінің жылдықжиынтық табысы ретінде салықтық есебінде көрсетуге жатады.
Негізгі құралдардың нысандарын пайдаланылуын а қарай қайта бағалау (ұлғайту) сомалары салық төлеушінің жылдық жиынтық табысы ретінде салықтық есебінде көрсетуге жатады.
Негізгі құралдардың нысандарын пайдалануына қарай қайта бағалау (ұлғайту) сомасы бөлінбеген пайдаға амортизацияны есептеудің қолданыстағы әдісіне сәйкес анықталған мөлшерде аударылады. Бөлінбеген пайдаға ай сайын аударуға жататын қайта бағалау (ұлғайту) сомасын анықтау үшін келесі есептеулер жасалынады(2.2-кесте):
2.2-кесте - Негізгі құралдардың нысандарын пайдалануына қарай қайта бағалау
Реттік № |
Жазбалар мазмұны |
Сомасы теңге |
1 |
2001 жылы наурыз айында тоңазытқыш сатып алды. Пайдалану мерзімі 9 жыл, амортизация мөлшері-13,5%. Тоңазытқыштың бірінші қайта бағалануға
деінгі құны.......................... Бірінші қайта бағалануға дейінгі
есептелген амортизация сомасы............ |
150000
37500 |
2 |
2006 жылғы 1 қаңтарда жүргізілген қайта бағалау нәтижесінде тоңазытқыштың құны мен амортизация сомасы төмендегідей болды: тоңазытқыштың құны .............................. тоңазытқыштың амортизация сомасы............ |
600000 396900 |
3 |
Тоназытқыштың қайта бағалау (ұлғаю) сомасы (600000-150000 теңге). Тоназытқыштың қайта бағалаудан қалыптасқан
амортизация сомасы (396900-37500=359400 теңге),енді
осыдан тоңазытқышты пайдалану кезінде
есептелген амортизация сомасын
шегереміз (294894 теңге) барлығы....................... Тоңазытқыштың индексацияланған сомасы
(450000-94506)................ |
450000
94506 355494 |
4 |
Тоңазытқышты одан әрі қарай 2006
жылғы 1 қаңтардан 2010 жылғы 31 наурызға
(51 ай) дейінгі кезеңде пайдалану барысында
бөлінбеген пайдаға ай сайын аударылатын
тиісті сома анықталады (355494:51= 6970 теңге)........................ |
6970 |
Негізгі құралдардың нысандарын қайта бағалаудың (ұлғайтың) есептелген сомасы ай сайын мекеменің бөлінбеген пайдасына келесі бухгалтерлік тізбемен аударылады:
2420 «Негізгі құралдарды қайта бағалауға арналған резерв» шотының дебеті
5610 «Қорытынды пайда
(қорытынды залал)» шотының
Негізгі құралдардың нысандардыесептен шығып қалған жағдайда қызмет көрсету мерзімі бойы мекеменің бөлінбеген пайдасына аударылмаған қайта бағалаудың (ұлғаюдың) барлық сомасы есептен шығып қалу себептеріне қарамастан көрсетілген пайдаға толық аударылады.
Ескеру керек, Қазақстан Республикасының «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» Заңына сәйкес негізгі құралдар нысандарын қайта бағалаудан (ұлғайтудан) алынған сомалар жарғылық капиталды ұлғайтуға бағытталуы мүмкін.
Мұндайда бухгалтерлік есеп шоттарында келесі жазулар жүргізіледі:
5420 «Негізгі құралдардың
қайта бағалауға арналған
5030 «Салымдар мен пайдалар» шотының кредиті
Негізгі құралдардың нысандарын қайта бағалаудан (ұлғайтудан) алынған сомалар, сондай-ақ зияндарды есептеуге сәйкес негізгі құралдар нысандарын жоюдан пайда болған сомалар, жойылған нысандардың индексацияланған құнына келетін зиянды жабуға бағытталуы мүмкін.
Мұндайда негізгі құралдар нысанын жоюдан болған зияндар сомаы келесі бухгалтерлік жазбамен есептен шығарылады:
5420 «Негізгі құралдарды
қайта бағалауға арналған
7410 «Активтердің істен шығуы бойынша шығыстар» шотының
7411 «Негізгі құралдардың істен шығуы бойынша шығыстар» қосымша шотының кредиті
Ұйым негізгі құралдар сияқты инфляцияға байланысты өздерінің қолданыстағы материалдық емес активтерінің нысандарын рыноктағы құнына қарай олардың теңгерімдік (баланстық) құнын тікелей қайта бағалужүргізуге құқылы.
Материалдық емес активтердің нысандарының қайта бағаланған (ұлғайтылғын) сомасына жасалған арнайы есептеулердің негізінде келесі бухгалтерлік тізбе беріледі:
2730 «Өзге материалдық емес активтер» шотының дебеті
5430 «Материалдық емес
активтерді қайта бағалауға
Материалдық емес активтердің
нысандарын қайта бағалауға (ұлғайтуға)
байланысты ұлғайтылған амортизация
сомасына амортизацияны есептеу
негізінде келесі бухгалтерлік жазба жасалады:
5430 «Материалдық емес
активтерді қайта бағалауға
2710 «Өзге материалдық
емес активтердің
Материалдық емес активтердің нысандарын қайта бағалау нәтижесінде ұлғайтылған сома шегінде кейінде жүргізілген қайта бағалаудан пайда болған арзандатылған сомасымен өтеу бухгалтерлік есеп шоттарында келесі жазулармен көрсетіледі:
5430 «Материалдық емес
активтерді қайта бағалауға
2730 «Өзге материалдық емес активтер»шотының кредиті
Ұйым сатуға арналған
ұзақ мерзімді қаржылық активтерін (инвестицияларын)
қайта бағалауға құқылы. Ұзақ мерзімді
қаржылық активтерді (инвестицияларды)
қайта бағалау нәтижесінде
Қаржылық активтерді (инвестицияларды) қайта бағалау нәтижесінде олардың құны өскенде ұлғайған сомаға шоттардың келесі корреспонденциясы беріледі:
Тиісті шоттардың дебеті:
Тиісті шоттардың дебеті:
2020 «Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар»
2030 «Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар»
2040 «Өзге ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар»
5440 «Сатуға арналған
қаржы активтерін қайта
Қаржылық активтерді
(инвестицияларды) қайта бағалаудың
нәтижесінде олардың
Тиісті шоттардың кредиті:
1150 «Өзге қысқа мерзімді қаржы инвестициялары»
2310 «Жылжымайтын мүлікке инвестициялар»
Тиісті шоттардың кредиті:
2020 «Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар»
2030 «Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар»
2040 «Өзге ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар»
Мынаны ескеру керек, құны бұрын азайтылған қаржылық активтерді (инвестицияларды) қайта бағалаудың нәтижесінде өскен сома осы қаржылық активтерден (инвестициялардан) болған зиянды өтегеннен (жабқаннан) кейін жарғылық капиталды ұлғайтуға жтқызылады. ұндайда алдынғыдай шоттардыңкорреспонденциясы беріледі, тек айырмашылығы 5440 (Сатуға арналған қаржы активтерін қайта бағалауға арналған резерв» шотының орнына 7420 «Активтердің құнсыздануынан түсетін шығыстар» шотының 7423 «Қаржылық активтердің құнсыздануынан түсетін шығыстар» қосымша шоты дебеттеледі.
Қаржылық активтерді (инвестицияларды) қайта бағалаудан болған ұлғаю сомасы бағытталуы мүмкін:
Мұндайда бухгалтерлік есеп шоттарында келесі тиісті жазулар жүргізіледі:
5440 «Сатуға арналған
қаржы активтерін қайта бағалау
Тиісті шотының кредиті
5030 «Салымдар мен пайлар»
6210 «Активтердің шығуынан алатын кірістер» шотының
6213 «Қаржылық активтердің шығуынан алынатын кірістер» қосымша шоты
5610 «Қорытынды пайда (қорытынды залал)
Ұйым шетелдік қызмет жүргізу үшін шетел валюталарындағы ақша қаражаты мекеменің кассасында (белгіленген мөлшерде) және оның ағымдағы банктік шоттарында сақталынады. Олар еліміздің заңдарына сәйкес қайта есептеуге жатады, оның нәтижесінде монетарлық бап бойынша туындаған айырмалар 5450 «Шетелдік қызмет бойынша шетел валютасын қайта есептеуге арналған резерв» шотында көрсетіледі. Ол экономикалық мәні жағынан шетелдік мекемеге мекеменің таза инвестицияларының бір бөлігін құрайды және мекеменің қаржылық есептілігінде таза инвестиция қатардан шыққанға дейін жеке капитал ретінде жіктеледі, ондай кейін олар табыс немесе шығыс ретінде танылады.
Шетелдік қызмет бойынша
шетел валюталарын қайта
Тиісті шоттардың дебеті
1010 «Кассадағы ақша қаражаты»
1030 «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты»
5450 «Шетелдік қызмет
бойынша шетел валютасын қайта
есептеуге арналған резерв»
Активтердің басқа да түрлерін (шикізаттар, материалдар, дайын өнімдер, тауаларды) қайта бағалау (құнын ұлғайту) бойынша операцияларды есепке алу 5460 (Өзге резервтер) шотында жүргізіледі. Жоғарыда аталған активтерді қайта бағалаудан болған ұлғаю сомасына келесі бухгалтерлік жазба жасалады:
Тиісті шоттардың дебеті:
1310 «Шикізат және материалдар»
1320 «Дайын өнім»
1330 «Тауарлар»
1350 «Өзге қорлар»
5460 «Өзге резервтер» шотының кредиті
Активтердің басқа түрлерін қайта бағалаудан түскен ұлғаю сомасы мекеменің жарғылық капиталының ұлғаюына бағытталады да, шоттардың келесі корреспонденциясы құрылады:
5460 «Өзге резервтер» шотының дебеті
5030 «Салымдар мен пайлар» шотының кредиті
Жоғарыда қаралған активтерді қайта бағалауға арналған резервтерді есепке алу шоттары бойынша талдамалы есеп № 13 журнал-ордерде осы шоттардың кредиті бойынша тізімдемелерде немесе бухгалтерлік есепті компьютеризациялағанда машинограммаларда жүргізіледі.
2.3-кесте - «Нұрлы жол» серіктестігінде резервтік капитал шоты бойынша жүргізілетін операциялар
№ |
Операциялар мазмұны |
Дебиттелетін шот |
Кредиттелетін шот |
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Серіктестік жарғысында белгіленген мөлшерде резервтік капитал сомасының қалыптасуы |
5510 |
5410 |
|
4 |
Кәсіпорынның есепті кезеңдегі немесе алдыңғы (өткен) жылдардағы жабылмаған зияндарын жабуға жұмсалған резервтік капитал сомасы |
5410 |
5510/2 |
|
6 |
Өткен (алдыңғы) жылдың жабылмаған зиянын өтеуге бағытталған резервтік капитал сомасы |
5410 |
5510/2 |
|
7 |
Қатысушылардың қабылдаған қаулысына сәйкес резервтік капиталдың сомасы есебінен субъектінің жарғылық капиталын арттыруға бағытталған сома |
5410 |
5030 |