Жүк көтеру механизмінің тағайындалуы, қолданылу аймағы және құрылғысы

Механизмнің аталуы	Уақыт,с
	Жіберу	тежеу
Жүктің жүк көтерген кездегі жылдамдықтағы көтергіш механизмі: Кем дегенде 0,2 м/с Көп дегенде 0,2м/с Қозғалу механизмі: Кранның Арбашықтың	1..2 1..2   5...8 1,5...5	1,0 1,5

 

Кесте 7. Көтеру механизмінің ең үлкен жіберілетін үдеулері [a].

Кранның аталуы	[a] м/с
Монтажды крандары Сұйық металдарды көтеруге арналған крандар Машина құрылысты зауыттардың  крандары Грейферлі крандар Массалы себілетін жүктерді жүктейтін  крандар	0,1 0,1...0,2   0,2 0,8 0,6...0,8

 

5 Әр түрлі жүккөтергіштігі бойынша көтеру және түсіру мерзіміндегі іске қосу кезінде жүк көтеру механизмінің жетегінің параметрлерін есептеу

 

Салынған тәжірибе негізінде  крандарды пайдалану жүккөтергіштігі  бойынша ортақ шамалы графиктік  механизмін қолданамыз, себебі көтеру механизмінің тиеу графигі белгіленбеген (1.1, а сур.қарау). Механизм жұмысының әр түрлі периодындағы жүкті көтеру мен түсіруін іске қосу уақыты кезіндегі қозғалтқышпен дамытылған моментті анықтаймыз. Графикке сәйкес, уақыт айналымы кезінде жүкті көтеру және түсіру механизмі Q = 5000 кг – 1 рет, 0,5Q = 2500 кг жүгімен 5 рет, 0,2Q = 1000 кг 1 рет, 0,05Q = 250 кг жүгімен 3 рет номиналды жүк арқылы қызмет атқарады.

Жүккөтергіштік механизмінің пайдалану коэффициенті

– жүк көтеру механизмі үшін

 

                                           

                                      (26)

 

график арқылы қарау (2 сурет)

2 сурет. Көтеру механизмінің                 3 сурет. Жүккөтергішті қолданудағы

орташаланған сызбасы.                          коэф-ке байланысты механизм ПӘК-і.

 

Жүк көтеру кезіндегі  барабандағы арқанның тартылуы

                                

                                            (27)

 Н

 

 Н

 

Н

 

Н

 

Жүк көтеру кезіндегі  моменті 

 

                             

                                        (28)

 

Н·м

 

 Н·м

 

 Н·м

 

 Н·м

 

Көтеру кезіндегі іске қосу уақыты

 

                     

                             (29)

 

с

 

с

 

 

с

 

 

с

 

Жүк түсіру кезіндегі  барабандағы арқанның тартылуы

 

                                     

                                     (30)

 

 Н

 

 Н

 

 Н

 

 Н

 

Жүк түсіру кезіндегі  моменті 

 

                       

                                 (31)

 

 Н·м

 Н·м

 Н·м

 Н·м

 

Түсіру кезіндегі іске қосу уақыты 

 

                   

                                  (32)

 

c

c

c

c

 

Кесте 8. Қозғалтқышты дамыту және оның іске қосу уақыты кезіндегі моменті

 

Көрсеткіштер атаулары	Белгіленуі	Өлшемі	Жүкті көтеру массасы кезіндегі  есептеу нәтижесі, кг
			5000	2500	1000	250
ПӘК (2 суретке қарау)	η	–	0,85	0,8	0,65	0,5
Жүк көтеру кезіндегі барабандағы арқанның тартылуы (27)	Fб	Н	12386	6193	2477	619
Жүк көтеру кезіндегі моменті (28)	Тс	Н · м	86,2	43,1	17,2	4,3
Көтеру кезіндегі іске қосу уақыты (29)	tp	с	0,29	0,19	0,16	0,15
Жүк түсіру кезіндегі барабандағы  арқанның тартылуы (30)	Fопс	Н	2140	6070	2428	607
Жүк түсіру кезіндегі моменті  (31)	Топс	Н · м	61,7	30,8	12,3	3,08
Түсіру кезіндегі іске қосу уақыты (32)	tоп	с	0,10	0,11	0,13	0,14

 

8 кестеде жүкті түсіру кезіндегі артық момент – қозғалтқыштың іске қосу моментінің орташа жиынтығы және жүкті түсіру кезіндегі механизмнің статикалық кедергі моменті.

8 кестеде есептеу нәтижелері келтірілген.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6 Көтеру механизмінің электрқозғалтқышын таңдалуын дұрыс тексеру

 

Жүк көтеру кезіндегі номиналды биіктігі Н = 8 м, орташа биіктігі 0,5...0,8 құрайды. Н_орт = 0,8 · Н = 0,8 · 8 = 6,4 м.

 

Онда орнатылған қозғалыс уақыты

 

                                              

                                           (33)

 

с

 

Механизмнің жұмыс айналымындағы  жүкті көтеру және түсіру кезіндегі  іске қосу уақыттарының қосындысы 

 

    с.  (34)

 

Жалпы айналым кезіндегі  қозғалтқышты қосу уақыты

 

                           

с                                  (35)

 

 

Орташа квадратталған  момент

 

                         

                                         (36)

 

Н·м

 

мұнда - механизмнің әртүрлі жұмыс айналымында әртүрлі жүктемемен жұмыс істеуіндегі жалпы жіберу уақыты,с;

  - берілген жүктеме кезіндегі қозғалыстың статикалық момент кедергісінің туындылар квадпатының соммасы;

  - айналымдағы электроқозғалтқыштың қосылуының жалпы уақыты,с.

Қозғалтқыштың орташа квадратталған қуаты

 

                                        

                                           (37)

 

кВт

 

Сондықтан, шарт сақталады (3,49 < 9).

 

                                           

                                                 (38)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7 Жүк көтеру механизмінің жетегін таңдау

 

Механизмді тежеу кезінде  қозғалтқыш білігіндегі статикалық кедергі моменті

 

                            

                                       (39)

 

 Н·м

 

Гостехнадзор нормалау қажеттілігі бойынша тежеуіш  арқылы дамыту моменті, мұндағы К_т = 1,5 (жеңіл) Т_т = 60,76·1,5 = 91,14 Н·м.

ІІІ 5.11 кесте бойынша тежеуіш моменті 160 Н·м, тежеуіш шкив диаметрі D_т = 200 мм алынған ТКТ – 200 тежеуішін таңдаймыз.

Талап етілген Т_т = 91,14 Н·м тежеуіш моментін реттеу арқылы алуға болады.

(40) формула бойынша жүкті түсіру кезіндегі тежелу уақытын анықтаймыз (жүк көтеру кезінде бұл уақыт аз болады, себебі бұл кездегі жүк салмағындағы момент және тежеуіш момент бір бағытта әрекет етеді):

 

                              

                                   (40)

 

с

 

        Кесте 9. Жүк көтеру механизмінің тежеу жолының ең үлкен жіберілетін ұзындығы.

Механизмнің жұмыс тәртібі	Тежеу жолының ұзындығы, S,м
Жеңіл Орташа Ауыр	V/2 V/1,7 V/1,3

 

9 кесте бойынша жеңіл жұмыс режимі үшін жүк көтеру механизміндегі тежеуіш жолын таңдаймыз

                                       

                                                      (41)

 м

Тежеуіш уақыты ұйғарымы бойынша, егер жүк көтеру және түсіру кезіндегі жылдамдық бірдей болса, онда

 

                                       

                                               (42)

с

 

Тежеуіш кезіндегі баяулату

                                               

                                                 (43)

 м/с

 

Кесте 10. Көтеру механизмінің ең үлкен жіберілетін үдеулері [a].

Кранның аталуы	[a] м/с
Монтажды крандары Сұйық және қыздырылған металлды көтеру үшін арналған крандар Машина құрылысты зауыттардың  крандары Грейферлі крандар Массалы себілетін жүктерді жүктейтін  крандар	0,1 0,1...0,2   0,2 0,8 0,6...0,8

 

10 кестедегі мәліметтермен сәйкес келеді.

10 кесте бойынша осы козловой кран сұйық және қыздырылған металлды көтеру үшін арналған деп саналады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8 Жүкті көтеру механизіміне арналған қауіпсіздік құралдарының тағайындалуы, қолданылуы және құрылымы

 

Жүк көтергiш крандар  қауiпсiз жұмысты қамтамасыз етулерi үшiн қауiпсiздiктiң келесi құралдарымен жабдықталуы керек: жүккөтергіштікті шектегіш, жүккөтергіштікті нұсқаушы, iлмектiң көтеруiн шектеушiмен, ұшып шығуды шектеушiмен (жебенiң ұшып шығуы), кранның көлбеуiн нұсқағышпен, сигнализаторымен, кранның жабық аймақ жұмысының сигнализаторы, анемометрмен, қозғалыс жолдарын шектегішер, блок – контакттар, айдауға қарсы бекітпе құрылғылар, тіреу мен буферлер, тірек бөлшектері мен қорғағыш қалқандар, электрқауіпсіз құрылғылар,  шеткi сөндiргiштер және дыбыстық дабылдың шектеушiсі болуы тиіс.

Жүккөтергіш крандарды пайдаланудағы қауіпсіздік ережелеріне сәйкес кез келген крандарда қауіпсіздік құралдары міндетті түрде орналасуы керек. Сенімді және апатсыз жұмысты қамтамасыз ету еңбек өнімділігінің жоғарылығы және қызмет көрсету ыңғайлылығы жүккөтергіш крандардың қауіпсіздік құралдары мен құрылғыларының басты тағайындалуы болып табылады. Крандарды қауіпсіз және сенімді пайдалану онда орналасқан қауіпсіздік құралдарының сенімділігіне байланысты.

Қауіпсіздік құралдары  мен құрылғыларына қойылатын  негізгі талаптар, олар:

-  құралдың жұмыс кезіндегі беріктігі, сенімділігі және істен шықпауы;

-  жөңдеудің және реттеудің қарапайымдылығы;

-  массасы мен габаритінің үлкен еместігі;

-  автоматты түрде сөндірілуі, сонан соң кранның тоқталу аралығына  тәуелсіз механизмдердің қосылуы;

-  кранның жүктемесінің немесе жұмыс тәртібінің, орналасуының өзгеруі уақытында арнайы реттеу немесе ауыстыруды қажет етпеушілігі;

-  әр түрлі құрылымды крандарда құралдарды қолдану мүмкіндігі.

Қазіргі заманғы жебелі, көпірлі, козловой, мұнаралы және автомобильді крандарда жабдықтау жұмысы кезінде максималды қауіпсіздікті қамтамасыз ететін микропроцессорлы құралдар орнатылады.

Крандар бойынша ережелерде жүккөтергіш крандарда қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ететін қауіпсіздік  құралдары мен құрылғылары қолданылуы керек. Қауіпсіздік құралдары мен құрылғылары жүккөтергіш крандарда және олардың механизмдерінде асқын жүктемені болдырмау үшін; крандық жолмен  үйлесушілік және кездейсоқ факторлар әрекетінен болатын төңкеруді болдырмау үшін арналған.

Әрекет принципі бойынша  қауіпсіздік құрылғылары қорғағыштарға  – шектеуіштер, ұстауыштар, блок –  контакттар, айдауға қарсы бекітпе  құрылғылар, электрқауіпсіздіктер және тағы басқа, ал ескертушілерге – дабылдағыштар  мен нұсқағыштар болып бөлінеді. Дабылдағыш құрылғыларға жел қысымының дабылдағыштары, крандағы басқару пультіндегі бақылау шамдары және жүктерді тасымалдау жерлерінде жақсы естілінетін дыбысты сигналды құралдары (қоңыраулар, сиреналар) жатады. Нұсқағыш құрылғыға жебенің шығарығына тәуелді жебелі кранның жүккөтергіштігін нұсқағыш т.б. жатады.