Инвестициялық қызмет

МАЗМҰНЫ

Кіріспе....................................................................................................................3                                                                                             

1 Инвестициялық қызметтің экономикалық маңызы мен теориялық негіздері.....................................................................................7

1.1 Инвестицияның мәні, мазмұны және инвестициялық қызмет түсінігі.......................................................................................................................7                                                                            

1.2 Кәсіпорындардың инвестициялық қызметін бағалау көрсеткіштері.........15                                                            

1.3 Инвестициялық    жобаларды    тиімді     ұйымдастыру -  инвестициялық тартымдылықты арттырудың экономикалық негізі...........................................25

2  “Строй Капитал” АҚ экономикалық жағдайын жӘне инвестицияны пайдалану тиімділігін талдау.........................35

2.1 Кәсіпорынның өндірістік- экономикалық қызметінің сипаттамасы..........35

2.2  “Строй Капитал” АҚ-ң қаржы- экономикалық жағдайын талдау.............43

2.3 “Строй Капитал” АҚ-ң инвестициялық тартымдылығын бағалау............48

3 кӘсіпорынның инвестициялық тартымдылығын жетілдіру жолдары......................................................................................54

3.1 Кәсіпорындағы инвестициялық ахуал және инвестициялық саясаттың жағдайы………………………………......................................................……...54                                                                                               

3.2 Кәсіпорынның инвестициялық тартымдылығын арттыру………..............62

Қорытынды.......................................................................................................69

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН Әдебиеттер КӨЗДЕРІ.................................................71

Кіріспе

    Қазақстан тәуелсіздікке қол жеткізген күннен бастап экономикалық жағдайды тұрақтандыру, ішкі экономикалық қауіпсіздікті қаматамасыз ету және инвестициялар тарту жөніндегі саясатты белсенді жүргізе бастады.

     Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі, президентіміз Н.Ә. Назарбаевтың 2008 жылдың ақпанындағы халыққа жолдауында айтылғандай «Біз ішкі инвестициялық ресурстарды белсенді түрде дамытуымыз қажет, мұнда мемлекеттік холдингтер, даму институттар және әлеуметтік–кәсіпкерлік корпарациялары үлкен рөл атқаруы керек. Нарықтық экономиканы тапқырлықпен жүзеге асырған өркенниетті елдердің тәжірибесі көрсеткендей, шетелдік инвестицияның экономиканы дамытуға, халықтың әл-ауқатын көтеруге үлкен септігін тигізетінін айғақтайды».

     Әлемдiк тәжiрибенiң дәлелдеуi бойынша, инвестициялар кез-келген елдiң өркендеуiнiң маңызды факторы ретiнде қарас­тыры­лады. Қазақстан халқына ел Президентiнiң жолдаған “Қазақстан-2030” Жол­дау­ында республика экономикасына инвестицияларды тарту маңызды стра­тегиялық мәселе ретiнде қарастырылған.

     Инвестицияларды экономикаға тарту iшкi жинақтардың және қаражаттардың жетiспушiлiгiнен құтылуға, өндiрiстiң өсуiне, экспорттың жоғарылауына, импорттың  төмендеуiне, тауарлық тапшылықтың қысқаруына және өндiрiстi ұйымдастырудың тиiмдiлiгiн жоғарылатуға көмектеседi.

     Жалпы қазiргi кезде адамдар экономикаға салынған инвести­циялардың нақ­ты тиiмiдiлiгiн көруi тиiс, ол жұмыс орындарының көбеюiнен, жаңа өндi­рiс­­тердiң пайда болуынан, еңбек өнiмдiлiгi артуы үшiн жағдайдың жақса­руы­нан танылады.Осыған орай Қазақстанда инвестиция саласын одан әрi жетiлдiру мәселесiнiң маңызы артуда.

    Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасы өз аймағы бойынша саяси-экономикалық маңызды мәселелерді шешуде жетекші орынға ие болып отыр.

Саяси тұрақтылық, әлеуметтік-экономикалық рекформалардағы жетістіктер, табиғи және қоғамдық мүмкіншіліктеріміз біздің еліміздің іргетасы болып табылады. Егеменді ел болып жарияланғаннан кейін, шетелдік инвесторларды елдің экономикасына тарту стратегиялық мақсаттардың бірі болған еді. Нарықтық экономиканы тапқырлықпен жүзеге асырған өркенниетті елдердің тәжірибесі көрсеткендей, шетелдік инвестицияның экономиканы дамытуға, халықтың әл-ауқатын көтеруге үлкен септігін тигізетінін айғақтайды. Шетелдік инвестиция тарту жөнінде Қазақстан ТМД мемлекеттері арасында алдыңғы орында тұр. Өзіндік жинақтаған тәжірибесі бар және тәжірибе негізінде бағыт-бағдарын айқындауда. Қазіргі таңда шетелдік инвестицияларды елдің экономикасына жаңа әдіс-тәсілмен тарту мәселесі алға шығуда. Ол- дегеніміз көлемнен сапаға өту саясатын ұстану болып табылады.

     Қазақстанның қазіргі кездегі экономикасы үшін инвестиция өте маңызды рөл атқарады. Өнімділіктің негізгі құралы ретінде инвестициялық әрекет экономикалық ортаға жаңа элементтер енгізетін әрекетке ие. Бұл кәсіпорын шеңберінде өнім өндіруде  ұтымдылықты қамтамасыз етуге, ресурстарды тиімді пайдалануға және әрине өзіміз айтып өткендей экономикалық дамуға әкеледі. Бір жағынан еркін кәсіпкерлік ортаны құру жене тұтынушылардың сұранысын ақтау өз бетінше әрекеттер жасауға әкеліп тірейді, яғни технологиялық жаңалықтарды енізіп, іске қосу керек. Біз ндустриалды-инновация стратегиясын жүзеге асыруды бастадық, бұл экономиканың әртараптануы, яғни болашаққа арналған бағдарлама.

     Дамудың қазіргі кезеңінде Қазақстанда экономикалық реформалардың негізгі бағыты ретінде жоғары экономикалық өсу қарқындарын қамтамасыз етуге және экономика тиімділігін жоғарлатуға бағытталған мемлекеттің инвестициялық саясатын дайындау мен іске асыру болып отыр.

    Инвестициялық жобалар бойынша жеңілдіктер мен преференциялар беру экономика дамуына әсер ететін маңызды мемлекеттік тұтқалардың бірі болып табылады.

     Экономиканы дамытуда ішкі рыноктың тұрақтылығының маңызы зор. Инвесторлар оның дамуына жағдай жасау үшін, өз елімізде сапалы тауарлар шығарып, оны шетелдік тауарлармен бәсекелестік дәрежесіне дейін көтеру керек. Бұл бағытта басты міндет – отандық тауарлардың сапасын жаңартып ғана қоймай, оларды өндіруге кететін шығынды азайтып, бағасын төмендету. Егер отандық тауар өзіне аттас шетелдік тауарларынан арзан болып, сапасы сондай болса, халықтың біріншісін алуға ұмтылатыны белгілі. Тауар сатып алуда, оған жарнама жасауда артықшылық шетелдік емес, отандық тауарға жасалуы керек.

     Соңғы жылдары өңдеуші салалардағы, ауыл шаруышылығындағы ұзақ және қысқа мерзімді сипаттағы инвестициялық жобаларға қаржы ресурстарын бағыттауға және халық тұрмысының әлеуметтік проблемаларын шешуге мүмкіндік беретін, 2/3 бюджеттік түсімдерді қамтамасыз ететін, экспортты шикізаттық салалардың даму арқасында, инвестициялық арнаға отандық капиталдың біртіндеп қайтарылу үрдісі байқалады.

     Дипломдық жұмыстың мақсаты - Қазақстанның инвестициялық ахуалын талдап, кәсіпорынның инвестициялық жобасын жүзеге асырудың теориялық және әдістемелік негiздерiн зерттеу, инвестициялық саясаттың тиiмдiлiгiн талдау және инвестициялық саясатты жетiлдiру жолдарын қарастыру болып табылады. Аталған мақсатқа жету үшін мынадай міндеттер қойылды:

-         кәсіпорынның инвестициялық қызметінің теориялық және әдістемелік  тәсілдерін танып-білу.

-         “Строй Капитал” АҚ-ң инвестициялық тартымдылығын арттыру жолдарын қарастыру.

-         Кәсіпорынның инвестициялық жағдайы мен пайдалану тиімділігін талдау;

-         “Строй Капитал” кәсіпорынының экономикалық қызмет әрекеттеріндегі қазіргі заманға лайық басқаруының даму жолын қарастыру.

      Дипломдық жұмыс объектісі болып “Строй Капитал” АҚ болып табылады.

     Бірінші тарауда инвестицияның теориялық мәселелері қарастырылды. Оның тартымдылығын арттыруға әсер ететін факторлар, инвестициялық    жобаларды    тиімді     ұйымдастыру тартымдылығын арттыруға әсер ететін факторлар қарастырылады.

     Екінші тарауда “Строй Капитал” АҚ –на жалпы сипаттама беріліп, қаржылық–экономикалық жағдайына талдау жасалады. Кәсіпорынның инвестициялық жағдайы анықталып, талданады.

     Үшінші тарауда кәсіпорынның инвестициялық мүмкіндіктерін пайдалануына тоқталып, талданды. Сонымен қатар, оның инвестициялық тартымдылығына әсер ететін инновация туралы да сөз болды.

1 Инвестициялық қызметтің экономикалық маңызы мен теориялық негіздері

1.1 Инвестицияның мәні, мазмұны және инвестициялық қызмет түсінігі

     Инвестиция сөзі латын тілінен шыққан, «Investire» - жұмылдыру деген мағананы білідіреді. Феодал эпохасы кезінде инвестиция деген вассалдың феодалдық қолына кіруін айтқан: бұл сөзбен Епископтардың орын тағайындауын да айтылатын, және шіркеудің жерін билеуге, сол жердің иесін білідіретін Инвестура жаңа жерге ие болу мен қатар және сол жердің ресурстарын билеуге, өз пайдасына қолдануға рұқсат берілген. Бір жағынан қарқынды инвестиция ақталады және сол жердегі территориялардан табыс табу бірнеше есе өсіп қоймай, және жер даму факторы ретінде қолданылды.

     Нарықтық қарым-қатынастар жағдайында республикадағы өнеркәсiптiк өндiрiстiң дамуына инвестициялардың әсерiн анықтау үшiн, алдымен, “инвестициялар” категориясының әлеуметтiк-эконо­ми­ка­лық мәнiн анықтап алу қажет.

    Инвестициялар – бұл, нарықтық экономикаға өту кезеңiнде пайда болған, Қазақстандық экономика үшiн бiршама жаңа термин. Орталықтандырылған жоспарлы жүйеде негiзгi қорларды қайта өндiруге, оларды жөндеуге жұмсалатын шығыстардың барлығын қосатын “жалпы күрделi салымдар” түсiнiгi қолданылады.

    Ғылыми әдебиеттерде инвестицияны анықтауда көптеген пiкiрлер бар. Пол Самуэльсон: “Таза инвестициялау” немесе капиталды құру деп, бiз қоғамның нақты капиталының (ғимараттар, құрал-жабдықтар, материалды-өндiрiстiк қорлар және т.б.) таза өсiмiн айтамыз. Тұрғын адам “инвестициялау” деп, өзiнiң жер учаскесiн, айналымда жүрген бағалы қағаздарды немесе басқа да меншiк объектiсiн сатып алғанын айтады. Бiрақ таза инвестициялау тек қана жаңа нақты капитал құрылған кезде ғана орын алады деп жазған.

    Әйгiлi “Экономикстiң” авторлары инвестиция түсiнiгiн кең түрде түсiндiрдi. Олардың анықтамалары бойынша инвестиция- “өндiрiс шығындары және өндiрiс құралдарын жинақтау және материалды қорларды ұлғайту”, яғни өндiрiс шығындарының және жинақтардың барлық жиынтығы.

    Инвестиция көзi болып, жинақ қаражаттары табылатыны белгiлi. Бiрақ жинақтар бiр шаруашылық агентпен iске асырылады, ол инвестициялауды тiптi басқа адамдар тобы немесе шаруашылық субъектiлерi iске асыруы мүмкiн. Сондықтан ғалымдар тобы түсiнiктi анықтау кезiнде инвестицияның мәнiне ғана емес, оның мақсатты бағытталуына да көңiл аударады. В.Бочаров инвестицияны тұтынуға қолданылмайтын табыстың бiр бөлiгi деп түсiндiредi. Инвестициялық қорлар инвестициялық iс-әрекеттiң белгiлi объектiлерiне жұмсалады. Мұнда капиталдық құнның өсiмi табыс түрiнде немесе әлеуметтiк эффект түрiнде болады.

   В. Фельзенбаум, инвестиция түсiнiгiн мағынасы бойынша “күрделi салымдар” және “қаржылық” (портфельдi) инвестициялар түсiнiктерiне, яғни меншiктен табыс алуға құқық беретiн акцияларға, облигацияларға және басқа да бағалы қағаздарға салынған салымдарға жақын келетiн нақты инвестицияларды қамтиды деп атап өткен.

Инвестицияға анықтама бергенде, инвестицияның тек қана мазмұндылық сипаттамасына ғана емес, сонымен қатар олардың мақсатты бағытталуына да аса назар аудару қажет. Осы көзқарастан қарайтын болсақ, инвестиция жалпы ұлттық өнiмдi өндiруге жұмсалынатын табыстардың маңызды бөлiгiн құрайды, яғни капитал құрумен, физикалық капиталды кеңейтумен байланысты өндiрiстi кеңейтуге және жаңартуға кеткен шығындар болып саналады.

    lс-тәжiрибеде әр түрлi зерттеушiлер инвестиция түсiнiгiне әр түрлi мағына бередi. Жалпы тұрмыстық сана-сезiм деңгейiнде инвестицияны жер сатып алуға, қозғалмайтын мүлiк, акциялар сатып алуға, құрылысқа, техникаға, пайдалы қазбалары бар кен орындарына және т.б. қаржылық салымдарды салу деп түсiндiредi.

     Инвестиция- деп қаржы-қаражат, банктік заемдер, пай, акциялар, және тағы басқа құнды қағаздар, технологиядағы машиналар, лицензия, товар белгілері, кредиттер т.б. мүлік немесе мүліктік құқықтар, интелектуалды игіліктер, жаңадан іске қосылған кәсіпорындар және т.б. жұмыс түріне, пайда табу арқасынада әлеметтік жағымды эффект өсіру деп айтуға болады.

    Ал инвестициялық қызмет бойынша түсінігі, шаруашылық қызметті жүзеге асыру үшін әр – түрлі капитал салымдары.

   Инвестиция объектісі:

1. Мүлік инвестициясы (матриалдық инвестиция). Материалды инвестиция деп – инвестиция              тікелей өндіріс процесіне қатысады. (Мысалы: инвестиция              - құрал жабдық, материалдарға, құрлысқа)

2. Қаржы инвестициясы – қаржы мүлігін, басқа басқа фирма жұмысына қол сұғу және т.б. фирмалардың құқықтық жұмыстарына қатысу (акция сатып алу.)

3. Материалы емес инвестиция – материалды емес құндылыққа инвестиция салу. (кадрлар дайындау, жарнама т.б.)

    Объектіге қатысты инвестицияны екі түрге бөлуге болады: портфельдік және тікелей.

    Портфельдік – құнды қағазға салынуы, курстың өзгеруі байланысты дивидендтер алу, тағыда сол шаруашылықтың басқаруына қатысуға құқық береді.

    Портфельдің пайда болуы ол- құнды қағаздар және тағы басқа активтерді сатып алу арқасында пада болды.

    Портфель – бұл неше түрлі инвестициялық құндылықтар  жинтығы, бұл инструмент салушының жалпы бір тікелей нақты инвестиция нысанын көрсетеді. Портфельдің ішіне бір типті құнды қағаздар кіруі мүмкін (акция) және әртүрлі инвестициялақ құндылығы бар (акция, облигация, жинақталғын депозит, сертификаттар, және т.б.)

    Тікелей инвестиция              - мемлекетпен және жеке фирмамен инвестицияны бір өндіріске салуы.

    Тікелей инвестиция екі әр түрлі қол пакеттерден тұрады. Біріншісі инвестицяны жарғылық капиталға салу, ол дегеніміз қайта жасалған капиталды жағдай (компьютер өндірісі құрылымы, өндіру станоктары)