Автор: Пользователь скрыл имя, 08 Марта 2013 в 13:04, реферат
Смаргонскі край. Смаргоншчына любая мая… Бог не абдзяліў цябе адвечным прыродным хараством. Твае ціхія і адначасова велічна-задуменныя лясы непрыкметна пераходзяць у маляўнічыя ўзгоркі, а неабсяжныя, як кінуць вокам, раўніны арганічна суседнічаюць з празрыста-гаманлівай Віліяй і яе прытокам Ашмянкай. А недзе там, каля Залесся, нясе свае няспешныя воды рэчачка Драйка, расказваючы наваколлю жыццёвую адысею кампазітара і дыпламата, культурнага і палітычнага дзеяча Рэчы Паспалітай, князя Міхала Клеафаса Агінскага, пра яго светлую любоў да роднага краю, да слаўнай Айчыны.
Храналогія гісторыі Смаргоні 4
Гісторыя Смаргонскага раёна 6
1. Археалагічнае мінулае Смаргоншчыны 6
2. Смаргонскія землі ў складзе ВКЛ (ХІІІ – ХVІІІ стст.) 11
2.1. Крэўскае княства 12
2.2. Смаргонь і яе ўладары 14
3. У складзе Расійскай імперыі (1794-1918гг.) 20
3.1. Смаргоншчына ў 1905-1907гг. 23
3.2. Першая сусветная вайна і Смаргонскі край 25
4. Смаргоншчына ў міжваенны перыяд (1918-1941гг.) 28
4.1.У складзе Польскай дяржавы (1921 – 1939гг.) 28
4.2. Смаргоншчына ў перадваенныя гады (1939-1941гг.) 31
5. Падзеі Вялікай Айчыннай вайны і наш край з 1941 па 1944гг. 32
5.1.Акупацыйны рэжым 33
5.2. Падпольны, партызанскі рух і польскі Рух Супраціўлення 35
5.3. Вызваленне Смаргонскага раёна 37
6. Пасляваеннае развіццё Смаргонскага раёна (1944-2007гг.) 39
Заключэнне 42
Спіс выкарыстанай літаратуры 43
Аднаўленчыя працэсы на Смаргоншчыне завяршыліся да пачатку 1950-ых гадоў.
Нішто не маўчыць для тых, хто навучаны слухаць, а гісторыя – не архіўная цішыня, а звон жыцця, які ўрываецца ў нашыя вокны. Гісторыя Смаргоншчыны так багатая на падзеі, што нельга вывучаць сусветную гісторыю без ведаў гісторыі бацькаўшчыны.
На старажытнай смаргонскай зямлі не раз грымелі вялікія бітвы, але зноў і зноў узнімаліся з попелу і руін горад Смаргонь і ваколіцы, зноў пладаносіла шчодрая зямля. За гады сумеснага жыцця ў супольнасці са славянскімі народамі наш край ператварыўся ў квітнеючы куток з высокай культурай насельніцтва.
У 2013 годзе наша Смаргонь мінуе свой 510-гадовы юбілей з нагоды першага пісьмовага ўпамінання, што дае магчымасць яе жыхарам азірнуцца на пройдзены шматлікімі пакаленнямі смаргонцаў шлях, аддаць даніну памяці ваеннаму і працоўнаму подзвігам яе жыхароў, ацаніць дасягненні і акрэсліць шляхі і задачы, якія ставіць гісторыя перад нашымі нашчадкамі ў трэцяе тысячагоддзе.
Каб даведацца пра нашу родную Смаргонскую зямлю больш, пагартайце гісторыка-дакументальную хроніку "Памяць. Смаргонскі раён”, дзе змешчаны багаты архіўна-дакументальны матэрыял, шмат артыкулаў, успамінаў, фотаматэрыялаў і замалёвак непасрэдных удзельнікаў гістарычных падзей, расказваецца пра багатую гісторыю Смаргонскага краю, знакамітых людзей, герояў ваеннай і працоўнай славы. У гэтым дапаможніку асаблівая ўвага надаецца раскрыццю падзей Вялікай Айчыннай вайны, змешчаны спісы нашых славутых землякоў, якія сваей стваральнай працай праслаўлялі родны край, мацавалі яго, а разам і квітнеючую Беларусь. Новае пакаленне заўсёды будзе памятаць тых, хто загінуў у гады ліхалеццяў пры абароне і вызваненні Радзімы. Багаты матэрыял прысвечаны матэрыяльнай і духоўнай спадчыне Смаргонскага краю.
Жыві, мая Смаргонь, зялёная завея.
Калінавы агонь на беразе Вяллі.
Шчасця табе, любая Смаргонь
1.Канстытуцыя Рэспублікі
2.Лукашэнка А.Р. Дзяржава для народа. Рэспубліка, 7 сакавіка 2006.
3.Лукашенко А.Г. Мы –
4.БСЭ. Т.9. Мн.: 1971.
5.Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Гродзенская вобласць. Мн.: БСЭ. 1986.
6.Храналогія гісторыі Беларусі. – Мн.: БСЭ. 1993.
7.Адміністрацыйна-
8.Памяць. Смаргонскі раён. Гісторыка-дакументальная
хроніка гарадоў і раёнаў
9.Дзярновіч А.І. Лёс Крэва.- Мн.: Полымя. 1993.
10.Каханоўскі Г.А. Вілейка. - Мн.: Беларусь. 1974.
11.Коўкель І.І., Мараш І.Я. Смаргонь. Мінск. - Беларусь. 1984.
12.Лакотка А.І. Бераг
13.Лигута В.Н. Наша кровь у Сморгони. – Мн.: 2005.
14.Рапановіч Я.Н. Слоўнік назваў населеных пунктаў Гродзенскай вобласці. - Мн.: Навука і тэхніка. 1982.
15.Шчасны Р.С. Ці ведаеце вы гісторыю Смаргоншчыны. Гістарычныя віктарыны.Мн.: 1996.
16.Якимович Ю.А. Зодчество Белоруссии. XY-с.XYIIвв.Мн.:- Беларусь.1991.
17.Янкоўскі У. Павет Ашмянскі. - Пецярбург. 1987.
18.Дакументы і матэрыялы з фондаў Смаргонскага гісторыка-краязнаўчага музея.
19. Матэрыялы з архіва Смаргонскага райвыканкама.
20.Часопіс “Беларусь”. №10, 1992.
21.Газета “Светлы шлях”. №31, 1994.
22.Геаграфічны атлас Смаргонскага раёна. Гімназія № 4, 2005.
23. Успаміны Т.С.Ватаевай (з асабістага архіва).