Туристік агенттіктің персоналын басқарудың толық жетілдіру жолдары

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Кіріспе

    Жаңа  заман менеджменті ұйымның персоналын басқаруға динамикалық және ыңғайлы  ұйымдық құрылымы және өзі тез арада нарық конъюктурасына әсерін тигізуге бәсекелеске жағдай жасау мен ішкі сыртқы орталардың өзгеруін жатқызамыз.

      Ұйымның құрылымын қарастыра отырып, ол персоналды басқарудың күрделі әлеументтік экономикалық жүйесі, ақпараттық,ұйымдық техникалық құбылы,бағытталған қызмет жағдайына байланысты өзгеруіне әкеп соқтыратын процесс. Сонымен қатар басқарудағы обьект пен субьект сапасы.

      Ұйымдағы  персоналды басқару біліктілікті, қабілеттілікті, процедура, адамға әсер ету алгоритімін жетік білуді қажет етеді. Бұл қажеттіліктер біріктіріліп, әлеументтік технологиялар анықтамасына жатқызылады. Оларды қарастыратын нақты даму параметрлері басқару процессінде анықтау және ескеру функциясын атқарады.Оларға:тура дамуышы, тежеуші немесе жылдамдата дамыту жатады. Сондықтан ұйым персоналын басқару ұйым мүмкіндіктеріннің жиынтығы мен еңбек ресурстарының көлемін оны қолдану сатылары мен құрылымы. Екіншіден, персонады басқару тікелей ұйым мәдениетімен байланысты және құндылықтар жүйесіне негізделген тасымалдаушылары ұйым қызметкерлері болып табылады.

      Дүние жүзінде көптеген колледждер, университеттер, академиялар мыңдаған  менеджер мамандығымен түлектер  оқытып шығаруда. Алайда, Японияда, АҚШ немесе Норвегияда оқу тәжірибесін өтсе де,  болашақ менеджер маңызды қасиеттерге ие болуы қажет.Ол қасиеттерге: ұйымның экономикалық қызметінде персоналды дұрыс басқару негізінде обьективті шешім қабылдау. Бірақ, қандай да бір белгісіз себептерге қатысты Қазақстанда бұл қасиеттер дұрыс қалыптаспауында.

      Қазіргі Қазақстанға енгізіліп жатқан инвестициялар әсерінен жаңа өндіріс орындары бой көтерген.Оладың көпшілігі нарықтық экономика принциптерін тез арада меңгеріп,пайда табу мақсатында жаңа технологияларды қабылдап,жарнама қызметін жүзеге асырып ұйым персоналына көңіл бөлуді қажет етпеген.Бұл тұжырымның қаншалықты қате екенін «Sony» фирмасының басшысы Акио Марито былай тұжырымдаған:

      «Ең үздік Япония компанияларында бір ашылмас құпия жоқ. Ешқандай теория,бағдарлама,мемлекет саясаты компанияны жетістікке жетелемейді; тек адамның күшімен ғана іске асады. Елдегі үлкен жетістікке жеткен компаниялар, олар қызметкерлер арасында және акционерлер ішінде жылы атмосфера орната білген компаниялар.

      Адамның ұйым ішінде бейімделуін  шынайы түсіндіруді талап етеді.Сіздің тағдырыңыз-сізді түсінетін адамдардың  қолында» [1,22б.].

      Таңдалған тақырып қазіргі заманның актуалды мәселесі.Оның актуалдылығы қазіргі кездегі көп кәсіпкерлер нарықта персоналды қалай басқаруды білмейді.Негізгі проблема қызметкер мен басшы арасындағы келіспеушілік. Өйткені, көптеген менеджерлерде дұрыс ұйымдастыру, жоспарлау,қызметкерлерге  мативация беру, субъективті бағалау сияқты қателіктер жібереді.

      Курстық жұмыстың  мақсаты ТОО «Тахмид» туристік компаниясының персоналын басқару процессін және оны дамытуға кеңес беру.

      Міндеті:

    -  персоналды басқару процессінің негізгі теориясын анықтау;

    - ЖШС «Тахмид» фирмасының  экономикалық көрсеткіштерін талдау және   мінездеме беру;

    -  фирманың  кадрды басқару жүйесін қарастыру;

    - басқару жүйесін дамыту және персоналды марапаттау, ынталандыру   процесстеріне кеңес беру.

      Зерттеу пәні болып басқару  жүйесінің теориялық, методологиялық, практикалық аспектілер.

    Зерттеу объектісі болып Қазақстан туристік нарығында орын алған ЖШС «Тахмид» туристік фирма болып табылады.

    Жұмыстың  методологиялық, теориялық негізіне шетел және отандық экономистер одағының персоналды басқару туралы еңбектері негіз болады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

1 Персоналды басқарудың теориялық негіздері 

    

1. Персоналды  басқару түсінігі, функциясы және әдісі

 

      Персонал ұйым мақсатына жету үшін,жеке қызметкерлерден тұратын ұйымның негізгі ресурсы.Сонымен қатар, персонал өнімді өндіруге жұмыстарды орындауға және қызмет көрсетуге қатысады. Персонал материалды, қаржылық және ақпараттық ресурстарды қолдану арқылы барлық іске араласады.Сондықтан, персонал өндіріс жүйесін басқарудың негізгі объектісі болып табылады.Қызметкерлерді  персоналдың маңызды бөлігі менеджер немесе басшы басқарады.Оларды дұрыс басқара білу, дұрыс шешім қабылдау және оны іске асыру ұйымның жетістікке жетуінің бірден-бір  көзі. Содан, ұйымдағы адамдардың бір бөлігі басқару субъектісі рөлін атқарады. Басқару жүйесі мен процесінің өзгеру сатыларын қарастырсақ, әртүрлі уақытта бір адам басқару субъектісі немесе объектісі бола алатынын көруге болады. Негізінен әрбір қызметкер басқарылады немесе басқарады. Сондықтан персоналды басқару барлық өндіріс жүйесіне қатысты.

      Персоналды басқару – ол қызметкерлердің кәсіпорын пайдасын арттыру мақсатында біліктілігін, интеллектуалдық және физиологиялық қасиеттерінің қызығушылықтарының әсер ету принциптері,әдістері,формаларының жиынтығы [2,20 б.].

      Персоналды басқару экономика категориясы ретінде үзіліссіз процесс. Яғни, максималды пайда табу мақсатында қызметкер мотивациясын өзгертуге бағытталған процесс. Нәтижесінде кәсіпорын өндіріс қызметінде үлкен жетістіктерге жетеді. Бұл жерде өндірістің өнімді болуына – кәсіпорын басшысы қызметкерлерді ынталандыру,олардың қызығушылығын үйлесімді сәйкестендіру қажет. Бұл қызығушылық-экономика  тұрғысына қарама-қайшы еңбекақыны төлеу,ақшалай ынталандыру шығынды көбейтеді және кейбір  жағдайда кәсіпорынның кіріс капиталын азайтады. Кәсіпорын қызығушылығы,әдеттегідей нарықта дамуы  және тұрақты болуы. Дамудың негізгі көзі – пайда.Сондықтан, қызметкерге төленетін еңбекақы немесе қаржылық көмек дивиденттің азаюына әкеп соғады.

      Персоналды басқару  - ұйымдағы  адамдарды басқару қызметінің  түрін және күрделі функциясын  өзіне қосатын комплексті жүйе. Мұнда, «менеджмент» және «басқару»терминдерін  қарастырып кетуіміз қажет. Басқару – ол әлеументтік-экономикалық, технологиялық және т.б  барлық жүйелерге таралатын жалпы термин. Ұйым басқарушы (басқару субъектісі-БС) және басқарылушы (басқару объектісі-БО) болып ажыратылады. Басқару объектісі мен субъектісі тікелей және қайтарымды байланыспен байланысқан.Тік байланыспен - басқару субъекттен объектке қарай,ал қайтарымды – объект тәртібі жөніндегі ақпарат. Егер объект тәртібі жоспардағыдай болмаса,басқару ісіне өзгертулер енгізіледі.

      Сонымен, басқару кәсіпорын мақсатына жету үшін персонал қызметін реттеуге, ұйымдастыруға бағытталған процесс. Сондықтан, персоналды басқару жүйесі – бұл, біріншіден,белгілі бір мақсатқа жетуге негізделген жүйелендірілген және ойластырылған адамдар жиынтығы; екіншіден – жасанды, күрделі гетерогенді жүйе [3,40б.].

    Персоналды  басқарушы – бұл мамандандырылған менеджерлер тобы. Олардың негізгі мақсаты: персоналдың белсенділігін  өнімді өндіруде тиімді қолдану. Сонымен қатар,  кадрларды дамыту программаларын жасау және іске асыру. Негізгі міндеттері (еңбек ресурстарын басқарудың негізгі міндеттері) кәсіпорынның мақсатына жету үшін қызметкерлер қабілеттілеттілігін тиімді пайдалану. Солай бола тұра, әр қызметкердің денсулығына, оның коллективте және басқа әлеументтік ортада біріге жұмыс істеуіне көмек көрсетілуі.