Каржылык кызмет

    Қазақстан Республикасы ‡кіметінің қарыздарына және мемлекеттік кепілдіктері бар мемлекеттік емес қарыздарға қызмет кµрсетуге екінші деңгейдегі банктерді конкурстық негізде айқындайды және оларға уәкілеттік береді. 
 
 

     Áàíêòiê ºûçìåòòi” º½ºûºòûº íåãiçi áîëûï òàáûëàòûí º½ºûºòûº íîðìàëàðäû íîðìàòèâòiê ìà”ûçû áàð ïðèíöèïòåðäi” åðåêøåëiêòåðií åñåïêå àëìàé ïàéäàëàíóäû” î” í¸òèæå áåðìåéòiíi áåëãiëi. Äåìåê, º½ºûºòûº íîðìàëàð ºàòûñòû º½ºûº ïðèíöèïòåðiíå ñàé áîëó¹à òèiñ. Îñû¹àí áàéëàíûñòû áàíêòiê ºûçìåòêå ºàòûñòû ïðèíöèïòåðäi” ºàëûïòàñòûðó ìàºñàòûíäà ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñû Êîíñòèòóöèÿñûíû” òèiñòi áàïòàðûíà íàçàð àóäàðûï, ºàðàñòûðûï ¼òó ºàæåòòiëiãi òóûíäàéäû.

    ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñû Êîíñòèòóöèÿñûíû” 1-áàáûíû” 2-òàðìà¹ûíäà:"Ðåñïóáëèêà ºûçìåòiíi” ò¾áåãåéëi ïðèíöèïòåði ºî¹àìäûº òàòóëûº ïåí ñàÿñè ò½ðàºòûëûº; á¾êië õàëûºòû” èãiëiãií ê¼çäåéòií ýêîíîìèêàëûº äàìó; " äåï ê¼ðñåòiëãåí. Áàíêòiê ºûçìåòòi” ìà”ûçäû ºûðû ºî¹àì ìåí ìåìëåêåòòi” ì¾ääåñií ê¼çäåéòií ýêîíîìèêàëûº ì¸í-æàéû áà𠺽ºûºòûº ºàòûíàñòàðäà ê¼ðiíiñ òàáàäû.

    Ðåñïóáëèêà  ¶êiìåòòi ìåí ¼çãå äå ìåìëåêåòòiê  îðãàíäàð ¼çäåðiíå áåðiëãåí ¼êiëåòòåð øåãiíäå  ¹àíà ìåìëåêåò àòûíàí áèëiê æ¾ðãiçäåäi. Äåìåê, ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñû µëòòûº áàíêi ìåí Äàìó áàíêi ¼ç ¼êiëåòòiëiêòåði øåãiíäå æàëïû ìåìëåêåòòiêì¾ääåëåð  ìåí ì½ºòàæäûºòàðäû ºàìòàìàñûç åòóãå àòñàëûñàäû.

    Áàíêòiê  ºûçìåò àÿñûíäà "²àçàºñòàí ðåñïóáëèêàñûíäà  ºîëäàíûëàòûí º½ºûº  êîíñòèòóöèÿñûíû” ñî¹àí ñ¸êåñ çà”äàðäû” ¼çãå äå íîðìàòèâòiê-º½ºûºòûº àêòiëåðäi”, Ðåñïóáëèêàëº õàëºðàëûº øàðòòûº æ¸íå ¼çãå äå ìiíäåòòåìåëåðiíi”, ñîíäàé-ຠÐåñïóáëèêàÊîíñòèòóöèÿëûº Êå”åñiíi” æ¸íå Æî¹àð¹û Ñîòû íîðìàòèâòiêºàóëûëàðûíû” íîðìàëàðûáîëûï òàáûëàäû"

    ²àçàºñòàííû” æ¾éåñiíäå õàëûºàðàëûº áàíêòiê ºûçìåòòåð ñòàíäàðòòàðû ìiíäåòòiò¾ðäå ºîëäàíûëàäû, "²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñû õàëûºàðàëûº º½ºûºòûº ïðèíöèïòåði ìåí íîðìàëàðäàí º½ðìåòòåéäi…"

    ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñû µëòòûº Áàíêiñi ìåí Äàìó áàíêiñi ºàçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñû ¶êiìåòi ìåí ºàðæû ìèíèñòðëiãi ºûçìåòòåðiíi” áàñûìäû áà¹ûòòàðû àºøà-íåñèå ºàðæû ñàÿñàòûí iñêå àñûðó áàðûñûíäà¹û òèiñòi iñ-ºèìûëäàðû àðºûëû ìåìëåêåò àòûíàí áèëiê æ¾ðãiçó áîëûï òàáûëàäû.

    Ðåñïóáëèêàäà¹û  ìåìëåêåòòiê áèëiê áiðò½òàñ, îë Êîíñòèòóöèÿ  ìåí çà”äàð íåãiçiíäå çà” øû¹àðóøû, àòºàðóøû æ¸íå ñîò òàðìàºòàðûíà á¼ëiíó, îëàðäû” òåæåìåëiê ¸ði òåïå-òå”äiê æ¾éåñií ïàéäàëàíó àðºûëû, ¼çàðà iñ-ºèìûë æàñàó ïðèíöèïiíå ñ¸éêåñ æ¾çåãå àñûðûëàäû. (²Ð Êîíñòèòóöèÿñû,3-áàï, 4-òàðìà¹û) Îñû áàïòû” ºà¹èäàëàðû àòºàðóøû æ¸íå ñîò áèëiãi îðãàíäàðûíû” òèiñòi çà”äû íåãiçiíäå áàíêòiê ºûçìåò àÿñûíäà áåëãiëåéòií º½ºûºòûº ðåæèìäåðiíäå ê¼ðiíiñ òàïºàí.

    Áàíêòiê  ºûçìåòòi åðiêòi åðêií ò¾ðäå àðºûëû ýêîíîìèêàëûº áåëñåíäiëiê ê¼ðñåòó º½ºû¹û ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñû Êîíñòèòóöèÿñûíû” 6-áàáûíà ñ¸éêåñ òóûíäàéäû. "ìåíøiê ìiíäåò æ¾êòåéäi, îíû ïàéäàëàíó ñîíûìåí ºàòàð ºî¹àì èãiëiãiíå äå ºûçìåò åòóãå òèiñ. Ìåíøiê ñóáüåêòiëåði ìåí îáüåêòiëåði, ìåíøiê èåëåðiíi” ¼ç º½ºûºòàðûí æ¾çåãå àñûðó ê¼ëåìi ìåí øåêòåði, îëàðäû ºîð¹àó êåïiëäiêòåði çà”ìåí áåëãiëåíåäi. " Îñû ê¸ñiïêåðëiê ºûçìåòòi ÿ¹íè áàíêiëiê ºûçìåòòi æ¾çåãå àñðó åðêiíäiãi ïðèíöèïi æ¼íiíäå ²Ð Êîíñòèòóöèÿñûíû” 26-áàáûíû” 4-òàðìà¹ûíäà "°ðêiìíi” ê¸ñiïêåðëiê ºûçìåò åðêiíäiãiíå, ¼ç ì¾ìêií êåç-êåëãåí çà”äû ê¸ñiïêåðëiê ºûçìåò ¾øií åðêií ïàéäàëàíó¹à º½ºû¹û áàð. Ìîíîïîëèñòiê ºûçìåò çà”ìåí ðåòòåëåäi æ¸íå øåêòåëåäi. Æîñûºñûç á¸ñåêåãå òèûì ñàëûíàäû. "

    Îñû àéòûë¹àí æà¹äàÿòòàðäàí áàíêòiê  ºûçìåòêå áàéëàíûñòû çà”è ïðèíöèï-íîðìàëàðäû” ê¼ðiíiñ òàïºàíûí áàéºàï îòûðàìûç. Àëåêñååâ Â.Â, Ëèâùèö Ð.Ç, Ìàíîâ Ã.Í, Ëàçàðåâ Â.Â, Êîìàðîâ Ñ.À, Ãàäæèåâ Ã.À, Òèõîìèðîâ Þ.À, Íåðñåñÿíåö Â.Ñ, Òîñóíåí Ã.À, Îëåéíèê Î.Ì, ñèºòû º½ºûº ñàëàñû áîéûíøà ¹àëûìäàðäû” ¹ûëûìè ò½æûðûìäàðû ìåí ê¼çºàðàñòàðûíà ñ¾éåíå îòûðûï áàíêòiê ºûçìåò àÿñûíû” ñóáüåêòiëåðiíi” ê¼ïòåãåí àðìàíäà¹àí øû”äàðûíà ê¼òåðiëó ñ¸òií æàºûíäàòó ì¾ìêiíäiãiíå ºîë æåòêiçóãå ñåáií òèãiçåòií ìûíàäàé:

1. Áàíêòiê ºûçìåòòi” ºî¹àìäûº ìåìëåêåòòiê ìà”ûçûí àäàìäàðäû” æàëïû ì¾ääåñií æî¹àðû áîëóûíà æîë áåðìåó.
2. Áàíêòiê ºûçìåò ïåí áàíê æ¾éåñií ½éûìäàñòûðó, ðåòòåó, áàºûëàó-ºàäà¹àëàó æ¸íå áàñºàðó êåçiíäå òåê ìåìëåêåò ì¾ääåñi ¹àíà ê¼çäåëiíáåé, ñîíûìåí ºàòàð æàëïû ºî¹àìíû” ì¾ääåñií òèiñiíøå ºàìòàìàñûç åòó æîëäàðûí ºàðàñòûðó;
3. Áàíê æ¾éåñíi” àóºûìûíäà¹û áàðëûº áàíêòåð ìåí áàñºà äà ½éûìäàðäû” ñîíäàé ຠîëàðäû” êëèåíòòåðiíi” ºàíäàé äà áîëìàñûí iñ-ºèìûëäàðûíû” òèiñòi íîðìàòèâòiê-º½ºûºòûº àêòiëåð íåãiçiíäå æ¾çåãå àñûðûëóûíà ºàæåòòi æà¹äàé æàñàó;
4. Æî¹àðûäà áàÿíäà¹àí æà¹äàéëàð¹à áàéëàíûñòû áàíêòiê ºûçìåò àÿñûíäà¹û ºî¹àìäûº-ìåìëåêåòòiê æ¸íå æåêåøå ì¾ääåëåðäi” ì¾ìêiíäiãiíøå òå”äåñòiðiëóiíå àòñàëûñó.
5. ²àçàºñòàííû” áàíê æ¾éåñiíi” º½ðûëó æ¸íå äàìó ïðèíöèïòåðiíå ºîñà áàíêòiê ºûçìåò íåãiçiíäå æàòºàí ïðèíöèïòåðäi àéºûíäàó æ¸íå îëàðäû áàíê æ¾éåñiíi” òèiñòi òàëàðòàðûíà ñàé íàºòûëàíäûðûï çà” æ¾çiíäå íå áîëìàñà îíû” åðåæåëåðiíäå áåëãiëåó ñèÿºòû ò½æûðûì¹à êåëóãå áîëàäû.

    Ñîíûìåí, "µëòòûº Áàíê òóðàëû", "Áàíêòåð  æ¸íå áàíêòiê ºûçìåò òóðàëû" æ¸íå "Ëèöåíçèÿëàó òóðàëû " ²Ð Çà”äàðûí òàëäàó áàðûñûíäà ìûíà:

1. ºàçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñûíû” áàíê æ¾éåñií åêi äå”ãåéëi åòiï º½ðó ïðèíöèï;
2. ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñû µëòòûº Áàíêiñiíi” ò¸óåëñiçäiãií ïðèíöèïi. "²Ð µëòòûº Áàíêi òóðàëû" ²Ð Çà”íû” 3-áàáûíäà µëòòûº áàíêiíi” òåê ²Ð Ïðåçèäåíòiíi” º½çûðûíäà áîëàòûíû ÿ¹íè áàñºà ìåìëåêåòòiê áèëiê îðãàíäàðûíà áà¹ûíûøòû åìåñ åêåíäiãi æ¼íiíäå àéòûë¹àí. Îñû æàéëàðäû áåêiòó ìàºñàòûíäà ²Ð µëòòûº Áàíêiñiíi” ò¸óåëñiçäiãi ïðèíöèïiíi” ºàíäàé ýëåìåíòòåðäåí º½ðàëàòûíûí áiëóiìiç ºàæåò. Îëàð¹à: ì¾ëiêòiê ò¸óåëñiçäiê; áþäæåòòiê ò¸óåëñiçäiê; ºàðæûëûº ò¸óåëñiçäiê; èíñòðóìåíòàëäûº ò¸óåëñiçäiê; êàäðëåð æ¼íiíäåãi ò¸óåëñiçäiê æàòàäû.Àòàëìûø åêi ïðèíöèï "²Ð µëòòûº áàíêi òóðàëû" ²Ð çà”íû” 1-áàáûíû” 1,2,4-òàðìàºòàðûíäà, 9-áàáûíû” 1,2-òàðìºòàðûíäà, 11-áàáûíû” 1,2-òàðìàºòàðûíäà, 30-áàáûíû” 1-òàðìà¹ûíû” æåòði òàðìàºøàñûíäà, 12-áàáûíû” 1,3-òàðìàºòàðûíäà, 13-áàáûíû” 1-3 òàðìàºòàðûíäà, 15-áàáûíû” à) –ò) òàðìàºøàñûíäà, 16-áàáûíû” 1-3- òàðìàºòàðûíäà, 18-áàáûíû” 1-4- òàðìàºòàðûíäà, 19-áàáûíû” 1-5-òàðìàºòàðûíäà, ÿ¹íè ñîëàðäû” ºà¹èäà-ðåæåëåðiíäå ê¼ðiíiñ òàïºàí.

    3) ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñû µëòòûº  áàíêiñiíi” çà” æ¾çiíäå áåëãiëåíãåí ¼çiíå ò¸í ôóíêöèÿëàðûí æ¾çåãå àñûðóûíà áàéëàíûñòû æàóàïêåðøiëiãi ïðèíöèïi. "²Ð µëòòûº áàíêi òóðàëû òóðàëû " ²Ð Çà”íû” 7-áàáûíû” 1-òàðìà¹ûíäà æ¸íå 2-òàðìà¹ûíû” 1-òàðìàºøàñûíäà¹û, 13-áàáûíû” 4-òàðìà¹ûíäà¹û æ¸íå òà¹û áàñºà áàïòàðäà¹û åðåæåëåðäi ñàëûñòûðó àðºûëû îñû ïðèíöèï áàíêòiê ºûçìåò àÿñûíäà¹û ¼ç îðûíûí òàáàäû äåï ñàíàéìûç. °ðèíå, ýêîíîìèêàëûºò¸ðòiï à¹ûìû ìåí ìåìëåêåòòiê áèëiê æ¾éåëåðiíäåãi ¸ð àëóàí îáüåêòèâòi æ¸íå ñóáüåêòèâòi º½áûëûñòàð¹à áàéëàíûñòû îñû ïðèíöèïòåðäi” iñêå àñûðûëóû îéäà¹ûäàé áîëìàé ò½ð¹àíûí ìîéûíäàé¹à òèiñïiç.

     Сақтандыру саласындағы мемлекеттік реттеудің негізгі міндеттері:

    Қазақстан Республикасында тұрақты сақтандыру жүйесін жасау мен қолдау және ұлттық сақтандыру рыногының инфрақұрылымын қалыптастыру; сақтандырудың негіздерін заңдармен баянды ету, міндетті сақтандыру түрлерін, халықаралық сақтандыру жүйесінде Қазақстан Республикасының қатысуы принциптерін белгілеу; сақтандырушылардың, сақтандырушылардың және пайда алушылардың құқықтарымен заңды мүдделерін қорғау болып табылады.

    Сақтандыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруды, сақтандыру рыногындағы істің жайыны мемлекеттік бақылау жасауды қамтамасыз етуді, уәкілетті мемлекеттік орган және мемлекеттің µзге де органдары µз құзыретті шегінде жүзеге асырады.

    Уәкілетті мемлекеттік орган – мемлекеттің Қазақстан Респаубликасының заңдарына сәйекес сақтандыру рыногын реттеу және сақтандыру қызметін қадағалау жµніндегі функциялармен µкілеттікті жүзеге асыратын органы. Уәкілетті мемлекеттік органның құқықтық мәртебесі Қазақстан Республикасының заң актілерімен белгіленеді.

    Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жµніндегі Агентік. Қазақстан Республикасында сақтандыру жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету және ұлттық сақтандыру нарығының инфрақұрылымыны қалыптастыру, сақтанушылардың және сақтандыру нарығының µзгеде қатысушыларының заңды мүдделерін қорғау жµніндегі мемлекеттік саясатты жүргізеді.

    ¤з  құзыреті шегінде сақтандыру нарығының барлық қатысушылары, тарату µндірісінің қатысушылары орындауға міндетрті сақтандыру қызметі және оны қадағалау, сақтандыру ұйымдарын таратру мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілер қабылдайды.

    Транс шекаралық сақтандыруды және қайта сақтандыруды жүргізудің шарттары мен тәртібін айқындайды.

    Сақтандыру брокері қызметінің шарттарын айқындайды. Сақтандыру, қайта сақтандыру ұйымы үшін жарғылық және меншікті капиталдың ең тµменгі мµлшерін  қоса алғанда, пруденциалдық нормативтерді және сақтауға міндетті µзге де  нормалар мен лимиттерді белгілейді және олардың сақталуын бақылауды қамтамасыз етеді. Актуарлық қызметті жүзеге асыру тәртібін және оған, сондай-ақ міндетті актуарлық есептерді жүргізуге қойылатын талаптарды айқындайды.

    Сақтандыру ұйымының филиалын құру ерекшеліктерін айқындайды. Сақтандыру брокерін мемлекеттік тіркеу ерекшеліктерін айқындайды. ¤зі белгіленген тәртіппен сақтандыру және қайта сақтандыру  ұйымдарының, сақтандыру брокерлерінің, сақтандыру нарығындағы актуарийлердегі  және уәкілетті аудиторлардың қызметін лицензиялайды. ¤зі белгіленген тәртіппен сақтандыру ұйымдарын құруға, оларды бақылау құқығын иеленуге, олардың ерікті қайта ұйымдастыруға және таратуғ рұқсат, сақтандыру ұйымдарының Қазақстан Республикасының аумағында және сол сияқты аумағынан тыс жерлерді филилдары мен µкілдіктерін ашуға келісім береді және қайтарып алады.

 Сақтандыру және қайта сақтандыру ұйымдарының басшысы қызметкерлеріне арналған біліктілік талаптарын айқындайды, µзі белгіленген тәртіппен оларды сайлауға келісім береді. Сақтандыру ұйымдарының және сақтандыру брокерінің қызметін инспекциялау тәртібін белгілейді, µзі белгіленген тәртіппен сақтандывру ұйымдарын және сақтандыру брокерін инспекциялайды. Сақтандыру нарығының субьектілерінен µзінің бақылау және қадағалау функцияларының жүзеге асыруға қажетті акқпарат алады. ¦лттық Банкпен бірлесіп µзінің бақылау және қадағалау функцияларын жүзеге асыруға қажетті сақтандыру және қайта сақтандыру ұйымдарының, сақтандыру брокерінің қаржылық және µзге есептерді ұсыну тізбесін, нысандарын мерзімдерін айқындайды. Сақтандыру және қайта сақтандыру ұйымдарының, олармен және олардың құрылтайшыларымен аффилиреленген тұлғалардың, сондай-ақ сақтандыру және қайта сақтандыру ұйымдарының қатысуымен консорциумдарға және жай серіктестіктерге қатысатын ұйымдардың қызметін шоғырландырылған қадағлау ережесін айқындайды. Сақтандыру статистикасын, сақтандыру нарығының жағдайын экономикалық талдауды дайындау  үшін сақтандыру және қайта сақтандыру ұйымдарының қауымдастықтарының, одақтарының және бірлестіктерінен мемлекеттік органдардан қажетті ақпарат алады.

    Сақтандыру және қайта сақтандыру ұйымдарына, сақтандыру брокерлеріне, актуарийлерге және µкілетті аудиторларға берілген лиценгзияларды қолдануды тоқтата тұру, жаңарту және қайтарып алу туралы шешім, сондай-ақ сақтандыру және қайта сақтандыру ұйымдарының қызметін Қазақстан Республикасының заңдарында кµзделген негіздер бойынша сот тәртібімен тоқтату жµнінде шаралар қолданады. Заңды және жеке тұлғаларға сақтандыру ұйымының бақылау құқығын иеленуге рұқсат беру тәртібін белгілейді. Уақытша әкімшіліктің қызметіне бақылауды жүзеге аысрады оның іщінде уақытша әкімшілікті тағайындау тәртібін және µкілеттіліктерін белгілейді.Уақытша әкімшіліктің есеп және µзге ақпарат ұсынуына қойылатын талаптарды белгілейді сақтандыру ұйымының құжаттарымен мүлкін уақытша әкімшіліктен тарату комиссиясының тµрағасына қабылдау µткізу актісін бекітеді. Таратау комиссияларының тµрағаларына және мүшелеріне кандидатураларға  қойылатын талаптарды белгілейді. Мәжбүрлеп таратылатын сақтандыру ұйымдарының филилдарымен µкілдіктерін ескере отырып, тарату комиссияларын тағайындайды. ¤зі белгіленген тәртіппен тарату комиссияларының қызметін бақылауды жүзеге асрады. Соның ішінде мәжбүрлеп таратылған сақтандыру ұйымының аралық тарату балансын және кредиторлар талаптарының тізілімін бекітеді. Таратылатын сақтандыру және қайта сақтандыру ұйымдарының кредиторлар комитетінің құрамын бекітеді. Тарату комисияларының есеп және қосымша ақпарат ұсыну нысандарын, мерзімдерін және кезеңділігін белгілейді. Мәжбүрлеп таратылатын сақтандыру тарату туралы есепті және тарату балансын қарайды және келіседі. Тарату комиссиясының қыземтін тексереді және олар орындауға міндетті нұсқамаларын шығарады. Сақтандыру  (қайта сақтандыру) ұйымдарының тарату комиссиялары тµрағаларының әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерін қарайды, оларға Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес жаза қолданады. Таратылатын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының кредиторлар комитетін қалыптастыру және қызметінің ерекшеліктерін белгілейді. Сапасы және µтімділігі бойынша жіктелуін есекере отырып есептелген активтердің құны және міндеттемелер арасында теріс айырма белгіленген жағдайда сақтандыру және қайта сақтандыру ұйымдарының оның акционерлеріндегі акцияларды мәжбүрлеп сатып алу және осы  акцияларды сақтандыру және қайта сақтандыру шарттары жµніндегі барлық міндеттемелерінің орындалуына кепілдік бері шартымен сатып алуға ниет білдірген жаңа инвесторға сату туралы шешім қабылдайды. Басқа мемлекеттердің орталық сақтандруды қадағалау оргаендарымен қатынастарда халықаралық және µзге сақтандыру ұйымдарында Қазақстан Республикасының мүдделерін білдіреді.  Сақтандыру қайта сақтандыру ұйымының   басшы қызметкерлері лауазымына үміткерлерді тағайындауға немесе сайлауға келісім береді. Қазақстан Респуңбликасының сақтандыру және сақтандыру қызметі туралы заңнама актілеріне сәйкес сақтандыр қызметін реттеу мен қадағлау жµніндегі уәкілетті мемлекеттік органның µзге де функциялары мен µкілеттіктерін жүзеге асырады. ⁸

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ІІІ. Тарау. Қаржылар саласындағы мемлекеттік басқаруды іс жүзіне асыратын органдардың қызметінің құқықтық негіздері 

3.1. Мемлекеттік басқару органдарының қаржылық қатынастарды реттеу саласындағы құзыреті 

    Енді  қаржылық реттеу мәселелеріне тоқталамыз. Қаржыны реттеу дегеніміз, мемлекеттің қаржы жүйесінің құрамына кіретін қаржыларды теңдестіру процесі. Республикалық бюджет пен жергілікті бюджеттердің теңдестірілуі µкімет органдары пен атқарушы - әкімші органдардың бюджеттік – қаржылық саясаты жµніндегі басты мақсаты болып табылады. Яғни, қаржыны реттеудің мақсаты қаржы жүйесінің барлық құрама бµліктерінің µзара қатынастарын қамтамасыз ету және тұтастай алғанда әрбір қаржы қорын теңдестіру.

    Мемлекеттік қаржылық қатынастарды реттеу саласындағы құрылымын: Қазақстан Республикасының Президенті; Қазақстан Республикасының Парламенті; Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жµніндегі есеп комитеті; Қазақстан Республикасының ‡кіметі. Экономикалық жоспарлау жµніндегі орталық уәкілетті орган. Қаржылық жоспарлау жµніндегі орталық уәкілетті орган. Қаржыны атқару жµніндегі орталық уәкілетті орган. Қазақстан Республикасының ¦лттық Банкі. Ішкі бақылау жµніндегі орталық уәкілетті орган. Мәслихат; Жергілікті атқарушы орган және тағы басқа органдар құрайды. Қазақстан Республикасының Президентінің құзыреті

    Қазақстан Республикасының Президенті қаржылық қатынастарды реттеу саласында: республикалық бюджетті әзірлеу және оның атқарылуы туралы есеп беру тәртібін айқындайды. Республикалық бюджет комиссиясын құрады, ол туралы ережені бекітеді, оның құрамын айқындайды. Қазақстан Республикасының аумағында тµтенше мемлекеттік бюджетті енгізу туралы шешім қабылдайды және оны әзірлеу тәртібін айқындайды. Мемлекеттік жағдай мен республиканың ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттары туралы Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауда алдағы жылға арналған Қазақстан Республикасының бюджет саясатының негізгі бағыттарын айқындайды. Қазақстан Республикасының ¦лттық қорын басқару жµніндегі кеңес құрады және ол туралы ережені бекітеді. Қазақстан Республикасының ¦лттық қорын қалыптастыру және пайдалану тиімділігін арттыру жµнінде, сондай-ақ оны пайдаланудың кµлемі мен бағыттары жµнінде шешімдер қабылдайды. Қазақстан Республикасының ¦лттық қорын қалыптастыру және пайдалану туралы есептерді бекітеді. ¦лттық Банктің қызметін қадағалайды, есебін бекітеді, тµрағасын тағайындайды және босатады. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес µзге де µкілеттіктерді жүзеге асырады.