Сызықтық, тармақталған жəне қайталанған алгоритмдерді құру

Компьютерлік вирустардың негізгі т‰рлеріне мыналар жатады:

• программалық вирустар;

• ж‰ктелетін вирустар;

• макровирустар;

Программалық вирустар – басқа қолданбалы программаның ішіне мақсатты т‰рде ендірілетін программалық кодалардың блогы вирусы бар программа жұмыс атқарғанда ондағы вирустық кода іске қосылады. Бұл кода қатты дискіде және басқа программаның файлдық ж‰йесінде пайдаланушыға көрінбейтін өзгерістер жасайды. Мысалы, вирустық кода басқа программалар денесінде өзін - өзі қайталайды. Бұл процесті көбейу деп атайды. Белгілі бір уақыт өткенне соң көшірмелердің белгілі бір санын құрған соң, программалық вирусты б‰лдіру әрекетіне көшеді: - программамен ОЖ –ның жұмысын бұзады, қатты дискідегі ақпаратты жояды. Бұл процесті вирустік шабуыл деп атайды.

Программалық вирус компьютерге иілгіш дискілерден, немесе интернеттен алынған тексерілмеген программаларды іске қосқанда енеді. «Іске қосу» деген сөзге ерекше көңіл аудару қажет. Вирус жұқтырған файлдарды көшіргенде компьютерге вирус жұпайды.

Ж‰ктелетін вирустар – программалық вирустардың ж‰ктелетін вирустардан ерекшелігі тарату әдістерінің басқаша болуы. Олар програмалық файлдарды емес, магниттік тасушы иілгіш және қатты дискілер белгілі бір ж‰йелік аумақтарды бұзады. Сонымен бірге іске қосылып тұрған компьютерде олар уақытша жедел жадыда орналасады.

Макровирустар. Вирустың бұл т‰рі макроклманданы орындауға арналған құралдары бар қолданбалы программалардағы құжаттарды б‰лдіреді. Мысалы, мұндай құжаттарға Місrоsоft Word (dos кеңейтуі бар) мәтіндік процессорының құжаттары жатады. Егер макрокоманданы орындалу м‰мкіндігі өшірілмесе, онда құжат файл ашқанда жұқтыру басталады. Шабуыл нәтижесі арқылы болуы м‰мкін, өте қауіпсіз еместей қалпына келтіруі қиын б‰лдіруге дейін апара алады.

3.1 Internet Explorer броузерін баптау жəне онымен танысу.

Windows амалдық жүйесінің құрамына Internet Expoler браузері кіреді .Internet Expoler бұл интернетке саяхат жасау үшін қолданылатын,браузер (қарап шығушы)деп аталатын арнайы программа.Браузерді іске қосу үшін жұмыс столынан немесе есептер тақтасынан Internet Expoler пиктаграммасын табу қажет,соған крусорды алып барып,тышқанның негізгі батырмасын екі рет шерту керек.Internet Expoler жұмысын Windows 98 ортасында көрсетіледі,сондықтан оның іс әрекеттерді осы сперациялық жүйеге сәйкес баяндалады.Internet Expoler-ді іске қосар алдында желімен алыстан қатынас құру программасы іске кіріседі,ал провайдер серверімен компьютерді байланыстырады.Мұндайда 3 терезе мәліметтер енгізілуі тиіс желідегі аты-жөніңізге және пороль,оған қоса провайдер серверімен байланыстыратын олардың телефон нөмірі сеанс кезінде кез келген сәтте “болдырмау” батырмасын басу арқылы байланысты үзуге болады.Батырмалар астындағы жазулар оларды қызметтен көрсетеді,бірақ қай кезде оларды басу керектігі онша түсінікті бола бермейді.Адрес өрісі ҒТР адресі былай терілед іttp;//ftp.relcom.ru.Адрес терілген соң,Enter пернесі басылады.Адрес енгізілген сәттен бастап,Internet терезесінің жоғарғы оң жақ  бұрышындағы жер шарының бейнесі көрсетілген сурет қозғалып айнала бастайды.Internet Expoler терезесінің жұмыс аймағындағы 1 цифры орында ҒТР серверге кіріп отырған адамға арналған мәтін көрсетіледі.Экранда көрінбей одан тысқары тұрған мәтін бөліктерін көру үшін көлденең немесе тік  жылжыту сызықтарын пайдалану керек,олар Internet  Expoler терезесінің оң жақ және төменгі шеттерінде орналасады.Браузер арқылы біз кез келген уақытта басқа ҒТР-серверге ауыса аламыз.Ол үшін”Адрес”деген терезеге жаңа адрес енгізіп,Enter пернесін басу қажет немесе “Адрес”өрісінің оң жағындағы бағыттауыш тілсызық батырманы басып,шыққан тізімнен керектісін тандап аламыз.Браузермен жұмысты аяұтау үшін “Файл” менюінің ”жабу”пунктісін орындаймыз. 

3.2 Мемлекетті басқаруда ақпараттық технологияларды пайдаланудың мақсатымен міндеті

Мақсаты:  Азаматтар мен ұйымдардың мемлекеттік қызмет көрсетулерге жылдам әрi сапалы қолжетiмдiлiгiн

қамтамасыз ету, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды кеңiнен қолдану жолымен мемлекеттiк органдардың жұмыс істеу тиiмдiлігін арттыру

Міндеттері:  Мемлекетке, азаматтар мен ұйымдарға ақпараттық қоғам жағдайында жұмыс істеуге мүмкiндiк беретiн нормативтiк құқықтық және әдіснамалық база құру;  мемлекеттік органдардың электрондық қызмет көрсетулерiн қалыптастыру және дамыту; "электрондық үкіметтің" қызмет көрсетулерiне қолжетiмдiлiктi қамтамасыз ету, ақпараттық теңсіздікті жою және ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласында бiлiм деңгейiн көтеру        жөнiнде жұмыстар ұйымдастыру;  e-Үкiмет инфрақұрылымының базалық құрамдас бөлiктерiн қалыптастыру және мемлекеттiк органдардың ақпараттық инфрақұрылымын  оңтайландыру; "электрондық үкiметтің" ақпараттық  инфрақұрылымын қорғауды қамтамасыз ету

18 БИЛЕТ

1.1 Ақпараттандырудың аппараттық жабдықтары. 

Дербес компьютердің (ДК) архитектурасы дегеніміз аппараттық құрылғылардың жəне программалық жабдықтардың жиынтығы, сол сияқты олардың өзара қатынасы мен дербес компьютерде жұмыс істеу кезіндегі өзара байланыс жүйелері. Дербес компьютер бір-бірімен байланысты екі бөлімнен тұрады: аппараттық құрылғылар (Нагdwаге), жəне (Sоftwаге) программалық жабдықтар.

  Аппараттық құрылғылар: жүйелік блок пен шеткері құрылғылардан тұрады.

Жүйелік блок – процессор, жад, адаптер (бақылаушы), жүйелік шина, таймер, қоректену блогы мен енгізу-шығару порттары орналастырылған компьютердің негізгі бөлімі. Олар орналасқан тақшаны аналық тақша немесе жүйелік тақша деп аталады. Жүйелік блоктың ішіне орналасқан құрылғылар компьютердің ішкі құрылғылары деп, ал басқа құрылғылар (пернетақта, монитор, принтер, т.б.) шеткері құрылғылар деп аталады.

Процессор – компьютерді басқару құрылғысы. Ол жадта орналасқан жүйелік программалар арқылы

компьютер жұмысын автоматты түрде басқарады. Компьютердің жылдамдығы (жұмыс өнімділігі)

процессордың бір секунтта орындай алатын қарапайым операция санымен өлшенеді.

Микропроцессор - компьютердің негізгі компоненті. Арифметикалық жəне логикалық операцияларды орындайды, қажетті программалық есептерді басқарады. Микропроцессор екілік разрядтармен ғана жұмыс істейді.

Жады - деректерді алу, сақтау, шығаруға арналған компьютердің функционалдық бөлігі. Компьютер жадысы мен адрестеу жүйесін ұйымдастыру.

Кэш – жад – Қойма сияқты, оған аралық деректер мен командалар келіп түседі. Көп мəліметтерді кэш –жадтан алу əрекеті процессордың мəліметтерді алуына жеңілдік келтіріп, оның жылдамдығын арттыруға жəрдемдеседі. Яғни кэш – жады компьютердің жұмыс өнімділігін арттыруға арналған.

Жүйелік шина. Процессор мен жадта ақпараттық кеңарна н\е ішінде басқа шиналар: деректер беру кеңарнасы мен адрес беру кеңарнасы бар шина жалғастырады. Олардың әрқайсысы 8, 16 н\е32 сымнан тұратын жинақ б\т.

Барлық блоктар, оның ішінде енгізу-шығару порттары шинаға ағытпалар арқылы тікелей н\е адаптерлер арқылы қосылады. Адаптер - əр түрлі құрылғылардың жұмысын басқаратын  құрылғы.

Таймер – кәдімгі сағат рөлін атқаратын интегралды схема. Қызметі – монитор эқранында кескіндерді қалпына келтірудің уақытша аралықтарын бөлу.

   ДК–ның шеткері құрылғылары көмекші операторларды орындауға арналған Олар:

    Мәліметтерді енгізу құрылғысы: Сканер, пернетақта, графикалық планшеттер, манипулятор, сенсорлық экран

    М–ді шығару құрылғысы:принтер, плоттер, колонка

    м–ді алмастыру құрылғысы: Желілік  адаптер, Модемдер

1.2 Мəтіндік редакторда обьектілерді басқару түрлері.

WordPad мәтіндік редакторын іске қосу үшін, келесі әрекеттерді орындаңдар:

Пуск - Все программы - Стандартные - WordPad.

( Іске қосу -Бағдарламалар- Стандартты - WordPad).

    Редакторды іске қосқаннан кейін экранға WordPad мәтіндік редакторының терезесі шығады.Терезе келесі элементтерден тұрады:тақырып жолы,меню жолы,құрал-саймандар тақтасы,сызғыш және терезенің жұмыс айғағы.Терезенің көп бөлігін бос кеңістік-жұмыс айғағы алады,оған мәтін енгізіледі.

    Терезенің тақырып жолында қжат аты және WordPad программасының аты көрінеді

Құжат құру(жаңа құжат құру)

Ашу (бар құжатты немесе үлгіні ашады)

Құжатты сақтау (активті құжатты немесе үлгіні сақтайды)

Баспа (активті құжатты ағымдағы үнсіз келісімді пайдаланып басып шығарады)

Басыдымды қарап шығу (беттерді қалай басылатын болса, соны көрсетеді )

Табу (құжаттағы қажетті мәтінді тез табады)

Буферге жіберу (белгіленген мәтінді қиып алады да, оны алмасу буферіне орналастырады)

Буферге көшіру (белгіленгенд алмасу буферіне көшіреді )

Буферден қою(алмасу буферіндегіні енгізу нүктесіне қояды)

Болдырмау (соңғы әрекетті алып тастайды)

Дата /уақыт (құжатқа ағымдағы дата ме уақытты қояды)

Қаріп (белг ленген мәтінн ң қарпін өзгертеді )

Қаріп өлшем   (белгіленген мәтін  қарпінің өлшемін өзгертеді)

Жартылай қалың  (белг ленген мәтінді жартылай қалың қаріппен жазады)

Курсив (белгіленген мәтінді көлбеу қаріппен жазады)

Асты сызылған (белгіленген жолдардың астын ұздіксіз сызықпен сызады)

Түс (белгіленген мәтіннің түсін өзгертеді )

Сол жақ шеті бойынша (абзацты сол жақ шеті бойынша туралайды)

Ортасы бойынша (абзацты ек шеттің тура ортасына келтіреді , яғни центрге орналастырады)

Оң жақ шет бойынша (абзацты оң жақ шеті бойынша туралайды)

Маркерлер (ағымдағы үнсіз келісім бойынша бюллетень - тізімді құрады)

2.1 Кесте аралық байланыс. 

Егер  кестелер  арасында  байланыс  берілсе,  онда  әр түрлі  кестелермен  біртұтас  мәліметтер қоры сияқты  жұмыс  істеуге  болады.  Кестелер  арасында  байланыс  құру  үшін  МҚБЖ  ACCESS  9х-та Схема данных атты арнайы диалогты  терезе  қолданылады.

1.  Схема данных терезесі Сервис→Схема данных командасы арқылы ашылады.

2.  Егер де  бұрын  кестелер  базасының  арасында ешқандай  байланыс  болмаған  болса,  онда  Схема данных терезесінің  ашылуымен  бірге Добавление тадлицы терезесі  ашылады,  бұнда кестелер арасындағы байланыс құрылымына енгізуге арналған керекті кестелерді таңдауға болады.                                               

3.  Егер  кестелер  арасында  байланыс алдына берілген  балса, онда Схема данных терезесінде жаңа кесте енгізу үшін  тышқанның оң  жақ батырмасын деректер схемасына  апарып  сырт  еткізу  керек  және  контекстік менюден  кесте  қосу  пунктін  таңдау.

4.  Байланыстыратын  барлық  кестелерді  деректер  схемасына  енгізгеннен кейін,  кестелер  өрістерінің  арасында  байланыс  құруды  бастауға  болады.

5.  Өрістер  арасындағы  байланыс  өріс  атын  байланысқан  өріске  сәйкес  келетін  бір  кестеден  екіншікестеге  орын  ауыстыру жолымен  орнатыады.      

6.  Орын ауыстырғаннан кейін Окно связи терезесі ашылады, бұнда пайда болатын  байланыстың  қасиеттерін  сұрауға  болады.

7.  Деректер тұтастығының шартының қамтамасыз ету жалаушасын қосу кестедегі деректерді өшіру  жағдайларынан  сақтайды, олармен  байланысты басқа кестелердің  деректері  байланыссыз қалады.

8.  Тұтастық шарты болуы үшін  негізгі кесте өрісі міндетті түрде  өзекті болуы керек  және екі  өрістің  типтері бірдей болуы керек.

9. Өзара байланысты өрістердің каскадын жаңарту және өзара байланысты тізімдерді каскадтың өшіру жалаушалары негізгі кестелерде өзгеруіне байланысты бағынышты барлық кестелер бір уақытта жаңартуын және  өшіруін  қамтамасыз  етеді.

2.2 Вирусқа қарсы программалар

1. Детекторлар программалары (McAfee Associates-тен Scan, Norton Antivirus және “Диалог-МГУ”-дан AVSP) бірнеше әйгілі вирустарды табу ‰шін қолданылады.

2. Флаги немесе доктор (Д.Н. Лозинскийдің Aids Test, “Диалог-МГУ”-дан AVSP-сы) дискілерді немесе бұзылған программаларды “жазады” (тазалайды), бұзылған программалардан вирус денесін “тістеп алу” арқылы программаларды вируспен бұзылмаған кездегідей бастапқы қалыпқа келтіреді.

Фаг-программалар – зақымдалған программалардағы нақты вирусты өшірудің арнайы программалары.

3. Ревизор (тексеруші) программалар (“Диалог-наука”-дан Adinf+AdinfExt) – бірінші дискінің ж‰йелік аймақтары және программа к‰йі жайлы ақпараттарды есіне сақтап, содан кейін оны бастапқы к‰йімен салыстыра отырып тексереді. Олардың салыстыруында келіспеушіліктер болса, онда ол туралы пайдаланушыға хабарлайды.

4. Ревизор (тексеруші) докторлар – ревизорлар мен докторлардың қызметін атқарады, яғни программалар тек өзгерулерді ғана көріп қоймай, сонымен қатар ол өзгерулерді автоматты т‰рде бастапқы қалыпқа келтіруге бар жағдай жасайды.

5. Фильтр программалары (-D, FlueShot Plus) резидентті т‰рде компьютердің жедел жадысына орнатылады да көбею және қауіп төндіру ‰шін вирустар қолданатын операциялық ж‰йеге т‰сетін хабарламаларды жолдарынан ұстап алып ол туралы пайдаланушыларға хабарлайды.

6. Вакцина – программалары (немесе иммунизаторлар), дискілерді немесе программаларды оның жұмыс нәтижесінде көрінбейтіндей етіп модификациялайды, бірақ вирус оны, яғни вакцинацияланған программаны вирусталған екен деп т‰сінеді.

3.1.  Кілттік сөздер арқылы ақпаратты іздеу.

Іздеу жүйесі д/з-кілттік сөздер арқылы өзіңізге қызықты,қажетті ақпараттарды табу,іздеу WEB сайтын айтады.Іздеу жүйесінің көптеген түрлері бар,оны көбінесе 4 компанент арқылы ақпаратты іздеу және ұйымдастыру кілтін қолданылады.Олар:

.”Паук”-автоматтандырылған программа.Интернет жүйесінде іздеу арқылы WEB –сайттарды табады.Сонымен қатар WEB парақтарды да анықтайды.Сол арқылы оларды базалық тізімге енгізеді.Бет және Вб-Краулер программаларын пайдалану арқылы тұтынушыға жасырын түрде іздестіруді ұйымдастырады.

2.Индекстеуші программа Ақпараттарды құрылымдайтын және ұйымдастыратын программа.Ол WEB-сайтқа іздеу табуыңызды ұйымдастыратын программа Индекстеуші программа тұтынушыға көрінбейді.3.Іздеу жүйесінің деректер қоры.Барлық ақпараттардың жиынтығы.Ол сіздің іздеуіңізге жол ашады.Ол да тұтынушыға көрінбейді.

4.Интерфейс Интернет жүйесінде не керектігін кілт сөз арқылы іздестіруді ұйымдастыратын  терезе.Іздеу жүйесін пайдалану арқылы бүкіл әлемдік тордан көптеген іздеу жүйесінің тізімін таңдай аламыз.Іздеу жүйесінің негізгі үш түрі бар.Метомәліметтер арқылы.Бұл көптеген іздеу жүйесін зерттейтін жіәне нәтижесін жинақтайтын жүйе.Универсалды іздеу жүйесі.Ақпаратты әдеттен тыс іздеу арқылы ақпараттардың кең көлемді қамтитын іздеу жүйесін айтады.Іздеу агентті күрделі іздеуге арналған прграммалық құралдар.Бүкіләлемдік тордағы тобынан ақпаратты бағалаудың ең жақсы жолы-оны қайдан тапқаныңызды көре білу.WEB сайттың ең негізгі 7 типі бар.1.Насихаттау сайыты.2.коммерциялық сайттар.3.ақпараттық сайттар 4.ойын-сауық сайыты 5.білім беру сайыты 6.Жаңалықтар сайыты 7.Дербес сайттар. 

3.2 Қазақстан Республикасының құрылымы.

Бүгіндері электрондық ұкімет дегенөбұл ақпараттық коммуникативтік  технологияларды қолданумен мемлекеттік оргондар?халық және бизнестің өзара ісөқимыл жуйесі.

   Электрондық ұкімет ішінде негізгі моделдері і байланыс болып табылады:халыққа,бизнеске,мемлекеттік оргондарға  мемлекеттік қызметін көрсету.