Сызықтық, тармақталған жəне қайталанған алгоритмдерді құру

-Екіншісі мемлекеттік оргондар мен азаматтар арасындағы өзара   іс-қимылдың пері  ж\е тура жолымен интерактивтік қызметтерді беру:

−Үшінші қаржылық ж\е   заңдық операцияларды үкімет порталы арқылы іске асыру трансациялық өзара іс−қимылы.

−Төртінші ақпараттық қоғамды қалыптастыру.

21-БИЛЕТ

1.1.        Пернелік жəне пернелік емес енгізу жабдықтары.

Пернетақта – компьютердің жұмысын басқара отырып, қажетті ақпаратты енгізу үшін қолданылатын құрылғы. Ол әріптің және цифр пернелерінің көмегімен компьютерге кез келген ақпаратты енгізуге мүмкіндік береді. Қазіргі компьютерлердің пернетақтасында 101 немесе 105 перне, ал оң жақ жоғарғы бұрышында  жұмыс режимі туралы ақпарат беріп отыратын 3 жарық индикаторы орналасады. Пернетақтадағы пернелер бірнеше блокқа бөлінеді:

символдық пернелер – пернетақтаның негізгі бөлігі болып табылады. Бұл пернелердің көмегімен кез келген алфавитті-цифрлық ақпаратты енгізуге болады. Пернетақтаның бұл бөлігі латын, орыс, қазақ әріптері, цифрлар, тыныс белгілері және басқа да символдары бар пернелерден тұрады;

функционал пернелер, бұлар символдық пернелердің үстіндегі жолда орналасқан. Олар латынның F (F1,F2,…,F12) әрпімен белгілеген. Функционал пернелер компьютердің күрделі операцияларын тез орындауға мүмкіндік береді (құжатты сақтау, бетті жаңарту, анықтама шақырту, т.б.). Әр түрлі жағдайларда (әр түрлі программалармен жұмыс істегенде) олар әр түрлі міндеттер атқарады. Мысалы, Бейсик тілінде F1…F10 пернелерін басып, белгілі командаларды орындауға болады;

нұсқаушы немесе курсорды экранда басқару пернелері. Курсор дегеніміз экранда (сызықша түрінде) жыпылықтап тұратын символ. Ол символдық пернені басқанда, символ пайда болатын орынды көрсетеді. Нұсқаушы пернелер символдық пернелердің төменгі оң жағында орналасқан, олардың үстінде бағдаршалар(стрелкалар) салынған. Олар курсорды экранда жылжытуға арналған;

цифрлық пернелер немесе қосымша пернетақта – пернетақтаның оң жағында орналасқан. Бұлардың көмегімен сандық ақпараттарды компьютерге енгізуге, сондай-ақ курсордың экранда қозғалуын басқаруға болады. <Num Lock> пернесі пернетақтаның оң жақ қосымша бөлігінің жұмыс режимін ауыстырып қосады. Егер осы пернені бір рет басса, онда пернелерде көрсетілген цифрлар енгізіледі. Ал егер оны тағы бір мәрте басса, онда бұл пернелер курсорды экранда жылжыту бағытын басқарады.  

Пернетақтада жоғарыда аталған пернелерден басқа, маңызы осылардан кем емес арнайы пернелер де бар. Оларға <Enter>(енгізу пернесі), <Delete>(жою пернесі), <Backspace>(артқа қарай өшіру), <Caps lock>(үлкен регистрді қосу) және т.б. пернелер жатады.

Word-та Вставка, Символ пунктің басып, арнайы символдарды енгізу мүмкіндігі бар. Арнайы символдар пернетақтаның көмегімен енгізе алмайтын белгілі бір мағына беретін символдар. Вставка, Символ керекті символды таңдап, Вставить батырмасын басқан кезде, мәтін жолына керекті символ түседі.

1.2. Есептулер. Формулалар. 

MS Excel-де кез келген формуланың "=" белгісінен басталатынын білеміз. Ол үшін Е3 ұяшығына =В3+С3+D3 формуласын енгіземіз, әйтпесе Excel-дегі дайын формуланы қолданса да болады. Мұндай ұзын формуланың орнына =СУММ (В3:D3)формуласын енгізсе болғаны.

       Электронды кестеде қосу (СУММ) функциясы жиі қолданылады, сондықтан Стандартты аспаптар тақтасында  батырмасы қарастырылады. Жалпы қосындыны білу үшін қосылатын ұяшықтардың аумағын (мыслаы, В4:D4) белгілеп, Автоқысынды (Автосумма) Е батырмасын шертіңіз.

      Қорытылып шығатын формулаларды енгізу үшін Функция шебері (мастер функции) диалогтік терезесін қолдануға болады. Ол функцияны енгізп қана қоймай, күрделі есептеулердіде орындайды.

      Microsoft Excel функциялары бір немесе бірнеше аргумент бар формулалардан тұрады.

Функция шебері диалогтік терезесінде Категория өрісінде функцияның типін, содан кеиін функция тізімін Функцияны таңдау керек;

        ОК батырмасын шертіңіз.

     Формулада қолданылатын салыстырмалы сілтемелер формулаларды ұяшықтан ұяшыққа көшіргенде бірден өзгереді .

      Абсолют сілтеме ұяшық мекенжай белгілеу үшін қолданылады. Формуланы көшіргенде абсолют сілтемелер өзгермейді. Абсолют сілтемелерді көрсету үшін $ белгісі пайданылады, мысалы, $A$1, $C$3.Кейде формулалар ауыстырғанда немесе көшіргенде тек жол нөмері мен қатардың атын сақтау кажет, Бұндай жағдайда аралас сілтемелер қызмет етеді . Мысалы, $A1 (көшір кезінде қатар аты А өзгермейді ) немесе C$3 (көшіру кезінде  жол нөмірі 3 өзгермейді ). Электронды кесте термині мәтін түрінде берілген мәліметтерді компьютерде өңдеуге арналған программаларды белгілеу үшін пайдаланылады.Кестелерді өңдеуге жататын іс әрекеттер:

Функциялар мен формулаларды пайдалана отырып әртүрлі есептеулеп жүргізу.

Функция шеберiн пайдалану функция топтарын немесе Басқа функцuялар пунктiн таңдағанда, Функция шеберi (Мастер функций) программасы жiберiлiп, керектi Функцияны таңдап алу жеңiлденедi.

Ехсеl программасының кейбiр функциялары:

- SQRT(x) - х санының оң мәндi квадрат түбiрiн анықтайды, мысалы, sqrt(25)=5.

- SlN(x) - радианмен берiлген х бұрышының синусын анықтайды. Мысалы: sin(0.883)=O.772646.

- МАХ(тiзiм) - берiлген тiзiм iшiнен ең үлкен (максимум) мәндi анықтайды, мысалы: мах(55,39,50,28,67,43)=67.

- SUМ(тiзiм) - берiлген тiзiмнiң (блоктың) сандарының қосындысын анықтайды. Мысалы: sum(Аl:АЗОО) - Аl:АЗОО блогының 300 ұяшығындағы сандардың қосындысын табады.

Кейбiр функция аттары орыс тiлiне аударылғанан

Ехсеl нұскаларында орысша берiлiп, басқаша жазылуы мүмкiн. Жиi пайдаланьтатын қосынды табу функциясы  үшiн аспаптар тақтасында арнайы батырма бар. Функция атын формулаға кipicтipy үшiн Функция шеберiн пайдалануға болады, ол Кiрiстiру=>Функция (Вставка=>Функция) командасымен немесе  бейнеленген батырма арқылы iскe қосылады. Батырма басылғанда экранға функциялар бейнеленген сұхбат терезесi шығады. Соның iшiнен кepeктiciн таңдап алып қадам (Шаг) батырмасын басу керек. Сонда Функция шеберiнiң келесi терезесi экранға шығады да одан apгyмeнттi таңдап алуға болады.

2.1. Есеппен жұмыс. 

Microsoft Office Access 2007 бағдарламасында жалпы мен күрделі есептер сияқты түрлі есептерді жасай аласыз. Ең алдымен, есебіңіздің жазба көзі туралы ойлауыңыз қажет. Есебіңіздің құрамында жазбалардың жалпы тізімі не аймақ бойынша топтастырылған сатулар нәтижелері бар болса, ең біріншіден, өрістердің қайсысында есебіңізде көргіңіз келетін деректердің бар болатындығын және кестелер не сұраулардың қайсысында бұл деректердің сақталатындығын анықтауыңыз қажет.. Жазба көзі таңдалғаннан кейін, Есеп шеберін пайдалану арқылы есебіңізді жасау оңайға түседі. Есеп шебері - бірқатар сұрақтар жиынынан өтуіңізге көмектесетін және жауаптарыңызға негізделген есепті жасайтын Access мүмкіндігі.  Есеп құралы есеп жасаудың ең жылдам тәсілін ұсынады, өйткені бұл құрал ақпарат беруге шақырусыз есепті дереу құрайды. Негізгі кесте немесе сұраудың барлық өрістері есепте көрсетіледі. Есеп құралы толық құралған және бекітілген өнімді жасай алмаса да, бірақ аталған құрал негізгі деректерді тез көрсетудің тиімді құралы сөзсіз. Жасалған есепті сақтаңыз да, кейінірек оны Құрылым көрінісінде немесе Құрастырушы көрінісінде оның талабыңызға сай болуы үшін өзгерте аласыз.

3.    Шарлау аумағында, есептің негізі болатын кесте немесе сұрауды нұқыңыз.

4.    жасау қойындысының Есептер тобында Есеп түймешігін нұқыңыз.

Access бағдарламасы есепті жасап, оны Құрылым көрінісінде көрсетеді. Есепті алдын ала қарауды аяқтағаннан кейін, оны сақтап, жазбалар көзі ретінде пайдаланылған есепті және негізгі кестені не сұрауды жаба аласыз. Келесі рет есеп ашылған кезде, Access бағдарламасы жазбалар көзінің ең соңғы деректерін көрсетеді.                                       

Есепте қолданылатын өрістерді талабыңызға сай таңдау үшін Есеп шеберін пайдалана аласыз. Сонымен қатар, деректерді топтастыру және сұрыптау тәсілін белгілей аласыз және, кестелер мен сұраулар арасындағы байланыстар бұрын белгіленген болса, бірнеше кестенің не сұраудың өрістерін пайдалана аласыз. Байланыстарды орнату туралы толық ақпаратқа сілтемелерді т.б. қараңыз бөлімінен табыңыз.

8.    жасау қойындысының Есептер тобында Таза есеп түймешігін нұқыңыз.

9.    Бос есеп Құрылым көрінісінде көрсетіледі және Өрістер тізімі (жолақ тізімі: Деректерге өту бетінің Жасақтама көрінісіндегілерден басқа астыңғы жазба көзіндегі немесе дерекқор нысанындағы барлық жолақтарды қамтитын терезі. Деректерге өту бетінің Жасақтама көрінісінде онде астыңғы дерекқордағы барлық жазба көздері мен олардың жолақтары болады.) аумағы Access терезесінің оң жағында көрсетіледі. Өрістер тізімі аумағында, есепте пайдаланғыңыз келетін өрістері бар кесте немесе кестелердің жанында орналасқан плюс белгісін нұқыңыз.

10.  Әрбір өрісті есепке бір-бірден апарыңыз немесе бірнеше өрісті таңдап, оларды есепке бір мезгілде сүйреген кезде, CTRL пернесін басып тұрыңыз.

11.  Мекеме ені, тақырып, бет нөмірі немесе күн-ай мен уақытты есепке қосу үшін Пішімдеу қойындысының Басқару элементтері тобындағы құралдарды пайдаланыңыз. Сонымен қатар, Құрастырушы көрінісінде жұмыс жасай отырып, есептің жасақтамасын баптай аласыз. Жаңа басқару элементтері мен өрістерді жасақтау торына қоса отырып, оларды есепке қоса аласыз. Сипаттар кестесі сіз есепті теңшеуге орната аласыз сипаттардың көптеген санына қатынас береді.                                                                                                                                                                  

12.  Құрастырушы көрінісіне ауысу үшін, есептің атауын Шарлау аймағында тінтуірдің оң жақ түймешігімен нұқып,

13.  Құрастырушы көрінісі түймешігін нұқыңыз.  Access бағдарламасы есепті Құрастырушы көрінісінде көрсетеді.Есептің өзі, оның басқару элементтері мен бөлімдері үшін арналған сипаттарын өзгерту үшін сипаттар кестесін пайдалана аласыз. Сипаттар кестесін көрсету үшін, F4 пернесін басыңыз. Негізгі кесте немесе сұраудан өрістерді есеп жасақтамасына қосу үшін Өрістер тізімі аймағын пайдалана аласыз. Өрістер тізімі аймағын көрсету үшін төмендегідей әрекеттердің біреуін орындаңыз:

14.  Пішім қойындысының Басқару элементтері тобында Бар жолақтарды қосу түймешігін нұқыңыз.

15.  ALT+F8 пернелерін басыңыз.юОдан кейін өрістерді Өрістер тізімі аймағынан есепке апара аласыз.

2.2. Мультимедиялық технология. 

Мультимедия – компьютерде дыбысты,ақпаратты, тұрақты және қозғалыстағы бейнелерді көрсету үшін жинақталған технология.

«Мультимедия» - екі жай сөзден тұратын к‰рделі сөз: «мульти» - көп, «медиа» - алып ж‰руші немесе тасымалдаушы. Осылайша, «мультимедия» те компьютерлік терминін «көптеген тасымалдаушылар

деп аударуға болады, яғни мультимедия ақпаратты (дыбыс, графика, анимация және т.б.) сақтаудың және көрсетудің көптеген амалдары дегенді білдіреді.

  Егер мультимедияны ақпаратты көрсетудің белгілі-бір технологиясы деп айтар болсақ, екі аспектіні еске т‰сірген де жөн – құрылғылық немесе аспаптық және бағдарламалық.

Мультимедияның құрылғылық жағы қалыпты амалдармен де (графикалық, адаптер, монитор, дыбыс картасы, CD-ROM жетегі және т.б.), қосымша амалдармен де (бейнекарта телевизиялық кіру/шығумен, CD-R, CD-RW, DVD жетектері және т.б.) таныстырылуы м‰мкін.

Мультимедияның бағдарламалық жағы қолданбалы бағдарлама және мамандандырылған бағдарлама деп бөлінеді. Қолданбалы программа – 1) пайдаланушының қолданбалы мәселелерді шешуге арналған программасы; жұмыс істеуші адамның нақты тапсырмасын орындайтын дестелік файлдағы программа. Әдетте, кеңірек айтылса, бұған командалық процессордан басқа программалардың барлығы жатады; нақты мағынада айтылса, оған мәтіндік процессорды, мәліметтер базасын, электрондық кестені және т.б. жатқызуға болады; 2) нақты есепті шығару ‰шін қолданылатын программа.

Мультимедия технологиясы к‰нделікті өмірімізге нық енді. Алайда, осындай қолданбалы бағдарламамен дұрыс жұмыс істеу ‰шін мультимедия мен компьютер де барлық талапқа сәйкес болуы тиіс.

3.1. Электрондық поштамен жұмыс істеу реті.  

Компьютерлік желі көмегімен тек бір қала аумағында ғана емес,дүние жүзі деңгейінде,ақпараттарды таратуға алады.Ақпараттардың хат,есеп,құжат,баяндама,электрондық кесте және т.б.түрінде берілуі мүмкін.Хабарлар алмасудың мұндай жүйесі электрондық  почта д.а.Электрондық почта бұл компьютер желісінде электронды хаттар алмасу жүйесі.Электрондық почта жағынан әдеттегі пошта қызметіне ұқсас.Сіз абонеттерге хатты олардың мекен-жайына жібересіз,ал олар кезегінде сіздің мекен-жайға жазады.Электронды поштаны әдеттегі поштамен салыстырғанда бірқатар маңызды артықшылығы бар

1.Хабарларды жіберу жылдамдығы.Егер әдеттегі поштамен жіберілген хат бірнеше күнде,аптада жетсе,электронды пошта арқылы жіберілген хат тарату бірнеше секундта немесе бірнеше сағатта жетеді.Электрондық хат тек мәтіндік хабарлардан ғана тұрмайды.Сонымен оған бірнеше файлдар салыну мүмкіндігі бар,бірақ хатты жылдам жеткізуге кедергі келтірмес үшін өте үлкен файлдарды жіберуге болмайды.Мұндай кедергілерден алдын-ала сақтану үшін кейбір пошталық Серверлерге жіберілетін хабарламалардың өлшеміне шектеулер енгізіледі.2.Электрондық хатты бірден бірнеше абонентке жіберуге болады,Мысалы,кездесуге шақыру.Пошталық қызметтің негізгі объектісі хат.

3.2. Электрондық үкімет дамуының пайда болу концепциясы. 

Қазақстан Республикасында "электрондық үкiмет" қалыптастырудың 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы Қ.Р. Президентiнiң "Бәсекеге қабiлеттi Қазақстан үшiн, бәсекеге қабiлеттi экономика үшiн, бәсекеге қабiлеттi халық үшiн" атты 2004 жылғы 19 наурыздағы Қазақстан халқына Жолдауына сәйкес Қ.Р. Үкiметiнiң 2004 жылғы 8 маусымдағы отырысында N 9 хаттамамен мақұлданған Қ.Р."электрондық үкiмет" тұжырымдамасының ережелерi ескерiле отырып әзiрлендi.