Кәсіпорыннын қаржылық қоры

                                      ,

ì½íäà¹û   âåíòèëÿòîðäû» ¼íiìäiëiãi, ì³/ñà¹.;

                  âåíòèëÿòîð ¼ðiñòåòåòií ºûñûì, Ïà;

                  âåíòèëÿòîð ÏÝÊ-i;

                  áåðiëiñ ÏÝÊ-i, âåíòèÿëòîðäû ºîç¹àëòºûøïåí áið áiëiêòå

                         îðíàëàñòûð¹àíäà  .

                     êÂò.

Ýëåêòð ºîç¹àëòºûøûíû» òà¹àéûíäàë¹àí ºóàòû êåëåñi ¼ðíåêòåí àíûºòàëàäû /10/:

            ,

ì½íäà¹û  a - ºóàò ºîðû êîýôôèöèåíòi.

 êÂò.

 

 

6.3.3.Øóäàí, óëüòðàäûáûñòàí  æ¸íå âèáðàöèÿäàí ºîð¹àíó

 Шинамонтаж учаскесінде øóäû», âèáðàöèÿëûº æ¸íå óëüòðàäûáûñòû» ê¼çi - æ½ìûñ iñòåï ò½ð¹àí òåõíîëîãèÿëûº æàáäûºòàð. Øóäû» ì¾ìêií äå»ãåéi ÌÅÑÒ 12.2.030-83 áîéûíøà 65-90 äá, àë âèáðàöèÿíiêi 90 äá.

Ó÷àñêåäå øóäû æ¸íå âèáðàöèÿíû ò¼ìåíäåòó ¾øií êåëåñi iñ-øàðàëàðäû  àòºàðó êåðåê: äûáûñòû îºøàóëàó (äûáûñ  îºøàóëà¹ûø ºîðøàóëàð ìåí ºàáûð¹àëàð), äûáûñòû æ½òó (ºàáûð¹àëàðäû» áåòiíå äûáûñ æ½òàòûí îáëèöîâêà æàïñûðó), âèáðîîºøàóëàó (âèáðîîºøàó-ëà¹ûø òiðåêòåð ìåí æàáäûº ºàáû) æ¸íå ò.á.

Қоршаған ортаның газдануы газоанализаторлардың (ГМК-3, ЕХЛ-201) көмегімен бақыланады, ауа температурасын сынапты термометрлермен, ылғалдылық- психрометрлермен (МВ-4М, М-34), ауаның жұмыс аймағында қозғалу жылдамдығын- типі ЭА-2М термоанемометрмен өлшейді.

 

4. Жеке қорғаныс құралдары

 

Жеке қорғаныс құралдары жұмысшыларды қауіпті және зиянды өндірістік факторлардан қорғау үшін арналған. Учаске жұмысшылары келесі арнайы киіммен және аяқкиіммен қамтамасыз етілуі тиіс:шыт костюм, хлорвинилді фартук, арнайы қолғап.

 

 

6.3.5.  Өндірісті механикаландыру және автоматтандыру деңгейін жетілдіру дәрежесінің сипаттамасы

 

Өндірістік учаске технологиялық процестерінде механикаланған құралдарды пайдаланудың негізгі көрсеткішіне механикаландыру деңгейі жатады [1]:

У_М = ,  (6.4)

мұнда   Р_М1, Р_М2, ...,Р_Мn  – учаскеде жұмысты механикаланған тәсілмен 

                                           орындайтын жұмысшылардың саны;              

     И₁, И₂, ..., И _n  – қарапайым механикаландыру коэффициенттері;

 Р – учаскедегі жұмысшылардың жалпы саны.

 

У_М =  

Жобаны ендіруге дейін учаскенің механикаландыру деңгейі 3,3% құрады.      Жобамен қарастырылған еңбекті механикаландыру деңгейінің жоғарылауы жұмыстың өнімділігін арттырып қана қоймай жөндеуші персоналға қолайлы санитарлы-техникалық және қауіпсіз жағдайлар жасайды.

 

6.4. Қауіпсіздік техникасы

Шинамонтаж учаскесінде жөндеу жұмыстарын орындау кезінде еңбектің ұйымдастырылуына, құрал-сайманның күйіне және қауіпсіз жұмыс ережелерінің сақталуына ерекше көңіл бөлу керек. Слесардың жұмыс орнында тиісті технологиялық жабдық, құрал-саймандар болуы тиіс.

Автомобильдерді ТҚК мен жөндеу кезіндегі қауіпсіздік талаптары МЕСТ 12.1.004-85, МЕСТ 12.1.010-76, технологиялық процестерді ұйымдастырудың санитарлық ережелерімен және өндірістік жабдыққа қойылатын гигиеналық талаптармен, автомобиль транспортындағы еңбекті қорғау ережелерімен жыне АТК үшін өрт қауіпсіздігі ережелерімен тағайындалған. Технологиялық жабдық МЕСТ 12.2.022-80, МЕСТ 12.2.049-80, МЕСТ 12.2.061-81 и МЕСТ 12.2.082-81 талаптарына сай келуі тиіс.

Құрал-саймандар мен қосалқы бөлшектерді олардың көлденең жазықтықтан түсіп кетуін болдырмау ушін қол жететін орындарға қою керек. Шинаны дискіден ажырату жұмыстары арнайы стендте немесе тақтайда орындалады. Шинаны демонтаж жасамастан бұрын камерадан ауаны толығымен шығару керек. Дискіге қатты жабысып қалған шиналар тек стендте ғана ажыратылатады. Дискіні балғамен ұруға тыйым салынады. Автомобильден ажыратылған доңғалақ шинасына ауаны үрлеуді арнайы сақтандырғыштарда орындайды. Доңғалақты автомобильден ажыратардан алдын оның көтергіште немесе тұғырда сенімді орнатылғанына көз жеткізу керек.

Барлық жұмыс орындарында тазалық сақталуы тиіс. Дискіден ажыратылған шиналар арнайы сөрелерге қойылуы керек.

Қол құрал-сайманы түзу, таза және құрғақ  күйде ұсталу керек. Электрлік құрал-сайманмен жұмыс істеу кезінде электр қауіпсіздігі талаптары орындалуы тиіс.

 

6.5. Ýëåêòð ºàóiïñiçäiãi

 

Шинамонтаж учаскесі ºàóiïòiëiãi æî¹àðû åìåñ ó÷àñêåëåðãå æàòàäû.

Ýëåêòð ºàóiïñiçäiãi áойûíøà ó÷àñêåäåãi ïðèáîðëàð ìåí ºîíäûð¹ûëàð êåðíåóëiãi 1 êÂ-ºà äåéiíãi ýëåêòð ºîíäûð¹ûëàðû ºàòàðûíà æàòàäû. ʸñiïîðûíäà ýëåêòð ýíåðãèÿñû ðåòiíäå êåðíåóëiãi 220/380  æ¸íå æèiëiãi 50 Ãö àéíûìàëû òîêòû ïàéäàëàíàäû.

ƽìûñ êåðíåóëiãi 42 Â-òàí  àñàòûí áàðëûº ýëåêòð ºîíäûð¹ûëàðû-íû»  áið ½øû æåðãå ºîñûëó êåðåê. Æàðûºòàíäûðó æ¸íå ê¾ø áåðó àñïàï-òàðûíû» ñûìäàðûí º½áûð iøiíå îðíàòàäû (ýëåêòðîòåõíèêàëûº  á½éûìäàðäû» II êëàñûíà ñ¸éêåñ). Æåðãå  ºîñàòûí º½ðàë ðåòiíäå äèàìåòði 35-60 ìì áîëàò ñòåðæåíäåðií ºîëäàíàäû.

Ñòàòèêàëûº ýëåêòðäi»  ïàéäà áîëóûí åñêåðòó ¾øií æåðãå  ºîñàòûí º½ðûë¹ûëàðäû àíòèýëåêòðîñòàòèêàëûº  ñàºòàíäûð¹ûø º½ðàëäàðäû, æåêå ºîð¹àíûñ º½ðàëäàðûí ïàéäàëàíàäû.

Ýëåêòð æàáäûºòàðûìåí  æ½ìûñ iñòåóãå òåê àðíàéû äàéûíäûºòàí ¼òêåí ïåðñîíàë ¹àíà æiáåðiëåäi.

 

6.6. Өðò ºàóiïñiçäiãi

 

Шинамонтаж учаскесі æàðûëûñºà æ¸íå ¼ðòêå ºàóiïòiëiãi áîéûíøà D êàòåãîðèÿëû ¼íäiðiñòiê á¼ëìåëåð ºàòàðûíà æàòàäû. ±èìàðàòòû» º½ðûëûìäûº ýëåìåíòòåði îòºà ò¼çiìäiëiê ä¸ðåæåñi ÑÍèÏ 2.01.02-85 ñ¸éêåñ II-ãå òå». ²½ðûëûñ ìàòåðèàëäàðûí ÑÍèÏ 2.04.02-84 áîéûíøà æàíáàéòûí, îòºà ò¼çiìäiëiê øåãi 0,25-ãå òå» ìàòåðèàëäàð¹à  æàòºûçàäû.

Өðò ºàóiïñiçäiãi ÌÅÑÒ 12.1.004-85 áîéûíøà ½éûìäàñòûðó-òåõíè-êàëûº iñ-øàðàëàðìåí ºàìòàìàñûç åòiëåäi. Îë iñ-øàðàëàð ¼çiíå êiðãiçåäi: ÀÒÊ-äà ¼ðò ê¾çåòií ½éûìäàñòûðóäû; æ½ìûñøûëàðäû ¼ðò ºàóiïñiçäiãi åðåæåëåðiíå îºûòóäû ½éûìäàñòûðó; àäàìäàðäû» ýâàêóàöèÿñûí ½éûìäàñòûðó æ¸íå ò.ñ.ñ.

 

6.7. Азаматтық қорғаныс

 

Азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және жүргізу – мемлекеттің аса маңызды міндеттерінің, оның қорғаныс шараларының құрамдас бөлігі.

Азаматтық қорғаныс құрамалары бейбіт және соғыс уақытында төтенше жағдайлар қатері төнгенде және туындағанда авариялық- құтқару жұмыстары мен басқа да шұғыл жұмыстарды жүргізуге арналған.

Азаматтық қорғаныс құрамасы «ОҚ Қазавтосервис» ЖШС-де де қарастырылған. Адамдарды төтенше жағдайларда эвакуациялау үшін АТК-да  эвакуация жоспарын дайындап  эвакуациялық жолдарды белгілейді. Эвакуация жоспарлары эвакуациялық шығыстардың маңында  көрінетін орындарға іліп қояды.

Ғимараттың әрбір қабатынан шығаратын эвакуациялық шығыстардың саны 2-ден кем болмауы тиіс. Эвакуация жолдарының ені 1м-ден, ал есіктердікі 0,8 м-ден кем болмауы тиіс.

 Тұрақ орны  25 автомобильден асатын ғимараттарда автомобильдерді жайғастыру жоспарын жасайды. Жоспарда төтенше жағдайларда автомобильдерді эвакуациялау кезегі және тәртібі, жүргізушілердің түнгі уақытта кезекшілік жасау кестесі, сондай-ақ  қозғалтқышты іске қосу кілттерінің сақталу тәртібі қарастырылу керек.

7.ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ

 

         Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың негiздерi Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2003 жылғы 3 желтоқсандағы өкiмiмен мақұлданған экологиялық қауiпсiздiк тұжырымдамасына енгiзiлiп, онда 2004-2015 жылдардағы экологиялық басымдықтары, атап айтқанда, жекешелендiрудiң экологиялық проблемалары, табиғат қорғау заңнамасының, мемлекеттiк бақылау және сараптаманың, табиғат пайдаланудың экономикалық тетiктерiнiң, қоршаған орта мониторингiнiң жүйесiн құру қажеттiлiгiнiң мәселелерi қарастырылған болатын.  
Ұлттық экономиканың барлық салаларын реформалау табиғи ресурстарды пайдалануға көзқарастардың өзгеруiне, қоршаған ортаны сақтауды ескере отырып, әлеуметтiк-экономикалық дамуды жүзеге асыруға негiз болды.  
Аталған Тұжырымдаманы қабылдаған сәттен бастап Қазақстан Республикасында қоғамдық дамуда елеулi өзгерiстер болды. Мемлекет дамуының стратегиялық құжаттары әзiрлендi, табиғат қорғау заңнамасының негiзi құрылды, қоршаған ортаны қорғау мәселелерi бойынша бiрқатар халықаралық конвенцияларға қол қойылды, табиғат қорғау қызметiн басқару жүйесі құрылды.

        Автокөлік санының көбеюі атмосфераға зиянды шығарындылардың көлемінің ұлғаюына байланысты, әсіресе Алматы, Шымкент қалаларында осындай шығарындылардың үлес салмағы ластанудың жалпы көлемінен 80 пайызды құрайды, экологиялық жағдайдың нашарлануына әкеліп соқтырды.

Атмосфералық ауаның ластануынан  қатердiң нақтылығы халық денсаулығының  нашарлауына да және қоршаған ортаның  тозуына әсер етедi. Автотранспорт  кәсіпорындарының ағын суларында мұнай өнімдері, пайдаланылған, жуғыш және салқындатқыш ерітінділер, сілтілі,термиялық және гальваникалық тастандылар, коррозия өнімдері, лай және басқа да ластағыштар болады. АТК-мен едәуір жер ресурстары (АТК территориясы, кіру жолдары, тұраққа арналған алаңдар, жолдар, жанармай құю бекеттері және т.б.) пайдаланылады.

Дипломдық жобалаудың осы бөлімінің  мақсаты: жобаланатын бөлімшедегі  жұмыстардың технологиялық процестерін  ұйымдастыруды     қоршаған ортаны қорғау тұсынан алғанда жетілдіру; бөлімшені табиғатты қорғау іс-шараларымен қамтамасыз ету; жобаланатын АТК автомобильдерімен тасталатын зиянды заттардан қоршаған ортаға келтірілетін экономикалық шығынды есептеу, сондай-ақ  қоршаған ортаға тасталатын зиянды заттардың мөлшерін төмендету бойынша іс-шараларды жобалау  болып табылады.

 

7.1. Қоршаған ортаны  ластау көзқарасынан шиномонтаж учаскесінің технологиялық процесінің суреттелуі

      

          Шиномонтаж учаскесінің технологиялық процесі төменде келтірілген жұмыстардан тұрады. ТҚК және АЖ аймағында автомобильден ажыратылған  доңғалақ немесе оның бөлшектері (покрышкалар, камералар, дискілер) шиномонтаж учаскесіне келіп түседі. Шиномонтаж учаскесінің жұмысының технологиясымен операциялар белгілі реті тағайындалған: доңғалақтарды жуу және құрғату, шинаны және доңғалақтардың басқа да элементтерін бақылау, доңғалақ дискілерін таттан және бояудан тазалау, жөнделген шиналарды дискілерге отырғызу операциялары. Бақылау нәтижелері бойынша жарамсыз бөлшектерді алмастырады немесе жөндеу өлшемдеріне дейін қалпына келтіреді.

            Шиномонтаж учаскесіндегі жұмыстарды орындау кезінде қоршаған ортаға келесі зиянды заттар тасталуы мүмкін:

 а) доңғалақтарды жуғаннан соң ағын суға өлшенетін лай бөлшектері және мұнай өнімдері тасталады;

 б) доңғалақ дискілерін таттан және бояудан тазалау кезінде ортаға шаң мен абразив бөлшектер бөлінеді;

в) доңғалақтарды және оның элементтерін жуу кезінде жуғыш ерітіндінің булары ортаға тасталуы мүмкін.

 

7.2. Автомбильдердің зиянды  заттарымен атмосфераны ластағаны  үшін төленетін төлемақы мөлшерін есептеу

Автомбильдердің зиянды заттарымен атмосфераны  ластағаны үшін төленетін төлемақы келесі төлемдерден тұрады:

1. зиянды заттарды рұқсат берілген көлемде тастағаны үшін төленетін төлем;
2. зиянды заттарды рұқсат берілген көлемнен асырып  тастағаны үшін төленетін төлем.

Кәсіпорындар үшін төлемдер келесі формуламен анықталады [11]:

,    (7.1)

мұнда - автомотор жанармайының i-ші түрінің бірлігін шығындағаны     үшін төленетін төлемнің меншікті көрсеткіші, тенге /тонна;

             - есеп берілген кезең ішінде   автомотор жанармайының i-ші  түрінің   шығыны, т; 

            – Шымкент қаласы үшін автотранспортпен атмосфераны ластау индексі;

             = 4.

«ОҚ Қазавтосервис» ЖШС автомобильдері дизель отынын пайдаланады. Дизель отыны үшін төлемақының меншікті мөлшері 967 тенге/тоннаны құрайды.

АТК автомобильдерінің жылдық жанармай шығыны келесі формуламен анықталады [11]: 

,     (7.2)

мұнда - АТК-дағы i-ші модельдегі автомобильдердің саны ;

            - i-ші  модельдегі  бір автомобильдің жылдық жүрісі;

             - i-ші  модельдегі  бір автомобильдердің 1000 км жүріске жағатын жанармай шығыны, л /100 км;

              r- дизель отынының тығыздығы, кг/м³.

КамАЗ-5320:

 т.

Зиянды заттарды рұқсат берілген көлемде тастағаны үшін төленетін төлем мөлшерін анықтаймыз:

П = 967 × 1496,8 × 4 = 5789622,4 тенге.

АТК үшін айыппұл төлемдері  келесі формуламен анықталады [11]:

,    (7.3)

мұнда - автомотор жанармайының i-ші түрінің бірлігін шығындағаны

                 үшін төленетін  айыппұл төлемінің  меншікті көрсеткіші, тенге/т;

           = 4 – (1 + П₁ /П₀),    (7.4)

мұнда  П₁- қозғалтқышының пайдаланылған газдарында жоғары түтінділік анықталған тексерілген автомобильдер саны;

               П₀ – тексеруге түскен автомобильдердің жалпы саны.

S = 4 – (1 + 40/150) = 2,7.

Ш = 2,7 × 1496,8 × 4 = 16165,4 тенге. 

Қоршаған ортаны ластаудан  келтірілетін экономикалық шығын келесі формуламен анықталады [11]:

     У = У_а + У_в + У_п,    (7.5)

   мұнда У_а – атмосфераны ластаудан түсетін шығын;