Егер  сіз ҚР бейрезиденті болсаңыз және Қазақстан Республикасындағы қызметтен кіріс табатын болсаңыз, онда қолданыстағы заңнама мен Қазақстан жасаған халықаралық конвенцияларға сәйкес екі жақты салық салуды болдырмау мақсатында Сіз Қазақстандағы қызметтен түскен кірістерден ұсталатын салық сомасын енгізе аласыз.  
Бұл салым Сіздің салық органдарынан салым сомасын және ол бойынша сыйақыны алуға рұқсат алғаныңызша банкте сақталады.

"Условно-накопительный"  депозиті

Бұл салым  жер қойнауын пайдаланушы болып  табылатын және қолданыстағы заңнама талаптары бойынша кен қазып шығаруда өз қызметінің салдарын жою мақсатында қор құруға тиісті кен өндіретін кәсіпорындар үшін міндетті болып табылады (жер қойнауын пайдаланушының тарату қоры). Салым ҚР Президентінің « Жер қойнауы және жер қой қойнауын пайдалану туралы» Жарлығын жүзеге асыру мақсатында ашылды.

Қаржы лизингі

Қаржы лизингі – банк клиентке (Лизинг алушы) кәсіпкерлік мақсаттарын  жүзеге асыру үшін Жеткізушіден алынған Лизинг затын 3 жылдан астам мерзімге уақытша иеленуге және пайдалануға беретін қаржыландыру түрі болып табылады. Қаржы лизингі келісім-шарты бойынша Лизинг алушы өз міндеттемелерін орындаған жағдайда лизинг заты Лизинг алушының меншігіне өтеді.Ғимараттар, құрылыстар, машиналар, жабдықтар, құрал-саймандар, көлік құралдары, жер телімдері және кәсіпкерлік мақсатта қолданылатын кез келген басқа негізгі заттар қаржы лизингінің заты бола алады.Құнды қағаздар мен табиғи ресурстар лизинг заты бола алмайды.

Банк  кепілдіктері

Қазақстандық банк кепілдіктері –  бұл Қазақстан Республикасы аумағында  тендерлерге қатысу, сондай-ақ экспорттық немесе импорттық болып табылмайтын  шарт тараптарының мүдделеріне кепілдік беру үшін берілетін кепілдіктер.

Банк  Сіздерге мынадай банк кепілдіктерінің түрлерін ұсынады:

• — Тендерлік  кепілдік – тауарлар мен қызметтерді  сатып алу және жеткізу үшін ұйымдастырылған  бенефициарлық конкурсқа қатысу үшін шығарылған кепілдік;
• — Аванстық төлемді қайтару кепілдігі - бенефициармен жасалған шарт бойынша алдын-ала төлем жасауға қойылған талаптарды орындау үшін шығарылған кепілдік;
• — Шарт бойынша міндеттемелерді орындау кепілдігі – бенефициармен жасалған шарт бойынша талаптарды іске асыру үшін орындалған кепілдік.

Қамсыздандыру түрлері және олардың артықшылықтары

Ақшаны кепілге салу бойынша кепілдік

• — Жылдам қызмет көрсету;
• — Ағымдағы шотты ашудың қажеті жоқ. Кепілдіктің осы түрі банктің клиенті болып табылмайтын тұлғаларға да берілуі мүмкін;
• — Кепілді тіркеудің қажеті жоқ.

Банкте орналастырылған ақшалай қаражаттарды (депозит) кепілге салу бойынша кепілдік

• — Клиенттің ашық депозиті бар болса, жаңа депозит ашудың қажеті жоқ;
• — Кепілді тіркеудің қажеті жоқ.

Ақшадан басқа, кепілдікке басқа да заттар қою

• — Ақшалай қаражаттарды айналымнан шығарудың қажеті жоқ, қамсыздандыру ретінде жылжымалы және жылжымайтын мүлікті қоюға болады.

Клиенттің шоттарындағы айналымдар бойынша кепілдік

• — Шоттарында тұрақты айналымдары бар банктің ұдайы клиенттеріне кепілдіктер қамсыздандырусыз беріледі.

Банк кепілдіктерінің артықшылықтары:

• — Кепілдіктер  өте қысқа мерзімде рәсімделеді;
• — Қамсыздандыруды берудің тиімді жолдары;
• — Кепілдік сомасы бойынша шектеулер болмайды. Кепілдік сомасы компания айналысатын қызметке қарай белгіленеді.

БТА Банкінің «Эскроу –шоты»!

Егер  Банк Клиенті мәміленің нәтижесі сәтті болатынына күмәнді болса  және Серіктесінің ақшасы бар екеніне  нақты растама алуы қажет болса  немесе өзінің осындай растаманы  ұсынуы қажет болса, онда БТА-дан  Эскроу – шот ашып, оған талап  етілетін соманы есепке қосуыңыз қажет.  
Эскроу-шот – бұл Банктің Клиентке ашатын ағымдық шоты, төлеуші ақшаны депоненттеуге (аманаттау) салады, міндеттемелерді орындағанға дейін шоттың иесі ақша салынған шотқа шығыс операцияларын жүргізуге құқылы емес.

• —  Банк Эскроу-шотта төмендетілмейтін қалдық ақшаның болуын, сондай-ақ Эскроу-шоттан ақшаның дәйектілігін және дер кезінде төленуін қамтамасыз етеді.
• — Шарттағы тараптардың бірі міндеттемелерді мерзімінде орындамаған жағдайда немесе лайықсыз орындаған жағдайда Эскроу-шоттағы ақшаны Банк төлеушіге қайтарып береді.

«Эскроу-шот» өнімі кімдерге ұсынылады:

• — Заңгерлік  білімі жоқ жеке кәсіпкерлерге (ЖК), соның ішінде патент негізінде немесе бір жолғы талон негізінде  жеке кәсіпкерлікті жүзеге асырушы  заңды тұлғаларға,
• — Заңды тұлғаларға (ЖШС, АҚ).

 
 
 
 
 
 
 
 
 

3 тарау. Қ.Р. шағын  және орта кәсіпкерлікті  дамыту проблемалары.

      3.1.“Сұлтан ”ЖСШ мысалындағы дағқарысқа қарсы басқару. 

      Дағдарыстар мен күзелістерді  спонтанды түрде пайда болған  жағдай мен статикалық процес  ретінде қарастыруға болмайды.

    Кәсіпорынның  нормалды дамуы түрлі ауытқуларға  ие болып, оның өсуіндегі қателіктерге алып кешуі мүмкүн де, кәсіпорынның өмір сүруі екі талай болуы  мүмкүн. Курстың дұрыс коррекциясын әзірлеу үшін дағдарыстың және дағдарыстық  процестің дамуы сатыларының барысы жөніндегі нақты білімдер мен дағдыларға ие болу керек (6).

        Дағдарыстың процесі байланыстар  - қатынастар бар құрылымын бұзатын  немесе оны қайтадан қалыптастыратын  жалпы дамуын білдіреді.

    Кәсіпорынның  дағдарысы әдетте уақыты жағынан шектелген болады. Күйзелістен процесінің кәсіп орында  оның құрлымына иновацилық әлеуетіне және т.б. байланысты түрлі созылмалығымен, интенсивтілігімен және түрлі ауырлығы түрлі дәрежеге салдармен сипатталады.

    Кәсіпорынның  дағдарысын сипаттайтын түрлі динамикалық түрдегі қойымдылары мен көз қарастары болады.

      Мюллер өзінің зерттеулерінде  стратегиялық дағдарыстар, нәтижелердің  дағдарысы және өтемпазықтық  дағдарысы тұралы айтады. Бұл  дағдарыстардың арасында оның  пікірі б/ша уақыттық байланыс  болады./6/.

    Дағдарыстың мұндай турлерінің туындау процесі келесіні білдіреді: Мюллер б/ша кәсіпорын табыстардың дені сау жағдайында назар аударатын табысталыққа жетудің потенциал түсінігін қолданады. Бірақ потенциал біртіндеп таусылады және егер жақсы айналымды берген   ескірген кеткен Өнімдер-киделер орнына жаңа ауыстырмалы табылшасы, кәсіп орнына стратегиалық дағдарыс бойында болады. Нәтижелердің дағдарыс,мысалы бұрынғы Өнім-лидер қоймалық шығындардың жоғарлағында туындайды, ол өз кезінде сыртқы көздерден аиынатын инвестицияларды танар етеді. Ал өтемпаздық дағдарысы классикалық түрде,мысалы кәсіпорындағы барлық процестер сыртқы көздерден қарыпсыландырылғанда несие берушілердің шектеулерінен туындайды

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

      (3.1сурет)/6/.Мюллер бойынша дағдарыстың процесі.

    Бұл сурет бойынша ерекше момент – бұл дағдарыста айқындаудың дағдарыстың даму процесіне қайшылығы, яғни кәсіпорын өзінің дағдарыс жағдайында екенін, көбінесе күйзелістің «Нәтижелер дағдарысы» мен «өтемпаздық дағдарысы» сатыларында түсіне бастайды.

      Дағдарыстық процесті түрлі сатыларға бөлудің қажеттілігі ең алдымен, дағдарысқа ықпал ету және дағдарысты болдырмаумен одан өті бойынша шараларды қолданудың  кезі мен  уақытын анықтау мен байланысты.

       Крисиек бйынша дағдарыстың процестің сатыларын  дағдарыстан өтупотенцияның, мүмкіндігі және оны ертерек анықтау тұрғысынан сипаттайды. (3.1.2.) 

        
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

      3.1.2. сурет. Дағдарыстық  процестің сатылары. 

      Кристек бойынша дағдарыстық процестің  сатыларын келесідей түрде сипаттауға болады:

1. Саты: потенциялды дағдарыс. Мұндай дағдарыс-  тізбекті процес секілді өзін мүмкінді, потенциялды фазада тауып,  ол кәсіпорынның нақты дағдарысы ретінде айқындалмайды. Дағдарыстың айқын сипаттарының жоқтығынанкәсіпорының мұндайжағдайы квазинормалды деп силпатталады,яғни әдетте кәсіпорын басталғанын көрсететін уақытынан сипатталады.
2. Саты: латехтті/ көрінбейтін дағдарыс. Дағдарыстық бұл фазасы енді басталып келе жатқан дағдарыстың асқынуы бойынша ықтималдықтың үлкен шамасымен  сипатталады. Мұндай дағдарыс сатысында кәсіпорын оны стандартты инструменттер көмегімен ықпал етуі қолдану арқылы дағдарыстың осы сатысына белсенді әсер ету алдын – ала айқындау шараларын жүзеге асыру көмегімен болады. Жалпы дағдарыстың осы кезеңінде оны жойюдың потенциясы толығымен пайдаланбайды. Бұл әсерде ең негізгісі ертерек айқындау жүйесіне сүйену керек.
3. Саты:өткір өтуге болатын дағдарыс. Бұл сатыда кәсіпорын дағдарыстың негативті әсер етулерін сезе бастайды. Сонымен бірге  бұл  сатыда кәсіпорынға бағытталған деструктивті ықпал етудің интенсивтілігі үшееді. Ол болса уақыттың тапшылығына, қысымына, тезділігіне/ шешім қабылдаудың тезділігіне алып келеді. Дағдарыстың бұл кезеңінде одан ары пробле малары (дағдарыстан өту факторлары) шешудің әрекет етуші жолдарын табуға талаптар уақыттың тығыздығына байланысты жоғарлайды. Сондай-ақ бұл кезең барлық үлкен күштерді жұмылдыру арқылы дағдарыстан шығу бойынша шаралар мен қолда бар резервтердің таусылуымен сипатталады. Бұл жағдайда жалпы өткір  дағдарыстан шығудың  мүмкіндігі жоғары болады. Тағы да дағдарыстан өтуге талаптар шегіне дейін жоғарлап, аз уақыт аралығында ситуацианы жақсарту үшін  шаралар өзінің нақты қабілеттілігі мен әрекеттілігін көрсету қажет.
4. Саты: өткір өтуге болмайтын дағдарыс. Егер дағдарыс локализациялау жүзеге аспаса, онда кәсіпорын жоюменаяқталатын дағдарыстың процестің соңғы соңғы сатысына көшеді. Бұл сатыдадағдарыстан өту үшін  кәсіпорынға қойылатын талаптар оның потенциялынан әлдеқайда жоғары болады.  Бұл жағдайда кәсіпорынның дағдарыстан шығуы  мүмкін емес болады. өйткені осы кезеңде  нақты әрекеттер болмайды немесе олар потенциалдың төмендігіне байланысты тиімсіз болады және уақыттың күшті қысымымен кәсіпорынға қарсы де структивті ықпал етілердің интенсивтілігі күшееді.

    Дағдарыстық жәйттардың жіктемесі. Батыс экономистері дағдарыстық жәйттің дамуының 3 сатысн бөледі. Бірінші саты тауарлық материалдық запастардың сату көлемінің тұрақты не төмен өсу қарқындары кезеңіндегі көбеуінен, несиелік береноктың айналмалығы тездетілгенінен, жабдықтау мен өнім сапасымен байланысты туындаған проблемаларынан көрінетін жекелеген жағдайлармен сипатталады.

      Аралық  саты болса (тараулыматериалдық  запастарды қысқарту арқылы ақша ресурстарын үнемдеу  салдарынан) материалдың тапшылығымен, жабдықтаушылардың несиеге сатулардың тоқталуымен және қолма-қол қаражаттармен есеп-айырысу   талаптарымен, жалақыны уақтылы төмендеуімен айырықшаланады.

    Дағдарыстың соңғы кезеңдерінде компания хаостық  жағдайға душар болады.осы кезең өндірістік графиктер орындалмайды, өте жиі өнімнің төмен сапасына байланысты олар қайтарылып береді, өндіріс жиі материалдардыңқ жетіспеушілігіне байланысты тоқтап қалады, дебиторлық берешекті жинаудың  көп уақыт алуымен сипатталады. Сондай-ақ бұл кезде жабдықтаушылар мен мердігерлер қолма-қол қаражат беруді талап етеді және несие берушілер де заемның шарттарын өзгертуді талап етеді. Нәтижесінде,  компанияда меншікті айналмалы қаражаттардың жетіспеушілігі байқалады.

    Осыдан  келесі қорытынды жасауға болады:критерийлерге сүйену арқылы біз қазақстандық ауыл шаруашылығында шағын ж/е орта бизнес субъектілері болып табылатын шаруа. қожалықтарының жағдайы осы соңғы сатыға жатқызамыз .

       Сонымен біз дағдарыстық жәйт түсінігін  кеңейтуді ж/едағдарыс пен банкроттық (қабілетсіздік )түсініктерін ажыратужы ұсынамыз. Төменде берілген тұжырымдама маневр жасаудың үлкен бостандығы мен заңнамалық антидағдарыстық реттеу процесімен асырылатын шаралармен салыстырғанда дағдарысқа қарсы процедуралардың кен таңдауын беретін – кәсіпорын толығымен меншік иегері мен тартылған  мекеменеджерлердің бақылауында болу жағдайындағы негативті тенденцияларға сәйкесінше бейімделу мақсатымен дағдарыстық жайтты ертеректе идентивикациялауды көздейді. Дағдарыстық жайтты – кәсіпорын иелерінен ақша қаражаттарының басқа жаққа кетуіне себепші болатын активтерді және кешелік берешекті тиімсіз басқару реттінде сипаттауға болады. Осыған орай біз дағдарыстық жайыттын келесі жіктемесін ұсынамыз: 

1. кәсіпорын иелері үшін дағдарыс;
2. несие  берушілер үшін дағдарыс ;
3. несие берушілердің  мудделеріне сәйкес заң нашалық реттеу :