Бухгалтерлик есеп

 
 

                                         Кіріспе

         Мен Ақтөреева Ақшолпан Жеңісбай  қызы өндірістік тәжірибемді «Темір Строй Сервис и Ко» құрылыс компаниясында наурыздың 28 мен маусымның 4 аралығында өттім.Құрылыс компаниясы қоғамында өндірістік тәжірибемді өту себептерімнің бірі – қоғамдағы бухгалтерлік бөлімнің және маманданған бухгалтерлердің болуы, сонымен қатар тәжірибені өтуге керекті ақпараттың жеткілікті болып табылуы. 

        «Темір Строй Сервия и Ко» Жауапкершілігі шектеулі серіктестік, әрі қарай « Серіктестік » Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі,Қазақстан Республикасының « Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» заңы және басқада заңдарға сәйкес құралган.  Жауапкершілігі шектеулі серіктестігі- орташа кәсіпкерлік субъекті,орташа жылдық қызметкерлердәң саны 250 адамнан аспайды және активтерінің жалпы сомасы бір жылда орташа 325000 айлық есеп көрсеткішінен жоғары емес. Серіктестіктің ҚР заңдарына сәйкес орта кәсіпкерлік субъектісі болып табылады.

        Дабылов Тимур Жангелдинович  03.09.1979 т.ж ҚР азаматы. Өзінің даму мүддесі үшін және басқа да шаруашылық субъектілерімен қарым-қатынас жасау үшін серіктестік басқа заңды және жеке тұлғалармен келісім шарт жасай алады.

• Серіктестіктің фирмалық атауы :

 Мемлекеттік тілде –«Темір-Строй Сервис и  Ко» ЖШС.

• Серіктестіктің мекен –жайы:

 Қазақстан Республикасы,040927, Алматы облысы,Қарасай ауданы,Қаскелен қаласы ,Крымская көшесі 7 үй.

• Серіктестік мемлекеттік тіркеуден өткен соң заңды тұлға құқығына ие болды..
• Серіктестіктің жұмыс істеу мерзымы шектелмейді

       Серіктестіктің қызмет мақсаты Қазақстан Республикасының серіктестікке қатысушылардың мүдделері үшін комерциялық ,шаруашылық ,кәсіпкерлік қызметтерін біріктіре отырып жүзеге асыру болып табылады.

       Серіктестіктің өз мақсаттарына сәйкес қызмет түрлері мыналай бағыттарда жүзеге асырылады:

• Құрылыс жылжымайтын мүліктерді сату ;
• Құрылыс-монтаж жұмыстары ,құрылыс және құрылыс-жөндеу жұмыстары;
• Қоршау құрастырмаларын монтаждау және ойықтарды толтыру;
• Құрылысқа арналған жобалау жұмыстары;
• Техникалық құралдарды ,құрылгыларды ,өндіріс және құрылыс материялдарын,ақаштан жасалған бұйымдар ,металөңдеу,пластика және басқа да жабдықтау және безендіру  материялдарын өңдеу , сатып алу және сату ,жоғары техникалық өнімдерді өндіру және сату;
• Құрылысқа арналған жұмыстарды орындау кезіндегі инженерингтік қызметтерді көрсету;
• Металл конструкциялардың өндірісі;
• Экспедиторлық қызметті көрсету,азаматтарға және кәсіпорындарқа автокөлік қызметін көрсету,Жүктерді тасымалдау және тасу,жүкті тиеу – түсіру жүмыстары;
• Металзаттарын сату;
• Сату-сатып алу қызметі;
• Заң қызметі;
• Көлік және осы іс-әрекеттерге байланысты қызметтер;
• Жылжымайтын Мүлікті сатып алу сату;
• Жөндеу слесарьлық ,өлшеу,тірпілі кесу,аспаптарыды өндіру жіне сату;
• Жарнама –ақпарат қызмет;
• Жөндеу –құрылыс жұмыстарының сапасын бақылау;
• ҚР заңдармен тыйым салынбаған басқа да қызметтер;

 Серіктестік заңды тұлға болып табылады,өзінің жеке балансы,банк мекемелерынде басқа  да несие қаржы мекемелерындеесеп  шоттары,дөңгелек мөрі ,таңбасы,фирмалық бланкілері,эмблемасы болады.

 Серіктестіктің  құқықтық жагдайы ҚР қолданыстағы заңдары ,осы жарғы және серіктестік басшысының шешімдеріне сәйкес белгіленеді.

 ҚОСЫМША. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

          

  1.  Бухгалтерлік есеп 

 1.1«Темір Строй Сервис и Ко» ЖШС бухгалтерия мен есебін ұйымдастыру құрылымы 

   Бухгалтерлік есеп – ол экономикадағы  негіздердің ішіндегі ең маңыздысы  болып табылады. Кез келген салада, ұйымда  бухгалтерлік есеп жүргізіледі.  Бухгалтерлік есеп дегеніміз  – ұйымның қаржылық ақпаратын  белгілі бір  әдістері мен  тәсілдері бойынша есептейтін, өлшейтін  және оны өңдеп тасымалдайтын  ғылым.

     Бухгалтерлік есепті жүргізу  әр түрлі құзыретке тиісті  нормативтік актілермен жүзеге  асырылады. Олардың бірі пайдалануға  міндетті, ал басқалары тек ұсыныс  беру сипатында болады. Нормативтік   құжаттарды өздерінің бағытталуына  және құзыретіне байланысты мынадай  жүйеде көрсету міндетті болып  табылады:

   1-деңгей – заңдық: «бухгалтерлік есепеке алу және қаржылық есеп беру туралы» ҚР заң күші бар Заңы және басқа да заңдар;

   2-деңгей – бухгалтерлік есеп және есеп беру бойынша стандарттар;

   3-деңгей – әдістемелік ұсыныстар, нұсқаулықтар, қысқаша шолу, ҚР Қаржы министрлігінің және басқа да ведомствалардың хаттары;

   4-деңгей – кәсіпорынның өзінің бухгалтерлік есеп бойынша жұмыс бабындағы құжаттары.

   Бухгалтерлік есепке алу және қаржылық есеп беру туралы Заң бухгалтерлік есептің құқықтық негіздерін және оның мазмұнын, негізгі қағидаларын, ұйымдастырылуын, бухгалтерлік қызметтің негізгі бағыттары мен есеп берудің құрылуын, бухгалтерлік есепті жүргізуге және қаржылық есеп беруге міндетті шаруашылық субъектілерінің құрамын анықтайды.

   Бухгалтерлік есепті ұйым басшылары өз ұйымындағы экономикасын, қаржылық жағдайын дұрыс әрі тиімді ұйымдастыру үшін және де есеп мәліметтеріне сай басқа қосымша қаражат тартуға, қарыз беруші, қарыз алушы жақтың арасында дұрыс есеп жүргізу үшін қажет. Жалпы алғанда басшы үшін де, инвестор үшін де, қарыз беруші ұйым үшін де бухгалтерлік есеп мәліметтері қажет. Оның көмегімен барлық жақ өзіне тиімді шешім қабылдауға мүмкіндік алады. Басшының басты міндеті есеп саясатын дұрыс үйымдастыра отырып, оның сол нормаларға сай орындалуын қадағалау.

   Қазіргі заманда атқаратын қызметіне саласына қарамастан ұйым үшін ең бастысы қаржы көздерін тиімді, шығынсыз пайдаланып әрі пайда табу. Сондықтан да бухгалтерлік есептің тиянақты жүргізілуі маңызды. Ол үшін білікті мамандар қажет. Ол мамандардың яғни ұйымның бухгалтерлерінің басты міндеті пайдаланушыларға дұрыс есептелген ақпаратты мәліметтерді уақытылы дер кезінде ұсыну болып табылады. Пайдаланушыларға беретін қаржылық ақпараттар мен мәліметтер  көлемі және мінездемесіне қарай ұйымдастырылады. Негізінде кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржылық ақпараттың мәліметін пайдаланушыларын екі топқа бөліп қарастырады:

1. Ішкі пайдаланушылар – бұл осы мекемеде қызмет атқаратын тұлғалар.
2. Сыртқы пайдаланушылар – бұл осы мекемеде қызмет етпейтін бірақ оның қаржылық жағдайына қызығушылығы бар заңды және жеке тұлғалар. Мысалы: салық органдары, аудиторлық фирмалар,әкімшілік құқық органдары және т.б.

        Мәліметтер деп – кәсіпорын  немесе ұйымдағы орындалған барлық  қаржылық операциялар мен әрекеттердің  жазбаша тіркеліп, реттеліп оның  ортақ есеп берудің нәтижелерін  көрсету. Сол себепті күнделікті  орындалған әрекеттер жинақталып, есептеліп бухгалтер ай соңында  басшылыққа есеп береді. Бұл айлық  қортынды және де әрбір айдың  қорытындылары жинақталып төрт  айлық, кейіннен жарты жылдық  содан жылдық қорытынды беріледі. Осындай бухгалтерлік есептің  қорытындысы арқылы ұйым атқарылған  жұмыстардың барлық қаржылық  шығындары мен пайдасын теңестіріп, әлсіреген жақтарды жақсартуға  әрі шығындарды азайтуға мүмкіндік  береді. Осы жұмыстардың барлығын  бір адам, яғни бір бухгалтердің  ұйымдастыруына  қиынға соғады. Сол  себепті бухгалтерияда бірнеше  адам қызмет етеді. Оларға: бас  бухгалтер, бухгалтер (бірнеше)  және кассир жатады. Жалпы бухгалтерия  бөлімі қаражатпен жүмыс істегеннен  кейін, бухгалтерия бөлімінің  қызметкерлері материалды жауапты  болады. Егерде тексеру кезінде  ағаттық пен қателіктер кездескен  жағдайда Қазақстан Республикасының  заңына сәйкес жауапқа тартылады.  Осыған орай бухгалтердің иығына  өте үлкен жауаптылық жүктеледі. 

     Жоғарыда аталып кеткендей ұйымның  атқаратын қызметіне қарай бухгалтерлік  есеп бірыңғай стандарттарға  жүктелгенімен әр ұйымның өзінің  ерешеліктеріне қарай, яғни саласына  қарай жұмыс жасайды. Мысалы:

1. Құрылыстағы бухгалтерлік есеп.
2. Ауыл шаруашылықтағы бухгалтерлік есеп. Соның ішінде егіншілік.
3. Ауыл шаруашылық бухгалтерлік есеп. Соның ішінде мал шаруашылық.
4. Туризм саласындағы бухгалтерлік есеп.
5. Кооперативті жеке меншіктегі бухгалтерлік есеп.
6. Қоғамдық тамақтану орындарындағы бухгалтерлік есеп.
7. Тауарлы-материалдық қорлардағы бухгалтерлік есеп.
8. Ішкі экономикалық қызметтегі бухгалтерлік есеп. 

      Келтірілген салалардың өзіндік  ерекшеліктері мен орындалу тәртіптері   бар. Ол тәртіптерге қатаң бағыну  әрі жүгіну қажет.

        

   

        1.2. Қаражаттары есебі мен қысқа мерзімді дебиторлық берешек 

        Айырбас есептеу шотында ақша қаражатының есебі бойынша 

 Шаруашылық  субъектілері материалдарды жеткізушілермен, өнім алушылармен байланыста болып  және олармен алыс-беріс қатынастарда болады. Алыс-беріс қатынастар алушылардың  белгіленген уақытта алынған  материалдық құндылықтардың, орындалған жұмыстардың құнын төлеу міндеттемелеріне, сондай-ақ жеткізушілердің алушылардан  төлемақыны талап ету құқығына негізделеді.Алыс-беріс  қатынастары мемлекеттік бюджет, әлеуметтік қамсыздандыру, зейнетақы  қоры және т.б. органдарымен де пайда  болады.Көбінесе ұйымдар арасында есеп айырысу банк жүйесінің жәрдемімен қолма-қол ақшасыз арқылы жүргізіледі.

 Есеп  айырысу және валюталық  шоттарын ашу үшін келесі құжаттар керек:

1. шот ашу туралы өтініш;

2.қол қою үлгілері мен мөр таңбасы бар құжат;

3.Салық есебінде тіркелгенін растайтын құжат түпнұсқасы;                                                                     4.Мемлекеттік тіркеуден немесе қайта тіркеуден өткенін растайтын құжат көшірмесі;                                                                                                   5.Жарғының негізінде заңды тұлға қызметін растайтын құжаттың нотариалды бекітілген көшірмесі.

 Кәсіпорынның  есеп айырысу шотына өткізілген өнім үшін ақшалар, аванстық төлемдер, банктің  несиелері, дебиторлық қарыздар, кассадағы  қолма-қол ақшалар және т.б. келіп  түседі.

 Есеп  айырысу шотынан қолма-қол ақшасыз  есептер жүргізіледі, еңбекақы төлеу, іссапар, шаруашылық және өкілдік шығыстарына  қолма-қол ақша беріледі. Қолма-қол  ақша мәлімдемеге сәйкес босатылады.

 Банктің ағымдағы шотында операциялар жүргізу  үшін негіз ретінде бастапқы құжаттар төлем тапсырмалары, чектер, қолма-қол  ақшаны өткізу үшін хабарландырулар  болып табылады.

 Чек - чек берушінің шотынан чекте көрсетілген соманы аудару жөнінде банкке жазбаша түрдегі тапсырмасы. Чектер арнайы чек кітапшасында болады. Чек кітапшасын алу үшін алушының аты жөні көрсетілген және оның қол таңбасының үлгісі берілген арнайы өтініш толтыру керек. Өтініш басшы мен бас бухгалтердің қол таңбалары қойылып, кәсіпорынның мөрімен бекітіледі. Осы өтінішке сәйкес банк сенімді тұлғаға 25 немесе 50 данаға чек кітапшасын береді. Банкідегі өзінің есеп айырысу шотынан қолма-қол ақша алу үшін бухгалтер ақша чегін толтырады, оған басшымен бірге қол таңбаларын қойып кассирге береді. Чектегі сома жолдың басынан міндетті түрде бас әріппен жазылады.

 Кассир  алдын-ала (шамамен 1-2 күн бұрын) банкіге  қажетті сомаға тапсырыс береді, ал одан соң оны чек бойынша алады. Чектер күнін өзгертпей, жазылған күнді есепке алмай 10 күн ішінде жарамды болып саналады. Чектің түбіртегі есеп регистрінде кассалық операцияларды жазу үшін ақтаушы құжат болып табылады.

 Кассаға есеп айырысу шотынан алынған  қолма-қол ақша қатаң мақсатты бағыттар, ақшалар алынған мақсаттар ақша чегінің теріс бетінде көрсетіліп қойылған бойынша жұмсалу керек. Ақшаның жұмсалмаған бөлігі кассаға  қалдырылады. Алушылар тарапынан қолма-қол  ақшамен төленген өнімнің өткізілуінен түскен ақшалар да есеп айырысу шотына өткізіледі.

 Есеп  айырысу шотына ақша салу шығыс кассалық ордермен жасалады.

 Банкте  ақша өткізетін кассир қолма-қол  ақша салу бойынша хабарландыруларды  толтырады. «Хабарландыру» бланкісін банктің операторынан алу мүмкін. Ол 3 бөліктен тұрады. Жоғарғы бөлік банкіде қалады, ортадағы бөлік (квитанция) кассирге беріледі. Хабарландырудың төменгі бөлігі (ордер) де кассирге қайтарылады, бірақ тек тиісті операцияның банкпен өткізілгенінен соң және банктің көшірмесімен бірге тігіледі.

 Үш  бөліктің әр бірінде қойылатындар: күні, кімнен ақша қабылдағанн, алушы  мен оның банкі, салымның тағайындалуы. Бірінші мен екінші бөліктердің  жоғарыдағы оң бұрышында кәсіпорынның есеп айырысу шоты мен сомасы сандармен  жазылады. Сол соманың өзі төмендегі  тәртіпте сөзбен жызылады: жазуды ол үшін арналған орынның басына тиістіре бас  әріппен бастау керек. Орынның қалған жерлерін көлденең сызықпен сызып қою  керек.