Термопласттар. Термопластты полимерлердің үйінді тығыздығын анықтау тәсілдері

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3. Зерттеу схемасын, өту параметрлерін таңдау және негіздеу

 

Үйінді тығыздық – бірлік көлемдегі полимердің түйіршіктену массасы (кг/м).  Сусымалы материалдардың үйінді тығыздығы пішін мен жеке бөлшектердің өлшеміне (түйіршікметриялық құрам), тығыздық, ылғалдылық, кедір – бұдырлық, және т.б. жағдайларға тәуелді. Төмен үйінді тығыздықты (200 – 400 кг/м³) полимелік материалдар, әдетте,  нашар сусымаланады. Сондықтан олардың көлемдік дозалауында  дәлдік дозалану бұзылып,  өндіру режимінің өзгеруіне, қондырғының өнімділігінің төмендеуіне және жарамсыз өнімдердің шығуын көбейтеді. Конструкциялық термопластты материалдардың үйінді тығыздығының оптималды мәні 600 – 800 кг/м.

Үйінді тығыздық – брутто полимердің салмағын білдіреді г/см³. Егер масса жүктеменi тарттырса, толтырылған тығыздық пайда болады. Ректопласттарға тән нығыздау дәрежесі формаланатын массаның үйінді тығыздығына жуықтама меншікті салмақ қатынастарын түсіндіреді. Осы үш параметрлердің өлшемі DIN 53 466 стандартымен жасалады.

Термопласты полимерледің үйінді тығыздығын воронка және Скотт  волюмометрін пайдалану арқылы анықтауға  болады.

 

 

1. Термопластты полимерлердің үйінді тығыздығын анықтау.

 Воронка арқылы анықтау

 

Қондырғылар:

• 0,1г дәлдікпен анықтайтын таразы;
• Сыйымдылығы (100±0,5) см³, ішкі диаметрі (45±5) мм металдан жасалған, іші жағы тегіс өлшегіш цилиндр

Тәжірибені  жүргізу:

Воронка тігінен, төменгі жағын өлшегіш цилиндрден 20 – 30 мм арақашықтықта орналастырады. Тәжірибе жүргізер алдында порошок немесе түйіршік тәрізді материал сыналасын жақсылап араластырады. Воронканың төменгі жағын тығын арқылы ашып, воронкаға  110 – 120 см³ порошок немесе түйіршік тәрізді материалды салады.

Қақпақты тезетіп ашып, материалды өлшегіш цилиндрге себілуіне мүмкіндік береміз. Егер материал электрикалық заряд әсерінен себілмесе, алюминий гамма оксиді немесе көмір күйесі (бірнеше процент) немесе этанол (бірнеше миллилитр) пайланып басқа тәжірибе жүргізеді.

Өлшегіш цилиндр  толық толған кезде артық материалды алып тастау үшін тіке пластинкамен бетін тегістейді. Өлшегіш цилиндрдің ішіндегісімен бірге 0,1 г дәлдікке дейін таразымен өлшейді.

Тәжірибе жасалатын  сынамамен екі анықтау жүргізіледі.

 

 

Эксперименттік  мәліметтерді өндеу:

Үйінді тығыздықты келесідей анықтайды:

 

 

 

2. Скот волюмометрі арқылы үйінді тығызғыздықты анықтау

 

Үйінді тығыздықты волюмометр арқылы анықтау 2 - суретте  көрсетілген:

 

Жұмыс істеу реті:

• Көлемі V=25 стаканды өлшеп, штативтің ойығына орнатамыз.
• Стакан мен волюмометр арасын 25 ± 0,05 мм болатындай орнатамыз.

Тәжірибені  жүргізу:

Воронка тігінен, төменгі жағын өлшегіш цилиндрден 20 – 30 мм арақашықтықта орналастырады. Тәжірибе жүргізер алдында порошок  немесе түйіршік тәрізді материал сыналасын  жақсылап араластырады. Воронканың төменгі жағын тығын арқылы ашып, воронкаға  110 – 120 см³ порошок немесе түйіршік тәрізді материалды салады.

Қақпақты тезетіп  ашып, материалды өлшегіш цилиндрге  себілуіне мүмкіндік береміз. Егер материал электрикалық заряд әсерінен себілмесе, алюминий гамма оксиді немесе көмір күйесі (бірнеше процент) немесе этанол (бірнеше миллилитр) пайланып басқа тәжірибе жүргізеді.

Өлшегіш цилиндр  толық толған кезде артық материалды алып тастау үшін тіке пластинкамен бетін  тегістейді.

Өлшегіш цилиндрдің ішіндегісімен бірге 0,1 г дәлдікке дейін таразымен өлшейді.

Тәжірибе жасалатын  сынамамен екі анықтау жүргізіледі.

 

 

Эксперименттік  мәліметтерді өндеу:

 

Үйінді тығыздықты келесідей анықтайды:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4. Зерттеуге қажетті жабдықтар таңдау және негіздеу

 

1. Воронка конструкциясы

 

1. Бірінші саңылауы мм, екіншісі мм болатын воронка (сурет 1).

 

2. Сыйымдылығы (25 ± 0,05) см³ және ішкі диаметрі (30 ±1) мм болатын цилиндрлі сыйымдылық.

Сыйымдылық  пен воронка магнитсіз, коррозия берік, қабырғасы жеткілікті қалың және қатты, деформация мен шамадан тыс жемірілуге төзімді металдан (мысалы МЕСТ 5632 12х08Н10Т маркалы болаттан) жасалуы керек. Сыйымдылық пен воронканың беті тегістелуі қажет.

 

3. Өлшеу қателігі 0,05 г аспайтын лабораториялық таразылар МЕСТ 24104 және т.б.  .

 

4. Сыйымдылық пен воронканы бекітуге арналған тіреу мен горизонталь діріл төзімді негіз (сонымен бірге тіреу воронканың саңылауы сыйымдылықтың жоғарғы бөлігінен 25 мм биіктікте болуын белгілейді) осьтік қондырылу керек (сурет 2).  

 

 

2. Скот волюмометрінің конструкциясы

 

1. Цилиндрлі бөліктерге бөлінген және 1,18 мм  саңылаулы латун ситосы бар үлкен және кіші конусты воронка.

МЕСТ 6613 бойынша 1,25 мм саңылаулы латун ситосын қолдануға рұқсат етіледі.

 

2. Квадрат қимасының қорабы алып, тазалауға оңай болатындай етiп оның қарама-қарсы (бүйiрлеу ) жағына саңылаулар арқылы орналастырылып және ұстап тұратын төрт шыны көлбеген пластинкалары бар.

Пластинка түйіршіктер  әрқайсысына кезектесіп құлау үшін орналастырылған, нәтижесінде түйішіктердің  құлауы тоқтатылып, ағынның жылдамдығы азаяды.

Шыны  пластинкалар шыны пластинканың жоғарғы шеті мен қорабтың жанынан түйіршіктер төгілмейтіндей етіліп орналастырылады, және шыны пластинканың төменгі шеті бір линияда немесе шамалы тік жазықтыққа  жабылуып орналасуы керек.

Скот  волюмометрінің типтік конструкциясы 1 және 2 суретте көрсетілген. Көрсетілген  шамалар  міндетті болып табылады. Жоғарыда келтірілген шарттар орындалған кезде басқа шамалар шамамен өзгеруі мүмкін.

 

3. Сыйымдылықты, қорабтарды және воронкаларды бірдей ось пен биіктікте (аралықта) ұстап тұратын тіреу мен горизонталь дірілге төзімді негіз суретте көрсетілген.

 

3. Сыйымдылығы (25 ± 0,05) см³ және ішкі диаметрі (30 ± 1) мм болатын цилиндрлі сыйымдылық.

Ескерту – Сыйымдылық пен воронка магнитсіз, коррозияға төзімді, қабырғасы жеткілікті қалың және қатты, деформация мен шамадан тыс тозуға төзімді металдан жасалуы керек (мысалы МЕСТ 5632 12х18Н10Т маркалы болаттан) және сыйымдылық пен воронканың беті тегістеулі болу керек.  

 

4.3. Өлшеу  қателігі 0,05 г аспайтын лабораториялық  таразылар МЕСТ 24104 және т.б.  .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5. Қондырғыдағы қауіпсіздік шаралары және еңбекті қорғау

 

 

Полимерлі материалдар  арзандығымен, жеңілдігімен және беріктігімен ерекшеленеді. Осының арқасында олар ремонт өндірістерінде пайдаланады. Алайда олардың көбісі улы, жанғыш, ал кейбіреулері жоғары қыздыру барысында зиянды заттар бөледі. Сондықтан полимер материалдарымен жұмыстарды изоляцияланған өндірістік кеңістікте ауа температурасы 15 -тан төмен емес және сәйкес ылғалдылығы 70%-дан жоғары емес болатын етіп өткізеді. Қабырғалар сылануы және жерден 2  м-ден кем емес ұзындыққа тақталанған плиткамен қапталған болуы керек. Мұндай кеңістікте ауаның сағатына алмасуы 8,10 есе-ден кем емес құйылутартылуы бар желдетуді ескереді. Осында синтетикалық шайырлар, желімдер, т.б. сақтау үшін тартқыш шкафтар орнатады.

Полимер материалдарымен жұмысқа 18 жастан кіші емес (әйелдерден басқа), берілген жұмыс түрін орындауға медициналық комиссиямен жіберілген және жұмыс орнында еңбек қауіпсіздігі бойынша алғаш инструктаждан өткен адамдар ғана жіберіледі. Жұмысшылар міндетті түрде норма бойынша арнайы киім мен басқа да қорғану заттарын қолдану керек.

Полимер құрамын  жасайтын жұмыс орындарын жұмысты  аяқтағаннан кейін жағып жіберетін  қағазбен жабу қажет. Технологиялық  процесс барысында бөлшектер  өлшемдері оның жарылыс қаупіне  байланысты 0,1 мм-ден кем емес шақ тәрізді копронды пайдалануға тыйым салынады. Полимер материалдарын желдеткіш орнатылған оқшауланған бөлмеде сақтайды. Полимерлерді жылытқыш приборлардың, кептіргіш камералардың және электр қозғалтқыштардың қасында сақтауға тыйым салынады. Полимерлі композицияларды дайындау және қыздыру, буландыруды тек тартқыш шкафта жүргізу керек, ондағы есіктерді қыздырғышты сөндіргеннен кейін 5минуттан ерте емес жағдайда ашуға болады.

Эпоксидті шайырлардың  зиян әсерінен қорғану үшін қолға  алдын ала сұйық мазь (вазелин мен манолин негізінде) жағады және периодты түрде (2 сағат жұмыс сайын) оны сабынмен жылу сумен жуады. Эпоксидті қосылыстарды бөлікке тек арнайы құрал (шпатель немесе күрекшемен) көмегімен жағады. Оның артық мөлшерін бөлшектен қағазбен алады, содан соң ацетонмен немесе басқа еріткішпен суланған мақтамен алып тастайды. Эпоксидті шайырлар теріге тиген жағдайда, оны жұқа матадан жасалған құрғақ дәкемен, сонан соң ацетонға батырылған тампонмен сүртеді, одан соң қолды сабынды суда жуады, қолдың терісіне тиген жағдайда қолды мұқият сабынды жылы суда жуып, сабынды паста жағады. Полимерлермен жұмыс барысында шылым шегуге және тамақтануға тыйым салынады.

 

 

 

Қорытынды

 

Сонымен, полимерлер қасиеттеріне байланысты машина құрылысында, текстильді өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында және медицинада, авиақұрылыста, тұрмыста (ыдыс-аяқ, желім мен лактар, әр түрлі бұымдар) пайдаланылады. Бұлардан резина, талшықтар, пластмассалар, пленкалар дайындалады. Полимерлердің артықшылықтарына олардың жеңілдігі, майысқақтығы, беріктігі және арзандығы жатады. Сонымен қатар бірқатар кемшіліктері де бар: адамның денсаулығына зиян, тез жанады, ауа өткізбейді және синтездік полимерден қоршаған ортаға адам өміріне зиян заттар бөлінеді.

Осыларға қарамастан, полимерлер қазіргі уақытта көптеген салаларда кездеседі. Ғылыми техникалық даму бір орында тұрмағандықтан, қазірде полимерлерден жетілдірілген жаңа бұйымдар түрлері жасап шығарылуда.

Бұл әдістер  арқылы түйіршіктер мен порошоктардың  үйінді тығыздықпен қатар аққыштығын, престелуін, шайқалудын кейінгі тығыздықты анықтауға болады. Үйінді тығыздық порошоктың еркінүйінді тығыздығы деп аталады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер:

 

1. Рябов В.Д. Химия нефти и газа 2004.-288с.
2. Химия нефти/ Под ред. Сюняева З.И.-Л.: Химия, 1984-315 с.
3. Шур А.М. Высокомолекулярные соединения. – М.: Высшая школа
4. Дияров И.Н., Батуева И.Ю., Садыков А.Н., Саядова Л.Н. Химия нефти. Руководство к лабораторным занятиям.-Л.: Химия, 1990.-170с.
5. Интернет ресурстары
6. Тагер А.А. Физико-химия полимеров. – М.: Химия. 1968