Қазақстандағы инновациялық белсенділікті арттыру жолдары

Инновациялық дамудың жалпыға тән әлемдік моделі (АҚШ, Жапония, Финляндия, Ұлыбритания, Германия, Сингапур, Қытай, Оңтүстік Корея, Малайзия)

Қазақстандағы инновациялық даму алғы шарттары және олардың қалыптасу реті

    Елдің инновациялық даму стратегиясын айқындау

      Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003–2015 жылдарға арналған стратегиясы мен  үдемелі индустриялық-инновациялық дамуының 2010–2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасыны қабылданды.

    Инновациялық дамуды ынталандыратын заңдық-құқықтық құжаттарды қабылдау

      ҚР «Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы», «ҚР арнайы экономикалық аймақтар туралы» Заңдары, «ҚР 2015 жылға дейінгі технологиялық даму бағдарламасы», «ҚР ғылымын дамытудың 2007–2012 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» қабылданды.

    Инновациялық жүйені қалыптастыру

      «Қазақстан Республикасының Ұлттық инновациялық жүйесінің қалыптасуы мен дамуының 2005–2015 жылдарға арналған бағдарламасы» қабылданды.

    Инновациялық инфрақұрылым элементтерін құру (технополистер, технопарктер, инновациялық бизнес–инкубаторлар, инновациялық қорлар, инжинирингтік орталықтар және т.б.)

      Инновациялық инфрақұрылымның мамандандырылған субъектілері құрылды (ұлттық және өңірлік технопарктер, технологиялық бизнес–инкубаторлар, «Ұлттық инновациялық қор» АҚ).

    Инновациялық қызметті қаржыландыратын венчурлық қорлар құру

      «Ұлттық инновациялық қор» АҚ қатысуымен отандық алты венчурлық қор құрылды («Сентрас», «Әрекет», «Адвант», «Almaty venture capital», «Glotur Technology Fund», «АИФРИ Center Capital»).

    Инновациялық инфрақұрылым элементтерін дамытуға ықпал ететін және ынталандыратын арнайы құрылымдарды қалыптастыру

      «Самұрық-Қазына», «Зерде», «Арна Медиа», «Парасат», «ҚазАгро» және басқа ұлттық холдингтік компаниялар мен олардың құрамындағы ұлттық компаниялар және даму институттары, экономиканың басым бағыттары бойынша құрылған кластерлер, өңірлік әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар, корпоративтік көшбасшы компаниялар, арнайы экономикалық аймақтар қалыптасты.

    Инновациялық дамуға ірі, шағын және орта бизнесті, жоғары оқу орындары мен ғылыми-зерттеу ұйымдарын тарту, оларды жеке инновациялық, венчурлық қорларды құруға, инновациялық инфрақұрылым элементтерін қалыптастыруға ынталандыру

      «Алматы Бинес Групп» АҚ, «ТұранӘлем Секъюритис» АҚ, «Lancaster Group Kazakhstsn» АҚ, «ЦентрКредит Банкі» АҚ, «Glotur» АҚ, «Centras Capital Group» АҚ венчурлық қорларды құруға қатысты, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, Қ.Сәтпаев атындағы ҚазҰТУ, Д. Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан МТУ технопарктерді құрды, сондай-ақ Қазақстанда Ғарыш индустриясы орталығы, Ұлттық биотехнологиялар орталығы, ұжымдық пайдаланудың Ұлттық нанотехнологиялық зертханасы, Ұлттық ғылыми портал пайда болды.

    Инновациялар елдің экономикалық дамуының негізі болып саналады;

      Қазақстан Республикасының үдемелі индустриялық-инновациялық дамуының 2010-2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына сай экономиканы әртараптандыру және оның бәсекеге қабілеттігін арттыру арқылы орнықты және теңгерімді өсуін қамтамасыз ету үшiн жағдай жасау ғылыми-техникалық және инновациялық үрдістер арқылы жүзеге асады, сондай-ақ, 2014 жылға дейінгі кезең ішінде инновациялық инфрақұрылымдарды  құру және қолданыстағыларын кеңейту, елдегі кәсіпорындардың инновациялық белсенділігін 2015 жылға қарай – 10%-ға, 2020 жылға қарай – 20%-ға арттыру, енгізілген жаңа технологиялар мен жүзеге асырылған тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелердің санын  2014 жылға қарай тиісінше  200-ге және  160-қа дейін ұлғайту, халықаралық танылған патенттер санын 2014 жылға қарай 30-ға дейін  ұлғайту межеленуде.

    Елдің экспорттық әлеуеті негізінен инновациялық өнімдер мен қызметтерден тұрады.

      Қазақстан Республикасының үдемелі индустриялық–инновациялық дамуының 2010–2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында елдiң экспорттық әлеуетiн қосылған құны жоғары инновациялық тауарлар мен қызметтердiң пайдасына қарай әртараптандыру көзделген.

№

Көрсеткіштер

Жылдар

2007

2008

2009

1

ЖІӨ ғылыми сыйымдылығы, %

0,24

0,21

0,22

2

Ғылыми-техникалық салада қызмет етуші халық саны бойынша ЖІӨ ғылыми сыйымдылығы, %

0,26

0,23

0,21

3

Мемлекеттік капиталдың ҒТҚ бағытталған жалпы шығындар сомасындағы үлесі, %

57,6

51,1

43,6

4

Жеке капиталдың ҒТҚ бағытталған жалпы шығындар сомасындағы үлесі, %

42,4

48,9

56,4

5

Инновациялық өнімнің ЖІӨ үлес салмағы, %

1,53

1,19

0,69

6

Ғылыми сыйымды сала өнімдерінің ЖІӨ үлес салмағы, %

2,4

2,0

1,3

7

100 мың адамға шаққандағы патенттелген дайындамалар саны, дана

38

38

39

№

Көрсеткіштер

Жылдар

2007

2008

2009

1

Жалпы ішкі өнім, млрд. теңге

10213,7

12849,8

16052,9

2

Ғылыми зерттеулер мен әзірлемелерге жұмсалған шығындар, млрд. теңге

24,8

26,8

34,8

-

ЖІӨ шаққанда пайызбен, %

0,24

0,21

0,22

3

Ғылыми зерттеулер мен әзірлемелерді орындаған ұйымдар саны, бірлік

437

438

421

4

ҒЗӘ-мен айналысатын персонал саны, адам

19563

17774

16304

-

с.і.: ғылым докторлары

1157

1166

1191

-

ғылым кандидаттары

3147

3058

2861

5

ҒЗӘ-мен айналысатын ұйымдарға тиесілі қаражат көлемі, млн. теңге

19247,7

18782

19177

6

ҒЗӘ-ді жүргізуші персоналдың орта айлық жалақысы, теңге

51400

64108

81810

7

Жоғары білім жүйесіндегі қызметкер-лердің орта айлық жалақысы, теңге

36007

45557

50877