Қазақстан Республикасының консулдық қызметінің қалыптасуы

                                               Кіріспе

Дипломдық жұмыстың өзектілігі Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін, мемлекетіміз тәуелсіздігін алып,өз алдына жеке саясат ұстана бастады.Дамушы мемелекетіміздің ендігі мақсаты өзінің ішкі саясатын нығайтып,нормативтік-құқықтық міндеттері мен функцияларын белгілей бастады. Бұл қолға алынған істер қаншалықты қыйын болғаны мен,тәуелсіз,егеменді Қазақстанның болашағын басқа мемлекеттермен дипломатиялық қатынас пен консулдық қызметсіз елестету қыйын болды.

Жаңа дамушы жас мемлекеттің басқа мемлекеттерден ерекшелігі оның экономикасы мен Қарулы күштерінің басты мақсаты мемлекеттің қауіпсіздігін бейбітшілік жолымен,дипломатиялық қатынастар арқылы шешу болып табылды.Қазақстанның ішкі саясаты мен жан-жақты дипломатиялық саясаты мемлекетіміздің егемендігін нығайтып қана қоймай,мемлекеттің шекарасының тұтастығын бекітіп,бүкіл әлемдік қауымдастықпен қарым-қатынасын бір арнаға тоғыстырды.

Қазіргі уақытта Қазақстанның  басқа мемлекеттермен саяси және экономикалық қатынастарын ұлғайту барысында консулдық қызметтің атқаратын рөлі ерекше

Қазақстан Республикасындағы консулдық қызмет, Қ.Р-дағы Сыртқы істер министрлігімен қатар шетелдердегі консулдық мекемелер арқылы саяси ахуалды белгілі бір арнада қарастырып отырады.

Қазақстан Республикасының Консулдық қызметінің басты мақсаты,ол шетелдеодегі қазақ азаматтарының мүддесін қорғау болып табылады.Бұл істердің барлығы Қазақстан Республикасындағы Консулдық қызметтің шетел аренасындағы өз қызметін нығайтуға әкеліп соғады.КСРО-ның ыдырауы салдарынан бірнеше ұлтттар мен ұлыстарыдың арасы бөлініп қана қоймай,олардың салт-дәстүрі,ділі,діні бөлініп,соның ішінде Қазақстан Республикасының азаматтарының көпшілігі шетел асып,шекара алмастырып өз тарихи отанымен қош айтысқанын басты назарға ала отырып,консулдық қызметтің республикасмыздың саяси сахнасындағы беделі өсіп,беделіне сай оның маңызы да атқаратын қызметі де ұлғайып,нығайа түсті.

Қазастанның халықаралық іскерлік анализі,бәсекеге сай субьектілердің өскенін байқатып отыр. Бұл субьектілер өз бетімен әлемдік аренаға шығып қана қоймай,әлемдік экономикадан ойып орын алуда.Елімізде шетелдік дипломатиялық және консулдық ұйымдар күн санап өсуде.Атап айтатын болсам,шетел инвесторларымен,саяси ұйымдарының Қазақстанның экономикалық жаңаруға деген потенциялын байқап,өз қызығушылықтарын танытуда.

Соңғы онжылдықта консулдық қызметтің маңыздылығы арта түсті. Мемлекетіміздің ішкі сауда монополиясынан бас тартуы мен қатар Қазақстанның ішкі экономикасының күшейтілуі еліміздегі консулдық қызметке жаңа бағдарлама мен жаңа бағыт ұсынды.

Еліміздегі экономикалық саясатпен сауданың дамуы Қазақстандық консулдық қызметтің негізгі функцияларының бірі болды.Сол кезеңдегі дипломаттар мен консулдардың негізгі мақсаты шетел ин вестицияларын Қазақстанның қол астына жинау болды. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев өз сөзінде, « Ел ішіндегі саяси ведомостволарымыздың қызметі дамушы мемлекеттердің геоэкономикасына жақындастырылуы тиіс. Осыған сәйкес,мемлекетттік маңызы бар тапсырмалар дамыған мемлекеттердің қарастырылуында екені де анық.»

Дипломдық жұмысымның өзектілігі егеменді,тәуелсіз еліміздегі консулдық қызмет қарқынды дами отырып,шетелдерде Қ.Р-ның консулдық мекемелер ашылып,олардың алға басты назарға алған функцияларының арнасының кеңейтілуі болып отыр. Осыған орай Қазақстанның басқа мемлекеттермен халықаралық келісімдер жүгізу қажеттілігі,еліміздегі консулдық қызметтің құрылымын реттей түсуде. Қазақстан Республикасындағы Консулдық қызметтің маңыздылығы,Қазақстанның әлемдік саясатпен,әлемдік экономикаға басқан қадамы,консулдарға үлкен жүк артуда. Қазақстан Республикасының Консулдық қызметінің  функцияларын құрастыруда,бай тәжірибелі еуропа мемлекеттерінің,сонымен қатар АҚШ,Латын америкасы мемлекеттірінің консулдық қызмет туралы заң үлгілері қолданылды.

Б.В.Ганюшкиннін айтуы бойынша «халықаралық құқықтың басқа салаларымен салыстырғанда,консулдық құқыққа аз мән берілген.Сол себепті,Қазақстан Республикасындағы консулдық қызметтің халықаралық-құқықтық реттелуі,заң шығарушылықтың комплекстік теориялық анализі,Мемлекеттік органдарының арасындағы Консулдық қызметтің орнын айқындап,уақтылы көрсетілуде.»

Зерттеудің мақсаты мен тапсырмалары.  Дипломдық жұмысымның мақсаты болып,Қазақстан Республикасындағы Консулдық құқықты талдаудың ғылыми-теориялық анализі,нормативті-эмпирикалық материалдары мен қатар консулдық құқықтың халықаралық-құқықтық реттелуі,сондай-ақ,Қ.Р-ның консулдық құқығының перспективалық бағыттары қаралып отыр.

Осы мақсаттардың іске асырылуы үшін,келесі тапсырмаларды орындауымыз тиіс:

- консулдық институттың мазмұнын халықаралық құқықтың бір элементі ретінде ашып,консулдық қызметтің сипаттамасын беру

- Қазақстан Республикасындағы консулдық қызметке сараптама жүргізіп,оның арнаулы этаптарын ашу;

- халықаралық және мемлекетаралық құқықтық реттелуді консулдық құқық шеңберінде қарастыру;

- Қазақстан Республикасындағы консулдық құқықтың коплекстік теориялық анализін жасап,халықаралық-құқықтық механизмдерін қарастыру ;

- Қ.Р-дағы консулдық қызметтің құққықтық мәртебесін,жәнеде консулдық қызметтегі лауазымды адамдардың қызметтерінің негізгі бағыттарын;

- ТМД-ның құрамындағы мемлекеттердің арасындағы аймақтық ынтымақтастығының құқықтық реттелуін зерттеу;

- Шет мемлекеттердегі консулдық мекемелердің функцияларының салыстырмалы анализын шығыру.

Дипломдық жұмысымның зерттеу нысаны болып,Қазақстан Республикасындағы консулдық қызметтің реттелуімен қатар,жалпы қоғамдық қатынастардың реттелуі болып табылады.

Ал зерртеу пәні,консулдық қызметтегі толқулы мәселелердің халықаралық-құқықтық реттелуі,Қазақстан республикасындағы консулдық қызметтің түрлі бағыттарын қарастыру болып табылады.

Негізгі зерттеуімнің басты қағидасы,қазақстандық сонымен қатар шетел ғалымдарының еңбектеріндегі консулдық құқықтың халықаралық құқықтағы алатын орны шеңберіндегі консулдық қатынастың реттеу мәселелері жайындағы сұрақтарға жауап іздеу болып табылады.

Зерттеуімнің методологиялық және танымдық әдістері: диалектикалық,тарихи-құқықтық,салыстырмалы,жүйелі-талдағыш,статистикалық, заңды-логикалық және т.б.

Зерттеуімнің практикалық елеулілігі,консулдық кадрдың дайындығына,аталмыш проблематикага

зертте- практикалық елеулілігі ана, не материалдар ара одан әрі ғылыми зертте- пайдалан- ша айтылмыш проблематикаға анықталады болу біл-, при консулдіқ кадрдың дайындығында, при лекция және семинарлық кәсіптің жаса- арада жоғары оқу орндарымда ша мамандықтарға "халықаралық құқық", "заң ғылымдарының жиынтығым", "халықаралық қатынас".

Дипломдық жұмыстың құрылымы және зерттеу мақсаттарының және құрал- из кіріспе, сегіз тараушаны ішіне ал- екі тараудың, тұжырымның және пайдалан- әдебиеттің тізбесінің тағайынды.

1Консулдық құқықтың даму тарихына  жалпы мінездеме

1.1 Консулдық қатынас және консулдық құқық туралы жалпы ұғым

Әлемдегі бар мемлекет бір бірімен тығыз байланыста өмір сүреді. Мемлекеттер арасындағы осы бір ынтымақтастықтың,халықаралық субьектімен қатар,мемлекттің мүдделері сондай-ақ ішікі және сыртқы саясатты жүргізудегі алатын үлесі зор екнін барлығымыз білеміз.

Мемлекеттер арасындағы достастықты нығайтуда,әскери,мәдениетті,ғылыми-техникалық,экономикалық саясаттарды жүргізу,осы мемлекетаралық қатынастардың маңыздылығын көрсетіп отыр.Мұндай қарым-қатынас,мемлекетті жасайтын органдар,сыртқы қарым-қатынас органдарының атауын алады. Оларды мәмілегерлік өкілдік және консулдық мекемелер деп айыруға болады. Сол органдардың, қызметінен туындайтын қатынастар мәмілегерлік және консулдіқ қатынастар екені белгілі.

Алайда,дипломатиялық қатынастармен консулдық қатынастардың арасындағы шекараны анықтау барысында,біз біраз қиыншылықтарға тап боламыз.Олар көзге корінбейтін саяси өлшемдер:саяси мінез және мемлекеттің әрекетінің ашық-мәмілегерлік қарым-қатынасына қарамастан экономикалық және техникалық Порой біраз қиын анықта- шекара ара ди¬пломатическими және консулдіқ қатынастармен. по-видимому, үшін негізді алу болады саяси өлшемді : анда, қайда политиче¬ский мінез және мемлекеттің әрекетінің қозғамдамасы таточно дос¬ашық - мәмілегерлік отноше¬ния білдір- қатысу бол-, қарамастан және, наоборот, қайда налицо мүдделер сугубо экономикалық, пра¬, на техникалық мәселенің рұқсатын және лизий қада¬ара үдеріс мемлекет қарым-қатынас оқтаулы вовые, - консулдіқ қатынас наличествуют.

консулдіқ қатынастар - сол, ақырында, официаль¬ные қатынастар арамен ара бет лайықты органдардың(үкімет, консулдіқ мекемелер) мемлекеттермен, характери¬зующиеся құраммен практикалық шараның, пішіндердің, ақы-пұлдардың және ме¬тодов, на ық оқтаулы құқық және мемлекет,, соң шекара болатын заңды және физикалық бет мүдде, және бірақ¬сящие көбіне техникалық, емессаяси мінез. Консулдіқ қатынастың құқықтықтың ретте- международно-правовыми және ұлттық-құқықтық ақы-пұлдармен¬консулдіқ құқықтың атағына деген алды.

Консулдіқ құқық - сол международно-правовых ұстанымның және шаманың құрамы, ал да шамалардың ұлттық законо¬дательства, қызмет ретте- консулдіқ мекеме және оның персоналының мүшелерінің және айқындаушы оның мәртебесінің, атқаратын қызметтерімді, құқықтарды және міндеттерді. Ол оқтаулы ыққа ұсын- госу¬дарства қатынастарда отыр- мемлекетімен сұрақтарда эко¬номического, құқықтық және гуманитарлық мінездің [1,37].

Консулдіқ құқық как сала халықаралық публичного құқық, олай және ұлттық заңнаманың бөлігімен болып табылады. Осы екі деңгейдің жиынтық әрекеттестігі құқықтықтың регули¬рования консулдіқ құқықтықтың қатынасының нақты көлемін екі мемлекеттің арасында анықтау қояды. Арада бүтіндікте кон¬сульское құқық халықаралық құқықтың ұстанымдарымен сәйкес мен общепризнанны¬ми функционирует. Ол ең маңызды олардан деген келесі:

адамның құқығының жалпыға бірдей қадірінің 1)\u0009ұстанымы. көп¬сандық халықаралық құжаттар ша адамның құқықтарының туралы ана айту құқықты, не ара қазіргі халықаралық құқықта, сәйкес мен нешінші ства государ¬қадірлеу міндетті және сақта- адамның құқықтарын үшін барлық үшін әмбебап шама беретін бар, без ажырым нәсіл, еден, тіл және дін. Консулдіқ шеңберде осы ұстаным айрықша маңызды, себебі азаматтың құқығының ығы соңмен межемен арада многом консуль¬ских органның тиімді функционирования деген тәуелді болады. консулдіқ мекеменің жұмыскерлері күнделікті мен оралманның, босқынның мәселелерімен кездеседі, сырттарда адамның уяз¬вимых санаттарының, айрықша көңілді бер адамның құқығының сақта- айқындамаларынан сұрайтын.

2)\u0009міндеттеменің ұжданды орындауының ұстанымы. бас-басы мемлекет ниеттілік орында- ства міндеттеушісінің¬, оларға сәйкес мен ООН жарғысының қабылда-,, ша халықаралық келісімдерге из общепризнанных шама және құқықтың международ¬ного ұстанымынан, ал да міндеттемеден деген туындайтын міндеттемелер, бойынша общепризнанным ұстаным және халықаралық құқықтың шамаларына міндетті. Консулдіқ құқықта сол мемлекеттің міндетін қатал сәйкестікте әрекет ет- өзінің міндеттемелерімен консулдіқ облыста означает.

3)\u0009мемлекеттің егеменді абатшылығының ұстанымы означает, не көрінген мемлекет заңды абатшылықпен ша от¬киюге сыртқа ие болады. в күш осы ол суверени¬тет осы мемлекет және оның асқан құқығы шегінде сво¬оған аумаққа жаса- законодательную,, әкімшілік және сотты елгезек абызды қадірлеуге керек, ал да өздігінен-өзі жаса- сыртқы саясат.

Қол сұқпаушылықтың ұстанымы в ішкі істерлерді дос дос означает, не ни мемлекеттер, ни жақын құқықтың междуна¬сырттың субъекттері көрінген мемлекеттің ішкі құзырына деген қарасты қал-жағдайларға деген былықуға керек.

Өзараның ұстанымы жаядай ара дипло¬матической және консулдіқ тәжірибеде қолданылады. ол означает, не ел ап¬бывания аккредитивте- мемлекетке жібереді, оның физиче¬ским және заңды тұлғаларға тағайынды құқық, жеңілдіктер және приви¬легии при шартта, не отыр- елінің физикалық және заңды беттері тәрізді құқықпен, жеңілдік пользуются және при¬вилегиями ара айтылмыш шетелдік мемлекет.

Реторсияның ұстанымы. Бойынша осы ұстанымға бірді го¬сударство қарсы сырттың мемлекетінің принудительные жауаптар целью қалпына келтір- бұз- құқықтарды және адалда- зиянда- әрекет қылатын бар. Реторсиялар в жауап бас біреудің емесжақын әрекеттерін қолданылу біледі. Сол мүмкін қағида дискриминация төлқұжаттардың пра¬иірді, көтеріңкі бажшы баждың немесе алық-салықтың өндір- және т.д. Реторсияның актілерінің сәйкес мен халықаралық құқықпен от¬мемлекеттің ығының заңды шараларына деген тасиды. Алайда осы үшін олар пропорционал шақырт- Ақты және прекра¬щаться бер кез алғашқы жағдайдың қалпына келтір- болуға керекке.

недискриминацияның ұстанымы көздейді, не ара отыр- мемлекетінде үшін физикалық және заңды беттер үшін бір¬го мемлекеттер ғой ашып-жарып мынадай құқықтар бекиді, сияқты үшін көрінген сырттың мемлекетінің физикалық және заңды беттері үшін, бас¬ходящихся ара осы ел.

Консулдіқ қатынастар арқылы жүзеге асады ные институция ауқым және құрылымдар тағайынды¬. Явля¬ются мынадай құрылымымен консулдіқ мекемелер. Есептеу болады взаимозаменяющимися доктринада кездес- атауларды "консулдіқ мекеме" және "консулдіқ өкілдіктер". Алайда ара уақиға мен "консулдіқ өкілдіктермен" ввиду иметь түбегейлі, не осы органдар әмбебап өкілдікпен ие болмайды, қарамастан және, сияқты правило, политиче¬ского мінездің сұрақтарын өзінің құзырынан деген шығарады. Осы басты өзгелік консулдіқ представи¬тельств елшіліктен және миссиялардан.

Сол ғой шығар- қатары осы прави¬ла. өмір сүреді. Екі мемлекеттің арасында мәмілегерлік отно¬шений болсам және мәмілегерлік өкілдіктер құрмаппын, сол бер ынтымақ отыр- мемлекетінің консулға мүмкін мәмілегерлік атқаратын қызметімнің возло¬жено орындауы. Тым, белгілеуге қажетке, не мынадай біраз адақ кездеседі.