Сызықтық, тармақталған жəне қайталанған алгоритмдерді құру

2.в. Логикалық есептерді шешу.

Логикалық жалғаулықтар математикада күрделі айтылымдарды сипаттайтын  логикалық операциялар болып табылады.Логикалық айтылымдармен жұмыс істеу үшін оларға ат қояды”Айдар жазда теңізге барады” айтылымы А арқылы белгіленсін,ал В арқылы-“Айдар жазда тауға барады”айтылымы белгіленсін.Сонда “айдар жазда теңізгеде,тауғада барады.”Мұндағы “және ” логикалық жалғаулық.А,В-логикалық айнымалылар,олар тек екі мәнде болады:”ақиқат”немесе “жалған ”,сәйкесінше олар “О”не “1” арқылы белгіленеді.Әрбір логмкалық жалғаулық логикалық айтылымдармен орвндалатын операция ретінде қарастырылады және олардың өз атымен  белгіленуі болады.Математиеалық логикада ЖӘНЕ,НЕМЕСЕ,ЕМЕС логикалық операциялар ақиқаттық мәндер кестесімен анықталыды. Ақиқаттық кестесі-бұл логикалық операцияның кестелік түрде ұсынылуы,онда кірістік операндалардың ақиқаттық мәндерінің барлық мүмкін терулері осы терулердің әркайсысына арналған операцияның шығыстық нетижесінің ақиқатық мәнімен бірге аталған.

  Логикалық көбейту.ЖӘНЕ жалғаулығының көмегімен қарапайым екі А мен B айтылымдарының бір құрамдасқа бірігуі логикалық көбейту немесе конъюнкация (латынша conjunction-біріктіру),ал операцияның нәтижесі-логикалық көбейтінді деп аталады.ЖӘНЕ операцияны “.”нүктемен белгіленеді(&белгісімен де белгіленуі де мүмкін).А және B-иә немесе жоқ мәндерін қабылдай алатын екі айтылым.Мысалы,қарапайым айтылымдар берілсін А-“Астана-Қазақстанның астанасы,” B-“Астанада 500 мыңнан астам адам тұрады”.Онда бұл айтылымдардың логикалық көбейтіндісі немесе конъюнкциясы құрамды пайымдау болады “Астана-Қазақстанның астанасы және Астанада 500 мыңнан астам адам тұрады ”,және ол”Астана-Қазақстанның астанасы ”және “Астанада 500 мыңнан астам адам тұрады ”айтылымдары ақиқаттық мәніне байланысты иә немесе жоқ мәндерін қабылдайды.”А”айтылымы иә мәнін және “B”айтылымы да иә мәнін қабылдағанда ғана ”A”және “B”құрамды айтылымы иә мәнін қабылдайтыны кестеде көрсетілген.НЕМЕСЕ логикалық операциясы белгісімен (кейде + белгісімен белгіленеді).НЕМЕСЕ логикалық операциясының ақиқаттық кестесі төмендегідей болады,мысалы,”Күзде ағаш жапырақтары жасыл және сары болады ”құрамды пікірі үш жағдайда:”Күзде ағаштардың жапырақтары жасыл”,не “Күзде ағаштардың жапырақтары сары”,не “Күзде ағаштардың жапырақтары жасыл және сары”дегенде иә логикалық мәнін қабылдайды.Бұл операцияның ақиқаттық кестесінен,егер А да.В да ия жөніне ие болса,не тек қана А, не тек қана В ия мәніне ие болса онда “А немесе В” пайымдауы ия мәніне ие болатындығы көрінеді.Және керісінше егер А да,В да    жоқ мәніне ие болса,онда”А немесе В”пайымдауы жоқ  мәніне ие болады.     

3.а. Жергілікті желідегі IP-адресінің анықтамасы. 

Жергілікті желілер-саны шектеулі компьютерлерді біріктіру үшін қолданылады.Компьютерлік желілер компьютерлерден басқа да желілік құрылғылардан тұрады.Бұл құрылғы желі арқылы жіберуге арналған ақпаратты түрлендіруге мүмкіндік береді.Компьютерлер,жергілікті желіге желілік тақша деп аталатын интерфейстік блок-желілік адаптер арқылы қосылады.Желіге қосылған әрбір компьютердің нүктелерімен бөлінген төрт ондық саннан тұратын-әр қайсысы 0ден255аралықта жеке физикалық адресі (ІР-адрес)болады.Желідегі компьютерлер бір-бірін осы сандар көмегімен тауып алады.Мысалы:194.84.93.29.немесе 128.29.15.124.желіге тұрақты қосылған компьютер осындай бекітілген адрес алады.Ал,желіге телефон арқылы ғана қосылатын компьютер сол сеансқа арналған уақытша ІР-адрес д.а.Түрлі желілер мен іздеу құралдарының адресі көп,олардыURLадрестер(Uniform resource locator –ықшамдалған ресурстар көрсеткіші )д.а.Мұндай адрес желідігі әрбір құжатқа меншіктеледі.URL адреске мысалдар:http://www.internet/ru(INTERNET журналы)Http://-Веб-ке ену кілттік сөзі ,одан кейін торпап серверінің ардресі,домен аттары каталогтар мен ішкі каталогтардың жазылуы,ең сонында файл аты жазылуы мүмкін.

3.в. Қазақстан Республикасының құрылымы.

Бүгіндері электрондық ұкімет дегенөбұл ақпараттық коммуникативтік  технологияларды қолданумен мемлекеттік оргондар?халық және бизнестің өзара ісөқимыл жуйесі.

   Электрондық ұкімет ішінде негізгі моделдері і байланыс болып табылады:халыққа,бизнеске,мемлекеттік оргондарға  мемлекеттік қызметін көрсету.

Электрондық укімет  идеологиясы  екі  затқа негізделген:Бұл сервистерді көосет уге арналған инфроқұрылымды құру және сервистердің өздері.Э.І-ң құрылымы инфроқұрылымдық компоненттерді құру болып табылады.Олар біріңғай мемлекеттік деректер қоры,электрондық цифрлық қолтаңба  берілетін  куәландыру орталығы,азамат қызметі алатын және төлейтін.

Электрондық үкіметті бағдарламаны іске асыру нәтижесі:

-Электрондық үкімет инфроқұрылымның барлық компоненттерін қалыптастыру;

-нормативтік қ-қ базаны құру;

-Мемлекеттік оргондардың электрондық қызметтерін дамыту және қлыптастыру;

-Халықтың компьютерлік сауаптылық деңгейін көтеру.2007 ж.ҚР электрондық үкіметті дамытудың 2008-2010 жылдарға бағдарламасы қабылданды,оның міндетіне мыналар кіреді.

−Электрондық укімет базалық инфроқұрылымы мен қол жеткізу тетіктерін кеңейту жіне азаматтар ұшін ілеуметтік маңызды.

−Бизнес ушін талап етілетін және азаматтар ушін әлеуметтік маңызды;

−Мемлекеттік қызметтерді ұсынудың ұрдістерін автоматтандыру ж\е ыпалдастыру;

−ақпараттандыру  ұрдістерінің нормативтік қ−қ базаларын қамтамасыз ету ж\е электрондық мемлекеттік қызметтерді игеру;

−мемлекеттік оргондардың қызметін бақылаумен мөлдірлігін арттыру;

Электондық үкіметті негіздеу

2004ж. ҚР Үкіметмен  электрондық ұкіметті қалыптастырудың 2005-2007 ж.арналган мемлекеттік бағдарламасы қабылданды.

Электрондық үкіметті дамвыту кезеңдері

Электрондық үкіметті енгізу стратегиясына  сәйкес э.үкіметі қалыптастыру ж\е дамыту 4 кезеңнен тұрады:

-Бірінші ақпаратты жариялау ж\е таратуды  көздейді.

-Екіншісі мемлекеттік оргондар мен азаматтар арасындағы өзара   іс-қимылдың пері  ж\е тура жолымен интерактивтік қызметтерді беру:

−Үшінші қаржылық ж\е   заңдық операцияларды үкімет порталы арқылы іске асыру трансациялық өзара іс−қимылы.

−Төртінші ақпараттық қоғамды қалыптастыру.

10-БИЛЕТ

1.а. Ақпарат ж(е оның өлшемі

   "Ақпарат" термині "informatio" деген латын сөзінен шыққан,  мағынасында  мəлімет, түсініктеме, түсіндіру дегенді  білдіреді.  Бұл  терминнің  кең  таралғанына  қарамастан,  ақпарат  ұғымы  ғылымдағы  ең  таласты ұғымдардың бірі болып отыр. Қазіргі кезде ғылым көпжақты ақпарат ұғымына тəн, бірыңғай қасиеттер мен заңдылықтарды  табуға  тырысуда,  бірақ  бұл  ұғым  көптеген  жағдайларда  адам  іс-əрекетінің  əртүрлі салаларында өзіндік сипатымен қалып қоюда жəне əртүрлі мағыналармен толығуда .

       Компьютердің  жадында  сақталатын  ақпараттың  барлық  түрлері -  сөздер,  сандар,  суреттер, компьютер жұмысын басқару программалары - бəрі де екілік сандар тізбегі түрінде жазылады. Сондықтан есептеу техникасында 0 мен 1-ден тұратын екілік сан таңбалары арнайы терминмен бит деп аталады да, ол ақпараттың  өлшем  бірлігі  болып  табылады. Бит -  ағылшын  тіліндегі bit  (Ьіnагу digit -  екілік  таңба)  деген қысқарған  сөз.  ЭЕМ-де  қолданылатын  символдық  таңбаларды  бейнелейтін  сегіз  разрядты  екілік  санды "байт" (ағылшынның bуtе  деген  сөзінен)  деп  атау  келісілген.  Сонымен 1  байт  бір-бірімен  қатарласа орналасқан 8 биттен тұратын тізбек, бір символды белгілейтін код. 1 байт =8 бит; 1024 байт=1 Кбайт (килобайт); 1024 Кбайт=1 Мбайт (мегабайт); 1024 Мбайт=1Гбайт (гигабайт);                                                   1024 Гбайт=1Тбайт (терабайт)

Ақпарат шамасының  3 түрі бар:

-  құрылымдық өлшем

-  статистикалық өлшем

-  семантикалық өлшем

Статистикалық өлшем негізінде ықтималдық тəсіл қолданылады.

Мұнда 1948 жылы Шеннон ұсынған өлшем қолданылады. Мұндағы ықтималдық  0 мен 1 аралығынан

мəн қабылдайтын шама, ол бір оқиғаның  пайда болуының немесе пайда болмауының мөлшері.  Оқиға бар

болса-1, жоқ болса- 0 болады. Хартли өлшемі информация өлшемін сан ретінде қарастыру мүмкіндігін қамтамасыз етумен қолайлы.

   Қазіргі  уақытта "ақпараттар  мөлшері"  ұғымын  анықтауға  бағытталған  қадамдар  кеңінен  етек  алды,  олар мынаған  негізделген,  хабарлама  құрамындағы  ақпараттарды  оның  жаңашылдығы  мағынасында  немесе басқаша айтқанда, объект туралы біздің біліміміздің анықталмауының кемуі тұрғысында, байыппен беруге болады.  Бұл  қадамдар  ықтималдық  пен  логарифм  сияқты  математикалық  ұғымдарды  пайдаланады.   Бит — өлшем бірліктің өте аз шамасы. Практикада көбінесе одан  ірі бірлік —  байт қолданылады, ол сегіз битке тең. Компьютер пернелеріндегі 256 символдың кез келген біреуін кодтау үшін дəл осы сегіз бит қажет  (256=28). 

Сол сияқты ақпараттардың одан да үлкенірек туынды бірліктері кеңінен қолданылады : 

•  1 Килобайт (Кбайт) = 1024 байт = 210 байт, 

•  1 Мегабайт (Мбайт) = 1024 Кбайт = 220 байт, 

•  1 Гигабайт (Гбайт) = 1024 Мбайт = 230 байт. 

Соңғы уақытта өңделетін ақпараттар көлемінің ұлғаюына байланысты, қолданысқа мынандай туынды

бірліктер де ене бастады: 

•  1 Терабайт (Тбайт) = 1024 Гбайт = 240 байт, 

•  1 Петабайт (Пбайт) = 1024 Тбайт = 250 байт. 

Ақпараттар  бірлігі  ретінде  он  тең  ықтималдықтағы  хабарламаларды  ажыратуға  қажетті,  ақпараттар

мөлшерін таңдап алуға да болатын еді. Бұл енді екілік емес (бит), ондық (дит) ақпарат бірлігі болады.

1.в.  Архивтеу жəне антивирустық программалар.

Резервтік (Қорда сақталатын) көшірмен құру үшін немесе компьютерлік желілер арқылы жылдам беру үшін файлдар архиватор деп аталатын арнайы программалардың көмегімен архивтеледі . Программалар - архиваторлар бір немесе бірнеше файлдың орнына үнемдеуге ғана емес, сонымен қатар ақпараттық ақпараттарды сенімд сақтау үшін де қажет.

      Файлды архивтік файлға жазу процес архивтеу   (буып-түю, сығу), ал файлды архивтен алу - архивтен шығару деп аталады.Буып-түйілген (сығылған) файл архив  деп аталады.

      Ақпараттар көлемі кішірейтілген, ал ақпарат саны сол қалпында қалатын әр түрл архивтеу алгоритмдер бар. Мәтіндік және графикалық файлдар жақсы сығылады, ал іс жүзінде архивтер файлы сығылмайды.

Кейбір архивторлар архивтегі файлдарды бұрынғы қалпына келтіру үшін архиватор-программаны қажет етпейтін мен өзгешеленетін, архивтерден арнайы программасыз өзі шығаратын архивтерді құра алады.

     Программашыл көптеген әр түрлі архиваторларды құрды, олардың ішінде кеңінен тарағаны WinRar  және  WinZip, сол сияқты  Windows  операциялық жүйесіне деректерді   Архивтеу қызметші программасы кіреді. Архиваторды таңдағанда олардың әмбебаптығы және сенімділігі басшылыққа алынады, бірақ, әрина, оның негізгі параметрлерін - сығу сапасы және жылдамдығын ұмытпаған жөн.

      Архивтерді құру және оларды басқарудың бірден-бір кеңінен тараған әйгілі құралына, орыс тілі не толығымен көшірілген архиватор WinRar жатады.

WinRar RAR     және    ZIP  архивтермен жұмыс жасауға мүмкіндік береді , жоғары нәтижелі деректерді сығу алгоритм н пайдаланады, көптомдық және архивтен өз шығаратын архивтерді (SFX, ағылшын тілінде Self-extracying)  құрады және т.с.с.

      Көптомды архивтер - бірнеше бөліктен тұратын архивтер. Жалпы томдар үлкен архивт бірнеше дискетада немесе басқа  сменалық тасушысы сақтау үшін пайдаланылады.

       Windows үшін WinZip программасы архивтік файлдармен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін кең тараған архиватор болып табылады.

Программалық вирус – бұл автоматтандырылған жүйелерде сақталатын мәліметтерді және  программалық қамтаманы жою немесе өзгерту мақсатымен телекоммуникациялық желілер мен автоматтандырылған жүйелердегі өзіндік туындау мен рұқсатсыз таралу қасиетіне ие болатын орындаушы немесе интерпретацияланатын программалық код.

Вирустан қорғауға арналған арнайы программалар:

1. Детекторлар программалары (McAfee Associates-тен Scan, Norton Antivirus және “Диалог-МГУ”-дан AVSP) бірнеше әйгілі вирустарды табу үшін қолданылады.

2.  Флаги немесе доктор (Д.Н. Лозинскийдің Aids Test, “Диалог-МГУ”-дан AVSP-сы) дискілерді немесе бұзылған программаларды “жазады” (тазалайды), бұзылған программалардан вирус денесін “тістеп алу” арқылы программаларды вируспен бұзылмаған кездегідей бастапқы қалыпқа келтіреді.  Фаг-программалар – зақымдалған программалардағы нақты вирусты өшірудің арнайы программалары.

3.   Ревизор (тексеруші) программалар (“Диалог-наука”-дан Adinf+AdinfExt) – бірінші дискінің жүйелік аймақтары және программа күйі жайлы ақпараттарды есіне сақтап, содан кейін оны бастапқы күйімен салыстыра отырып тексереді. Олардың салыстыруында келіспеушіліктер болса, онда ол туралы пайдаланушыға хабарлайды.

4.   Ревизор (тексеруші) докторлар – ревизорлар мен докторлардың қызметін атқарады, яғни программалар тек өзгерулерді ғана көріп қоймай, сонымен қатар ол өзгерулерді автоматты түрде бастапқы қалыпқа келтіруге бар жағдай жасайды.

5.   Фильтр программалары (-D, FlueShot Plus) резидентті түрде компьютердің жедел жадысына орнатылады да көбею және қауіп төндіру үшін вирустар қолданатын операциялық жүйеге түсетін хабарламаларды жолдарынан ұстап алып ол туралы пайдаланушыларға хабарлайды. 

6.   Вакцина – программалары (немесе иммунизаторлар), дискілерді немесе программаларды оның жұмыс нәтижесінде көрінбейтіндей етіп модификациялайды, бірақ вирус оны, яғни вакцинацияланған программаны вирусталған екен деп түсінеді.

2.а. Мəліметтер қорын MS ACCESS-те қолдану. 

Windows операциялық жүйесіндегі шағын МҚ құрудың ең қуатты,жылдам өңдеуші програмалардың бірі-MS ACCESS. MS ACCESS программасы көп қолданатын МҚ құру үшін жобаланған.Мәліметтер қоры дегеніміз-барлық информациялар жиынтығы.Онда адамдар тізімі,карточкалар саны,сатып алатын және сатылатын заттар тізімі,қалалар,аудандар,транспорттар т.б.деректермен қоса ACCESS бағдарламасында суреттерді,графикалық элементтерді және фотокарточкаларды сақтауға болады.Мәліметтер қорында файлдар желілір ресурстары болып саналады.