Сызықтық, тармақталған жəне қайталанған алгоритмдерді құру

              2.МБ құрамында болатын кестелерді анықтау. Кестелерді жобалау кезінде олардың құрылымдарын алдымен қағазда жасаған ыңғайлы. Сондай-ақ оларды жобалау кезінде мынадай принциптерге сүйену қажет: информация кестеде және кестелер арасында да қайталанбауы керек: әрбір кестеде тек бір ғана тақырыпқа сай информация болуы керек;

              3.Кестелердегі қажетті өрістерді анықтау.Кестедегі әрбір өріс оның тақырыбына сәйкес болатын жеке мәліметтен тұрады. Оларды жобалау кезінде ескеретін шарттар: әрбір өріс кестенің тақырыбымен байланысты болуы керек; кестеге өрнектің нәтижесі болатын берілгендерде енгізудің қажеті жоқ;  кестеде барлық қажетті информация қамтылуы тиіс; информация ең кіші логикалық бірліктерге жіктелінуі қажет мысалы, адамдардың аты-жөнін “Аты” және “Фамилиясы” деп екі өріске бөліп жазу.

              4.Әрбір өріске өзіндік жеке мән беру. Әр түрлі кестедегі мәліметтерді байланыстыру үшін, әрбір кестедегі әрбір жазбаның өзіндік жеке мәнін бере алатын өріс немесе өрістер жиынтығы болуы тиіс. Мұндай өріс немесе өрістер жиынтығын кілт деп атайды.

              5.Кестелер арасындағы байланысты анықтау. Мәліметтерді кестелерге жіктеп, олардың кілтік өрістері анықталған соң әр түрлі кестелердегі мәліметтерді байланыстыратын схеманы таңдау қажет. Ол үшін кестелер арасындағы байланыстарды анықтау керек (2.7-тақырыпты қараңыз).

              6.МБ құрылымын жаңарту.Кестелер, өрістер және байланыстар жобаланып болған соң, МБ-ның құрылымын қайтадан тексеріп, оның ескерілмеген жайларын анықтау керек. Мұны кестелерді мәліметтермен толтырмай тұрып орындаған жөн.

              7.Мәліметтерді толықтыру және МБ-ның басқа объектілерін құру.  Егер кестелердің құрылымы қойылған талапқа сай болса, онда оларға барлық мәліметтерді енгізуге және де кез-келген сұраныстар, формалар, есептер және макростар мен модульдер құруға болады.

2.в. Тілдің қысқаша анықтамасы. 

Бірінші кезекте есептерді ЭЕМ-де шешу үшін кодтайтын программалау тілдері қолданылады.

Бірінші буын – 50-ші жылдардың аяғына дейін программалау командаларының ұзақ тізбегі екілік,

сегіздік жəне он алтылық сандармен мұқият бөліктеп кодталған. Бұл қызмет түрі кодтау деп аталған,

программалауға бұдан гөрі күрделірек мəселе қойылған – ол алгоритмдерді құрылымдау.

Екінші буын – Ассемблер тілдері, онымен машина тілдеріне қарағанда жұмыс істеу жеңілірек

болған. Оларда командалар үшін нақты мнемоника қолданылады.Мыңдаған есе жылдам есте сақтауқұрылғылары бар есептеу машиналарының пайда болуыменкодтау күрделілігінің өсуі соншалықты, бұл жұмысты адамның орындауының əсері едəуір төмендеді.\Əрбір нақты машинаның аппараттық құрылымын есепке алу, яғни бір машинадан екінші машинаға ауыстыру кезінде программалауды қайта кодтау қажеттілігі туындады – программалауды бір машинадан басқаға ауыстырғанда алгоритмдердің жиі өзгеріп кетуі байқалды.Тəжірибе жүзінде басқа программаның құрылу қағидаларын түсіну мүмкіншілігі көрінбеді.Машина кодында жазылған программаларда кодтаудың формальды қателіктерін табуға мүмкіндік

беретін артық мəлімет аз болған. Нəтижеде программаны жүктеу кезінде техникалық ақаулар түсініксіз

жағдайларға əкеп соғуы мүмкін болған, ал ол қателіктерді табу өте қиын еді.Бұл қиыншылықтар «жоғары деңгейлі» программалау тілдерінің құрылуына алып келді.Үшінші буын – тілдердің ең «көлемді» буыны. Оның басы 1955 жылы ФОРТРАН(формулаларды аударушы) тілінің пайда болуымен сипатталады. Бұл тілдің қолданылуы бүгінгі күнге дейін жалғасуда.1960 жылы АЛГОЛ (алгоритмдік тіл) тілі пайда болды.

1965 жылы осы кезге дейін ең танымал программалау тілдердің бірі – БЭЙСИК (бастаушылар үшін символдық инструкциялардың көпмақсатты коды).1970 жылы Никлаус Вирт Pascal (Паскаль) тілін құрды. Бұл программалау тілі аса дамыған құралдарға ие, олар қазіргі кезде де өз мəнін сақтауда.1980 жылы программалаудың ең күшті тілдерінің бірі – ADA (Ада) тілі пайда болды. Ол АҚШ қорғаныс министрлігінің есептеуіш орталықтарындағы негізгі тіл ретінде қабылданған.Осы кезде тағы бір күшті программалау тілі – С (Си) тілі қоладныста жүреді.Тілдердің төртінші буыны – бұл программалық жабдықтаманы басқару тілдері, немесе оларды басқаша «программалар генераторы» деп атайды. Мысал ретінде Clipper, dBase, SuperCalc деген сияқты тілдерді келтіруге болады.Аталған тілдердің барлығы продецуралық тілдерге жатады, олар декларативті деп аталатын «Бесінші буын» тілдеріне қарама-қарсы. Бұл буынның негізгі  программалау тілдері – LISP тізімдерді өңдеу тілі жəне PROLOG–логика терминдеріндегі программалау тілі.Программалау тілдерінің барлығын үш категорияға бөлуге болады: ТӨМЕН деңгей

тілдері – машиналық тілдер жəне Ассемблер тілі; ЖОҒАРЫ деңгей тілдері – барлық процедуралық тілдер, жəне АСА ЖОҒАРЫ деңгей – бесінші буын тілдері.Программалау –машинадан жауап ала білу өнері дейді, егер біз есеп шығаруда компьютерді қолдануды шешсек, негізгі үш сатыдан өту қажет:Бірінші саты ЖҮЙЕЛІК АНАЛИЗ деп аталады. Екінші саты – ПРОГРАММАНЫ ҚҰРЫЛЫМДАУ.Үшінші саты – «ПРОГРАММАЛАУ» сатысы. Алгоритмдерді жазу əдістері Алгоритмдерді жазудың бірнеше əдістері бар, олар бір-бірінен көрнектілігімен, компактілігімен,формализация дəрежесімен жəне т.б. көрсеткіштерімен ерекшеленеді. Кең тараған əдістер: графикалық, сөздік, алгоритмдік тілдегі жəне ЭЕМ үшін программалар.

• Графикалық – блок-сызбалар түрінде.

• Сөздік – табиғи тілде жазу.

• Алгоритмдік тілде – арнайы тілде.

Алгоритмдік тіл – алгоритмдерді бірыңғай жəне дəл жазып жəне оларды орындау үшін

арналған белгілеулер мен ережелер жүйесі.

• ЭЕМ үшін программалар түрінде – программалаудың кез-келген алгоритмдік тілінде (Бэйсик,

Паскаль, Си++ жəне т.б.), орындаушы компьютер болып табылады.

Блок-сызба – алгоритмдерді жазудың ең кең тараған жəне түсінікті əдісі. Блок - сызба – тасымал

сызықтарымен байланысқан болктар тізбегі.

3.а. Желілердің құрылымы жəне негізгі компоненттері.

Жақын орналасқан ғимараттар кешенінде бір бөлмеде ғимаратта егер де пайдаланушылар қандайда бір мәселені бірігіп шешуге , мәліметтер алмасуға немесе ортақ мәліметтерді пайдалануға тиісті бірнеше компьютер бар болса, онда осы компьютерлерді  жергілікті  желіге біріктіру орынды болады. Жергілікті желі  - бұл компьютерлер арасында мәліметтер жеткізу үшін пайдаланылатын кабельдер арқылы өзара қосылған бірнеше коьмпьютер тобы. Жұмыс үстелінде жергілікті желімен жұмыс істеуге арналған желілік орта қалтасының белгішесі лөрініс табады .

Модем – жай телефон арналары арқылы интернетке қосылып, онымен мәлімет алмасу мүмкіндігін береді. Модем деген сөз осы құрылғының қызметіне байланысты шыққан, ол модулятор, демодулято сөздерінің қызқаша түрі. Модем дербес ком-ден шыққын цифрлық сигналдарды жалпы телефон арналары арқылы тасымалданатын анологтық сигналдарға түрлендіреді. Ал  екінші модем қабылданған сигналдарды қайтадан цифрлық формаға ауыстырады

Қашықтықтағы компьютерлерді байланыстыру үшін телефон желісі ұолданылса ол,модем ұажет болды.

Модем(модулячтор,демодулятор сөздерінің қысқартылуы.) таратушы жағында компьютердегі сандық сигналдарды үзіктелген аналогтық сигналдарқа айналдыруды қамтамасыз ететін, қабылдаушы жағында  сигналдарды осыңан кері түрлендіретін құрылғы .

Модем арқ. Көптеген дербес пайдаланушылар аймақтық және комерциялық желілерг,интернетке қосылады.Содай ақ электронды поштаны пайдаланады телеконференцияларға қатыса алады

Компютерлер жергілікті желіге желілік тақша деп аталатын интерфейстік блок-желілік адаптер арқылы қосылады.

Желілік адаптер-компьтердің байланыс жүйесімен сәйкестендірілуінқамтамасыз ететін құрылғы. Кең таралған адптерлерге :Ethernet,token ring және arcnett типтері жат ады. Адаптердің әр типі деректерді тарату және желімен қатынасудың нақты бір технологиясына сәйкес келеді. Ақпарат байланыс тораптары арқылы сандық түрде беріледі. Байланыс желісінің сымды және сымсыз түрлері бар.

Желілік құрылғыларға –концентратор мне коммутаторлар жатады. Олар дерек алмасу сапасын жақсартады және деректерді таратудың әртүрлі стандарьтын қолданатын желінің әртүрлі бліктерін біріктіреді.

3.в. Мемлекетті басқаруда ақпараттық технологияларды пайдаланудың мақсатымен міндеті

Мақсаты:  Азаматтар мен ұйымдардың мемлекеттік қызмет көрсетулерге жылдам әрi сапалы қолжетiмдiлiгiн

қамтамасыз ету, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды кеңiнен қолдану жолымен мемлекеттiк органдардың жұмыс істеу тиiмдiлігін арттыру

Міндеттері:  Мемлекетке, азаматтар мен ұйымдарға ақпараттық қоғам жағдайында жұмыс істеуге мүмкiндiк беретiн нормативтiк құқықтық және әдіснамалық база құру;  мемлекеттік органдардың электрондық қызмет көрсетулерiн қалыптастыру және дамыту; "электрондық үкіметтің" қызмет көрсетулерiне қолжетiмдiлiктi қамтамасыз ету, ақпараттық теңсіздікті жою және ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласында бiлiм деңгейiн көтеру        жөнiнде жұмыстар ұйымдастыру;  e-Үкiмет инфрақұрылымының базалық құрамдас бөлiктерiн қалыптастыру және мемлекеттiк органдардың ақпараттық инфрақұрылымын  оңтайландыру; "электрондық үкiметтің" ақпараттық инфрақұрылымын қорғауды қамтамасыз ету

9-БИЛЕТ

1.а.  Ақпараттық жүйенің және технологиялардың дамуы.

   Информатиканың негізгі бөлімдерінің бірі болып табылатын ақ-қ тех-я – адам қызметінің барлық саласындағы (әлеуметтік, мәдени, құқық, ғылыми, өндіріс, басқару, қаржы, комерция, қорғаныс ж(е т.б) ақ-ты әзірлеу бойынша әртүрлі операцияларды орындайтын жұмыс тәсілдері мен нақты тех-қ ж(е программалық құралдардың жиынтығы.

   Ақ-қ тех-я – қоғамдағы ақ-қ ресурстарды пайдалану процесінің ең маңзды құрастырушысы. Бүгінгі таңда ол бірнеше эволюциялық кезеңнен өтіп, оның орнын ғылыми-тех-қ жетістіктермен информацияны қайта өндейтін жана техникалық құралдар басты. Осы заманғы қоғамда информацияны қайта өңдейтін тех-я құралының негізгі тех-сы – дербес компьютер болып табылады. Бұл арада жеткілікті дәрежеде аса ауқымды әр қилы ЭЕМ паркінің арасынан әлемдік нарықта ІВМ фирмаларының компьютерлері мен басқа фирмалардың ЭЕМ-мен конструкциялық үйлесім тапқан компьютерлері басым жағдайға ие.

   Ақ-қ салаға дербес компьютрлерді енгізу әрі байланысты телекоммуникациялық құралдарын қолдану. Ақ-қ тех-ның жаңа даму кезеңін анықтап берді. Жана ақ-қ тех-я ұғымы әртүрлі құралдармен атап айтқанда, телефон, телеграф, комуникация, факс ж(е т.б ақпаратты беруді камтамасыз ететін коммуникациялық тех-ны да қамтитын болды. Осы заманғы ақ-тық тех-я ішін ара мыналарды ұйғарады:

          Машина тасушыдағы бастапқы ақ-ты тіркеуден бастап, ақ-ты кағазбен тасудан іс жүзінде толықтай бас тарту;

          Әлемнің кез келген түкпірінде кез келген уақытта кез келген ақ-қа қол жеткізге болады.

    Ақ-қ тех-яға ақ-қ және программалық құрал қажет. Ақ-қ тех-ның «шекізатына» тиісті өңдеуге жататын ақ-қ кіреді. Ақ-қ тех-яның түпкілікті өнімдеріне мыналар жатады: Мәтіндік ж(е графикалық құжаттар, бір табиғи тілден екінші табиғи тілге удармала, шешімін табатын математикалық тапсырмалар, электрлі-тех-лық және машина жасаушы сызбалар, қолайлы анықтамалар мен энциклопедялар, эл. кеңесшілердің кеңестері, презинтация ж(е т.б.

1.в. Программалау жүйесі. 

Программалау жүелер деп компьютердегі есептерді програмалауды автоматтандыруға арнаған программалар жиынтығы  аталады. Программалау жүйесі пайдаланушыны немесе программистт өзінің мәселелеріне оған қолайсыз машиналық  командалар тілінде жазу қажеттілігінен  босатады және оларға жоғары дәрежелі арнайы  тілдерді пайдалану мүмкіндігін береді . Кіріспе немесе бастапқы деп аталатын осындай тілдердің әрқайсысы үшін, программалау жүйсеінің, программа (трансляция) программасын бар.

Әдетте програмалау жүйесінде:

1.Қолданатын программалау тілдерінің сипаттамалары;

2. Тілді жүзеге асыру құралдарын сипаттау-бұл осы тілдерден аударған программалар;

3. Стандартты бағыныңқы  программалар кітапханасы бар.

Программалау тілдерімен тілді жүзеге асыру құралдарын айыру қажет.Программалау тіл - бұл программаны құрайтын жазбалар жүйесін, пайдаланатын грамматикалық құрылыс синтаксисімен семантикасын анықтайтын  ережелер жинағы.

Тілді іске асыру құралдары компиляторлар мен интерпретаторларға бөлінеді . Комплятор үздіксіз процесс барысында жоғары дәрежелі тілде жазылған программаның бүкіл мәтінін аударады.Интерпретатор программаның операторын бір-бірлеп ретпен талдайды.Құрылымы, кірістік тілінің формаьдау дәрежес және мақсаттық арналуы бойынша  келесі программалар жүйелерін ажыратады.

1. Машиналық-бағытталған;

2. Машиналық -тәуелсіз.

Машиналық-бағытталған программалау жүйелерінің операторлар жиынтығы және бейнелеу құралдары компьютердің ерекшеліктерінен ( ішкітіл , жад құрылымы және т.б) айтарлықтай тәуелд ішкі тіл бар.

Машиналық тәуелсіз программалау жүйелері - бұл компьютердің ұйымдастыру мен қызмет ету ерекшеліктеі н білуді қажет етпейтін, есептерді шешу алгоритмдерді жүйесі.

Қазіргі программалау жүйелерінің  негізгі тізім және олардың қызыметтік арналуы:

1.Объект -бағытталған визуалды программалау жүйелері . Олар графикалық интерфеисті пайдалану арқылы программалардың  күрделі жинағын жасау процесін тиімдірек етуге мүмкіндік береді .

2. Логикалық программалау жүйелері .

2.а. Мəліметтер қорының функциялары. 

МББЖ- жаңа база құрылымын құруға арналған программаның құралдар кешені, оны құрамын толықтыру, құрамында барды редакқиялау және апаратпен көрсетушілік (визуализация). База ақпаратын көрсетушілік ретінде берілген критерийге сәйкес бейнеленетін мәліметгерді іріктеу, оларды ретгеу, сосын шығаратын құрылғыға беру немесе байланыс арналары бойынша беру.
Кез келген МББЖ мәліметтермен төрт қарапайым операция орындауға мүмкіндік береді:
■ кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
■ кестеден бір немесе бірнеше жазбаны жою;
■ кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
■ берілген шартты қанағаттандыратын бір немесе бірнеше жазбаларды табу.
МББЖ-ның тағы бір функңиясы - мәліметтерді басқару. Мәліметтерді басқару ретінде, әдетте, мәліметтерді рұқсат етілмей қол жетуден қорғау, мәліметтермен жұмыс режимін көп мәрте пайдалануды қолдау және мәліметтердің тұтастығы мен үйлесімділігін қамтамасыз ету түсініледі.
Мәліметтер базасын жіктеу. Мәліметтер арасындағы байланыстарды орнату әдістері бойынша былайша ажыратылады: Реляциялық, иерархиялық және желілік МБ.
Реляциялық МБ кесте түрінде мәліметтерді ұсынудың қарапайым және әдеттегі формасы болып саналады. Көптеген теориялар ішінде кестеге қатынас (relation) термині сәйкес келеді және ол МБ-ға осы атты берген. Ол үшін дамыған математикалық аппарат - біріктіру, алу, азайту, қиылысу, қосу және т.б. сияқты математикалық операциялар айқындалатын реляциялық есептеу мен реляциялық алгебра.
Осы типтегі МБ жасауға американдық ғалым Е. Кодд елеулі үлес қосты.
Реляциялық МБ-ның жақсы қасиеті - оны қолдаудың аспаптық құралдарының салыстырмалы қарапайымдылығы, кемшілігі - мәліметтер құрылымының қатавдығы (ерікті үзындық кестесінің жолдарын берудің мүмкін еместігі) және оның жұмысы жылдамдығының мәліметтер базасы мөлшеріне тәуелділігі. Мұндай МБ-ға белгіленген көптеген операциялар үшін барлық МБ қарау қажетті болуы мүмкін,
Иерархиялық және желілік МБ қайсыбір ортақ белгісі бар мәліметтер арасындағы байланыстардың бар болуын көздейді. Иерархиялық МБ-да мұндай байланыстар ағаш-сызық жол (графа) түрінде бейнеленуі мүмкін, мүнда биік үшар бастан төменгі кішілеріне қарай біржақты байланыстар ғана болуы ықтимал. Егер барлық ықтимал сүрақтар ағаш құрылымында бейнеленсе ғана, бұл қажетті ақпаратқа жетуді тездетеді. Ақпарат алудың ешқандай басқа сұрау салулары қанағаттан-дырмайды.