Сызықтық, тармақталған жəне қайталанған алгоритмдерді құру

      8) Бағдарламаны орындауда қоғамдық қолдауды қамтамасыз ету.

5-БИЛЕТ

1.а. Қоғамды ақпараттандыру

Қоғамды ақпаратандыру дегеніміз-ғылыми тех-лық прогресс.Жетістіктерінің күнделікті тұрмысқа ауқымды етуінің нәтижесі,яғни адам өміріне әс-әрекеттің интеллектуалды түрлерінің жан-жақты әсер етуі мен рөлінің жоғарылауына байланысты обьективті үрдіс.Білім берудің кез-келген саласында «электрондық курстарды» пайдалану студенттердің танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай,логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға,шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасады.  Біз өмір сүріп отырған ғасырда-автомобиль,электр,авиация,атом энергиясы сияқты,косманавтика,электрондық техника сияқты-ғылымның,тех-ның және жаңа тех-ның бұрын болмаған жылдамдықпен дамуына тең.Мысалы,кітап басып шығаруды ойлап тапқаннан (15 ғ. ортасы) радио қабылдағышқа (1895)дейін 440 жылға жуық,ал радио мен теледидар арасында отыз жылдай уақыт өткен.Алғашқы транзистор мен интегралдық схеманың арасындағы уақыт небары бес жыл болды.

   Жетінші ғасырдан бастап ғылыми ақпарат жинау саласында ақпарат көлемі,шамамен әрбір он он бес жыл сайын екі есе көбейіп отырды.Сондықтан адамзаттың тіршілік әрекетінің кез келген саласындағы ақпараттың тасқынды ағымы  оның ең маңызды проблемаларының бірі болып табылады.

   Мысалы,есеп бойынша,қазіргі кезде,әр маман өз қызметі саласындағы барлық жаңалықты қадағалап біліп отыруы үшін жұмыс уақытының 80%-не дейін жұмсауы керек.Ақпарат көздері мен пайдаланушыларының әр-түрлілігі оның әр алуан символдық,мәтіндік және графикалық тәсілдерімен б.т

1.в. Файлдық жүйелердің мінездемесі жəне операциялық жүйелердің ішкі құрылғыларының драйверлері. 

Файл деп ішкі жадыда белгілі атпен облысты алатын немесе программалар тізбегін айтады. Windows жүйесінде кез-келген файл аты бар объект ретінде қабылданады. Файлға қойылған атындағы информациялар мазмұнын ашатын болуы керек. Файл аты ұзын болуы жəне цифр, орыс жəне латын алфавитінің əріптерінен, əр түрлі символдардан, нүктелерден тұруы мүмкін. Файл қасиетін көрсететін параметрлер:

· Тип, сақталынған мəліметтердің мазмұнын көрсетеді;

· Файл өлшемі, дискілік кеңістіктен алатын көлемі;

· Файлдың құрылған мезгілі мен уақыты;

· Файлға соңғы өзгертулер енгізілген мезгіл мен уақыт;

· Файл атрибуттары: архивтік, тек оқу үшін, жасырынды, жүйелік;

Файлдық жүйелерді өңдеушілерге, файлдарға дискіден қалай орын бөлінетінін, әртүрлі файлдарда блоктардың орналасуын жүйе қалай бақылайтынын білуге тура келеді. Файлдық жүйелер бір-бірімен ерекшеленеді. Мысалы котолог құрылысымен, бос дискті кеңестегі басқаруымен, файлдармен блоктарды есепке алу әдістерімен ерекшеленеді.  Төменде көп тараған файлдық жүйелердің мысалдары келтірілген.

          CD-ROM Файлдық жүйесі

          CP|M Файлдық жүйесі

          MS DOS Файлдық жүйесі

          Windows Файлдық жүйесі

          UNIX Файлдық жүйесі

Windows жүйесінде АСРІ – деп аталатын егжей тегжейлі ойластырылған энергия жұмсалуды басқарудың механизмі болады. ОЖ осы интерфейсті қолдайтын кезде кез келген драйвеге оның құрылысының мүмкіндігін ж\е олардың ағымдағы күйін жібере алады. Бұл қабілеттілік Plug and play стандартты комбинациясын қолданғанда маңызды, өйткені ОЖ іске қосылган кезде комп–р тіпті энергия жұмсалу не оларды басқаруға қатысты қасиеттерді айтпағанның өзінде кандай құрылғылар бар екенін білмейді.

2.а. Сұраныстарды жобалау. 

Бір кесте үшін әр түрлі көптеген сұраныстар жасауға болады, олардың әрқайсысы кестеден нақ сол сәтте қажетті ақпараттың бөлігін, шағын бөлігін алуына болады. Жалпы бастапқы базаға сұрау салу жұмысының нәтижесінде сұрау салуға сәйкес келетін жалпы ақпарат бөлігі бар нәтижелеуші кесте қалыптасады.
Оқу мақсатымен сұраныстарды қолдан, Конструктордың көмегімен жасалған жақсы. Таблицалармен болған жағдайдағы-дай бұл үшін Мәліметтер базасы терезесінде арнайы таңбаша бар. Ол Конструктор режимінде сұрау салуды жасау деп аталады және Үлгі бойынша сұраныстар бланкісі деп аталатын арнайы бланкті ашады. Оның көмегімен терезелер арасында сұрау салулар әлементтерін жылжытып, қарапайым әдістермен сұрау салуды қалыптастыруға болады.
Үлгі бойынша сұрау салу бланкісі екі ауқымнан тұрады. Жоғарғысында сұраныстар бағытталған кестелердің құрылымы бейнеленеді, ол төменгі ауқым бағандарға бөлінген - алдағы нәтижелеуші кестенің әрбір орісіне бір-бір бағаннан.
Контекстік менюдің көмегімен бланктің жоғарғы жарты-сында сұраныстар жасалған кестелерді ашады. Сосын нәтиже-леуші кестелерге кірігу тиісті өрістердің атауы тұсында екі рет қатарынан шертеді. Мұндайда бланкінің төменгі бөлігіндегі бағандар автоматты түрде өздігінен толтырьшады.
Егер Сұрыптау жолында шертсе, сұрыптау түрлері бар, ашылатын тізімнің кнопкасы пайда болады. Егер қайсібір өріс бойынша сұрыптау белгіленсе, нәтижелеуші кестедегі мәлімет-тер осы өріс бойынша сұрыпталады.
Экранға шығару өрісінде: жалаушалар бар, жалаушаларды орналастырып немесе тастап, осы бағанды экранға шығаруға рұқсат етеміз немесе тыйым саламыз.
Іріктеу шарты жолында: және (немесе) берілген шарттарды қанағаттандыратын жазбалар ғана сұрау үшін іріктеуге мүмкіндік беретін шартты немесе логикалық бейнелеулерді көрсетуге болады.
Сұраныс құрылымын қалыптастырып, оны жабады, оған ат қояды және одан ары екі рет қатарынан Мәліметтер базасы терезесіндегі таңбашада шертіп, іске қосады.

2.в. Есептің қойылуы жəне шешімі. 

Есептер- басып шығаратын құрылғыларға пішімдеп шығаруға арналған мәліметтерді ұсынудың ерекше түрі. Сұраныс жұмысының нәтижелері бойынша алынған базалық н/е нәтижелеуші кестелердің ақпараты бар басылым құжаттарын жасау үшін арнайы объектілер-есептер қызмет етеді.Есепті экранға емес,басып шығаратын құрылғыға мәліметтер шығару үшін арналғандығымен айрықшаланады.Принтер болмаған жағдайда да есептер жасалуға  балады.ОЖ бұйрығы:Іске қосу |Баптау|Принтнтерлер|Принтерлерді қою бұйрығының көмегімен программалық мақсатты орындау жеткілікті,сонан кейін принтердің двайдер  тіркеу, не болмаса оны иілімді дискіден алып,не болмаса ОЖ тиісті драйверлердің бірін таңдау  керек.Есеп құрылымын редакциялау конструктор режимінде орналасқан.Бұл жағдайда басқарудың элементтері режимдеу элементтерінің функциясын атқарады.Басқару элементтерін орналастыру элементтер пенелі(түр=>элементтер панелі)көмегімен атқарылады.Мәліметтер базасында диалогтық терезеде Есептер қосымшасында диалогтық терезеден таңдап,құру кнопкасын шертіп,автоматты түрде жасауға мүмкінлік беретін Жаңа есеп диалогтық терезеден ашамызЕсепті автоматтандыруды құрудың  құралы Есептер шебері

болып табылады.Ол мәліметтер базасы терезесінде шебердің көмегімен Есеп құру тағбашасында екі рет қатарынан шертумен іске қосылады.Есептер шебері алты кезеңмен  жұмыс істейді:Оның жұмысында есепте көрсетілетін өрістерді таңдау макетпен безердіру стилін таңдау негізднлетін базадық кестелер немесе сұранысты таңдау атқарылады.Есептқұрылымы үш бөлімнен тұрады. Есеп тақырыбынан, жоғарыдағы колантитулдан ж\е есеп ескертуінен

-           тақырып бөлігі есептің жалпы  тақырыптарын басу үшін қызмет атқарады.

-           Жоғарыдағы колонтитул бөлігін егер есеп күрделі құрылымда және көп парақты алатын болса,тақырыпшыларды басу үшін  қолданылады.Егер төменгі колонтитулды бұл жасалмаған болса,мұнда колонтитулдарды белгілеуге де болады.

-           Мәліметтер аумағында база кестелері өрісінің ішіндегісіне байланысты басқарудың элементтері орналастырылады.Басқарудың бұл элементтенріне принтерде басу үшін таблицадан берілетін мәліметтер беріледі.

-           Төменгі колонтитулдың бөлігін жоғардағы колонтитул бөлігі мақсаттары үшін де қолдануға болады

-           Ескертулер бөлігі қосымша ақпаратты орналастыру үшін қолданылады.

Есеп құрудың үш тәсілі бар

-           Автоматты  түрде

-           Есептер шебері арқылы

-           Қолдан құру

     Автоесеп-есепті автоматты түрде құрудың қарапайым тәсілі.Оны екі типі құруға болады.Бағандық және таспалық Автоесеп құру үшін ДҚ терезесін ашып Есеп құру командасын беру керек,Осыған сәйкес жаңа форма терезесіне ұқсас жаңа есеп сұхбаттық терезесі көрінеді.Форма-берілгендерді экраннан енгізуді жеңілдету үшін дайындалған бланк.Форманы кесте негізінде құрып оған өзгерістер енгіхуге болады.

3.а. HTML тегтері.: контейнерлер, атрибуттар жəне қабатталған тегтер. 

HTML  тілінің бастапқы мәтінді белгілейтін командасы  тег (tag) деп аталады. Тег символдар тізбегінен тұрады. Барлық тег кіші (<) символынан басталады да үлкен (>) символмен  аяқталады. Осындай қос символ  тік бұрыштық  жақшалар деп те аталады. Ашылатын бұрыштық жақшадан команда аты болып табылатын сөз тег орналасады. HTML тіліндегі әрбір тег бір арнаулы  қызмет атқарады. Олардың жазылуында әріптер регистірі ешбір  рөл атқармайды, бас әріптер де, кіші әріптер де  қолдана беруге рұқсат етілген. Бірақ тег атауларын жәй мәтіннен айыру мақсатында оларды бас әріппен жазу қалыптасқан.HTML тілінің бір тегі ,әдетте құжаттың белгілі бір бөлігі ,мысалы, бір абзацқа ғана әсер етеді. Осыған орай  екі қатар қолданылады: бірі-ашады, екіншісі-жабатын тег белгілі бір әсер ету ісін бастайды, ал жабатын сол әсерді аяқтайды. Жабу тегтері қиғаш сызық символымен басталуы тиіс. Кейбір тегтер өз жазылу орнына қарай тек бір әсерін тигізеді. Мұндайда жабу тегі қажет болмайды. Көбінесе ашылу тегтерінің тигізетін әсерлерін түрлендіретін олардың атрибуттары болады. Атрибуттар (сипаттамалар) тег атауының жане бір-бірінен бос орын арқылы бөлініп жазылатын қосымша түйінді сөздерден тұрады. Кейбір атрибуттар оның мәнін жазуды талап етеді.  Атрибут мәні  оның түйінді сөзінен теңдік белгісі (=) арқылы бөлініп жазылады. Атрибут мәні қостырнақшаға алынып жазылуы тиіс, бірақ кейде қостырнақшаға алмаса да болады. Жабылу тегтерінің ешқандай да атрибуттары болмайды. Праграммалау тілдерінде түсінік беретін сөздер- коментарийлер жазылатын сияқты мұнда да программаның орындалуына еш әсер етпей, оны түсінуді   жеңілдететін түсініктеме мәтіндер жазылып отыруға болады. HTML тілінің коментарийлері арнайы символдардан < ! - басталады да , түсінік беретін мәтін осыған жалғаса жазылады.  Түсініктеме мәтін соңына - > символдары жазылуы тиіс. Түсінік мәтін << үлкен таңбасынан >> өзге кез келген символдардан құрастырыла береді :  HTML тегтеріне мысалдар: <title> <BoDy> <Table> </A> <img> </Cen TEr> >. HTML тегтерінің атрибутттарымен бірге жазылатын  мысалдар: <BoDy BGCOLOR = “# 000000 TEXT # FFFFFF”  BASKROUND = “RAIN. G1F”> <OPTION SELECTED>>. Сонымен қатар атрибуттар компьютер желісін қамтамасыз етеді. Көптеген адамдармен пайталар, форумдар ,чаттар арқылы және конференциялар арқылы байланыста болады. Бір идеямен , қызығушылармен одақтасқандар сұхбаттасуға болатын желінің жүйесі болып табылады. Контейнерлер – HTML тегтерінің көмегімен  мәтінді белгілеу жиілігінде жазылған мәтіндік құжат , мұндағы тег деп отырғаны белгі мағынасын береді .МЫСАЛЫ: Bgcoler = ”түс”жолды көрсетеді.Direction – “Left” Meight = 40 </ Marque><IP> http:///www. google. Com. Қабатталған  тегтер – ақпараттық алмасудың негізінде пакеттер комуникациясын қамтамасыз етеді. Әрбір ақпараттық хабар пакет деп аталатын бөлікке бөлінеді ,  әрбір пакет адреспен  қамтамасыз етіледі.                     

3.в. Қазақстанда АКТ-ның мемлекет басқаруға енгізілу үшін оның функционалдық жүйесі мен нормативті

құқықтық негізі.

Ақпараттык–коммуникациялық  технология  (АКТ)–  Information and Communication Technologies (ICT) –тұтынушының  ақпаратты  жинау,  өңдеу,  сақтау,  тарату,  бейнелеу  жəне  пайдалану  мақсатында  біріккен

əдістер, программалық-техникалық құрылғылар жəне  өндірістік үрдістер жиынтығы.

Ақпараттық жəне коммуникациялық технологияның (бұдан былай - АКТ) дамуы мен кеңінен қолданылуы

бұл соңғы он жылдағы ғылыми-техникалық революция мен  əлемдік дамудың ауқымды тенденциясы болып

табылады.  АКТ  пайдалану  бəсекелес  экономиканы  көтеру  үшін,  əлемдік  жүйедегі  оның  мүмкіндіктерін

кеңейтуге,  жергілікті  басқару  мен  мемлекеттік  басқарудың  тиімділігін  жоғарылату  үшін  шешуші  роль

атқарады.

АКТ  негізінде «бір  терезе  қағидасы»  деп  аталатын  барлық  деңгейдегі  ұйымдармен  өзара  қарым –

қатынасы бір нүкте арқылы енеді.  

АКТ енгізуде тікелей экономикалық эффект байланысты:

  бұрынғы сақталынған құжаттарға қатысты ауданды босату; 

  құжаттармен жұмыс істеуде қызметкерлердің қысқару санымен;

  мемлекеттік басқару ұйымдарының бизнес-үрдістерінің орындалу уақытының қысқаруымен;

АКТ-ның енгізілуіндегі үлкен мəнге ие:

  қабылданатын шешімдердің сапасының жақсаруы;

  азаматтардың билікке сенімділігінің артуы;

  билік ұйымдарын қамтамасыз етуге қосымша қоғамның ұсталынымдарының төмендеуі.

Бағдарламаның  мақсаты  азаматтар  мен  ұйымдардың  мемлекеттiк  қызмет  көрсетулерге  жылдам  əрі

сапалы  қолжетiмдiлiгiн  қамтамасыз  ету жəне АКТ-ны  кеңiнен  қолдану  арқылы  мемлекеттiк  органдардың

жұмыс iстеу  тиiмдiлігін  арттыру  болып  табылады.Аталған  мақсаттарға  жету  үшiн  мынадай  мiндеттердi

орындау  керек:

     1.  мемлекетке,  азаматтар  мен  ұйымдарға  ақпараттық  қоғам  жағдайларында  жұмыс iстеуге  мүмкiндiк

беретiн нормативтік құқықтық жəне əдiснамалық база құру

     2.  мемлекеттік  органдардың e-қызмет  көрсетулерін  қалыптастыру  мен  дамыту;

     3.e-Үкiметтiң  қызмет  көрсетулеріне  қолжетiмдiлiктi  қамтамасыз  ету,  ақпараттық  теңсiздiктi  жою  жəне

АКТ саласында бiлiм деңгейiн арттыру жөнiнде жұмыстар ұйымдастыру; 

3.  e-Үкiмет инфрақұрылымының базалық құрамдас бөлiктерiн қалыптастыру жəне мемлекеттiк

4.  органдардағы ақпараттық инфрақұрылымды оңтайландыру;

5.    е-Үкiметтiң ақпараттық инфрақұрылымын қорғауды қамтамасыз ету.

6-БИЛЕТ

1.а. Ақпаратты тех-ды қолдану ауқымы.

Қазіргі кезеңде «ақп-тық тех-ия» термині ақп-ды өңдеуге арналған компьютерлерді пайдаланумен байланысты олданылады.Ақп-ты тех-лар барлық есептегіш тех-лар мен байланыс тех-ры және ішінара тұрмыстық электрониканы,телекөріністер мен адиотаратуратуды зерттейді.

  Олар өндірісте,саудада,басқаруда,банктік жүйеде,денсаулық сақтауда,медицина мен ғылымда көлік және байланыста,ауыл шаруашылығында,әлеуметтік қамтамасыз ету жүйесінде қолданыс табады.Әртүрлі мамандықтағы адамдар мен үй шаруасындағы әйелдерге қызмет етеді.Дамыған елдердің халқы ақп-ық тех-ды жетілдірудің қымбат ету және қиын,алайда маңызды екендігін сезінеді.Ақпараттандырудың мақсаты-адамдар еңбегінің өнімділігін арттыру мен жағдайларын жеңілдету есебінен олардың тұрмысын жақсарту.

   Ақп-ру –бұл халықтың тұрмыс салтының маңызды өзгерістерімен байланысты,күрделі әлеуметтік үрдіс.Ол көптеген бағыттырда соның ішінде компьютерлік сауатсыздықты жоюда,жаңа ақп–тық тех–ды пайдалану мәдениетін қалыптастыруда және т.б. қаржылы еңбекті қажет етеді.Ақп–ру бұл мағынасында «бұрын белгісіз бір нәрсені хабарлауды» білдіреді.

   Сондай-ақ ақп-тық тех-лар дегеніміз-ЭЕМ жадындағы сақталған картотекадағы,катологтардағы,әр түрлі архивтер мен кітапханалардағы информацияларды жинақтауға,біріктіріп сақтауға,керектілерін жылдам іздеп табуға болатын әр түрлі мәліметтер базасы мен информациялық жүйелер.Жаңа ақп-тық тех-дың дамуы ЭЕМ желілеріне негізделген электрондық поштасыз,байланыс желідері мен информациялық коммуникацияларсыз көзге елестету мүмкін емес.Қоғамымызды дербес компьютерлермен,ЭЕМ желілерімен,информациялық қорлармен толық қамтамасыз етсек информацияны пайдалану,алу және тарату істерін ұйымдастыру жаңа сатыға көтеріледі.

Олар бұған дейінгі қолданылған «қағаздағы информацияны алумен таратуды толықтыра отырып,қоғамымызды ақп-ру процестерін арттыра түседі.Жаңа информациялық тех-ды жан-жақтылығын дұрыс түсіну үшін «тех-ия»ұғымының мәнін ашып алу керек.Қоғамдық дамудың алғашы кезеңдерінде «тех-ия»деп белгілі бір бұйымдарды жасау кезіндегі тәсілдер жиынын айтатын еді.

   Өндірістің күрделіленуі,оны механикаландыру мен автоматтандыру тех-ия ұғымын машиналар,механизмдер құрал-саймандар және т.б өндіруді ұйымдастыру тәсілдері мен оған керек тех-лық жабдықтар жиыны ретінде қабылдауды қалыптастырады.