Шетел валютасындағы операциялар және олардың есебі

      Кт 6405 «Банктің шетел валютасын сатып алу – сату бойынша шартты талаптар».

      Баланстық шотта бір уақытта қайта бағалау  сомасына келесідей өткізбелер жасалады:

• пайда сомасы,на

      Дт 3581 «Шетел валютасын қайта бағалау  бойынша өткен жылғы резерв».

      Кт 4570 «Шетел валютасы бойынша форвард  операцияларды қайта бағалау бойынша жұмсалмаған кіріс».

• шығын сомасына:

      Дт 5570 «Шетел валютасындағы форвард  операцияларын қайта бғалаудан  іске асырылмаған шығыстар».

      Кт 3581 «Шетел валютасын қайта бағалау  бойынша өткен жылғы резерв».

      Келісімшарттың  күші жойылған кезде немесе сатып алу бойынша есеп айырысулр жүргізу кезінде банк келесі өткізбелерді жасайды:

• сату валютсы бойынша:

      Дт 6905 «Шетел валютасын сатып алу  – сату бойынша шартты міндеттемелер».

      Кт 6999 «Банктің шетел валютсымен жасалған мәмілелер бойынша позициясы».

• сатып алу валютасы бойынша:

      Дт 6999 «Банктің шетел валютсымен жасалған мәмілелер бойынша позициясы».

      Кт 6405 «Банктің шетел валютасын сатып  алу – сату бойынша шартты талаптары».

      Баланстық шот бйыонша есеп айырысуды жүзеге асыру кезінде келесідей шоттар коррсепонденциясы жасалады:

• сатып алынатын валютада:

      Дт 1001 «Кассадағы қол-қол ақша».

           1050 «Банктердің коррепонденттік  есеп шоттары».

      Кт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық қысқа позициясы».

             2858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық ұзақ позициясы».

      3581 «Шетел валютасын қайта бағалау  бойынша өткен жылғы резерв»  (оң қайта бағалау сомасына) немесе

      Дт 1001 «Кассадағы қол-қол ақша».

            1050 «Банктердің коррепонденттік  есеп шоттары».

            3581 «Шетел валютасын  қайта бағалау бойынша өткен жылғы резерв» (теріс қайта бағалау сомасына)

      Кт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық қысқа позициясы».

             2858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық ұзақ позициясы».

      * сатылатын валютада:

      Дт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық қысқа позициясы».

             2858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық ұзақ позициясы».

      Кт 1001 «Кассадағы қол-қол ақша».

           3581 «Шетел валютасын қайта бағалау  бойынша өткен жылғы резерв»  (оң қайта бағалау сомасына) немесе

      Дт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позициясы».

             2858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық ұзақ позициясы».

      Кт 3581 «Шетел валютасын қайта бағалау  бойынша өткен жылғы резерв»

           1001 «Кассадағы қол-қол ақша».

      Бұрын айтылғандай, «своп» операцияс бұл – «спот» және «форвард» операцияларының үйлесуі. «Своп» операцясы баланстан тыс есеп берудің бөлек дербес шоттарында көрсетіледі. Валюталық позицияның  баланстық шотында «своп» операциялары бойынша бөлек дербес шот ашылады. Бұл шо шетел валютасының ағым балансының өзгеруі кезінде қайта бағаланбайды.

      Дт  6405 «Банктің шетел валютасын сатып  алу – сату бойынша шартты талаптары».

      Кт 6999 «Банктің шетел валютсымен жасалған мәмілелер бойынша позициясы».

• және бір уақытта сатылатын валюталарға келесі жазулар жасалады:

      Дт  6999 «Банктің шетел валютсымен жасалған мәмілелер бойынша позициясы».

      Кт 6905 «Шетел валютасын сатып алу  – сату бойынша шартты міндеттемелер».

      Сонымен бірге әрбір алюта бойынша  бөлек дербес шот ашылады. «Спот» сатып алу (сату) бойынша есеп айырысуды жүзеге асыру кезінде банк сату валютасы бойыша келесі өткізбені жасайды:

      Дт 6905 «Шетел валютасын сатып алу  – сату бойынша шартты міндеттемелер».

      Кт 6999 «Банктің шетел валютсымен жасалған мәмілелер бойынша позициясы».

      Және  барлық уақытта сатып алу валютасында:

      Дт 6999 «Банктің шетел валютсымен жасалған мәмілелер бойынша позициясы».

      Кт 6405 «Банктің шетел валютасын сатып  алу – сату бойынша шартты талаптары». баланстық шот бойынша келесі өткізбе жасалады:

• сатып алынатын валютада:

      Дт 1001 «Кассадағы қол-қол ақша».

           1050 «Банктердің коррепонденттік  есеп шоттары».

      Кт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық қысқа позициясы».

• сатылған валютада:

      Дт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық қысқа позициясы».

             2858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позициясы».

      Кт 1001 «Кассадағы қол-қол ақша».

               1050 «Банктердің коррепонденттік  есеп шоттары».

      «Спот»  және «форвард» мөлшерлеме айрмасына  байланысты ай айынғы табыс немесе пайыздық шығыс есептелінеді:

• теріс айырма кезінде:

      Дт 5704 «Тазартылған қымбат металдарды қайта  бағалауда шығысы».

      Кт 2860 «Банктік ықзмет бойынша өзге кредиторлар».

      Мерзімі келген кезде қайта сатып алу  кезінде баланстан тыс шоттарда кері өткізбе жасалынады, ол баланстық  шот бойынша

• сатып алынатын валютада:

      Дт  1001 «Кассадағы қол-қол ақша».

               1050 «Банктердің коррепонденттік  есеп шоттары».

            2860 «Банктік ықзмет бойынша өзге  кредиторлар».

      Кт  1858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позициясы».

             2858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позициясы».

      * сатылатын валютада:

      Дт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық қысқа позициясы».

      2858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық ұзақ позициясы».

      2860 «Банктік ықзмет бойынша өзге  кредиторлар».

      Кт 1001 «Кассадағы қол-қол ақша».

               1050 «Банктердің коррепонденттік  есеп шоттары».

      Бухгалтерлік  есепте опциондарды жүргізу үшін баланстық және баланстан тыс  шоттарда дербес шоттар ашылады:

      1870 «Банктің өзге де транзиттік  өзге де есеп шоттары» баланстық шот бойынша «Опционды сатып алу бағасы», 2870 «Банктің басқа транзиттік шоттары» - «Опционда сату бағасы» дербес шот ашылады.

        6405 «Банктің шетел валютасын сатып  алу – сату бойынша шартты  талаптары». Баланстан тыс шщоты бойынша екі дербес шо ашылады: «Сатып алынған опцион бойынша мүмкін талаптар» және «Сатылған опциондар бойынша шартты талаптар». Ал 6905 «Шетел валютасын сатып алу – сату бойынша шартты міндеттемелер» - «Сатып алынған опцион бойынша мүмкін міндеттемелер» және «сатылған опцион бойынша мүмін міндеттемелер». Баланстан тыс шот 6999 «Банктің шетел валютсымен жасалған мәмілелер бойынша позициясы» - «Опцион бойынша позиция».

      Банк  опционды сатып алу кезінде оның бағасын төлейді және келесі өткізбені  жасайды:

      Дт 1870 «Банктің өзге де транзиттік өзге де есеп шоттары».

      Кт 1050 «Банктердің коррепонденттік  есеп шоттары».

• бір уақытта шартты талап валютасында «спот» бағамы бйынша опционның жалпы сомасына:

      Дт  6405 «Банктің шетел валютасын сатып  алу – сату бойынша шартты талаптары».

• және шартты міндеттеме валютасында:

      Дт 6999 «Банктің шетел валютсымен жасалған мәмілелер бойынша позициясы».

      Кт 6905 «Шетел валютасын сатып алу  – сату бойынша шартты міндеттемелер».

      Бұдан әрі банк «спот» бойынша қайта  бағалауды және ай аяғындағы «спот» және «форвард» бағамының арасындағы айырма негізінде опцион бағасын  есептеу керек.

      Банк  опцион бойынша баланстан тыс  шоттар бойынша есеп айырысуды жүргізген  кезде кері өткізбелер жасалынады және бос уақытта баланстық шоттар бойынша клесідей шоттар корреспонденциясы жасалынады:

• валюталарды ресми сатып алған бағамынан жоғары сатқан кезде:

      Дт  1001 «Кассадағы қол-қол ақша».

      1858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық қысқа позициясы».

      2858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық ұзақ позициясы».

      Кт 4530 «шетел валютасынынң сатып алу-сату бойынша кірістер».

• валюталарды ресми сатып алған бағамнан төмен сатқан кезде:

      Дт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық қысқа позициясы».

      2858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позициясы».

      Кт 1001 «Кассадағы қол-қол ақша».

           4530 «шетел валютасынынң сатып  алу-сату бойынша кірістер».

      Банк  опционды сатқан кезде опцион бағасы көлемінде ақша қаражаттарын алады  және келесі өткізбелерді жүргізеді:

      Дт 1050 «Банктердің коррепонденттік  есеп шоттары».

      Кт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есеп шоттар».

      Бір уақытта «спот» бағамы бойынша опционның  жалпы сомасына корреспонденция  жасалады:

• шартты талаптар валютасында:

      Дт 6405 «Банктің шетел валютасын сатып алу – сату бойынша шартты талаптары».

      Кт 6999 «Банктің шетел валютсымен жасалған мәмілелер бойынша позициясы».

• және шартты міндеттеме валютасында:

      Дт 6999 «Банктің шетел валютсымен жасалған мәмілелер бойынша позициясы».

      Банк  опцион бойынша есептеу кезінде баланстан тыс шоттар бойынша кері өткізбелері жасалынады, ол баланстық шот бойынша:

• сатып алу валютасын ресми бағамынан төмен шетел валютасын сатқан кезде:

      Дт 1001 «Кассадағы қол-қол ақша».

            5530 «Шетел валютасын сатып алу-сату  бойынша шығыстар».

      Кт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық қысқа позициясы».

      2858 «Банктің шетел валютасы бойынша  валюталық ұзақ позициясы».