Инвестицялық портфельдің табыстылығын бағалау

        Бір этапты бағалы  қағаздарды таңдау , менеджер барлық жинақтық бағалы қағаздардан табыстылығы, стандарты ауытқуы және ковариациясына байланысты оптималды портфель қалыптастыру керек.

                                 

                         Сурет-3 -  Бір этапты қағалы қағаздарды таңдау

        

       Екі этапты бағалы  қағаздарды таңдау.

1. бірінші этапта – бірінші активті класстан оптималды портфель    қалыптастыруды таңдау және басқа класстан активтен құрылған оптималды портфель таңдау.
2. екінші этапта – бірінші және екінші активтік класстан жалпы бағалы қағаздар портфелін қалыптастыру.

 

   

     

                      Сурет-4 - Екі этапты бағалы қағаздарды таңдау

   

   Бұл бағалы қағаздарды таңдау әдісі « близорукость»  деп атайды, себебі, жалпы портфельді қалыптастырған кезде бірінші және екінші класс бағалы қағаздар арасында ковариация жүргізілмейді немесе қолданбайды. Екінші этапта, инвестордың қаражаттарын бірінші және екінші класстар портфеліне бөлінуі активтер орналастыру болып табылады. Активтерді орналастыру этапында екі портфель арасында оптимальды табыстылықты, стандартты ауытқуларды және ковариацияны болжамдайды. Бұл жалпы портфель құрамын және инвестордың таңдаған портфелінің табыстылығы стандартты ауытқуларға байланысты болатынын анықтайды. Активтер тарапынан бірінші класқа – акция ,ал екінші класқа – облигацияны жатқызуға болады.

     Мысал. Оптималды портфелдерде орналасқан 4 акциялардың үлес салмағы мен 3 облигацияның үлес салмағы берілген. Екінші этапта активтерді орналастыру кезінде инвестор қаражаттарының 70% акция және 30% облигация сатып алуға бағытталған.

      Жалпы активтер портфелінің үлес  салмағын анықтаңыз.

       Шешу нәтижесі 4 және 5 бағаналарда  қарастырылған. 

                                                              2-кесте. 

 

     Екі этапты бағалы қағаздарды  таңдау көп этаптыға ауысу  болады, егер , бірнеше топтар (секторлар)  енгізсе. Активтік және пассивтік басқаруды кез келген этапта қолдануға болады.

          Отандық экономика дамуының ерекшелігі, инвестициялық портфельді әртүрлі  екі жағынан жақындатуға мүмкіндік  береді:

• классикалық көзқарас негізінде инвестициялық портфельді қалыптастыру;
• экономикалық нақты жағдайын еске ала отырып, инвестициялық портфельді қалыптастыру;

Бұл екі  көзқарасты салыстыру, олардың қасиеттері мен    

айырмашылықтарын  көрсеті өте маңызды. Ең әуелі  классикалық инвестициялық портфельдің  орнын түсіндіре кетелік:

1. Инвестор белгілі кезең ішінде әбден оңайлы инвестициялы болуы керек және кезең аяғында пайдамен алынады,
2. Портфельдің құрамының өзгеруі осы кезең ішінде қарастырылмайды.
3. Портфель әр уақытта дивиденд бола алады.
4. Құнды қағаздардың портфельге қосылуы екі параметрмен сипатталады – болжамды табыс және стандарттық ауытқу.

     Енді портфельдің нақты айырмашылық  бет әлпетіне тоқталайық:

1. Бағым портфельнің, яғни оның табысы оған кіретін

қағаздардың бағым құнының өсуінен құралады.

2. егер де классикалық портфельде салынған портфель

қайтарымын сенімді уақиғалар деп есептелінсе, онда нақтыда олардың азаюы мүмкін және тәуекелдіктің азаю әдісі ретінде портфель көзқарасының мәнділігі артады.

3. қаржы құрылымының өзгеруі мүмкін. Сонымен ұзақ мерзімді

жоспарлау  әдісіқолданылады, яғни осындай портфельді басқарудың мақсаты – пайданы күнделікті ауытқудан емес, ол ұзақ мерзімді беталыс негізінде табу. 

Оптималды инвестициялық портфельді қалыптастыру.

Сурет-5  

                                               

     

             

  

           

      “Бағалы қағаздар нарығы туралы” заң инвесторды құнды қағазға иелігін, жеке меншік құқығы негізінде тұлға ретінде  анықтайды.

Одан  басқа “Адал иегер” деген түсінік  енгізілген, бұл “бағалы қағаздар сатып алған және оған ақша төлеу барысында бағалы қағаздарға үшінші адамның құқы бар екенін білмеген тұлға ” деп саналады. Инвесторларды бірқатар белгілермен топтастыруға болады. Көп жағдайда ең маңызды олардың статусы. Осыған орай оларды жеке, ұжымдық және нарық мамандары деп бөлуге болады (8 сурет) [1, 98бет].

     Инвесторларды инвестициялау мақсатында  келесі топтарға бөлуге болады. Олар стратегиялық және қоржындық.

     Инвесторларды инвестициялау мақсатында  келесі топтарға бөлуге болады. Олар стратегиялық және қоржындық. 
 
 

                                           

 

 

 

 
 

 

 

 
 

 

 
 
 

 

     

Cурет 6  -  Инвесторлар құрамы 

        Қоржындық  (портфельді) инвестор өзіне тиесілі бағалы қағаздардан ғана пайда табуды ойлайды. Сондықтан қайдан, қашан, не сатып алу мәселелері оған әрқашан өзекті болып табылады.

   Осы мәселелерге жауап беруден  бұрын инвестор бағалы қағаздарға  қандай мақсатпен қаржы салғалы  отырғанын, ресурстардың инвестициясы  кеізінде  қаншалықты шығынға  ұшырауы мүмкін екендігін, оған ненің маңызды екенін-жұмсалған қаржы мөлшерінің сақталуы ма, не өте көп мөлшерде шығынға ұшырауы, не мол табыс алу үшін тәуекелге баруына  болатын мүмкіндігін анықтап алуы керек [4, 115бет]. 

1.2 Бағалы қағаздарды банк аясында инвестициялау 

      Инвестиция деп қаражатты ұзақ мерзімге белгілі бір салаға пайда табу мақсатында салуды білдіреді. Инвестициялық қызметке банктер делдал ретінде қатысады. Банктер өздерінің инвестициялық қызметінде тиімді инвестициялық саясат жасай отырып жүзеге асырады.  Банктердің инвестициялық саясаты инвестиция портфелін басқару бойынша стратегияны құру және іске асыру шараларын, қалыпты қызметті, табыстылықты арттыру, банк балансының өтімділігін қамтамасыз ету бағытында портфельді және тура инвестициялардың оптималды құрылымына жетуді білдіреді. Банктің инвестициялық саясаты банктің басқармасымен жасалады. Инвестициялық саясаттың басты элементтерінің бірі – банктің валюта – қаржылық портфелін, соның ішінде инвестициялық портфелін басқарудың тактикасы мен стратегиясын жасау болып табылады.

      Инвестициялық портфель бұл – банктің заңды тұлғалардың, басқа банктердің және бағалы қағаздардың салған қаражаттарының жиынтығы. Инвестициялық портфельдің оңтайлы құрылымының критерийлері – бұл операциялардың табыстылығы және өтімділігі болып табылады. Инвестициялық портфельдерді басқарудың әр түрлі бағыттары және принциптері қолданылады. Көп таралған принциптердің қатарына бағалы қағаздарды өтеудің “баспалдықтылық” принципін жатқызуға болады. Бұл принцип бойынша өтелген бағалы қағаздардан түскен қаражатттарды максималды өтеу мерзімі бар бағалы қағаздарда қайта инвестициялау.  Банктердің белгілі бір мерзімге пайда табу мақсатында бағалы қағаздармен операциялары банк инвестициялары ретінде қарастырылады.

      Инвестициялық банктердің негізгі  қызметі -  ұзақ мерзімді ссудалық капиталды мобилизациялау және оны қарыз алушыларға акцияларды, облигацияларды және орналастыру арқылы, қарыздық міндеттемелердің басқа түрлері арқылы беру.

      Қазіргі инвестициялық банктердің екі түрі қызмет етеді:

1. Бірінші типті инвестициялық банктер
2. Екінші типті инвестициялық банктер