Бюджетті қалыптастыру мәселелері.doc

-сметалық-нормативтік  базасының шектелуінен шыққан қиындылықтар, объектер құрылыстарының сметалық құнында объекті салуға жерді пайдалануға арналған жер телімін беруге жобаны (жерге жайғастыру жобасы) жасау үшін шығындарды төлеу қарастырылмағандығы, мақсатты трансферттер есебінен қаржыландыру жобасына кіргізілген инвестициялық жобалар бойынша, сонымен қатар, көрсетілген шығындарды қаржыландыру үшін аудан бюджетінде қаражаттың жетіспеуіне байланысты;

-жобалық-сметалыұ  құжаттамаға мемлекеттік экспертиза  жасалуының және жобалаудың нормативтік мерзімінің сақталмауы;

-елді мекендердің  толық жоспарлау жобаларының және бас жоспарының сақталмауы;

-қала ішіндегі  шағын аудандарында жеке үй  құрылстарының жобасының жоқтығы;

-жобалық-ізденіс  кәсіпорындарының біліктілігі деңгейгнің  нашарлығы;

-мақсатты трансферттер есебінен қаржыландыру жоспарларының объектілерді жобалау және салу мерзімінің ұзақтылығына сәйкес еместігі;

-құрылыста мемлекеттік  сатып алуларды ұйымдастыру және  өткізуге байланысты қиындықтар, саланың ерекшеліктері  және  құрылыстық заңнамасының нормалары толық көлемде есепке алынбаған;

-құрылыс материалдарын,  бұйымдарын және конструкцияларын  өндіретін отандық кәсіпорындарының  жеткіліксіз дамуы;

-халықаралық  стандарттарға сәйкес нормативтік-техникалық  базасының санының және сапасының  жетіспеуі;

-құрылыс-сәулет  қызметінің талабына сәйкес білікті  және тәжірибелі мамандардың  тапшылығы, осыған орай, жергілікті  атқару органдары жанындағы Тапсырыс  берушінің  мердігерлік құрылыс-монтаждық  кәсіпорындарының және қызметтердің  дейгейінің жетіспеуі;

-регионалдық деңгейде ведомстволық емес зертханалардың жоқтығы;

-төлем ақы  негізінде инженерлік қызметін  іске асыратын мамандардың біліктілік  деңгейінің нашарлығы және қызметтік  міндеттеріне немқұрайлы қарауы;

Құрылыс бөлімі қызметінің нәтижелеріне жету үшін және оларды жақсарту үшін, бекітілген штаттық сан шеңберінде, қызметкерлердің біліктілік штатын қалыптастыру бойынша стратегиялық бағытын жүзеге асыруды ұйымдастыру жобалануда, қызметкерлермен қызметтік міндеттерін сапалы және мезгілінде атқару үшін жағдайлар жасалуда. Мұндай іс-шаралар стратегиялық жоспарды  жүзеге асырғанде атқару қабілеттігін жақсартуға әкелуі және қызметкерлердің қажетті дағдыларды алуына мүмкіншілік тудырады,  бұл білікті кадрлар тапшылығын жоюға әкеледі.

Бөлімнің стратегиялық мақсаттары мен міндеттеріне жетуіне және бөлімге қойылған қызметтер мен міндеттерді жүзеге асыруға, бөлімнің тиімді жұмыс істеуін қамту үшін қызметтік мүмкіндікке білімділік даму бойынша  іс-шаралар жатады:

1) білім және  дағдылар деңгейін көтеру арқылы  білікті қызметкерлер штатын  қалыптастыру. Қостанай облысы әкімдігінің «Мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау  және      олардың   біліктілігін  арттыру  өңірлік орталығында»  жыл   сайын

2) қызметкермен тиісті курстарды өту жобалануда. 2012 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару Академиясында мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру Институтында 1 қызметкердің курстан өтуі  жобалануда.

3) қызметкерлердің потенциалын жүзеге асыру мақсатында қажетті жағдайлар жасау. Қойылған мақсатқа жету үшін, бөліммен 1 қызметкерге 1 жылға саналған, оларға  кіреді:

-жылына бір  қызметкер ұстауға арналған шығындар;

-жылына 1 қызметкерді  материалдық-техникалық жарақтандыруға  арналған шығындар.

Өзінің жұмыс  процесінде бөлім, кестеде келтірілген, бірталай болуы мүмкін тәуекелдер тууымен кездесуі мүмкін.

Қазіргі уақытта  ауданының агроөнеркәсіптік кешенінде жағдайын өндірісінің тиімділігі артуымен,ауыл мекендерінде қаржылық қызмет көрсету нарығының дамуымен,ауыл елді мекендерінің халықтық өмір сүру сапасы жақсыруымен   сипаттайды.

Ауданында 2008 жылдың нәтижелері бойынша, сәкестендіретін  бағаларда ауыл шаруашылығы жалпы  өнімінің көлемі 6438,1 млн. тенге, соның  ішінде өсімдік шаруашылығы 3253,8 млн. тенге және мал шаруашылығы 3184,3 млн. тенге құрады. Ағымды бағаларда жалпы өнімінің көлемі 8755,9 млн. тенге, өсімдік шаруашылығы 4924 млн. тенге, мал шаруашылығы 3831,9 млн. тенге құрады.

2008 жылда жалпы  дәнді дақылдардың жинауы 8,3 ц/га  өнімділігінде 168,8 мың. тонн құрады, осы баға 2006 жылда жеткен деңгейінен 33,1 мың тоннаға  артық, бірақ 2007 жылда 9,8 мың тоннаға кем болды.Осы көлем келесі астығына дейін ауданының ішкі қажеттілігін қамтамасыз ету жол берді.

Соңғы жылдар аралығында дәнді дақылдар егістік алқабының  тұрақты өсеуі байқалады, егер 2007 жылдың егістік алқаптарының құрылымы: 165,5 мың .га – дәнді дақылдар, соның ішінде  158,3 мың. га – бидай, 5,9 мың.га – арпа, 1,3 мың.га – сүлы болса, онда 2008 жылда 23,3 %  артық құрады, ол: 204,0  мың. га – дәнді дақылдар, 196,3 мың. га – бидай, 6,7 мың.га – арпа.

2008 жылда 62,9 % алқабы құрайтын ылғалдықорсақтағыш  технологиялар қолдануы арқасында  бидай өндірісінің өсуіне , кондициондық  тұқымдарының  өсуі, олардың барлығы  тексерілген және кондициондық  деп танытты, және өзіміздің ауыл шаруашылығы тауар өнімшығарушылардың  мемлекеттік қолдау көлемінің артыруына кол жеткізді.

Тиімді егіншілік  жүргізу, құнарлығы мол топырақты  қалпына келтіру және сақтау мақсатында тыңайытқыш қолдану керек, 2009 жылда 4,8 мың.га тыңайытқыш қолдану жоспарлап жатыр.

2008 жылда 100,3 мың.га алқабында гербицидтермен  егістерді өңдеу жұмыстары өткізілді,  соның ішінде 67,4 мың. га жерге.

Өсімдік шаруашылығында мәселелер дамуын тоқтату бір  қатар жол бар: ауыл шаруашылық дәндәктерлің күтіп-баптауының тиімді технологиялары; картоп, көкөніс өндірісі, халықтың үй шаруашылығында жеміс- жидек дақылдарына негізделген, химизация деңгейі төмен; ауыл шаруашылық дақылдардың төмен өнімділікті шарттылық жасайтын агротехникалық жұмыстарының оңтайлық мерзімдері ұсталмай жатыр.

Көрсетілген мәселелерді  шешу үшін мемлекеттік қолдауының бағытталуы мен нысандарының жетілдіруі арқылы  өсімдік шаруашылық диверсификациялауының  келешек ынталандыру қажет.

Мал шаруашылығы  – халыққа толық азық түлік  беретін ауыл шаруашылықтың маңызды  саласы, ал өнеркәсіптік үшін – шикізат.

2007 жылмен салыстырғанда  2008 жылда мал шаруашылық саласында  шаруашылықтың барлық деңгейлерінде  құс және мал санының өсуі  құрады: 1,7% - ІММ, соның ішінде 0,7 % - сиырлар, 0,4 % - шошқа, 4,5 % - ат, және құс  – 0,1 %.

2008 жылдың ішінде  шаруашылықтардың барлық жеке  меншік нысандарындағы  шаруашылықтармен 10,0 мың. тонн көлемінде құс  және малдың барлық түрінің  еті өндірілді, барлық сүт –  28,3 мың тонн, жұмыртқалар – 10,2 млн. дана. Мал шаруашылық өнімінің  өндірісі көлемі ауданының ішкі нарық саясатын және халықтың қажеттілігін қамтамасыз етеді.

Бірақ бір қатар  тоқтатушы факторлар бар: өндірілген өнімінің жалпы санының 94% - ет өндірісі, 100 % - сүт өндірісі және жеке қосалқы  шаруашылығына келетін жұмыртқа өндірісі - 100 %.

Негізгі ауыл шаруашылық малдардың бастары үй шаруашылығында негізделген, жалпы мал санынан  ортақ салмағы 80,5 % құрайды; малдардың  асыру және ұстаудың қарапайым технологиялар, өнімінің қайта өндеу және өндірісінің  ескірген технология, мал шаруашылығында процестерінің автоматизациялаудың және механизациялаудың төмен деңгейі; орта және іріөнімдік мамандырылған шаруашылықтың жоқ юолуы; асыру базасының әлсіруі, осылардың барлығы малдардың максималды өнімділікке қол жеткізу, жоғары сапалы өнімінің өндірісін қамтамасыз етуге, технологиялық модергизацияны қажетті көлемінде өткізуге мүмкіндік бермейді.

Ветеринария саласында  ауданында эпизоотикалық ырыс-берекемен  қамтамасыз ету бойынша мақсатты бағыттандырылған жұмыс өткізіп  жатыр.

Соған қоса мәселелі сұрақтары бар: малзираттардың арнайы мал союшы пунктердің саны жеткіліксіз; ветеринариялық-санитарлық және зоогигиеналық талаптарды сақтаусыз ауыл шаруашылық малдарды ұстау; вет мамандарының-лицензияттардың біліктілік деңгейінің кемеуі, және ауданында олардың жетіспеушілігі.

Қайта өңдеу  АӨК осы заманғы жағдайын өнім өсуінің маңызды әлеуеті бар  және тұрақты сияқты бағалауға болады. Ауыл шаруашылық өнімінің және азық-түлік  өнімінің  өндірісінің қайта өңдеу  көлемдері жаңа жылмен артырады.

Ауданда  қайта  өңдеу 25өндіріс бар: соның ішінде сүт өңдеу және көтере сатып алу бойынша 2 кәсіпорын – «Булудов» САҚ,  «Дина» САҚ; шұжық бұйымдар өндіру бойынша 4 кәсіпорын – «АДМ Агро-Кост» САҚ, «Булудов» ЖК, «Хорошко» ЖК, «Идрисов» ЖК; ұн өндіру 8 кәсіпорын – «КазАгроТрейд» САҚ, «Жамбота» САҚ, «Дала» САҚ, «Шандыколь» САҚ, «Степное» САҚ, «Бесеналиев» ЖК, «SHER- 777» САҚ, 2-110 тонн/ауысу жобалық қуатымен  «Алтын бидай - 2005» САҚ; нан бұйымдарын өндіру бойынша 11 кәсіпорын.

2008 жылда 2007 жылмен салыстырғанда қайта өңдеу  өнімінің көлемдері өсуі 37 % құрады: соның ішінде ұн бойынша өсуі – 38 % - ке, нан – 37 % ке жетті.

Қазіргі уақытта  бір қатар мәселелер бар: көтере сатып алу үшін өңдеу қаржылардың  жетіспеушіліктен қайта өңдеу кәсіпорын  қуатын кем тиелгені; өткізім нарығының  жоқ болмауы, ӨХС стандарттарын енгізілмей жатыр және қайта өңдеу кәсіпорындарында СБНҚТ.

Ауданында осы  заманындағы және жаңа жөғарыөндірістік техникасымен көліктік-тракторлық паркінің жаңарту бойынша мақсаттық бағытталған  жұмысы атқарылып жатыр, ол далалық-көктемгі және егін жинау оптималдық агротехникалық мерзімдерінде өткізу мүмкіндік береді.

2007 жылдан бастап, ауданының тракторлық паркі 53 бірлігіне жаңартты; комбайн паркі  – 64 бірлігіне; 20 кеңбасыпалушы егін  кешені сатып алды.

Тек 2008 жылда  ауданының ауылшаруашылықтауарөндірушылар 39 тракторларды сатып алды; 44 бидай жинау комбайндар, 14 егін кешендер, 38 себушы және басқа техниканы.

Жақын шетел  және алыс шетелдегі жоғарыөнімділік, қуатқанықтыру техниканы сатып  алуы ауыл шаруашылық  өндірісінің  қуатымен қамтамасыз етуі артыруына қол жеткізді.

Индустриализациялау саласында дамуы, лизингте қатысушылығы техникалық жаңартылуына әкеп соқты. 2008 жылда лизинг: 15 – тракторлар, 19 –  комбайндер, 701,7 млн. тенге  соммасына 5 – егін кешенідері, соның ішінде 125,5 млн. тенге республикалық бюджеті.

АӨК ұйымдастыру  басынан 530,5 млн. тенге берілді, 2008 жылда  – 204,7 млн. тенге, 32 құрылтайшылар.

Динамикалық өрлеуіне мемлекет берген қолдауы тиімділігіне әкеп соқты. Өткен жылда агроөнеркәсіп кешеніне мемлекеттік қолдауының көлемі үлгісімен арттырады. 2007 жылда егіншілікте демеу-қаржы 105,1 млн. тенге алынды, 2008 жылда 158,1 млн. тенге. Сонымен қатар 2008 жылда мал шаруашылығында демеу-қаржылар – 17,5 млн. тенге.

Аудан табиғи ресурстардың пайдаланылуына және өнеркәсіптің, сондай-ақ, ауыл шаруашылықтың базалық салаларында бағытталған өнеркәсіп кешені құрылған аса жоғары өндірістік әлеуетіне ие.

Ауданда тау-кен өнеркәсібі, өңдеу өнеркәсібі дамыған. Ауданның өңдеу өнеркәсібінде тамақ және жеңіл өнеркәсібі басымдылықты дамыған. Тамақ өнеркәсібінің кәсіпорындары сүттің, еттің қайта өңделуінде, сондай-ақ, ұнның, нанның, нан-тәтті нан және макарон өнімдерінің өндірісінде, жеңіл өнеркәсібі – тоқыма бұйымдарының өндірісінде және жұмысшылар үшін арнайы киімді тігуде мамандырылады.

Өнеркәсіп кәсіпорындарының тиімді қызметі Жітіқара ауданының тұрақты экономикалық дамуының басты факторларының бірі болып табылады.

Аудан өнеркәсібінің  құрылымында тау-кен өнеркәсібі басымды болады (асбесті, құрамында  алтын бар руданы шығару), аудан  экономикасының жалпы жағдайын анықтайды және өнеркәсіп өндірісінің жалпы аймақтық өнімінде  маңызды үлесін алады, оның үлесі 2007 жылы 47,6 % құрды, өңдеу өнеркәсібі 43,9 % алады, электр қуаттың, газ бен судың өндірісі және бөлінуі - 8 %.

2008 жылы ауданда  өнеркәсіп өнімі – 15517,0 млн. теңге сомасына өндірілген, ол 2007 жылға қарағанда, 50 % артық – 10315 млн. теңге. 

Өнеркәсіптік  секторы ауданның жалпы аймақтық өнімінің жартысынан астамын өндіреді, және өнеркәсіп өндірісінің озатын өсімі ЖАӨ оңды динамикасында және нысаналы индикаторлардың жетістігінде  негізгі фактор болып табылады.

2008 жылға өнеркәсіп  өнімінің жеке көлемінің индексі  106,3 % құрды, ал 2007 жылы – 99,0%.

Өнеркәсіп өнімінің барлық көлемінен шағын бизнес субъектілерімен 1258 млн. теңгеге өнім өндірілген, ол       2007 жылға қарағанда 10 % артық – 1136 млн. теңге. Осы артылуы 2007 жылы жаңа өндірістердің ашылуына және осы саладағы жаңа технологиялардың енгізілуіне байланысты. Облыстағы Жітіқара ауданының үлесі өнеркәсіп өндірісінің көлемі бойынша 2007 жылы  4,4 % құрды.

Өнеркәсіптік салада аз да болса, өндірістің өсуі байқалады, және алдағы жылдары ЖІӨ оңды динамикасында  анықтаушы фактор және мақсатты индикаторлардың  жетістігі болып табылады. Осы  сектор еңбекке жарамды халықтың жұмыстылығын қамтамасыз етеді, онымен бірге экономика секторы: ауыл шаруашылығы мен қызмет салаларының дамуында ынталандырманың рөлін атқарады. Инвестицияларды немесе кредиттерді жұмылдыру, қайта өңдеу жаңа цехтерін іске қосу және экономиканың нақты секторын жоғарлату, ауыл шаруашылығы өнімінің қайта өңделуін тереңдету, сапа мен ассортиментті жоғарлату қажет.                         

Біз білетіндей, еліміздің индустрияландырылуы негізінде бірінші кезекте экономиканың диверсификация міндеті тұр. Өнеркәсіпке бағытталған инвестициялардың көлемі, 2008 жылға 1527,1 млн. теңгені құрайды.

2009-2012 жылдарға арналған индустриалдық-инновациялық дамуының Стратегиясы шеңберінде ауданда 242,0 млн. теңге сомасына 4 инвестициялық жоба іске асырылған: «Жанбота – Агро» ЖШС жобасы – полипропиленді қаптардың өндірісі бойынша цех, диірмен кешендерінің құрылысы – «SHER – 777” ЖШС, «Алтын – Бидай 2005» ЖШС және «Бисеңәлі Ж.И.» ЖК. Осы жобалардың іске асырылуының есебінен 115 жаңа жұмыс орын құрылған. 2010 жылы «Дина» ЖШС жобасының іске асырылуы жоспарланады – құрғақ майсыз сүттің өндірісі бойынша «Инженерлік коммуникациялардың құрылуы, сүтті кептіру жөніндегі цехті қайта жаңарту және іске қосу». Сондай-ақ, іске асырылу сатысында «Казахстанский никель бар рудаларды қайта өңдеу жөніндегі тау-қайта өңдеу цехінің құрылысы», бір жылға қайта өңделетін руданың жоспарланатын көлемі құрғақ руданың 100 мың тоннасы, 500 ден 1000 жұмыс орындарды құру. Осы жоба 2009-2015 жылдары іске асырылуы жоспарланатын, Қостанай облысының басымдылықты инвестициялық жобалардың тізбесіне кірді.