Коммерциялық банктердің активті операциялары диплом жұмысы

Нарықтық құны салыстырмалы түрде алынып отырған ғимараттың 1 шаршы метрінің құнын бағаланып отырған объектінің жалпы ауданына көбейту арқылы анықталады:

571 * 122,8 = 70 118,8 $

Ал мүліктің кепілдік  құнын анықтау барысында төмендету  коэффициенті (k = 0,12) қолданылады:

70 118,8 * 0,88 = 61 704 $

Сонда қорытындылай  келгенде Бериков Б.М. қарызын  қамтамасыз ету ретінде ұсынған  ательесінің кепілдік құны 61 704 долларды  немесе 9 045 806 ,40 теңгені (146,6 тг / доллар  курсы бойынша) құрады.

Несиелік офицер осы  сараптаушының мүліктік бағалауынан өзінің сараптау қорытындысында қысқаша мәлімет берді. Ең соңында қарыз алушының кемшіліктері мен артықшылықтары туралы резюме жазды. Қорытынды шешімі – Несиелік комитеттің қарауына беріледі.

Несиелік комитет аталған  клиентке несие беруді ұйғарды. Осының негізінде банк пен қарыз алушы арасында несиелік келісім толтырылды. Ал заң бөліміне кепілдік келісімін дайындау тапсырылды. Тағы бір айта кететін жайт, клиенттің бастапқыда несие алу үшін тапсырған құжаттары заңгердің тексеруінен өтуі қажет.

2002 жылдың 25-ақпанында  толтырылған несиелік келісім  негізінде 2-наурызда клиентке қарыз  шотын ашу туралы Бэк-офис бухгалтериясының  өкімі шықты. Жоғарыда аталған  қарыз алушы туралы мәліметтер  негізгі қарыз сомасы мен ол  бойынша есептелген сыйақы өтелгенше оның несиелік ісінде сақталады.

Енді «Банк ЦентрКредит» ААҚ-ның жалпы несиелік портфеліне тоқталайын.

    

«Банк ЦентрКредит» ААҚ-ның несиелік портфель құрылымы

 

Несие түрлері		01.01.00		01.01.01		01.01.02
		млн.тенге	%	млн.тенге	%	Млн.тенге	%
Қысқа мерзімді		4 911,60	55,9	6 064,80	48,6	10 000,30	45,9
Орта мерзімді		1 797,80	20,5	3 861,70	31	9 611,90	44,1
Ұзақ мерзімді		2 073,00	23,6	2 543,40	20,4	2 193,50	10
Барлығы		8 782,40	100	12 469,90	100	21 805,70	100

«Банк ЦентрКредит» ААҚ-ның несиелік портфелінің сапасы

Несие типі				01.01.99		01.01.00		01.01.01		01.01.02
				млн.тенге   %		млн.тенге     %		млн.тенге    %		млн.тенге    %
Стандарттық				5 495,00	85	7 411,20	84,4	10 599,10	85	15 243,00	69,9
Субстандарттық				573,3	8,9	717,2	8,2	1 549,70	12,4	5 795,10	26,6
Қанағаттанар-лықсыз				117,2	1,8	125,8	1,4	109,3	0,9	401,1	1,8
Жоғарғы тәуекелді күмәнді				66,9	1	273,7	3,1	64,1	0,5	82,4	0,4
Зиянды				210,5	3,3	254,5	2,9	147,6	1,2	284	1,3
Барлығы				6 462,90	100	8 782,40	100	12 469,90	100	21 805,70	100

 

“Банк ЦентрКредит” ААҚ-ның несиелер бойынша құрылған провизиялары

 

Несие типі				01.01.99		01.01.00		01.01.01		01.01.02
				млн.тенге    %		млн.тенге     %		млн.тенге  %		Млн.тенге   %
Стандарттық				-	-	-	-	-	-	-	-
Субстандарттық				34 927,00	11,4	36 542,00	8	78,90	27,8	291,40	41,6
Қанағаттанар- Лықсыз				26 248,00	8,6	28 395	6,2	25,4	8,9	83,3	11,9
Жоғарғы тәуекелді кумәнді				33 450,00	11	136 859	30	32,1	11,3	41,2	5,9
Зиянды				210 485	69	254 495	55,8	148	52	284	40,6
Барлығы				305 110	100	456 291	100	283,9	100	700	100

Банктің несиелік портфелінде  провизия құруды талап етпей портфелінің қамтамасыз етілуінің диаграмма түріндегі құрылымы келесі бетте көрсетілген.

тін стандарттық несиелердің  үлесі зор. Бірақ, 2001 жылы олардың үлесі алдыңғы үш жылмен салыстырғанда 69,9 %-ға түсіп кеткен. Ақшалай құрылған провизиялар көлемінің өсуі стандарттық несиелер үлесінің төмендеуімен, сондай-ақ жалпы несиелеу көлемінің артуымен түсіндіріледі. Күмәнді және зиянды несиелер үлесінің жылдан-жылға төмендеу тенденциясы байқалады.

2001 жылы несиелеудің  жалпы көлемінен бөлшек сауда – 26,7 %, тау-кен өндірісі – 12,1 %, азық-түлік өнеркәсібі – 10,5 %, ауыл, орман, балық шаруашылығы – 8,5 % құрады.

2.4.  Бағалы Қағаздар портфелі.

“Банк Центркредит” Ашық Акционерлік Қоғамы бағалы қағаздарға инвестиция жұмсауда, бағалы қағаздарды таңдағанда консервативті көз қарасты ұстанады, яғни оларға сақтықпен қарайды. Осыған байланысты банктің бағалы қағаздары портфелінде өтімділігі жоғары, тәуекелі жоқ мемлекеттік бағалы қағаздардың үлесі өте жоғары. Оларға Қазақстан Республикасы Қаржы Министірлігінің евроноттары, МЕККАМ - Қазақстан Республикасы Қаржы Министірлігінің қысқа мерзімді мемлекеттік қазыналық міндеттемелері;

МЕККАВМ - Қазақстан Республикасы  Қаржы Министрлігінің  валюталық мемлекеттік қысқа мерзімді қазыналық міндеттемелері; Қазақстан Республикасы Ұлттық Банктің қысқа мерзімді ноталары жатады. Банктің бағалы қағаздар портфелінің қажетті көлемі активтердің сапасына және бағалы қағаздардың табыстылығына байланысты анықталады жоғарыды айтып өткендей, “Банк ЦентрКредит” Ашық Акционерлік Қоғамы мемлекеттік бағалы қағаздар нарығының белсенді қатысушысы болып табылады. Банктің бағалы қағаздар портфелінде қарастырылып отырған уақыт аралығынды өсу тенденциясы байқалады. 2002 жылдың 1 қаңтарындағы мәлеметтер бойынша бағалы қағаздарға 755728 мың теңге қаражат жұмсалған. Банктің активінде бағалы қағаздардың үлесі салмағы 20,3% тең болады, ал 2002 жылдың 31 желтоқсанында бағалы қағаздарға инвестициялар көлемі жоғарылады және жұмсалым 3211943 мың теңгеге тең болды. Бағалы қағаздарға жұмсалымдардың мөлшерінің және бағалы қағаздардың жалпы активтеріндегі үлесінің жоғарылауы мемлекеттік бағалы қағаздардың табыстылығының жоғарылауы әсерінен болып отыр.

   Мемлекеттік бағалы қағаздардан басқа, банк өзінің портфелін корпоративтік облигациялармен, осы облигациялардың Қазақстандық Қор Биржасында алғашқы орналастыруында қатысу жолымен, толықтырып отыр.

  Банк өзінің бағалы  қағаздар портфелінде міндетті  түрде өтімділігі өте жоғары актив ретінде мемлекеттік бағалы қағаздардың болуын жоспарлауда.

  “Банк ЦентрКредит” Ашық Акционерлік Қоғамының Мемлекеттік бағалы қағаздар нарығындағы үлесі 2001 жылдың 31 желтоқсанда шамамен 3,2% ке тең болды.

2001. жылдың 1 қаңтарына басқа заңды тұлғаларды инвестицияларына жұмсалымдары 14021 мың теңге болған (жалпы активтердің 0,38%) ал жыл соңында бұл көрсеткіш 5388 мыңға дейін азайып отыр (0,06%)

    

2.5.   Валюталық операциялар және олардың түрлері.

«Валюталық операциялар» түсінігінің мәні мен мазмұнын ашу үшін берілген тақырыптың негізгі терминдеріне анықтама беру керек. Бәрінен бұрын бұл -  шетел валютасы.

Шетел валютасы құрамына төмендегілер кіреді:

• шетел мемлекетінде немесе мемлекеттер тобында айналыстағы немесе заңды төлем құралы болып табылатын банкноттар, қазыналық билеттер, монеталар түріндегі ақша белгілері, сонымен қатар айналыстан алынған немесе алынатын, бірақ айырбасқа жататын ақша белгілері;
• шоттардағы шетел мемлекеттерінің ақша бірліктерідегі немесе халықаралық ақша немесе есептесу бірліктеріндегі қаражаттар.

Валюталық  құндылықтарға  мыналар жатады:

• шетел валютасы;
• шетел валютасындағы бағалы қағаздар  шетел валютасындағы төлем құжаттары (чектер, вексельдер, аккредитивтер және т.б.), қор құндылықтары (акциялар, облигациялар) және т.б. қарыздық міндеттемелер;
• бағалы  металдар – кез-келген түрдегі және жағдайдағы алтын, күміс, платина және платина тобындағы металдар (палладий, иридий, радий, рутений және осмий), олардың қатарына зергерлік және т.б. тұрмыстық бұйымдар, сонымен қатар осындай бұйымдардың сынықтары кірмейді;
• табиғи бағалы металдар  - шикізат өңделген түрдегі алмаздар, рубиндер, изумрудтер, сапфирлар және александриттер, сонымен қатар жемчуг, олардың қатарына осы тастардан жасалған зергерлік және т.б. тұрмыстық бұйымдар және осы бұйымдардың сынықтары кірмейді.

Резидент  түсінігі өзіне азаматтар мен ұйымдардың келесі категорияларын кіргізеді:

• ҚР-да тұрғылықты жері бар жеке тұлғалар, соның ішінде шетелде уақытша немесе шетелде ҚР-ның мемлекеттік қызметінде жүрген;
• ҚР-ның заңнамасына сәйкес құрылған және олардың орналасқан жері ҚР болып табылатын барлық заңды тұлғалар, сонымен қатар орналасқан жері ҚР және шетел болып табылатын олардың филиалдары мен өкілдіктері;
• ҚР- нан тыс жерлердегі ҚР-ның дипломатиялық, сауда және т.б. ресми өкілдіктері.

Резидент еместер –  «резиденттер» ұғымында көрсетілмеген ҚР-дағы немесе одан тыс жерлердегі барлық заңды және жеке тұлғалар, сондай-ақ олардың филиалдары мен өкілдіктері.

Валюталық операциялар  деген кезде келесілерді түсіну керек:

• меншік құқығы және басқа құқықтардың валюталық құндылықтарға өтуіне байланысты операциялар, соның ішінде шетел валютасын және шетел валютасындағы төлем құжаттарын төлем құралы ретінде пайдаланумен байланысты операциялар;
• валюталық құндылықтарды ҚР-на әкелу және жөнелту, сонымен қатар ҚР-нан әкету және жөнелту;

Валюталық операцияларды  түрлері.

1. Клиенттердің  валюталыјқ шоттарын ашу және жүргізу.

Бұл операциялардың келесідей түрлері бар:

• валюталық шоттарды заңды тұлғаларға (резиденттер мен резидент еместерге), жеке тұлғаларға ашу;
• шоттардағы қалдықтар бойынша проценттер есептеу;
• овердрафттар беру (банк басшылығының шешімі бойынша ерекше клиенттерге);
• операцияларды жасау шегінде көшірмелер беру;
• кез-келген уақыт аралығында шот архивін рәсімдеу;
• клиенттердің бұйрығы бойынша олардың валюталық шоттарындағы қаражаттарға қатысты операцияларды орындау (берілген құжаттарды төлеу, клиенттердің  қаражаттары есебінен шетел валютасын сатып алу және сату);
• экспорт-импорттық операцияларды бақылау.

2. Коммерциялық  банктің  саудалық емес операциялары.

Саудалық емес операцияларға  банк клиенттерінің тауарлары мен қызметтерінің экспорты мен импорты бойынша есеп-айырысуларды жүргізумен байланыссыз клиентерге капитал қозғалысы арқылы қызмет көрсету бойынша операциялар жатады. Уәкілетті банктер саудалық  сипаттағы келесі операцияларды жасай алады:

• қолма-қол шетел валютасын және шетел валютасындағы төлем құжаттарын сатып алу және сату;
• шетел валютасының және валютадағы төлем құжаттарының инкассосы;
• банк клиенттерінің пластикалық карточкаларын шығару мен қызмет көрсетуді жүзеге асыру;
• шетел банктерінің жол чектерін сатып алу (төлеу);
• ақша аккредитивтерін төлеу және соған ұқсас аккредитивтерді шығару: