Депозит нарығының дамуы және қалыптасуы

Ескертпе – дерек көзі: Статистикалық бюллетень – ақпан 2009 ж.

«Казкоммерцбанк» АҚ-да барлық салымдар 2008 жылдың ақпан айында 197827 млн. теңгенi, 2009 жылдың осы кезеңiнде 303405 млн. теңгенi құрап, алдыңғы жылмен салыстырғанда 105578 млн. тeңгeгe өскен.

«БанкЦентрКредит» АҚ-да барлық депозиттер 2008 жылдың ақпан айында 91546 млн. теңгенi, ал 2009 жылы 139703 млн. тeңгeнi құрап, алдыңғы жылдың осы кезеңiндегi барлық салымдарға қарағанда 48157 млн. теңгeгe өскен.

«Қазақстан Халық банкі» АҚ банк қызметі нарығындағы барлық салым түрлерін қарастырып болғаннан кейін, олардың депозит нарығында банк жұмысының аса жоғары іскерлік деңгейін көрсететін артықшылықтарын атап өткен жөн:

1.      Банк салымдары бойынша келісім-шарт жасасуда банк шоттарын ұлттық валютамен бірге шетел валютасында да ашу;

2.      Ағымдық шоты жоқ клиенттерге жинақтаушы шоттар ашу;

3.      Соммасы мен салым мерзіміне байланысты жеке және заңды тұлғалардың депозиттерінің кең көлемділігі;

4.      жинақтаушы шоттардағы ақша соммасын кепілдікке ала отырып,несие беру;

5.      интернет мүмкіндігін қолдану арқылы банк депозиттерін глобализациялау және банкомат жүйелерінің көптігі.

Кесте 5

«Қазақстан Халық Банкі» АҚ-нің жеке тұлғалардың салымдары бойынша пайыз мөлшерлемелері

Ескертпе – дерек көзі: «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның қаржылық есебі.

«Казкоммерцбанк»АҚ қазіргі жағдайда «Үздік», «Зейнеткерлік», «Еркінділік» және  «Классикалық» депозит салымдарын ұсынады. Бұл әрбір депозит түріне қосымша толықтыруға болады, бірақ бөлек-бөлек ақша соммасын алуға болмайды. Сонымен бірге, бастапқы салым мөлшері 100 АҚШ долларын немесе евро және 15000теңгені құрайды. Пайыз мөлшерлемесі әр салымның мерзімі аяғында төленеді. Басқа банктерден ерекшелігі «Казкоммерцбанк» АҚ өз салымшылары арасында «Барлығы үйге» атты акция жүргізуде.

Кесте 6

«Казкоммерцбанк» АҚ жеке тұлғалар салымдары бойынша пайыз мөлшерлемелері

Ескертпе – дерек көзі: «Казкоммерцбанк» АҚ-ның қаржылық есебі.

«Тұран Әлем банкі» АҚ клиенттерге әртүрлі салым түрлерін ұсынады және соларды қарастырып кетейік. «Табыс формуласы» атты депозит түрі бойынша әрбір салымшы шот ашқанда ай сайынғы пайыз мөлшерлемесін виза картаға түсу құқығын иемденеді. Бұл салымның ерекшелігі ай сайын автомобиль жүлдесі ойналады. Сонымен қатар, «Платинум», «Зейнеткерлік», «Спринт», «Private» атты депозиттері бар.

Көріп отырғанымыздай, Қазақстан Республикасындағы әрбір банктің өзіндік ерекшеліктері бар және депозит салымдарына байланысты өзіндік түрлері,артықшылықтары, кемшіліктері және пайыз мөлшерлемелері бекітілген. Сондықтан клиенттерді тарту барысында әрбір банк өз банк жүйесін жаңалап отыруы қажет.

2.2 Банктің депозиттік салымдар құрылымын талдау

Банкті дамыту стратегиясына және Қазақстан Республикасының қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттігінің талаптарына, халықаралық банк стандарттарымен айқындалатын талаптарына, банктік қадағалау жөніндегі Базель комитетінің капиталдың жеткіліктігі жөнінде жаңа ережелеріне сәйкес, банк өзіндік капиталдың жеткіліктігі мен төлемге қабілеттілігінің қажетті деңгейін сақтау мақсатын тәуекелдерді басқару жүйесін жетілдіру бойынша жұмыс жүргізіп отыр.

Жалпы алғанда тәуекелдерді басқару жүйесі Тұран Әлем  банкте:

-         Корпоративтік басқаруға қатаң талаптар қатарымен,

-         Қарыз операцияларын жүргізу тәжірибесімен,

-         Қаржылық құралдарымен операциялар жүргізу тәжірибесімен,

-         Активтер мен міндеттемелерді басқару тәжірибесімен,

-         Ақапарттық жүйелер мен әкімгерлік ақпарат жүйелерінің жоғары сенімділік деңгейімен қамтамасыз етіледі.

Банкте тәуекелдерді басқарудың төмендегідей келесі әдістері қолданылады:

-         Әртараптандыру,

-         Лимиттер белгілеу,

-         Шығындарды (залалды) өтеуге резервтер қалыптастыру,

-         Тәуекелдерді сақтандыру,

-         Хеджирлеу,

-         Операциялар жүргізуді регламенттеу,

-         Капиталдың жеткіліктігін сақтау.

Банк өз қызметінде көптеген тәуекелдерді ескереді, олардың негізгілері: несиелік тәуекел; өтімділік тәуекел; валюталық тәуекел; пайыздық тәуекел; бағалық тәуекел; операциялық тәуекел; саяси және құқықтық тәуекелдер.

Қазақстандағы банк секторының ахуалын объективті бағалай және оның бұдан әрі дамуын болжай отырып, Банк басшылығы «Тұран Әлем Банкі» АҚ-н өзінің клиенттеріне сапалы банктік қызметтердің барынша толық ауқымын көрсететін әмбебап банк ретінде позициялау туралы шешім қабылдады.

Елдің банктік секторында банктердің жоғары өтімділік деңгейіне және нарықта инвестициялауға арналған қаржылық құралдардың жеткіліксіздігіне байланысты қазіргі уақытта қалыптасқан жағдаятты ескере отырып, объективті түрде Банк үшін бөлшек бағытын дамыту неғұрлым тартымды болып табылады.

Өткен жылда Банктің клиенттер базасының өсуіне ең алдымен Банктің әрекет етуші клиенттермен тиімді өзара әрекеттестігі себеп болды. Болашақта тұрақты дамуға кепілдік экономиканың қызу өсіп келе жатқан "ортаңғы" сегментінің қатарынан жаңа клиенттер тарту болып табылады. Бұл тезис Қазақстан Республикасының банктік қызметтер нарығындағы бәсекелестіктің барған сайын өсіп келе жатқан дәрежесі жағдайында клиенттер санын ұлғайтуға сақталып отырған беталысты айқын көрсететін статистикалық деректермен расталады.

Кесте 7

«Тұран Әлем Банкі» АҚ-ның клиенттік базасының саны

Ескертпе – дерек көзі: «Тұран Әлем Банкі» АҚ-ның қаржылық есебі.

2008 жылы қаржылық көрсеткіштердің өсуіне клиенттер базасының өсуі ілесіп отырды. 2005 жылдың аяғында «Тұран Әлем Банкі» АК,-ында  88322 заңды тұлғаларға және 684280 жеке тұлғаларға қызмет көрсетілді.

Экономиканыңсан алуан салаларында көптеген кәсіпорындармен жұмыс істей отырып, Банк өз клиенттеріне саланың спецификасын, бизнес аясын, тіпті жайғасқан аймағын ескере отырып, клиенттердің әрқайсысының қажеттіліктері мен мұқтаждықтарына дөп сәйкестікте әзірленген дәстүрлі банктік қызметтердің толық тізбесін ұсынып отырды.

Банктік салымдардың салалар бойынша құрылымын  келесі кестеден көруге болады.

Кесте 8

«Тұран Әлем Банкі» АҚ депозиттік салымдарының құрылымы