Отчет по практике в «ПетроҚазақстан Құмкөл Ресорсиз»

Бұл есеп берудің негізгі мақсаты ішкі және сыртқы ақша қозғалысы туралы ақпаратты ұсыну болып табылады. Есеп ақша қозғалысының есебі шоттары  бойынша мәліметтер негізінде құралады және есепберу кезеңінің басындағы  және аяғындағы қалдықтар есебі  мен ақша ағымы туралы мәліметтерді қамтиды. Ақша ағымы туралы мәліметтер есеп беруде операциялық, инвестициялық  және қаржылық кесімдерде ұсынылады.

Бізге белгілі, халықаралық тәжірибеде ақша қозғалысы  туралы есеп беруді құрудың екі әдісі  бар – тура және жанама. Құру әдісі  ұсынылатын ақпарттың мазмұнынан білінеді. Екі әдістің бірде-біреуі қай  елде болмасын жалғыз емес, әрі міндетті емес.

 

Ұйым ақшасының жалпы ағымы

 

Инвестициялық қызметтен 

түскен ақша ағымы

 

Операциялық қызметтен түскен ақша ағымы

 

Қаржылық  қызметтен түскен ақша ағымы 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қазақстан Республикасындағы ақша қозғалысы  тура және жанама әдістерді қолданумен операциялық қызмет арқылы іске асады.

Ақша  қозғалысы туралы есеп берудің әдісі  де пайдаланушыларға қажетті ақпарат  алуға мүмкіндік береді.

Инвестициялық және қаржылық қызметтерденқызметтер  туралы мәліметтер.

Инвестициялық қызмет – ұзақ мерзімді активтерді сату мен сатып алу, заимдар беру мен оларды жою.

Қаржылық  қызмет – заимдық құралдар мен  меншікті капиталдың құрамы мен көлемдерінің өзгерісі нәтиже болып табылатын  ұйымның қызметі.

Меншікті  капиталдағы өзгерістер туралы есеп беру ұйымның меншікті капиталының  қозғалысы мен жағдайы туралы, жарияланған капиталдағы, төленбеген және қосымша төленген капиталдағы  өзгерістер туралы, сонымен қатар  резервтік капиталдағы және үлестірілмеген табыстың (залалдың) құрылуы туралы көрсеткіштерді қамтиды.

Жылдық  қаржылық бухгалтерлік есептемеге түсіндірме жазба – бұл негізгі аналитикалық құжат, оны кәсіпорындар жасайды. Ережеге  сай, ол шаруашылық жүргізуші субъект  жайлы, оның қаржылық жағдайы туралы, берілген мәліметтерінің есеп беру кезең  мен алдыңғы кезеңдермен салыстырмалығы туралы ақпараттарды жинақтайды. Бірінші  кезекте ол түсіндірме жазбаларда есеп беру кезеңдерінде ұйым қызметтеріне оң және теріс әсер еткен негізгі  себептерді ашу арқылы бизнес жоспардың  барлық бөлімдері бойынша орындалуына  қысқаша бағалау жүргізіледі. Одан басқа, онда жылдық бухгалтерлік есптемеде  көрсетілмеген мәліметтер келтірілуі керек, яғни өткізудің географиялық нарықтары және қызмет түрері бойынша  өнімді (жұмысты, қызметті) көлемдері  туралы қосымша мәліметтерді қамтиды.

Есеп  беру процесін жасау – есеп жұмысының  соңғы сатысы. Оның деректері бойынша  кәсіпорынның қызметін қорытындылайды; ол талдау жасаудың, күнделікті және алдағы уақыттарға жоспарлаудың ақпарат көзі болады. Есеп берудің мемлекеттік  маңызды мәні бар. Оның деректерін салықтардың  және басқа бюджеттік төлемдердің  дер кезінде әрі толық төленуіне  бақылау жасау үшін пайдаланады.

 

 

2.12 Корпоративтік табыс салығын салық есебінде есепке алу

 

 

Кәсіпорынның  корпоративтік табыс салығы есебі  Бухгалтерлік есеп стандарттарының  «Корпоративтік салық бойынша есебі» бойынша жүзеге асырылады.

Корпоративтік табыс салығы басқа  салықтармен қатар Қазақстан  Республикасының салықтық жүйесінің  құрамдас элементі болып табылады және ұлттық табысты қайта бөлу құралының  қызметін атқарады.

Қазіргі кезде корпоративтік табыс  салығы- Қазақстан Республикасының  бюджетіндегі мәнді үлесті құрайтын мемлекеттік бюджетті толықтырудың негізгі көздерінің бірі.

Кейінге қалтырылған корпорациялық табыс  салығы барлық уақытша айырмашылықтар бойынша міндеттемелердің әдісін қолдана  отырып есептеледі. Міндеттемелер әдісі  бойынша корпоративтік табыс  салығы кәсіпорынның табыс табу мақсатында жұмсаған шығыдары болып есептеледі де, сәйкес кірістер пайда болған сәтте  есептеледі.

Корпоративтік табыс салығы басқа салықтармен  қатар Қазақстан Республикасының  салықтық жүйесінің құрамдас элементі болып табылады және ұлттық табысты  қайта бөлу құралының қызметін атқарады.

Қазіргі кезде корпоративтік табыс салығы- Қазақстан Республикасының бюджетіндегі мәнді үлесті құрайтын мемлекеттік  бюджетті толықтырудың негізгі көздерінің бірі.

Кәсіпорынның  корпоративтік табыс салығы есебі  Бухгалтерлік есеп стандарттарының  «Корпоративтік салық бойынша есебі» бойынша жүзеге асырылады.

Корпоративтік табыс салығы басқа салықтармен  қатар Қазақстан Республикасының  салықтық жүйесінің құрамдас элементі болып табылады және ұлттық табысты  қайта бөлу құралының қызметін атқарады.

Қазіргі кезде корпоративтік табыс салығы- Қазақстан Республикасының бюджетіндегі мәнді үлесті құрайтын мемлекеттік  бюджетті толықтырудың негізгі көздерінің бірі.

Кейінге қалтырылған корпорациялық табыс  салығы барлық уақытша айырмашылықтар бойынша міндеттемелердің әдісін қолдана  отырып есептеледі. Міндеттемелер әдісі  бойынша корпоративтік табыс  салығы кәсіпорынның табыс табу мақсатында жұмсаған шығыдары болып есептеледі де, сәйкес кірістер пайда болған сәтте есептеледі.

Кәсіпорынның 2011 жылы корпоративтік табыс салығының 2010жылға қарағанда 15 925 081 мың теңгеге  немесе 29,86%ға артып отырғанын төмендегі  кестеден көре аламыз.

Мың.тг

	2010 ж	2011 ж	+/-	%
Ағымдағы КТС бойынша шығыстар	54 335 754	68 735 456	+14 399 702	+26,50
Кеінге қалтырылған КТС бойынша  шығыстар	(995 054)	530 325	+1 525 379
Жыл ішіндегі КТС бойынша шығыстар	53 340 700	69 265 781	+15 925 081	+29,86

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3. ӨНДІРІСТІК ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

 

 

Өнім  өндіру есебі ең алдымен орындалған жұмыстың, операцияның өндіріп шығарған өнімнің саны мен сапасына қарай кесімді еңбекақы есептеу үшін және жұмысшылар мен қызметкерлердің жекелік және топтық еңбек өнімділігіне бақылау жүргізу үшін керек. Өнім өндіру есебі негізінде тек қана кесімді еңбек ақы алатын жұмысшылар, қызметкерлер емес, сонымен бірге мерзімді еңбек ақы алатын еңбеккерлерге сандық және сапалық көрсеткіштердің артығымен орындалуына қарай жекелеген сыйақы төленеді.

Өнім  өндіру есебі әрбір шаруашылық субъектісінде  жұмысшы қызметкерлердің еңбегін  ұйымдастыруға және оларға есептелініп  төленетін еңбекақы түріне байланысты. Шаруашылық субъектісіндегі еңбекті  ұйымдастыру көбіне ғылыми техникалық даму деңгейімен оларды тиімді пайдалануға  және т.б. байланысты болып келеді.

Шаруашылық  субъектісінде өнімдердің өндіріп  шығарылуы және жұмыстың орындалуы  жайлы алғашқы құжаттарда мынадай  мәліметтер мен ақпараттар болуы  қажет:

Орындалған  жұмыстың аталынуы оның қабылданған  уақыты яғни күні, айы, жылы өндірілген өнімнің саны мен көлемі, өнімді өндіру мен жасап шығаруға кеткен уақыт, орындаушы жұмысшылар мен  қызметкерлердің табелдік номері немесе бригада номерлері, цех бөлімшесінің цифрлары және оларға есептелген еңбекақы түрі. Бұлар бойынша одан кейінгі  уақыттарда жұмысшы қызметкерлермен  есеп айырысу және өндіріліп шығарылатын  өнімдер мен істелінген жұмыстарға есептелінген төлем сомаларының  мөлшері анықталады.

Халық шаруашылығы  саласының әртүрлі орындарында  яғни шаруашылық субъектілерінде өндіріс  түрлеріне байланысты еңбек пен  еңбекақы мөлшерінің есебін қолдануға  сәйкес өнім өндіру есебінің әртүрлі жүйелері қолданылады.

Операциялар бойынша қабылдай жүйесі жұмысшылар мен қызметкерлердің өндірген өнімдерін әр операцияны орындағаннан кейін ұйымның субъектісінің техникалық бақылау бөлімі қабылдап санап алғаннан кейін, ол туралы ақпараттар  мәліметтермен алғашқы құжаттарға жазуды қажет етеді. Бұл жүйе бойынша көбірек қолданылатын алғашқы құжаттардаң түрі «Кесінді жұмыс» наряды болып табылады. Құжат жұмыс орындалмай яғни басталмай тұрып толтырылады және жұмысшы қызметкерлерге беріледі. Тапсырма орындалғаннан кейін нарядқа нақты өндірілген өнімдермен орындалған жұмыстың саны, көлемі жазылып жұмысшы қызметкерлердің еңбек ақысын есептеу үшін шаруашылық субъектісінің бухгалтериясына тапсырылады.

Өнім өндіру есебі негізінде тек қана кесімді  еңбек ақы алатын жұмысшылармен  қызметкерлерге ғана емес, сонымен  қатар мерзімдік еңбек ақы  алатын жұмысшылармен қызметкерлерге сандық және сапалық көрсеткіштердің  артығымен орындалуына қарай  жекеленген сыйақы төленеді. Еңбекті жаңа техникамен жабдықтау механикаландырылған, автоматтандырылған өндірістің пайда болуына себебін тигізеді. Ғылыми техникалық прогрестің дамыған жағдайында қол еңбегін пайдалануды көп қажет етпейтін механикаландырылмаған өндіріс автоматтандырылған кешенді салаға айналады. Олдарды қол еңбегі біртіндеп азайып, еңбектің ұйымдастырылуына жаңа техникамен технология өз әсерін тигізеді. Іске асқан, яғни қолдануы өнім өндіру есебін ұйымдастыруға өздерінің әсерін тигізеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 Ішкі  аудитті ұйымдастыру

 

 

Ішкі аудит қызметінің мақсаты (әрі қарай – Қызмет) стратегиялық мүдделерге жету мақсатында Директорлар кеңесіне және «Қазпочта» АҚ-ның (әрі қарай – Компания) басшылығына тәуекелділіктерді басқару міндеттерін жүзеге асыруға және бизнес-үрдістерді жақсартуға көмектесу болып табылады.

Қызметтің негізгі міндеттері:

-Ішкі бақылау жүйесінің сенімділігі және тиімділігін бағалау;

-Тәуекелдерді басқару жүйесінің сенімділігі және тиімділігін бағалау;

-Компаниянда корпоративтік басқару үдерісінің жетілуін бағалау.

Ішкі аудит қызметі Директорлар кеңесін Компанияда әрекет ететін ішкі бақылау рәсімдерінің нәтижелілігі туралы тәуелсіз және объективті ақпаратпен қамтамасыз етеді. Ішкі бақылаудың пәрменді тетіктері барлық операциялар (іс-әрекеттер) уақтылы және дәл есепке алынып, алаяқтықтар мен ұрлық-қарлыққа жол берілмеуін және Компанияда мүдделерге жету мақсатында, дұрыс шешімдер қабылдауын қамтамасыз ету үшін керек.

Қызмет Компанияның ішіндегі ішкі бақылау жүйесіндегі кез-келген кемшіліктерді анықтайды, тәуекелділіктерді төмендетуге және ішкі бақылау жүйесін және үрдістерді жақсартуға бағытталған ұсыныстар береді. Ішкі аудиторлар жұмыстың өнімділігі мен тиімділігін арттыруға әкелетін позитивті өзгерістер ұсынады,  сондай-ақ, әрбір бизнес-бірлікте қабылданған шараларға лайықты баға береді.

Ішкі аудит Қызметінің басшысы тоқсан сайын Компанияның Директорлар кеңесі алдында жалпы корпоративтік басқарушылықты және Компаниядағы корпоративтік қызметтің тәуекелділіктерді басқаруын жақсарту мақсатында жасалған ұсыныстар туралы есеп береді.

Ішкі  аудиттің қызметі:

·        ішкі аудит Қызметі Қоғамның директорлар Кеңесіне бағынады және есеп береді. Қоғамның қаржы-шаруашылық қызметіне бақылау жүргізеді.

·        Қоғамның әрбір құрылымдық бөлімшесі, мұндағы атқарылып жатқан әрбір қызмет, операциялар ішкі аудиттің тексеретін аумағы саналады.

·        Қоғамның құрылымдық саласы, қызметі және мұндағы жүргізіліп жатқан бірде-бір операция тексеруден тыс қалмайды.

Міндеті:

·      тәуекелдерді басқару процедураларының және оларды бағалау әдістемелерінің  қолданылуы мен оның тиімділігін талдап, бақылау жүргізу;

·      қаржылық, басқармалық және операциялық көрсетілімдердің түгелдігі мен сенімділігін тексеру;

·        қоғам құрылымдарының басшылары мен қызметкерлеріне міндеттелген қызметтердің сапасына тексеру жүргізу;

·        активтерді сақтау және оны қорғау, есеп жүргізу ісін қадағалау;

«ПетроҚазақстан Құмкөл Ресорсиз» АҚ-да 2012 жылғы 31 желтоқсанға кәсіпорынның және оның еншілес ұйымдарының қаржылық жағдайы туралы шоғырландырылған есебіне ішкі аудит жүргізілді. Сонымен қатар аудиторлық тексеру кезінде жиынтық табыс туралы есеп, капитал өзгерісі туралы есеп, ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп, сондай – ақ есеп саясатының  тәртібі мен шоғырландырылған қаржылық есептілікке өзге де қосымшалар тексерілді.

Шоғырландырылған  қаржылық есепті құру кезінде басшылықтың  жауапкершілігі. Кәсіпорын басшылығы  шоғырландырылған қаржылық есептілікті  құрғанда ақпараттың шынайлығы мен  дұрыстығына, Халықаралық стандарттарға  сәйкес болуын және мәліметтердің әдейі  немесе қасақана бұрмаланбағанына жауапты.

Сонымен қатар, аудиторлық тексеру барысында, кәсіпорын аудиторға қажет болған жағдайда қосымша мәліметтермен  қамтамасыз етуге міндетті.

Аудитордың  жауапкершілігі. Аудиторлардың негізгі  міндеті – кәсіпорынның шоғырландырылған қаржылық есебі туралы пікірін білдіру. Аудиторлық тексеру Халықаралық  стандарттарға сәйкестеліп жүзеге асырылады. Осы стандарттарға сәйкес аудитор этика нормаларын сақтай отырып, шоғырландырылған қаржылық есепте бұрмалаушылықтардың болмауына көз жеткізу қажет.