Отчет по практике в «ПетроҚазақстан Құмкөл Ресорсиз»

 

МАЗМҰНЫ

 

 

КІРІСПЕ

 

1  1 «ПЕТРОҚАЗАҚСТАН  ҚҰМКӨЛ РЕСОРСИЗ» АКЦИОНЕРЛІК  ҚОҒАМЫНЫҢ АТҚАТАРЫН ҚЫЗМЕТІ  ................

 

1.1 «ПетроҚазақстан  Құмкөл Ресорсиз» акционерлік  қоғамына жалпы сипаттама ......................................

1.2  Есеп  саясаты.......................................................................................

1.3 Кәсіпорынның  техника – экономикалық көрсеткіштерін  талдау

2 Есеп саясатының жекелеген элементтерінің есебі

2.1 Капиталды есепке алу................

2.2 Ақша қаражаттарының және эквиваленттерінің есебі.....................

2.3 Дебиторлық  қарыздар есебі ............................................................

2.4 Қорларды есепке алу және тану.........

2.5 НҚ есепке алу, талдау...................................................................

2.6 Материалдық емес активтерді есепке алу...................................

2.7 Міндеттемелерді есепке алу және талдау

2.8 Еңбекақы бойынша есепайырысуды есепке алу

2.9 Кірістер мен шығыстарды есепке алу талдау

2.10 Инвестицияларды есепке алу талдау

2.11 Қаржылық есептілік және оның негізгі көрсеткіштерін талдау

2.12 Корпоративтік табыс салығын салық есебінде есепке алу

3 Өндірістік  есепті ұйымдастыру ......................................................

4 Ішкі  аудитті ұйымдастыру

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ.........................................................................................

 

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ..............................................

 

ҚОСЫМШАЛАР......................................................................................

 

 

 

 

 

 

 

 

 

КІРІСПЕ

 

 

Қазақстан Республикасында  халық шаруашылығы есептерің арасында бухгалтерлік есептің алатын орны ерекше. Барлық экономикалық ғылымдар ішінде бухгалтерлік есеп өз алдына дараланып тұратын бөлек ғылыми сала. Бұл ғылымды жан-жақты зерттейтін, экономикалық жағынан талдайтын, өз алдына ғылыми даму жолдарын анықтайтын әдістермен бірге бұл ғылымды оқытатын пән бар.Осы орайда қоғамдық өндіріс процестерін бухгалтерлік есеп ғылымының пәні деп айтуға болады немесе қоғамдық өндіріс процестерін бухгалтерлік есепке алынатын біртұтас тұлға деп қарауға болады. Өйткені бухгалтерлік есеп қоғамдық өндірістің дамуы жолында қажет. Бухгалтерлік есептің мәліметтері мен көрсеткіштері қоғамдық өндірістің дамуын экономикалық тұрғыдан зерттеуге бірден-бір негіз болып табылады. Сондықтан да бухгалтерлік есептің негізгі міндеті -  халық шауашылығының барлық салаларында нақты тұжырымды мемлекеттік талапқа сай есептеу жұмысын жүргізу.  Тақырыптың  өзектілігі. Есеп саясатының сауатты құрылуы кәсіпорын басқармасы мен бухгалтериясының алдында тұрған маңызды міндеттердің бірі болып саналатындығында. Қабылданған есеп саясаты өнімнің өзіндік құнының көрсеткіштеріне, пайдаға, пайдаға салынатын салыққа, ұйымның қаржылық жағдайының көрсеткіштерінің көлеміне әсер етеді.

Қазақстандық бухгалтерлік есеп тәжірибесіне «есеп саясаты» термині  кезіндегі Қазақстан Республикасы «Бухгалтерлік есеп жөніндегі ұлттық комиссияның» 13 қазан 1996 жылғы №2 «Қаржылық қорытынды есеп дайындау және тапсыру жөніндегі тұжырымдама (концепция)» деп аталған қаулысымен енгізілген. Бұдан соң «есеп саясаты» ұғымы Қазақстандық бухгалтерлік есеп стандарттарының №1 «Есеп саясаты және оны ашу» стандартында көрсетіліп, меншік түрі мен қызмет ерекшеліктеріне қарамастан барлық ұйымдар өздеріне тән есеп саясатын қалыптастыратындығы міндеттелді.

Кейіннен Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 17 қаңтар 2003 жылғы  №14 бұйрығымен: №1 «Есеп саясаты  және оны ашу», №2 «Бухгалтерлік  баланс және қаржылык корытынды есеп маңызын ашу негіздері», №3 «Қаржы-шаруашылык қызметі нәтижесі жөнінде қорытынды  есеп» жөніндегі стандарттары жойылып, бұлардың орнына №30 «Қаржылық қорытынды  есеп тапсыру» жөніндегі жаңа стандарт қабылданып, мұның 14 тарауы 2-ші тармағында ұйымдардың есеп саясатын жасау мен  тапсыру жөніндегі тәртіптер  қарастырылған.

Есеп саясаты ұғымы  екі жағдайда; біріншісі - мемлекеттік  және қоғамдық ұйымдардың белгілеген есеп саясаты, екіншісі -ұйымдардың ішкі есеп саясаты болып ажыратылады. Ендігі жерде біздер ұйымдарда жасалынып, қалыптасатын ұйымдардың ішкі есеп саясатының мәселелерін қарастырамыз.

Зерттеу жұмысының мақсаты. Есеп саясатының түпкі мақсаты – нарық пен базарлы саудаға түсетін ұтымды жолдарды анықтау, өндірісті ары қарай модернизациялау, жаңа және сапалы өнімдер өгдіруге ықпал ету, қаржылық күйреу жағдайын болдырмау, материалды активтер мен басқа да құндылықтарды дүрыс бағалау мен есептен шығару, резервтік қорлар көздерін көбейту өндірістік тиімділігін ұтымды басқару болып табылады. Түпкі мақсаттың ең дәлелдісі ұйымдардың таза пайдамен қызмет атқаруын қамтамасыз ету.

Ұйымдар мен кәсіпорындарда жасалынып қалыптасатын есеп саясаты  бухгалтерлік есеп жөніндегі принциптерден, ереже – нұсқаулардан, әдістер  мен әртүрлі ішкі операциялар  маңызынан құрылады. Мұның барлығы  қаржылық есеп жүйесін жүйелеп тапсыру  мақсатындағы шындық көрсеткіштерді дәлелдеу мақсатында іске асырылады.

Зерттеу объектісі болып  «ПетроҚазақстан Құмкөл Ресорсиз»  акционерлік қоғамы болып табылады. «ПетроҚазақстан» компаниясының бизнесі  – мұнайды геологиялық барлау мен өңдеуден бастап, оны жоғары сапалы мұнай өнімдеріне қайта өңдеу  мен дамыған маркетинг пен  тасымалдау жүйесіне дейінгі біртұтас технологиялық тізбек.

Жұмыстың құрылымы кіріспеден, төрт негізгі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізімінен, қосымшалардан және    кестеден тұрады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 «ПЕТРОҚАЗАҚСТАН  ҚҰМКӨЛ РЕСОРСИЗ» АКЦИОНЕРЛІК  ҚОҒАМЫНЫҢ АТҚАТАРЫН ҚЫЗМЕТІ

 

1.1 «ПетроҚазақстан  Құмкөл Ресорсиз» акционерлік  қоғамына жалпы сипаттама

 

 

«ПетроҚазақстан»  – тігінен интеграцияланған мұнай-газ  тобы, оның акционерлері «Қытай Ұлттық мұнай корпорациясы» және «ҚазМұнайГаз»* Ұлттық компаниясы болып табылады. «ПетроҚазақстан» компаниясының қызмет аясына кен орындарын геологиялық  барлау, игеру, мұнай мен газ өндіру, сондай-ақ кен орындарын сатып  алу, мұнайды және мұнай өнімдерін  қайта өңдеу және сату кіреді. Интеграцияның  нәтижесінде компанияның өз өнімдерінің  сапасын жақсарту үшін және қызметінің тиімділігін арттыру үшін кең  мүмкіндіктері бар.

«ПетроҚазақстан»  компаниялар тобының өндірістік құрылымының негізін «ПетроҚазақстан  Құмкөл Ресорсиз» АҚ және «ПетроҚазақстан  Ойл Продактс» ЖШС құрайды. Қызылорда  облысында орналасқан «ПетроҚазақстан  Құмкөл Ресорсиз» компаниясы мұнай  өндірумен шұғылданады, ал Оңтүстік Қазақстан облысының орталығы Шымкент  қаласында орналасқан «ПетроҚазақстан  Ойл Продактс» ЖШС құрайды. Қызылорда  облысында орналасқан «ПетроҚазақстан  Құмкөл Ресорсиз» компаниясы мұнайды  қайта өңдеу ісімен айналысады.

«ПетроҚазақстан»  сондай-ақ Оңтүстік Торғай мұнайлы  алабында қызметін жүзеге асыратын екі  бірлескен кәсіпорындағы 50%-дық үлесті иеленеді. «Қазгермұнай» БК» ЖШС-ндегі  компанияның серіктесі – АҚ «  БӨ ҚазМұнайГаз», ал «Торғай Петролеум» АҚ-ндағы серіктесі – «ЛУКойл  Оверсиз Құмкөл Б.В.».

«ПетроҚазақстан»  компаниясының бизнесі – мұнайды  геологиялық барлау мен өңдеуден бастап, оны жоғары сапалы мұнай  өнімдеріне қайта өңдеу мен дамыған  маркетинг пен тасымалдау жүйесіне дейінгі біртұтас технологиялық  тізбек.

Геологиялық барлау – компанияның болашағы, оның өсуінің қайнар көзі. Оңтүстік Торғай алабындағы геологиялық барлау жұмыстарына «ПетроҚазақстан» жыл  сайын кем дегенде 50 миллион АҚШ  долларын инвестициялайды. Мәселен, 2012 жылы компания 12 барлау және бағалау ұңғымасын бұрғылап, бұл орайда далалық 2Д /3Д сейсмикалық барлау жұмыстарын, өткен жылдардың деректерін  қайта  өңдеуді және қайта пайымдауды іске асырды.

Мұраты  мен мақсаттары

 «ПетроҚазақстан»  компаниясының мақсаты – қазақстандық  мұнай саласындағы көпшілік таныған  көшбасшыға айналу. Қазақстан Республикасының  құндылығына айналып, қызметкерлердің  денсаулығын қорғауды және олардың  қауіпсіз еңбек етуін, сондай-ақ  қоршаған орта үшін экологиялық  қауіпсіздікті қамтамасыз етe. Компанияны  және оның қызметін басқарудың пәрменділігін үнемі жоғарылата, жұмыскерлердің жетекшілік қасиеттерін көтермелей және біліктілігін дамыта отырып, өз акционерінің технологиялардағы, басқарудағы, корпоративтік мәдениеттегі және ұжымлық жұмыстағы артықшылықтарын пайдалану арқылы өсіп-даму әлеуетін толық іске асыру. 

«Петро-Қазақстан» компаниясының жуықтағы жылдарға арналған корпоративтік стратегиясы мұнай  өндіру деңгейін арттыру мен ұстап  тұруға, көмірсутектердің жаңа қорларын арттырып, өндірілген мұнайдың орнын  жаңа қорлармен толтыруға, шығарылатын  мұнай өнімдерін көбейтуге, ақша ағындарын және активтердің таза құнын арттыруға, сондай-ақ өндіріс  қауіпсіздігін қамтамасыз етуге  негізделеді.

Менеджмент  пен бизнес жүргізу саласында  «ПетроҚазақстан» барлық мүдделі тараптардың, яғни үкіметтің, компания акционерлерінің, оның қызметкерлерінің, мердігерлердің, іскерлік серіктестер мен жергілікті қоғамдастықтың арасындағы қарым-қатынасты  үйлесімге келтіруге ұмтылады.

Компанияның табысқа жетуінің түпкі негізі –  бизнес жүргізудің халықаралық стандарттарының, Қазақстан Республикасында қолданылатын ережелер мен рәсімдердің, сондай-ақ акционер-компаниялар – ҚҰМК мен  ҚМГ технологиялары мен инновацияларының қиысымы.

Өзінің қызметінде «ПетроҚазақстан» төмендегі қағидаларды ұстанады:

1 «Қызметкерлер жайлы қамқорлық», «Ең әуелі - қауіпсіздік» және «Қоршаған ортаны қорғау – бірінші кезектегі міндет»

2 Қауіпсіздік, еңбекті және қоршаған ортаны қорғау стандарттарын компанияның күнделікті қызметіне ендіру.

3 Компанияның қызметін экономикалық, әлеуметтік және экологиялық жауапкершілікті және тұрақты даму қағидаларын есепке ала отырып жүзеге асыру.

 

 

1.2  Кәсіпорынның  есеп саясаты 

 

 

Есеп  саясаты ҚР Президентінің «Бухгалтерлік  Есеп туралы» 1995ж 26 желтоқсан №2732  Заңдық күші бар Жарлығына, 1995ж 13 қарашадағы бекітілген «Бухгалтерлік есеп стандарттары»  Жарлығына сәйкес кәсіпорынның бухгалтерлік және қаржылық есептілігінің жүйесін  реттеуші құжат болып табылады.

Сондай-ақ бухгалтерлік есеп принциптері бойынша кәсіпорынның есеп саясаты деп ұйымның бухгалтерлік есепті жүргізу әдістері мен тәсілдерінің жиынтығын, яғни алғашқы бақылау, құндық өлшеу, ағымдағы топтау мен шаруашылық (жарғылық және басқа) қызметтің фактілерін жинақтап қорытындылау жолдарын айтады.

Есеп  саясатын қалыптастырудың негізі Қазақстандық Бухгалтерлік есеп стандарттары болып  табылады.

Есеп  саясаты келесі жағдайларда ғана өзгереді:

• Мемлекеттік уәкілетті  органның талабы бойынша;
• Егер өзгертулер ақпараттардың шынайылығын арттыруға ықпал етсе.

Есеп  саясаты мен ондағы барлық өзгерістер «ПетроҚазақстан Құмкөл Ресорсиз»  Акционерлік қоғамының Президенті мен директорлар кеңесісімен  келісіліп бекітіледі.

Кәсіпорын өзінің есеп саясатын құруы барысында  бұйрық немесе жарлық бойынша қажетті  құжаттар тізімін бекітуі керек  екендігі көрсетілген. Бұл бекітілетін  құжаттардың қатарына мыналар жатады:

Бухгалтерлік  есептің уақытылы және есеп берудің  толық тиісті талаптарына сәйкес жүргізілуі;

Бухгалтерлік  есеп жұмысын жүргізуде қолданылатын синтетикалық және аналитикалық шоттарының жұмысын жоспары;

-Алғашқы  есеп құжаттарының типтік нысандары;

-Ұйымның  ішкі бухгалтерлік қорытынды  есеп құрудағы құжат нысандары;

-Актив  пен міндеттемелерді бағалау  әдістері;

-Актив  пен міндеттемелер түгендеуін (инвентарзациясын) өткізу тәртібі 

-Құжат  айналымы ережелері мен есеп  ақпараттарын өндеу технологиясы;

-Шаруашылық  операциялары бақылау тәртібі;

-Бухгалтерлік  есепті ұйымдастыруға қажетті  басқа шешімдер.

Кәсіпорының қабылдаған есеп саясатын сол ұйымдағы бухгатерлік есептің маңызды  мәселелерінің бірі.

Ұйымның есеп саясатын таңдауы мен негіздеуіне  келесі негізгі факторлар әсер етеді:

-Меншік  нысанымен құқықтық-ұйымдастырушылық  нысаны (жауапкершілігі шектеулі  серіктестік, ашық акционерлік  қоғам, жабық акционерлік қоғам,  өндірістік кооператив және тағы  басқа);

-Салалық  қызметтің түрі (өнеркәсіп, құрылыс,  сауда, көлік, ауыл шаруашылығы  және тағы басқа);

-Қызметінің  көлемі, жұмысшылары мен қызметкерлерінің  орташа тізімдік саны және  тағы басқа);

-Салық  салу жүйесімен арақатынасы (әр  түрлі салық түрлері бойынша  жеңілдіктер немесе салық төлеуден  босату, салық мөлшері және тағы  басқа);

-Қаржы-шаруашылық  қызметін дамыту стратегиясы  (ұйымның экономикалық дамуының  ұзақ мерзімдік перспективасының  мақсаттары мен міндеттері, инвестициялардың  жұмсалу бағыты, келешектегі (перспективалық) мәсел

 

 

1.3 Кәсіпорынның  техника – экономикалық көрсеткіштерін  талдау

 

 

«ПетроҚазақстан Құмкөл Ресорсиз» АҚ мұнай мен  газ өндіру бойынша Қазақстандағы  алдыңғы қатарлы компаниялардың бірі. Ол Оңтүстік Торғай алабында геологиялық  барлау жұмыстарына жыл сайын  кем дегенде 50 миллион АҚШ долларын инвестициялайды. Компанияның негізгі  мақсаттарын – компания мен оның қызметін үнемі жоғарлатып отыру, қызметкерлердің  біліктілігін дамытып, жетекшілік қасиеттерін  көтермелеу, технологияны жетілдіріп, мәдени-әлеуметтік тұрғыда  дамыту болып табылады.