МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

 

І-ТАРАУ ТУРИЗМ  САЛАСЫНДАҒЫ БӘСЕКЕЛЕСТІК  ЖӘНЕ  БӘСЕКЕЛЕСТІК  СТРАТЕГИЯСЫНЫҢ  НЕГІЗДЕРІ

1. Экономика  саласы  ретіндегі туризмнің  мәні және ерекшеліктері
2. Туристік  фирмалардың  бәсекелестікке  қажеттілігі  және  оны  ажырататын факторлар
3. Бәсекелестік  жағдайындағы фирма стратегиясының  түрлері

 

ІІ-ТАРАУ. «РОБИНЗОН» ТУРИСТІК ФИРМАСЫНЫҢ  ҚАЗІРГІ ДАМУ  ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ  БАСҚАРУ ДЕҢГЕЙІ

      2.1. Туристік  фирманың  жалпы   сипаттамасы

      2.2. Туристік  фирманы  ұйымдастыру   және  басқару құрылымдарын  талдау

      2.3. Туристік  фирманың  ұсынатын  қызмет ассортиментінің  ерекшеліктері 

ІІІ-ТАРАУ ТУРИСТІК ФИРМАНЫҢ  БӘСЕЛЕСТІК СТРАТЕГИЯСЫНЫҢ  ДАМУ  ЖОЛДАРЫ

      3.1. Стратегиялық  шешімдерді  қабылдау  әдістерін  жетілдіруі

      3.2. Бәсекелестік стратегияны іске  асыруға  бағытталған  ұйымдық  құрылымды  қалыптастыру

      3.3. Туристік қызметтердің бәсекелестігін  көтерудің ұйымдық-экономикалық   механизмдері  

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН  ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 

      СӨЗДІК

 

      гид  (гид-аудармашы) — туристерге уақытша келген елдегі (жердегі) туристік ресурстармен таныстыру жөнінде экскурсиялық-ақпараттық, ұйымдық қызмет көрсететін кәсіби даярланған жеке тұлға;

      туристік  қызмет көрсетуге  жасалған шарт — өтелмелі туристік қызмет көрсету бойынша туроператордың немесе турагенттің және туристің арасындағы келісім;

        туризм нұсқаушысы — тиісті біліктілігі және туристік маршруттармен жүріп өту тәжірибесі бар кәсіби даярланған жеке тұлға;

      туристерді  орналастыру орындары — мейманханалар, мотельдер, кемпингтер, туристік базалар, қонақжайлар, демалыс үйлері, пансионаттар және туристердің тұруы мен оларға қызмет көрсету үшін пайдаланылатын басқа да үй-жайлар мен ғимараттар;

      туристік  өнімді ұсыну — туристік қызмет көрсетуге (жарнама, арнаулы көрмелер мен жәрмеңкелерге қатысу, туристік өнімді өткізу жөніндегі туристік ақпарат орталықтарын ұйымдастыру, каталогтар, буклеттер шығару және тарату) бағытталған шаралар кешені;

      тур — белгіленген мерзімдер шеңберінде белгілі бір маршрут бойынша жасалатын саяхатты қамтитын туристік қызмет көрсетулер кешені;

      туризм — жеке тұлғалардың ұзақтығы жиырма төрт сағаттан бір жылға дейін, не жиырма төрт сағаттан аз, бірақ уақытша болған елде (жерде) ақы төлейтін қызметпен байланысты емес мақсатта түнеп өтетін саяхаты;

      өз  бетінше туризм — туристер өз бетімен ұйымдастыратын, жүріп-тұрудың белсенді тәсілдері пайдаланылатын саяхат;

      турист — жиырма төрт сағаттан бір жылға дейінгі мерзім кезеңінде уақытша болатын елді (жерді) аралап көретін және ақылы қызметпен айналыспай сол елде сауықтыру, танымдық, кәсіби-іскерлік, спорттық, діни және өзге де мақсаттарда кемінде бір рет түнеп шығатын жеке тұлға;

      туристік  агенттік қызмет (турагенттік қызмет) — қызметтің осы түріне лицензиясы бар жеке және (немесе) заңды тұлғалардың (бұдан әрі — турагент) туристік өнімді ұсыну және өткізу жөніндегі қызметі;

      туристік  қызмет – жеке және заңды тұлғалардың  туристік қызмет көрсету жөніндегі  қызметі;

      туристік  операторлық қызмет (туроператорлық қызметтің осы түріне лицензиясы бар 3анды тұлғалардың (бұдан әрі туроператор) өздерінің туристік өнімдерін қалыптастыру, ұсыну және туристтер мен туристерге өткізу ижөніндөгі қызметі.

      туристік  жолдама — туристік қызмет көрсету кешенін алуға растайтын құжат;

      туристік  ұйымдар — қызметінің негізгі түрі туристік қызмет болып табылатын заңды тұлғалар;

      туристік  ресурстар — туристік көрсету объеқтілерін қамтитын табиғи-климаттық, тарихи, әлеуметтік-мәдени, сауықтыру объектілері, сондай-ақ туристердің рухани қажеттерін қанағаттандыра алатын, олардың дене күшін қалпына келтіріп, дамытуға жәрдемдесетін өзге де объектілер;

      туристік  ваучер — турдың құрамына кіретін қызметтерге туристің құқығын және олардың ақысы төленгенінің фактісін растайтын құжат;

      туристік  өнім — саяхат барысында туристің қажетін қанағаттандыру үшін жеткілікті туристік қызмет көрсетулер жиынтығы;

      туристік  рынок — туристік қызмет саласында тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер) және ақша айналысы;

      туристік  қызмет көрсету — өзінің туристік саяхаты кезеңінде және осы саяхатқа байланысты туристің қажеттерін қанағаттандыру үшін берілетін қажетті қызмет көрсетулер (орналастыру, тасымалдау, тамақтандыру, экскурсиялар, туризм нұсқаушыларының, гидтердің (гид-аудармашылардың) қызмет көрсетулері және сапар мақсатына байланысты басқа да қызмет көрсетулері);

      уәкілетті орган — туристік қызмет саласында мемлекеттік басқару функцияларын жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін орталық атқарушы орган;

      экскурсант — бір жерге, елді мекенге, аумаққа немесе сол жерден басқа елге туризм мақсатында жиырма төрт сағаттан аспайтын уақытқа уақытша келген жеке тұлға;

      экскурсиялық қызмет — азаматтардың уақытша болатын елдегі (жердегі) туристік ресурстарды танымдық мақсатта аралап көруін ұйымдастыру жөніндегі кәсіпкерлік қызмет, ол туристерді орналастыру (түнету) жөніндегі қызметті көздемейді және жиырма төрт сағаттан аспайтын мерзімді қамтиды;

      экскурсовод — уақытша болатын елдегі (жердегі) туристік ресурстармен таныстыру жөнінде туристерге экскурсиялық-ақпараттық, ұйымдық қызмет көрсетуге лайықты біліктілігі бар, кәсіби даярланған жеке тұлға. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

      КІРІСПЕ 

      Тақырыптың  өзектілігі: Бүгінгі таңда туризм экономикамыздың дамуының әлеуеті мен болашағы зор салаларының бірі  болып танылып отыр.  Туризм  деп жеке тұлғалардың ұзақтығы жиырма төрт сағаттан бір жылға дейін, не жиырма төрт сағаттан аз, бірақ уақытша болған елде (жерде) ақы төлейтін қызметпен байланысты емес мақсатта түнеп өтетін саяхатын  атаймыз.  Атаулы   қызмет  көрсету  түрі  адамзаттың  игілігіне  арналған  және  экономиканы  көтерудің  бірден бір  ыңғайлы  құралдарының  бірі  болып  танылады.

      Жұмыстың  мақсаты:  туристік  фирманың  бәсекелестік стратегиясының  қалыптасуы  мен    дамуын  қарастыру болып танылады. Атаулы  қойылған мақсаттан келесі  міндеттер анықталды:

• Экономика  саласы  ретіндегі туризмнің  мәні және ерекшеліктерін  қарастыру;
• Туристік  фирмалардың бәсекелестікке  қажеттілігі және  оны ажырататын факторларды қаратыру;
• Бәсекелестік  жағдайындағы фирма стратегиясын  қарастыру;
• Туристік  фирманы  ұйымдастыру  және  басқару құрылымдарын  талдау,
• Туристік  фирманың  ұсынатын қызмет ассортиментінің  ерекшеліктерін қаратыру;
• Стратегиялық  шешімдерді  қабылдау  әдістерін  жетілдіруін  қарастыру.

      Жұмыстың  жаңалығы: Берілген жұмыста туризмнің ерекшеліктері,  оны құраушы компоненттері қарастырылған. Сонымен қатар атаулы еңбекте     басты  назар стратегиялық  шешімдерді  қабылдау  әдістерін  жетілдіру жолдарына бөлінген.   

      Негізгі  дерек  көздер: Жұмыстың  негізгі дерек көздері ретінде бүгінгі таңға дейін туризм саласындағы шетелдік,  отандық зерттеушілердің еңбектері,  Қазақстан Республикасының нормативтік,  құқықтық  актілері, түрлі  әдістемелік  нұсқаулар, қонақ  үй әкімшілігінің құжаттары, оқулықтар,  газет-журналдар, басқа  да  мәліметтік  ақпараттар алынды.

      Жұмыстың  құрылымы:  Берілген диплом жұмысы кіріспе бөлімнен, үш тараудан, қорытынды бөлімнен, әдебиеттер  тізімінен тұрады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

І -ТАРАУ ТУРИЗМ  САЛАСЫНДАҒЫ БӘСЕКЕЛЕСТІК  ЖӘНЕ  БӘСЕКЕЛЕСТІК  СТРАТЕГИЯСЫНЫҢ  НЕГІЗДЕРІ

1. Экономика  саласы  ретіндегі туризмнің  мәні және ерекшеліктері

 

      Туризм  әлемдік экономикада басты рөлдің бірін атқарады. Туристік Ұйымның (ДТҰ) деректері бойынша ол әлемдегі жалпы ұлттық өнімнің оннан бір бөлігін, халықаралық инвестицияның 11 пайыздан астамын, әлемдік өндірістің әрбір 9-шы жұмыс орнын қамтамасыз етеді.

      Туризмнің қазіргі индустриясы табысы жоғары және серпінді дамып келе жатқан қызмет көрсетулердің халықаралық сауда сегменттерінің бірі болып табылады. 1999 жылы халықаралық туризмнің үлесі экспортқа шығарылатын дүние жүзілік табыстың 8 пайызын, қызмет көрсету секторы экспортының 37 пайызын құрады. Туризмнен түскен табыс мұнай, мұнай өнімдері және автомобиль экспортының табысынан кейін тұрақты үшінші орында келеді. Мұндай оң үрдіс жаңа мыңжылдықтың бас кезінде де сақталады деп күтілуде. Әлемдік туристік рыноктың дәстүрлі аудандары өзінің рекреациялық сыйымдылығының шегіне іс жүзінде жеткендіктен, туризмнің өсуі туристер баратын жаңа аумақтар есебінен басым дамитын болады. Осыған байланысты, Қазақстанның әлемдік туристік рынокта өзінің лайықты орнын табуға бірегей мүмкіндігі бар.

      Қазіргі туризм еңбекшілердің жыл сайынғы  ақылы еңбек демалысына шығуымен байланысты болды, мұның өзі адамның  демалуға және бос уақытын өткізуге негізгі құқығын тану болып табылады. Ол жеке адамды, адамдар және халықтар арасындағы өзара түсіністікті дамытудың факторына айналды.

      ДТҰ, туризм жөніндегі мамандандырылған халықаралық ұйымдардың зерттеулерінің талдауына, сондай-ақ мемлекеттердің туризмді дамыту саясатына сәйкес, туризм мемлекеттің  әлеуметтік, мәдени және экономикалық өміріне тікелей ықпал ететін қызмет ретінде түсініледі.

      Қазіргі туризм — бұл әлемдік экономиканың қүлдырауды білмейтін саласы. Мамандардың  есебі бойынша, орташа есеппен, бір  шетелдік туристің беретін табысын  алу үшін оған барабар, шамамен 9 тонна  тас көмір немесе 15 тонна мұнай  немесе 2 тонна жоғары сортты бидайды әлемдік рынокқа шығару керек. Бұл ретте, шикізат сату елдің энергия көздерін азайтады, ал туристік өндіріс таусылмайтын ресурстармен жұмыс істейді. Шетелдік экономистердің есебі бойынша, 100 мың турист қалада орташа есеппен екі сағат болған кезде кемінде 350 мың доллар немесе адам басына бір сағатта 17,5 доллар жұмсайды. Сейтіп, шикізат сату өзіндік экономикалық тығырыққа тірелу болса, ал туризмді дамыту — ұзақ мерзімді, экономикалық тиімді болашақ.

      Туризм  жалпы алғанда, мемлекеттің экономикасына үш оң нәтиже береді:

      1 Шетел валютасының құйылуын қамтамасыз  етеді және төлем теңгерімі  мен жиынтық экспорт сияқты  экономикалық көрсеткіштерге оң  ықпал жасайды.

      2. Халықтың жұмыспен қамтылуын  көбейтуге көмектеседі. ДТҰ мен  Дүниежүзілік туризм және саяхат кеңесінің бағалауы бойынша туризм өндірісінде құрылатын әрбір жұмыс орнына басқа салаларда пайда болатын 5-тен 9-ға дейін жұмыс орны келеді екен. Туризм тура немесе жанама түрде экономиканың 32 саласының дамуына ықпал жасайды.

      3  Елдің инфрақұрылымын дамытуға жәрдемдеседі.

      Туризм  елдің тұтас аудандарының экономикасына  белсенді әсер етеді. Туризм саласындағы  шаруашылық жүргізуші субъектілердің құрылуы және жұмыс істеуі жол  көлігін, сауданы, коммуналдық-тұрмыстық, мәдени, медициналық қызмет көрсетуді дамытумен тығыз байланысты. Сөйтіп, туризм индустриясы басқа экономикалық секторлардың көпшілігімен салыстырғанда, неғұрлым пәрменді мультипликаторлық тиімділікке ие.