Информатика УМЛ

 

  Негізгі желілік  топологиялар 

Желінің атқаратын  қвзметіне байланысты топологиялардың үш түрі болуы мүмкін.

Шиналық топология. Мұнда жұмыс станциялары желі адаптерлері арқылы жалпы шинаға немесе могистральға(кабельге) қосылады. Дәл осындай тәсілмен магистральға басқа да желілік құрылғылар қосыла береді. Желінің жұмыс жасау процесінде тасымалданатын ақпарат жөнелтуші станциядан жұмыс станцияларыныңбарлық адаптерлеріне жеткізіледі, бірақ оны тек адресте көрсетілген жұмыс станциясы қабылдайд(28.1).

 

  Жұлдыз тәрізді  топология. Мұнда ортақтандырылған коммутациялық түйін- желілік сервер болуы тиіс, ол барлық мәліметтерді жеткізуді жүзеге асырад(28.2 сурет). Бұл топологияның артықшылығы – кез келген бір жұмыс станциясының істен шығуы жалпы байланысқа әсер етпейді.

Сақиналық топология. Мұнда байланысу арналары тұйықталған сақина бойында орналасады. Жөнелтілген мәлімет біртіндеп бпрлық жұмыс ст\анцияларын аралап шығады да, оны керекті компьютер қабылдаған соң жұмыс тоқтатылады. Бұл топологияның кемшілігі – кез келген бір жұмыс станциясыныңістен шығуы жалпы байланысты бұзады.

 

ИНТЕРНЕТ

 

Интернет дегеніміз- дүниенің әр түкпіріндегі тұтынушыларды бір-бірімен мәліметтер қоймасы, бейнелер және дыбыстар жазбалары арқылы жеңіл байланыстыратын ең ауқымды желі түрі. Өз көлемін жылдам ұлғайта отыры( шамамен жылына 200%), ол біздің өмірімізде күннен күнге өте елеулі рөл атқарып келеді.

Қазіргі кезде  Интернеттің ең негізгі функцияларына  электрондық почта қызметі мен  мамандықтары бір немесе ортақ мәселемен  айналысатын топтардың немесе зерттеушілердің бір-бірімен жылдам мәлімет алмасуы жатады.

Интернет күннен-күнге  қуатты екпін алып, оған көптеген компаниялар  мен фирмалар және қарапайым тұтынушылар  үздіксіз қосылуда. Компаниялар мен  олардың жабдықтаушылары және тұтынушылары арасындағы байланыс дәнекері рөлін атқаратын осы Интернет желісі болып табылады. Қазіргі кезде мекмелер және әрбір жеке отбасы үшін атқарылатын алыстан оқыту жүйелері, алыстан кеңес беру, емдеу жұмыстары тәрізді мәліметті, сөзді, бейнені, қозғалысты қащықтан жылдам жеткізу жұмыстары осы Интернет арқылы жүзеге асырылады.

 
 

10. ИНТЕРНЕТ  ЖЕЛІСІНІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ ЖӘНЕ ҚҰРАМЫ

 

Әлеуметтік пенде  болғандықтан адам әрқашанда өзі  сияқтылармен араласу тәсілдерін іздестіреді. Соңғы кездегі INTERNET желісінің күрт дамып кетуі (қазіргі кезде 18 000 әртүрлі желілерді біріктіріп, күнбе-күн жаңаларымен толықтыруда) қашықтық ұғымын жоққа шығарып, планетамыздың кез келген нүктесін бір-бірімен бейнелі түрде байланыстыруда. Информацияның көзді тартар ертеңі таң қалдырып, өзіңнің соны пайдалана алатының қуантады. Бірақ адам жаңалыққа тез үйренеді ғой, қазір де  INTERNET жалпыға бірдей информациялық қор тәрізді ертектегі «ханшалардан» күнделікті «күңіңізге» айналып барады. Оның күрамында миллиондаған компьютерлер, компьютер терминалдары және қарапайым пайдаланушы адамдар бар. Кейбір есептер бойынша екі миллиондай компьютермен 30 миллионга жуық адам жүмыс істеп жатыр.   INTERNET желісіне күніне 1000 компьютер қосылады екен. ІSОС  президентінің жақында INTERNET  желісін пайдаланушылар саны бір милиардқа жетеді деуі де бекер емес шығар. Мүнда таңқанарлық ешнәрсе жоқ. Сол себепті  INTERNET бізге «даналық көзі» болып көрінсе де, оньң өзін қалай пайдалатынымызды білген артық болмайды. 
  Аздаған тарихи деректер мен статистикалық мәліметтер 
 INTERNET желісін алғашқы дүниеге келтіруге себеп болған 70 жылдар басында АҚШ қорғаныс министірлігінің АPRANET компьютерлік жүйесі болып саналады, онда соғыс жағдайында байланыс желілерінің жұмысы зерттелген еді. Желі нүктелерінің үлкен аумақта шашырап жатқандығына және олардың бір-бірімен қосылу желілерінің күрделілігіне байланысты оның аздаған бөліктері бүзылғанмен сау желілердің өзара байланысы жылдам қайта құрылып, қалыпты   жағдайына келе алатыны айқындалды. 
Дегенмен  INTERNET тек желі ғана емес, ол – желілердін желісі. INTERNET көптеген байланыс желілерін бір-бірімен біріктіріп, дүниедегі ең үлкен компьютерлер торабын құрайды. 
Оның қарапайым желілік нүктелері өкімет мекемелерінде, университеттерде, коммерциялық фирмаларда, жергілікті кітапхана жүйелерінде, тіпті мектептерде де орналасқан. 
 INTERNET –тің бір ерекшелігі оның қүрамындағы көптеген компьютерлер нақты ВВS тәрізді жүмыс істейді (шындығында,  INTERNET компьютерлерінің көпшілігі ВВS  сияқты істемейді, бірақ әркім одан файлдар алып, мәліметтер базасын пайдаланып, яғни оның ішкі мәліметтерін пайдалануға мүрсат алады). – INTERNET ке қосылу дегеніміз – басқа жерлерде тұрған 1000-даған компьютерлік жүйелермен байланысу деген сөз.  
Желідегі компьютерлерден өкімет архивіндегі, университеттің мәлімет базаларындағы, жергілікті қорлардағы көлеміндегі, кітапхана  
каталогтарындагы құжаттық мәліметтерді, суреттерді, дыбыс клиптерін, бейнелерді және т. Б. Цифрлық түрге айнала алатын барлық информацияны ала аласыз.  
INTERNET информация магистральна өте ұқсас, институт, мектеп терминалы арқылы оған жеңіл кіруге болады. Ол үшін  INTERNET-тегі жүйенің номірін теру керек. Мұнан кейін керекті жердегі (қала, мемлекет) желі нүктесімен байланысын, өзіңізге қажетті материалдарға қол жеткізесіз. Керек етсеңіз, NASA құжаттарын да, айта берсек, соңғы оқиғалар көрсететіндей, ЦРУ құпия архивтерін де оқуыңызға болады екен. 
INTERNET желісінің сипаттау үшін оны телефон жүйесімен салыстыру қалыптасқан. Жалғыз телефон компаниясы болмайтыны сияқты INTERNET компаниясы да тек біреу емес. Дүние жүзілік немесе мемлекеттік телефон жүйесінін иесі кім? Ешкім де емес. Әрине, оның бөліктерін біреулер иеленеді, бірақ жүйеге толық ешкім ие емес, бұл жүйе өзара келісім арқылы ортақ пайдалануға арналған. Дүние жүзіндегі ірі телефон компаниялары бірігіп, «телефон жүйесі» қалай пайдаланатыны жөнінде келісіп отырады, яғни әр елдің кодын, төлейтін ақшасын, мұхитаралық қабіл құнын — кімдер, қалай бөлісіп көтеретінін және де әр елдің телефон жүйесінің косылу техникалық мәселелерін бірігіп анықтап отырады. INTERNET желісі де дәл осы телефон жүйесі тәрізді басқарылады. 
INTERNET –ті пайдаланудың нақты себептері өте көп. Мысалы, сіздің Бурабайға барып дем алғыңыз келіп отыр, сол жердегі аквалангпен жүзуге ыңғайлы орын туралы білгіңіз келеді дейік.  
Олай болса, «scuba» (акваланг) жаңалықтар тобын қарап шығу керек, мүмкін сонда демалған біреу мәлімет берген болар, әйтпесе сұрағыңызды сонда енгізіп, күтіңіз. Біреу сізге жауап беріп қалар (үлкен ықтималдықпен жауап алатыныңызға сенгіміз келеді). 
Әлде әртүрлі заттар жинайтын коллекционермен танысқыңыз келе ме, жоқ әлде торт жасау рецептерін іздейсіз бе? ІВМ суперкомпьютерімен шахмат ойнауға қандайсыз? Периодты әдебиет жөніндегі анықтамалықты қарап, Ресей журналдарын оқуыңызға болады. 
INTERNET –тің бар мүмкіндігін, онда жиналған мәліметтерді де түгел айтып беру қиын. Оның үстіне күнбе-күн оған жаңа мөліметтер келіп түсіп жатады. 
INTERNET –пен байланысқан провайдер компаниясы деп аталатын мекемелер әрбір компьютерді INTERNET –ке қосып бере алады. Желіге қосылудың бірнеше түрі бар, олар: 
- қосылып тұратын тікелей байланыстар (кіру жолдары); 
- тұрақты қосыльш тұрмайтын байланыстар (кіру жолдары); 
-  почталық байланыстар. 
Бүл атаулар әзірге түсініксіз шығар, енді олардың ерекшеліктерін қарастырайық. 
 Тұракты косылып тұратын байланыс – мұнда жеке компьютер тікелей ТСР/ІР1 желісіне қосылған түрінде болады, бұл INTERNET –тің бір шеткі бөлігі, яғни жеке компьютер мекемедегі желімен тұрақты байланыстағы негізгі компьютермен жалғасып тұр. Мұндай байланыс ерекшеленген   немесе тұрақты тікелей байланыс деп аталады. 
Ерекшеленген немесе тұрақты тура байланыс тек ірі компаниялар мен корпорацияларда болады. Провайдер-компания осындай мекемеде бағдарлауыш орнатып, бағдарлауыш INTERNET – ке қызмет ететін компьютермен (хост-компьютері қосатын телефон каналын жалдап алады. Телефон каналы мен Іntеrnеt арасындағы байланыс тұрақты сақталады, сондықтан провайдер-компанияның компьютерімен байланысуға телефон шалу қажет емес, ауқымды желіге әрбір адам өз компьютерімен кіреді де, қалаған жеріне Іntеrnеt арқылы мәлімет жібере (алады) береді. 
Қосылып тұратын тура байланыс көбінесе SLIP, СSLIP немесе РРР деп аталады. Ал Хrеmote деп аталатын байланыс түрі сирек кездеседі, бұл да ТСР/ІР  секілді, бірақ телефон каналын түрақты пайдалануға негізделген, ыңғайлылығы жағынан бұл түр тұрақты қосылып тұрмайтын байланыстан кейінгі орында түр. 
Тұрақты қосылып тұрмайтын байланыс қымбаттылығына қарай әр компьютерге қойылмайды да, оның орнына SLIP  (арзан болғандықтан) қолданылып келеді. Ол желіге телефон арқылы қосылатындықтан, модем мен бір телефон нөмірі қажет болады. Солар арқылы хост-компьютермен байланыс орнатылған соң, SLIP пен косылып тұрмайтын байланыс аралығында (жылдамдығынан басқа) ешбір өзгеріс жоқ. 
Почталық байланыс. Іntеrnеt – пен қосыла алатын бірнеше почталық байланыс түрлері бар. Провайдері CompuServe America Online болып келген компьютерлер бірден Іntеrnеt – пен почталық байланысқа кіре алады. Олар өз почтасын Іntеrnеt –ке беріп, одан да бірден хат-хабар ала береді. Сотри8егүе жүйесінде почта адресі алдына  Іntеrnеt деп жазып қойылады. Бұл ортада әртүрлі тақырыптардағы дискуссияларға қатысу үшін LISTSERV жүйесін пайдаланған абзал. Осы секілді почталық байланыстар желілік көмей   деп аталады, олар  Іntеrnеt желісімен шектеулі тәсілдер арқылы байланысады. 
Почталық қатынастың қолмен терілетін терминалдық байланыс түріндегі тағы бір түрі бар, бірақ ол тек почта жүйесімен ғана қосыла алады. Тағы да UUCP деген почталық байланыс түрі бар, онда байланыс тек осы мақсат үшін жүмыс істейтін программа арқылы орнатылады . 
 Іntеrnеt –пен қатынас құру. 
Бізге кенеттен бір файл керек болып қалды делік және оның қай жерде екені бізге белгілі болсын. Ол файл тегін берілетін программа, жұмысқа керекті ақпарат (құжат), сурет немесе кітап та болуы мүмкін. Енді сол файлды өз компьютерімізге қалай әкелу жолын қарастырайық. 
Мұндай мақсат үшін файлды жеткізу хаттамасы деп аталатын жүйе қолданылады. Практикада FТР не ftr термині жиі үшырасады.  
Каталогга немесе почталық хабарда «файлды алу үшін компьютерге й.р жеткізу» деген сөздер кездесуі мүмкін. Ол осы файлды алу үшін FТР жүйесі қолданылатынын білдіреді.  
ҒТР арқылы қызмет ететін арнаулы программасы бар желіге қосылған компьютер ҒТР-сервер деп аталады.  
Көптеген FТР-серверлер барлық адамдар үшін ашық болады, кез келген адам одан администратор рүхсатымен әртүрлі мәліметтер ала алады. Бүл тәсіл анонимдік ftр деп аталады, өйткені мәлімет алу үшін ешкім өз атын айтпайды, белгісіз (аноним) болып қала береді. Кебінесе пароль ретінде әркім өз почталық адресін енгізеді. Ал кей кезде мәліметті пайдалану үшін (кіру үшін) кіру атауын  және/немесе паролін  білу қажет болалы. 
ҒТР-серверінің мәліметтерімен қатынас қүру үшін әркім стандартты кіру сүқбатын орындауы керек. Оның бір мысалы мынадай болуы ықтамал: 
ореn ftр.геlсоm.sи nаmеіd раsswогоl — FТР-серверге кірердегі сүраныс тізбегі, мүндағы: 
ореn   ҒТР-сервермен қатынас құру сұранысы; 
 ftr.геlсоm.гu – ҒТР-серверінің қажетті информациямен  толықтырылған аты; 
nоmеіd — пайдаланушының кіру аты немесе аnоnіmоиs; 
раsswогd — сұраушы адамның паролі немесе оның почталы (Е-mаіІ) адресі; 
Парольді немесе өз атын дұрыс енгізбегенде, ҒТР-сервер тек шектеулі командалар жиынын орындай алады, атап айтқанда: 
oреn 
һеlр — сервер командалары бойынша анықтама беру;  
guit — сеансты аяқтау. 
Пароль мен атау дұрыс болса, қатынас құру қүқығына байланысты командалар орындауға болады. Олардың құрамына мыналар кіреді: 
cd каталог_аты — каталогты ауыстыру;  
cd.. — жоғарғы деңгейдегі каталогқа қайту;  
get  файл_аты — ҒТР-серверден файл алу;  
Ьіпагу – екілік файлдарды жіберу/алу режиміне ауысу (типтері ехе, сот, аrj, rar, tar, zір және т. Б.)  
dir — ағымдағы каталог файлдары тізімін беру.  
ҒТР-сервермен байланысу сеансында пайдалануға болатын командалар жиынтығын НеlР командасы арқылы алуға болады. 
FТР-серверден файлдар алу кезіндегі әдеттегі командалар жиынтығынан мысал келтірейік. 
Cd pub/ — барлық ҒТР- серверін пайдаланушыларға ашық РUB каталогын (директориын) пайдалану; 
dir — сол каталог файлдар тізімін беру; 
get 0index.txt — ҒТР-серверден аты көрсетілген мәтіндік файлды алу; 
bіпагу —  екілік файлдарды өндеуге өту; 
get far 140b. Zip — ҒТР-серверден екілік файл алу; 
guit – ҒТР-серверден ажырау (байланысты үзу). 
Осы мысалдан командалық интерфейстің колайсыз екені көрініп тұр. Ал егер әртүрлі каталогтардан файлдар алу керек болса және олар ішкі деңгейлерде орналасса, олардың аттары да ұзақ 256 символға дейін созылса, бір сеанстағы жұмыс өнімділігінің онша болмайтынына көз жеткіземіз. 
Netscape Navigator және Іntеrnеt Ехрlorer тәрізді ыңғайлы графикалық интерфейсі бар браузерлердің шығуына байланысты әрбір адамның жұмысы керек кезінде «тышқан» тетігінің батырмасын басуға ғана тірелгенін айтуға болады. 
Мысал ретінде Місrosoft Іntеrnеt Ехрlоrer 3.01 программасын пайдалану кезіндегі FТР-сервермен ftp://ftp.relcom.ru қатынас құру сеансын талқылап шығайық. 
Браузерді іске қосу үшін жұмыс столынан немесе есептер тақтасынан Іntеrnеt Ехрlorer пиктограммасын табу қажет (29.1-сурет), соған курсорды алып барып, тышқанның негізгі батырмасын екі рет шерту керек. 
Бұл мысал Іntеrnеt Ехрlorer жұмысын Windows 95 ортасында көрсетеді, сондықтан оның іс әрекеттері осы операциялық жүйеге сәйкес баяндалады (Windows З.х ортасында жүйенің хабарлары мен терезе бейнелері басқаша болады, бірақ негізгі жұмыс кезеңдері мен орындалатын әрекеттер бірдей). 
Іntеrnеt Ехрlorer –ді іске қосар алдында желімен алыстан катынас құру программасы іске кіріседі, ол провайдер серверімен сіздің компьютеріңізді байланыстырады. 
Қолданылған әдебиеттер тізімі

 
 

11. HTML-ДЕ ҚҰЖАТТАР ДАЙЫНДАУ

  

 HTML (HyperTextMarkupLanguage) – бұл құжаттарды кодтау үшін қолданылатын гипертекстік белгілеу тілі. HTML ді көбі программалау тілі деп ойласа да, бұл программалау тілі емес. HTML – мәтінді белгілеу тілі.

     HTML құжаттарды көру үшін браузерларды  қолданамыз. Браузер-программалардың  саны өте көп, мысалы көп таралғандар Netscape Communicator, Microsoft Internet Explorer, Opera.

     HTML тiлiнде колданылатын командаларды  “тег” деп айтамыз.  HTML тiліндегi тегтер екi топқа бөлiнедi: жұпты, жұпсыз.

     Жұпты тегтер дегенiмiз, бiр тег ашылса, келесi тег оны жабады. Мысалы,

     <html> тегтiң жұмысын ашады да келесi </html> тегi оны жабады. <title> ашылуы, </title> жабылуы.

     Жұпсыз  тегтер дегенiмiз, тег ашылады да қолданыла бередi. Мысалы,  <IMG> т.с.с.

     Көрсетілген мысалдарды компьютерде көрү үшін мәтінді  Блокнот программасына теріп, оны htm түрінде сақтаңыз. Файлды браузерде ашыңыз.  

 

 

Құжаттың  структурасы

 

 

     HTML құжаттың негізгі структурасы  төмендегідей:

 

 

     <HTML>

 

         <HEAD>

 

                   <TITLE>

 

                   …

 

                   </title>

 

         </head>

     <BODY>

     …

     </body>

     </html>

 

 

     HTML-тег атрибуттар тізімінен тұрады. Тег тексті үшбұрышты жақша ішінде жазылады. Мысалы:

     <FONT face=аrial>Менің бірінші бетім</font> - бұл жерде <FONT> - тег, face – атрибут, arial – атрибуттың мәні.

     Кез келген HTML құжат <HTML> тегімен басталып, </html> тегімен аяқталу керек. Бұл тегтер браузерға HTML құжатын көрсетеді. Құжат болса қарапайым   ASCII кодындағы мәтіндік файл. <HTML>, </html> тегтер болмаса браузер программалары құжатты танымай қалуы мүмкін.

     <HTML>, </html> тегтерінің ортасына құжат денесі келеді. Құжат екі бөлімнен тұрады: тақырып бөлімі <HEAD> тегімен басталынатын және <BODY> тегімен басталынатын негізгі бөлімнен.

     Тақырып бөлімі міндетті емес, бірақ ол жерде  браузерге қажетті көп ақпарат  болуы мүмкін.

     <TITLE>, </title> тегтерінің арасында құжаттың  аты жазылады, сол сөз терезенің  тақырып жолына шығады.

     Мысалы:

     <TITLE>Моя  первая страница</title>   

     <HEAD> бөліміне тағы <META> тегтерді қолдануға  болады, олар сайтты интернет  желісінде тез табылу үшін  пайдалынады.

 

 

     <meta name="Language" content=" kz"> - сайт  тілі

     <meta name="Autor" content="Molutjan Arziev"> - сайт  авторы

     <meta name="Keywords" content="информатика,  школа, учитель, компьютер, уйгур,  поурочный план, математика"> - іздеу  қызметіне арналған сөздер

     <meta name="Generator" content="блокнот"> - қай программада жасалынды

 

 

     <BODY> тегімен Web-беттің негізгі бөлімі  басталады. Бұл бөлімге мәтін,  графика, кесте, аудио және  видео ақпараттар енгізіледі.

 

 

Мәтінді форматтау тегтері 

 

 

     Құжатта тақырыптар <Hi>, </hi> тегтерімен жасалынады, бұл жерде і=1 болғанда ең үлкен тақырып жазылады, і=6 болғанда – ең кіші.

     Мысалы,

 

 

 

 

     Абзац енгізу үшін <P>, </p> тегтерін қолданады, мәтіннің сол жақ, ортада, оң жақта  орнату үшін align атрибуты пайдалынады.

     Мысалы:

     <P align=center>Менің бірінші бетім</p>

     «Менің  бірінші бетім» сөйлемі беттің ортасына орналасады.

     Align дің мәні тағыда left (сол жақ), right (оң жақ) болуы мүмкін.

     <FONT> тегінің көмегімен біз мәтіннің  шрифтің, көлемін, түсін  белгілейміз. Ол үшін атрибуттарды пайдаланамыз. Мысалы:

     <P align=center>

     <font face=Arial size=5 color=blue>Менің бірінші  бетім</font>

     Осындай жол жазғанда Web бетімізде arial шрифтімен, 5-көлемде, көк түсті «Менің бірінші  бетім» деген сөйлем шығады.

 

     Жолды бөлү үшін <BR> тегін қолданса болады, мысалы:

 

 

     <P>   Ана тілін – арың бұл,

     Ұятын боп тұр бетте<BR>

 

         </p>

 

 

     Қаратырылған  әріптерді пайдалану үшін мәтінді <B>,</b> тегтерінің ортасына аламыз, қиғаш әріптер үшін - <I>,</i>.

     Мысалы:

 

 

     <PRE>, </pre> тегтері мәтін редакторда  қандай жазылған болса, сол  бойынша браузерге шығарады, мысалы:

 

 

     <PRE>

     Ана тілін – арың бұл,

     Ұятын боп тұр бетте.

     Өзге  тілдің бәрін біл,

     Өз  тіліңді құрметте

     </pre>

 

 

Тізім

 

 Нөмірленген тізімді  ұйымдастыру үшін <OL> және <l1> тегтері қолданылады.

 

 

     <OL> Қолданылған әдебиеттер тізімі

 

         <LI> Полонская  Е.П. Самоучитель HTML

 

         <LI> Мержевич В. Создание Web страниц </li>

     </ol>

  

 Егер тізім  номерін керекті бір номермен бастау керек болса онда start атрибутын  пайдалынамыз, мысалы:

 

 

     <OL start=5> Қолданылған әдебиеттер тізімі

 

         <LI> Полонская  Е.П. Самоучитель HTML

 

         <LI> Мержевич В. Создание Web страниц </li>

     </ol>

 

 

     Тізімдің  түрін өзгерту үшін type атрибуты көмектеседі, мысалы номерлерді латын цифрларымен жазу үшін төмендігідей жазамыз

 

 

     <OL type=I> Қолданылған әдебиеттер тізімі

 

         <LI> Полонская  Е.П. Самоучитель HTML

 

         <LI> Мержевич В. Создание Web страниц </li>

     </ol>

 

 

     Маркерлік тізімді жазғанда <UL> тегін пайдаланады, маркердің түрін өзгерту үшін type атрибутын. Оный мәні кестеде көрсетілген

 

 

 

 

     <UL type=disc>

 

         <LIt> дөңгелек

     </ul>

     <UL type=circle>

 

         <LIt> шеңбер

     </ul>

     <UL type=square>

 

         <LIt> квадрат

     </ul>

 

 

Web беттегі графика

 

 

     Бұл бөлімде Web беттерге графиканы орналыстыруға  тоқталамыз. Web дизайнерлер графика  мәселесіне келгенде екі топқа бөлінеді. Бірінші топ графикасыз Web сайт ол сайт емес деп ойласа, екінші топ керісінше Web сайттарға суреттің қажеті жоқ деп санайды, себебі олар кейбір модемдердің және жүйелердің күші жетпейтіндігін ескеріп отыр. Дегенменде сайтқа графиканы қолдану мүмкіндік бар және соны тиімді пайдалану керек. Ол үшін бізге <IMG> тегі  src атрибутымен көмектеседі. Суретті сайтқа орналастыру үшін src атрибутына суреттің толық жолын көрсету керек, мысалы, rose.jpg суретi С дискасының My img  папкасына орналасқан болса, онда төмендегі тег жазылады: