Шпаргалка по "Истории"

 

28. Барацьба  палітычных   партый   Беларусі   за  выбар   шляхоў   грамадскага   развіцця 
(1917г.)- Мэты і задачы беларускага палітычнага руху.

После Февральской  революции 1917 г. на территории Беларуси, как и во всех национальных окраинах российской империи, развернулось движение за создание своей государственности. Это движение возглавили национальных партий и организаций поддерживали большевиков. После подписания Брестского мира на занятой немцами и поляками территории Белоруссии политического центра, который объявил о создании Белорусской народной республики.

В марте 1917г. в Беларуси стали образовываться Советы рабочих и солдатских депутатов. Летом активизировалось национально-освободительное движение, но среди населения ни большевики, ни национальные партии не пользовались значительной поддержкой. Против новой власти выступили буржуазные партии, эсеры и меньшевики, которые , создав "Комитет спасения революции” попытались взять власть а свои руки. В декабре 1917г. Великая белорусская рада провела первый Всебелорусский съезд, большая часть делегатов которого выступала за объявление автономии Беларуси в составе России. Съезд не признал легитимности большевистской власти и объявил себя высшим органом власти. Но по приказу Совета народных комиссаров Западной области Всебелорусский съезд был распущен, часть делегатов арестована. Советская власть приступила к ликвидации оппозиции. В ответ на это лидерами белорусских политических партий был создан Исполнительный комитет Всебелорусского съезда.

 

29. Абвяшчэнне  БНР, яе гістарычнае месца.

Стварэнне Беларускай Народнай Рэспублікі было заканамерным этапам у развіцці нацыянальна-вызвольнага  руху ў Беларусі пачатку ХХ стагоддзя. Усебеларускі кангрэс, які адбыўся  ў снежні 1917 года, выказаўся за аўтаномную рэспубліку Беларусь у складзе федэратыўнай савецкай Расіі. Але нават такая  пастанова выклікала абурэнне кіраўнікоў бальшавіцкай партыі, і яны, як вядома, выкарысталі сілу. Рада і Выканаўчы  камітэт, абраныя кангрэсам, былі тады адзінымі прадстаўнікамі інтарэсаў  беларусага народа. У лютым-сакавіку 1918 года гэтая Рада была папоўненая прадстаўнікамі з месцаў і пераўтвораная  ў беларускі парламент - Раду Беларускай Народнай Рэспублікі. Выканаўчы камітэт  стаў урадам БНР, які называўся Народным Сакратарыятам. У яго ўвайшлі  Язэп Варонка, Алесь Бурбіс, Васіль Захарка, Аркадзь Смоліч, Лявон Заяц. 25 сакавіка 1918 года ў 3-й Устаўной грамаце  Рады БНР Беларусь абвяшчалася вольнай  і незалежнай дзяржавай. Устанаўліваўся 8-гадзінны працоўны дзень; лясы, азёры  і нетры нацыяналізаваліся; зямля  без выкупу перадавалася тым, хто  на ёй працуе. Абвяшчалася вольнасць  слова, друку, сходаў, забастовак, веравызнання, незачэпнасць асобы і памяшкання. Нацыянальным мяншыням на беларускай зямлі не было гвалту: яны мелі права  на нацыянальна-персанальную аўтаномію. Беларускую Народную Рэспубліку афіцыйна прызналі Ўкраіна,Фінляндыя, Аўстрыя, Эстонія, Польшча, Арменія, Грузія і  інш.

У канцы лютага ў Менск, дзе знаходзіўся ўрад БНР, прыйшлі нямецкія войскі. Яны  забралі касу Народнага Сакратарыята, сарвалі з яго будынка бела-чырвона-белы сцяг, выгналі службоўцаў. Лідэры БНР  былі папярэджаныя, што акупацыйныя  ўлады не дапусцяць у Беларусі сур'ёзнай палітычнай дзейнасці. Паводле  дамоўленасці з бальшавікамі ў Берасці, немцы абавязаліся не прызнаваць новых дзяржаўных утварэнняў на тэрыторыі  былой Расейскай імперыі. Урад БНР  не прытрымліваўся ў сваёй дзейнасці  і польскіх інтарэсаў. Ён катэгарычна  адхіляў прэтэнзіі заходняга  суседа на беларускія землі. Такім чынам, урад БНР дбаў пра інтарэсы сваіх  грамадзян, беларускага народа. Мне  здаецца, што лічыць БНР марыянеткай  Нямеччыны, Польшчы ці якой іншай дзяржавы няма ніякіх падставаў.

 

30. Утварэнне  БССР, яе дзяржаўна-прававы статус.

Пасля вызвалення Беларусі ад нямецкіх акупантаў і  аднаўлення савецкай улады зноў паўстала пытанне аб утварэнні беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці. Існавала некалькі пазіцый:1. Пазіцыя кіраўніцтва  Паўночна-Заходняга абкома РКП(б). Яны  лічылі, што Беларусь павінна быць тэрытарыяльнай адміністрацыйна-гаспадарчай  адзінкай РСФСР.2. Іншую пазіцыю па пытанні аб нацыянальным лёсе Беларусі адстойваў Беларускі нацыянальны  камісарыят (Белнацком), якія лічылі неабходным стварэнне Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Была прынята рэзалюцыя аб утварэнні  беларускага савецкага ўрада.Пленум ЦК РКП(б) прыняў пастанову аб утварэнні  Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі (БССР).31 снежня 1918 г. ЦБ КП(б)Б абмеркавала пытанне аб складзе Часовага рэвалюцыйнага рабоча-сялянскага ўрада БССР.1 студзеня 1919 г. Часовы ўрад Беларусі абнародаваў маніфест у сувязі з утварэннем БССР. 1-ы усебеларускi з'езд Саветау, якi павiнен быу зацвердзiць утварэнне

Лiтоуска-Беларускай ССР,адбыуся у Мiнску 2-3 лютага 1919 годаНа iм прысутнiчау старшыня ВЦВК Я.М.Свярдлоу. Па прапанове Свярдлова з'езд прыняу рашэнне аб аб'яднаннi БССР з Лiтоускай ССР. З'езд прыняу  канстытуцыю БССР, аналагiчную канстытуцыi РСФСР 1918 года. Па канстытуцыi, вышэйшым органам улады у БССР абвяшчауся Усебеларускi з'езд Саветау,а у перыяд памiж з'ездамi - ЦВК выбраны з'ездам.Функцыi урада ускладалiся на Вялiкi прэзiдыум, якi фармiравауся ЦВК.Узначалiу Вялiкi Прэзыдыум - Мяснiкоу.Аб'яднанне Лiтвы i Беларусi  у адзiную дзяржаву ЛiтБел  адбылося  27 лютага  1919 года. Старшыней новай дзяржавы са сталiцай у Вiльнi стау Цыхоускi,а СНК узначалiу Мiцкявiчус-Кансукас. ЛiтБел праiснавау да наступлення палякаў у 1919 годзе.

 

31. Усталяванне савецкай грамадска-палітычнай  сістэмы ў БССР і яе асноўныя 
характарыстыкі..

Першая Канстытуцыя БССР была прынята  яшчэ ў 1919г. Па Канстытуцыі вышэйшым органам улады абвяшчаўся з’езд  Саветаў. У перы\д паміж з’ездамі вышэйшым органам улады быў Цэнтр. Выканаўчы камітэт . З 1919 па 1937 старшынёй  ЦВК быў Чарякоў. У грамадска-паліт. Жыцці кіруючая роля належала Камуністычнай  партыі, якая імкнулася да адзінаўладдзя. У 1921г самаліквідаваўся БУНД. У 1924г  самараспусцілася БПС-Р. Камуніст партыя тым часам актыў расла ў  калькасных адносінах. З ростам уплыву КП памяншалася роля Саветаў, у выніку зсталявалася дыктатура партыі. Гэтаму таксама садзейнічала барацьба з  іншадумствам у радах самой партыію  Галоўнай праблемай ўнутрыпартыйных  дыскусій стаў выбар шляхоў і метадаў  сацыалістычнага будаўніцтва.

 

32. Беларусь  у гады замежнай ваеннай інтэрвенцыі  і грамадзянскай вайны. Палітыка 
"ваеннага камунізму". Перадумовы НЭПа.

В период иностранной интервенции и гражданской войны в СССР проводится политика военного коммунизма:

1 Национализация промышленности

2 Централизация руководства

3 Запрет частной торговли

4 Введение продразверстки(часто забирались не только излишества но и необходимое)

5 бюрократический аппарат

6 всеобщая трудовая повинность

Эта политика дала возможность большевикам  достичь победы в гр войне.

На почве материальных трудностей возникают восстания крестьян и забастовки рабочих. Самым крупным было Слуцкое восстание в 1920. Большевики понимали, что отсутствие изменений приведет к потере власти.

 

33. Нацыянальна-дзяржаўнае  будаўніцтва ў Беларусі ў 1920-1926 гг.

К лету 1918 польские войска вышли на границу. С августа 1919 по июль 1929 был оккупационный  режим. 3 июня 1919 был создан военный  союз сов республик. Война Польши с ЛитБелом стала сов-польской. Руководство воен действиями перешло в руки реввоенсовета а власть на неокуп территориях – в руки Минского райкома, ЛитБел прекращает существование. Весной 1920 началось наступление сов войск и освобождение Бел. Рада БНР начала переговоры с Польшей об автономии бел в составе польского гос-ва и с Москвой об признании БНР. 11 июля КрАр вступила в Минск а Москва передала Литве Вильню и виленский край. БНР прекратила преговоры с Москвой.

31 июля 1920 –  2 объявление БССР. В 1924-26 произошли  увеличения территории БССР(Витебск, Гомель поветы).

 

35. Асаблівасці  здзяйснення індустрыялізацыі і  калектывізацыі ў БССР.

На пачтку 20-х гадоў ХХ ст Б па-ранейшаму заставалася слабаразвiтай у прамыслов адносiнах рэспублiкай. Прамысловасць па-ранейшаму заставалася «дробнай» i «кустарнай». Востра стаяла праблема iнжынерна-тэхнічн кадраў, квалiфiкаваных рабочых.

Галоўйнай мэтай  было стварэнне матэрыяльна-тэхнiчнай базы сацыялiзму, пераўтварэнне СССР у эканамiчна-незалежную дзяржаву, забеспячэнне росту прадукцыйнасцi працы i павышэнне  дабрабыту працоўных.Сутнасць iндустрыалiзацii заключалася ў наступным: весцi эканамiчнае будаўнiцтва так, каб СССР ператварыць  у краiну, якая выпускае ўласныя машыны i абсталяванне. Дзеля таго как забяспечыць  пераўзбраенне народнаяй гаспадаркi, падняцце яе на новы тэхнiчны ўзровень, аб`яўлялася пераважным развiццем цяжкай iндустрыi, асаблiва тых яе галiн, што  выраблялi сродкi вытворчасцi. Улiчвалася, што поспех І будзе залежыць ад удзелу вескi ў фiнансаваннi прамысловасцi цераз збалансаван палiтыку ў  вобласцi падаткаў i цэн як на сельскагаспадарчую, так i на прамысл прадукцыю.

I ў Б праходзiла  так, як у цэлым па краiне.

Але мелiся i свае асаблiвасцi, i свае цяжкасцi. Адрозненні былi абумоўлены:

- геапалiтычным  становiшчам Беларусi ў мiжваенны  перыяд;

- адсутнасць  разведаных радовiшчаў нафты,  газа, каменнага вуглю, руд чорных i каляровых металаў, сыравiннай  базы будаўнiчых матэрыялаў;

- арыентацыяй  прамысловасцi на мясцовую сыравiну  – перчарговым развiццем легкай i харчовай прамысловасцi;

- недахопам  квалiфiкаваных кадраў i iнш.

З улiкам  гэтых асаблiвасцей на Б быў ўзяты  курс на неабходнае i хуткае развiцце  галiн, якiя базiравалiся на перапрацоўцы мясцовай сыравiны: керамiчнай, шклянай, дрэваапрацоўчай, iльнопрадзiльнай, папяровай, харчовай i iнш. Аднак пераапрацоўка  прадукцii сельскай гас-падаркi займала  вядуч месца ў прамысл-цi БССР.

Правядзенне I патрабавала вялiкiх сродкаў. Асноўнай крынiцай накаплення з`яўлялася сама прамысловасць праз сакрашчэнне  накладных расходаў, знiжэнне сабекошту  прадукцыi, паскарэнне абарачальнасцi сродкаў, шэрокай нацыяналiзацii прамысловасцi, укараненне найноўшых дасягненняў  навукi i тэхнiкi, павышенне прадукцыйнасцi працы i ўмацаванне дысцыплiны, а таксама  за кошт эканомii i павышэння рэнтабiльнасцi вытворчасцi. Важнай крынiцай атрымання  сродкаў з`явiлiся таксама зберажэннi працоўных, падпiска на дзяржаўныя пазыкi.

У 1932 годзе XVII - канчатковы адказ ад НЭПа. На змену  гаспадарчаму разлiку ў эканомiцы прыйшла  камандна-адмiнiстрацыйная сiстыма.

Тым не менш у вынiку гэтага I iшла хутка, прамысловасць  рэспублiкi развiвалася дастаткова высокiмi тэмпамi. Да канца другой пяцiгодкi рэспублiка давала ўжо 2,2 % усей валавой прадукцыi прамысловасцi СССР.

У агульным комплексе эканамiчнага развiцця  Беларусi важная роля належала рэканстуркцыi i развiццю транспарта, асаблiва аўтамабiльнага. У 1935 г. адкрыта першая ў рэспублiцы авiялiнiя Мiнск-Масква. У Мiнску быў пабудаваны аэрапорт, укаранялася тэлефонная i тэлеграфная сувязi. Нягледзячы на працоўны ўздым i высокiя тэмпы I, мэты не былi выкананы. Па тэмпах развiцця БССР адставала ад СССР у цэлым.

 

36. Станаўленне  і развіццё савецкай беларускай  культуры. Палітыка беларусізацыі

Пачатак палітыкі беларусізацыі - чэрвень1924 г.З сярэдзіны  1923 г. і да сярэдзіны 1924 г.- першая фаза, на працягу якой вялася ў асноўным яе палітычная і ідэалагічная падрыхтоўка. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа праведзена ў 1926–1929 гг.Адным з напрамкаў нац палітыкі з’яўлялася беларусізацыя дзярж устаноў, грамадскіх арган-цый, як мела на мэце вывучэнне супрацоўнікамі бел мовы і перавод на яе справ-ва.

У ходзе бел-цыі  выраш-ся задача больш актыўнага

вылучэння на кіруючыя пасады прадстаўнікоў карэннага  насельніцтва.Палітыка беларусізацыі  закранула і войска. У 1923–1925 гг. праводзілася ваенная рэформа. Важным напрамкам  беларусізацыі з’яўлялася нац-культбудаўніцтва. Шмат што было ў выдавецкай справе.Значных  поспехаў дасягнулі бел літаратура, тэатр, музыка, жывапіс. Але яе ход  меў пэўн супярэчнасці і цяжкасці.  Паспяхова праходзiла беларусiзацыя навучальных устаноу. Да 1928г. 80% школ было пераведзена на мову навучання. Бел мову неслi у масы бел пiсьменнiкi У.Дубоука, М.Чарот, К.Чорны i iнш. Мастацкiя творы 20-х гадоу сведчаць аб зменах,якiя адбывалiся у грамадстве. Развiваецца краязнауства. Новая галiна у навуцы - беларусазнауства. У 20-ыя гады парт органы спрабуюць iграць вядучую ролю у правядзеннi беларусiзацыi, пачынаюць цягнуць навуку пад свой кантроль, руйнаваць яе нац формы.

 Але нягледзячы  на цяжкасцi, плённа працавалi на нiве бел адраджэння паэт, празаiк Цiшка Гартны; пiсьменнiк М.Гарэцкi; гiсторыкi В.Ластоускi,

У.Iгнатоускi; жывапiсец i графiк М.Фiлiповiч; стваральнiк першага бел кiнафiльма "Лясная быль" Ю.Тарыч; аутар першай п'есы на бела мове "Машэка" Е.Мiровiч; аутар Дзярж гiмна БССР Н.Сакалоускi i iнш. Да 1928г. беларусiзацыя дасягнула значных поспехау, стварыла пе-радумовы для разгорт-ня нац-культ буд-ва у БССР.

 

37. Фарміраванне адміністрацыйна-каманднай  эканомікі і аўтарытарна-таталітарнага 
рэжыму ў БССР.

Сложились 2 стратегии построения социализма :

1 Регулируемого  рынка (НЭП)

2 Административно-командные  методы управления

В конце 20гг побеждает 2 стратегия, поскольку:

1 Низкий  культурный уровень населения(75%-негр)

2 Отсутствие  демократич традиций

3 Администр-командные  методы ассоциируются с социализмом

4 Отсутствие  общест контроля за властью

5 Бюрократизм  в партии

Начинают  распускаться партии. КПБ наоборот усиливается. С 1927-1940 реализуются сталинские реформы, главная цель: построение социализма в одной отдельно взятой стране: