Ежелгi дәуiрдегi Қазақстан

М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті

 

 

 

 

Қазақстан Республикасының  тарихы кафедрасы 

 

 Кредиттік оқу жүйесінде оқитын

тарихшы емес студенттерге арналған

                                 

Қазақстан Республикасының тарихы

^{(пәннің атауы)}

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК  КЕШЕНІ

 

Курс – I

Семестр – IІ

Кредит саны - 3  

Дәріс – 30 сағат

Практикалық сабақ  – 15 сағат

Оқытушының жетекшілігімен

студенттің өзіндік жұмысы (ОЖСӨЖ) – 45 сағат

СӨЖ – 45 сағат

Емтихан –  1 -ші семестрде

Барлығы –  135 сағат

 

 

 

 

 

 

Орал

2013 ж.

 

 

 Қазақстан Республикасы тарихы кафедрасының отырысында қарастырылды.

 

 “_11___” _____12___________2012 ж. № _4__хаттама.

 

Кафедра меңгерушісінің орынбасары              ________           Б.Н.Бақтығұлова

                                                                                (қолы)               (аты-жөні)

                                                                           

 

 

Тарих және құқық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында қарастырылды.

“_17__” ____01_______  2013 ж.  № _5_  хаттама.

 

Тарих және құқық факультетінің оқу-әдістемелік

кеңесінің төрағасы  ____________          Б.М.Мырзабаева                        (қолы)                    (аты-жөні)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. КУРС БАҒДАРЛАМАСЫ (SILLABUS).

 

1.1 Оқытушы туралы мәлімет

Қазақстан тарихы кафедрасының т.ғ.к.,аға оқытушысы

Дүйсенғалиева Мерзат Ғұбайдоллақызы, магистр Айбекова Гульфия Юсупқызы

Офис: “Қазақстан тарихы”

Жұмыс мекен-жайы: Нариманова 34. 409 каб.

Жұмыс телефоны: 51-04-69

Е-mail: aibekova_gulfiya@mail.ru,merzat_mnn@inbox.ru

 

 

 

 

-

 

 

1.2 Пән туралы  мәлімет

Қазақстан тарихы

Семестр 15 оқу аптадан  және 2 апта сессиядан тұрады.

Бір аптада мысалы 3 кредит сағат (оқу үрдісі кестесі және жұмыс оқу жоспарына сәйкес ауыстырылады), әр кредит-сағат бір байланыс сағаттан (дәріс немесе практика) және екі сағат оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысынан (ОЖСӨЖ), студенттің өзіндік жұмысынан (СӨЖ) тұрады.

 

Кредиттің атпаға бөліну кестесі:

Сабақтар	Өткізу уақыты	Сабақтар	Өткізу уақыты
Байланыс сағаты 1 (1 дәріс)	50 мин.	ОЖСӨЖ, СӨЖ	50+50  мин.
Байланыс сағаты 2 (2 дәріс)	50 мин.	ОЖСӨЖ, СӨЖ	50+50  мин.
Байланыс сағаты 3 (1 практика)	50 мин.	ОЖСӨЖ, СӨЖ	50+50  мин.

 

Кредит саны – 45

Өту орны: № 1, № 7, № 8 оқу ғимараты, сабақ кестесі бойынша

 

Оқу жоспарынан көшірме:

Курс	Семестр	Кредит саны	Дәрістер	Семинарлар	ОЖСӨЖ	СӨЖ	Барлығы	Бақылау түрі
1	1	3	30	15	45	45	135	емтихан

 

1.3 Кіріспе

Пән бойынша  мағлұмат:

Қазақстан тарихы курсы Қазақстан территориясындағы көне заманда мекендеген тайпалардың өмiрiнен бастап, орта ғасырлық мемлекеттердi қамти отырып, моңғол дәуiрiндегi өзгерiстердiң әсерiн баяндайды. Сонымен қоса Қазақ халқының саяси өмiрiндегi басты оқиға, Қазақ хандығының құрылуына тоқталады. Бұл оқиға қазақ халқының халық қалыптасуында үлкен роль атқарды. Одан кейiнгi кезеңде Қазақ хандығы бiресе күшейiп, бiресе дағдарысқа ұшырап отырды. Ал XVII – ғасырдың аяғында, XVIII – басында қазақ-жоңғар соғыстары күшейдi. Осы кезеңнен бастап Ресей отарлауы басталды. XX – ғасырдың басына дейiн патша үкiметi Қазақстанды отарлауын тереңдетiп, өз саясатын жүргiздi. Ал Кеңес заманындағы жүргiзiлген саясат қазақ халқы үшiн тiптен ауыр болды. Тек 1991 жылы Тәуелсiздiк алғаннан кейiн Қазақстан өз алдына мемлекет ретiнде дами бастады. 

Курстың мақсаты:

Қазақстан тарихы пәнiн оқытудың мақсаты – студенттердi фактiлiк және теориялық мәселелер кешенiмен таныстыру, Қазақстан территориясын қоныстанған тайпалар мен халықтардың тарихы туралы, мәдениетi туралы, олардың этникалық және мемлекеттiк құрылысының дамуының тарихи заңдылықтарын ашу. Студенттердiң тарихи ғылыми дүниетанымын қалыптастыру, олардың танымдық қабiлеттерiмен тарихи мәлiметтерге тәжiрибелiк жұмыс жасау дағдыларын дамыту, Отан сүйгiштiк сезiмдерiн қалыптастыру, бүкiл адамзаттық тарихи құндылықтарды ұғындыру.

Курстың мiндетi:

Қазақстан тарихы тәуелсiздiк алғаннан кейiн өзiнiң дамуында жаңа сипатқа ие болды. Тарих ғылымындағы өзгерiстердi, олардың даму процесi және Қазақстан тарихының зерттелмеген кейбiр кезеңдерi бойынша әлi де ортақ тұжырымдар қалыптаса қойған жоқ. Бiлiм алатын болашақ студенттер өз Отанының тарихынан хабардар болуға мiндеттi. Курстың мiндетi әлемдiк тарихтың бiр бөлiгi болып табылатын Қазақстан тарихын студенттерге меңгеру.

Пререквизиттер: Қазақ әдебиетi, мәдениеттану, жалпы тарих.

Постреквизиттер: Қазақстан тарихы курсы аяқталғаннан кейiн студенттер курсты толықтай меңгерiп, тарихи материалдарды топтастыру, оқиғаларды өз бетiнше зерттеу, саралау, салыстыру, зерделеу қабiлетiне ие болады.

Оқыту әдістемесі:

Курс негiзiнен дәрiс  түрiнде және практикалық сабақтар арқылы жүргiзiледi. Сонымен қоса студенттердiң  оқытушымен бiрге жүргiзетiн өзiндiк  жұмыстары да бар. Дәрiс кезiнде  негiзгi өтiлетiн тақырып бойынша  мағлұматтар берiледi және конспект жаздырылады. Практикалық сабақ кезiнде алдын-ала берiлген тапсырмалар бойынша жауаптар алынады. Оқытушымен өтетiн студеттердiң өзiндiк жұмысы кезiнде қамтылмай қалған материалдарды тапсырма беру арқылы, сұрақ-жауап әдiстерi арқылы бекiтемiз. Сонымен қатар оқытудың белсендi формалары мен әдiстерiн қолдана отырып, дәрiс және практикалық сабақтарды немесе оқытушымен жүргiзiлетiн студенттердiң өзiндiк жұмысын (ОЖСӨЖ) жүргiзiледi.

 

 

2. Пән бойынша оқыту бағдарламасы - SYLLABUS

1 апта 

1 кредит сағат 

№ 1 дәріс

Тақырып: Ежелгi дәуiрдегi Қазақстан

Дәрістің мазмұны: Ежелгi дәуiр. Адамның қалыптасуы. Тас дәуiрi, кезеңдерi: палиолит, мезолит, неолит. Археологиялық ескерткiштерi. Шаруашылық. Рулық қауымның қалыптасып, дiни нанымның тууы. Қола дәуiрi. Еңбек құралындағы өзгерiстер. Мүлiк теңсiздiгi. Қола дәуiрiне тән ескерткiштер. Андронов және Беғазы-Дәндiбай мәдениетi. Кен iсi, металлургия. Мал және егiн шаруашылығының дамуы.

Әдебиет: К. Аманжолов “Қазақстан тарихы” дәрiстер курсы I, А;2004ж. 22-36 б

                   «Қазақстан тарихы» очерктер, А; 94ж 4-28 бет.

Техникалық  оқу құралдары:

ОЖСӨЖ мазмұны: Ежелгi адамдардың қалыптасуы, адамдардың даму сатылары: ептi адам, тiк жүретiн адам, оның өкiлдерi және саналы адам. Ежелгi адамдардың қоныстанған жерi, iс-қарекетi, қорегi. Ежелгi адамдардың қаңқа сүйектерiнiң алғаш табылған жерлерi. Нәсiл.

 Әдебиет: К. Аманжолов “Қазақстан тарихы” дәрiстер курсы I, А; 2004ж.22-24 б

         Ж. Жақсығалиев “Студенттерге арналған көмекшi құрал” Орал, 2004ж. 9б.

         Ә.  Әбдәкiмұлы  “Қазақстан тарихы” А; 1997ж. 19-28 беттер.

СӨЖ мазмұны: Тас дәуiрiнiң зерттелу тарихы.

           “Қазақстан тарихы” I-шi том 16-30 беттер.

2 кредит сағат 

№ 2 дәріс

Тақырып: Қазақстан территориясындағы тайпалық одақтар.

Дәрістің мазмұны: Сақтар.Олар туралы жазба мәлiметтер. Сақ одағындағы тайпалар, шаруашылық түрлерi, саяси тарихы. Археологиялық ескерткiштерi. Өнерi. Сарматтар. Территориясы, шаруашылығы, мәдениетi. Археоологиялық ескерткiштерi. Үйсiн және Қаңлы мемлекеттерi. Орналасуы, шаруашылықтары. Олар туралы қытай жазба деректерi. Олардың өзге мемлекеттермен саяси, экономикалық, дипломатиялық байланыстары. Ғұн мемлекетi,басшылары. Қоғамдық құрылысы. Саяси тарихы. 

Әдебиет: К. Аманжолов “Қазақстан тарихы” дәрiстер курсы I, А; 2004ж.41-77б.

                    «Қазақстан тарихы» I-шi том А; 1996ж. 158-292 б.б.

ОЖСӨЖ мазмұны: Қазақстан аумағындағы қола дәуiрiнiң ескерткiштерi.

Қола дәуiрi ескерткiштерiнiң  зерттелуi,”Нұра”, “ Орталық Қазақстан” археологиялық экспедициялары. Археолог Ә. Марғұланның қола дәуiрi ескерткiштерiн зерттеудегi сiңiрген еңбегi. Атасу, Бұғылы, Беғазы ескерткiштерiнiң ашылуы.

Әдебиет:  К. Аманжолов “Қазақстан тарихы” А; 2004ж. 33-36 б.б.

      Ж.Жақсығалиев “Студенттерге арналған көмекшi құрал” Орал 2004ж. 11 б.

СӨЖ мазмұны: Сақ, сармат тайпалары туралы жазба деректер және қазба деректер. Батыс өңiрiндегi сарматтардың археологиялық ескерткiштерi.

Әдебиет: Ә.Әбдәкiмұлы “Қазақстан тарихы” А;1997ж. 28-32 б.б.

        “ Скиф қазыналары” Орал 2003ж.

3 кредит сағат

№ 1 практикалық  сабақ

Тақырып: Тас және қола дәуiрiндегi Қазақстан.

Практикалық сабақ мазмұны: Тас дәуiрiнiң кезеңдерi, еңбек құралдары, шаруашылығы. Палеолит, неолит дәуiрiнiң археологиялық ескерткiштерi. Қола дәуiрi, кезеңдерi. Мал шаруашылығының дамуы, көшпелi формацияның қалыптасуы. Егiншiлiктiң дамуы. Қола дәуiрiнiң мәдениеттерi: Андронов және Беғазы-Дәндiбай. Олардың ерекшелiктерi.     

Әдебиет: К. Аманжолов “Қазақстан тарихы” дәрiс курсы I, А; 2004ж. 24-36 б.б.

              «Қазақстан тарихы» очерктер, А; 1994ж.17-30 б.б.

ОЖСӨЖ мазмұны: Ғұн мемлекетi, саяси тарихы. Ғұн мемлекетiнiң көрнектi  басшылары. Мөде, Атилла шаньюйлар. Олардың ғұн мемлекетiнiң нығаюындағы алатын орны. Ғұндардың қазақ халқының қалыптасуындағы рөлi.

Әдебиет: Қ. Салғарұлы “Алтын тамыр”

       С. Өтениязов  “Атилла”

       Ә. Әбдәкiмұлы “Қазақстан тарихы” А; 1997ж. 34-38 б.б. 

СӨЖ мазмұны: Үйсiн мемлекетi. Олардың мемлекеттiк аумағы, олар жөнiнде қытай жазба деректерi. “Үйсiн” этнонимi.

Әдебиетi: “Қазақ тарихы” А; 2004ж. №2 10-16 б.б.

 

2 апта

4 кредит сағат 

№3 дәріс

Тақырып: Ерте ортағасырлық мемлекеттер.

Дәрістің мазмұны: Түркiлердiң тегi туралы деректер мен зерттеулер. Түркi қағанатының құрылуы, оның батыс және шығыс болып бөлiнуi. Батыс түрiк қағанатының ыдырауы.Түргеш мемлекетiнiң құрылуы. Саяси тарихы, сары және қара түргештер арасындағы билiк үшiн күрес. Қарлұқтардың Түргеш мемлекетiн басып алллуы. Қарлұқтардың шығу тегi, шаруашылығы.

Әдебиет: К. Аманжолов “Қазақстан тарихы” А; 2004ж. 87-100 б.б.

        «Қазақстан тарихы» очерктер А;1994ж. 58-62 б.б.

ОЖСӨЖ мазмұны: Түрiк қағанаты. “Түркi” этнонимi. Олар туралы жазба деректер. Түркi тайпаларының қоныстануы. Өзге мемлекеттермен саяси, экономикалық байланыстары. Саяси тарихы.

Әдебиет: Ә. Әбдәкiмұлы “Қазақстан тарихы” А; 1997ж. 38-42 б.б.

       “Қазақ тарихы” А; 2004ж. №2 47-52 б.б.

СӨЖ мазмұны: Батыс түрiк қағанаты және Түргеш қағанаты. Территориясы.

 Саяси тарихы. Этникалық  құрамы.

Әдебиет: К.Аманжолов “Қазақстан тарихы” А; 2004ж. 91-100 б.б.

5 кредит сағат 

№4 дәріс

Тақырып: Дамыған ортағасырлық мемлекеттер.

Дәрістің мазмұны: Қарахан мемлекетi.Территориясы, этникалық құрамы, шаруашылығы, сәулет өнерi. Мұсылман дiнiнiң мемлекеттiк дiн болып жариялануы. Оғыздар. Олардың орналасуы. Оғыздар туралы жазба деректер. Оғыз мемлекетiнiң Еуразияның саяси тарихында алатын орны. Қимақ, Қыпшақ мемлекетi. Олардың мекендеген жерлерi, этникалық құрамы. Қимақ және Қыпшақ тайпалары туралы араб-парсы жазба деректерi. Қыпшақ хандығының құрылуы. Саяси тарихы.

Әдебиет: К.Аманжолов “Қазақстан тарихы” А; 2004ж. 109-124 б.б.

         «Қазақстан тарихы» очерктер,  А; 1994ж. 63-75 б.б.

ОЖСӨЖ мазмұны: Қарлұқтардың шығу тегi. Олардың этникалық құрамы: бұлақ, шiгiл, ташлық. Қарлұқтар туралы жазба деректер. Қарлұқтардың тарихтағы орны.

Әдебиет: “Қазақстан тарихы” I-шi том. А; 1996ж. 305-314 б.б.

СӨЖ мазмұны: Сәулет өнерi және құрылыс. Сәндiк қолданбалы өнер.  Қарахан және Айша-бибi кесенелерi.

Әдебиет: “Қазақстан тарихы” I-шi том. А; 1996ж. 477—481 б.б.

6 кредит сағат 

№ 2 практикалық  сабақ

Тақырып: Темiр дәуiрiндегi тайпалық одақтар.

Практикалық сабақ мазмұны: Сақ, сармат тайпаларының орналасқан жерi. Археологиялық ескерткiштерi. Зергерлiк өнерi. Саяси тарихы. Қаңлы мемлекетi. Оның территориясы, халықаралық байланысы. Үйсiндер, оның шығу тегi. Өзге мемлекеттермен сауда, саяси байланысы. Шарушылығы. Ғұндар. Ұлы қоныс аударуы, саяси тарихы.