Біріңғай жер салығы және оны есептеу механизмі

      Бұл жұмыста біз заңды тұлғаларға салынатын жер салығының ерекшеліктері, көршілес елдер тәжірибесін және ҚР жер салығының дамуы жағдайын қарастыра келе жер салығын жетілдіру жолдарын ұсынамыз.

      Қорыта келе біз ерекше айта кетейін дегеніміз, кез-келген мемлекет салықтар саласында фискалдық саясаттың барлық элементтерін қолдану мүмкіндігіне ие болып отыр, Қазақстан экономиканың өтпелі кезеңінің әсерінен болған қиыншылықтармен күресуді қамтамасыз ететін қуатты құралға ие. Тек істі біле тұра болашақ Қазақстанның гүлденуі мен экономиканың тұрақтануы жолдары бойынша дұрыс жолмен дамуға мүмкіндік беретін қолда бар құралды тиімді пайдалану маңызды. ҚР салық реформасы енді тек елдегі жүргізіліп жатқан күрделі жаңартулардың келешегі бар деп саналатындардың біреуі ғана емес. Салық саясаты туралы мәселе бара бара саяси және әлеуметтік сипатқа ие болып келеді. Оның дұрыс әрі тиімді қызмет етуі тек экономикалық мәселелерді шешумен ғана байланысты емес, сондай-ақ азаматтық әлемді сақтаумен де, мемлекеттің саяси тұрақтылығы мен тәуелсіздіктің мығымдылығы және халықтың, әсіресе әлсіз топ өкілдерінің жағдайын жақсарту да салық саясатымен тығыз байланысты.

      Салықтық  реттеу жүргізген кезде негізгі мәселелердің бірі болып тиімді басқару жүйесін құру табылады. Жоғарыда айтылып кеткеннен келесідей қорытынды жасауға болады:

      ҚР жер заңдары әлсіз күйде тұр , ал құрылған нәрсенің барлықы неғұрлым басым бейресми түрде немесе жедел өзгеретін реформаларды талап етеді. Жер иеленушінің заңды негізіне уақытша тәртіпті орнатумен, Н.Назарбаевтың көптеген жарлықтарының арқасында жағдайды өз мәнінде  жақсартудың шаралары бар.

      Осындай ережелер мен нұсқаулардың қабаттасуы, сондай-ақ олардың ылғи анық пайымдалмауының нәтижесінде әрқилы қарастыру  мүмкіндігі пайда болады. ҚР заң актілеріне  едәуір жиі өзгертулермен толықтырулар енгізіледі. Бұл негізінен заңның тексттерін азаматтармен заңды тұлғаларға қиын түсінетіндей етеді. Осы жерде жерге салық салу бойынша жеке және жалпы сипаттағы көптеген сұрақтар туындайды.

      Жерді пайдалану, жерді иеленуге салық салуға қатысты көптеген мәселелер әлі құралу сатысында. Олар өздерінің жақтаушылары мен даттаушыларына ие, ана немесе мына топтың жеңісі ҚР заңдылықтардың, соның ішінде жерді ді қоса, қаншалықты дамығанының көрінісі болады.

      ҚР егер жер салығының орнына бірыңғай жер салығын енгізсе онда, жер қорларының жағдайын бағалау нәтижесі  бойынша жергілікті мемлекетік билік органдары, жергілікті және аймақтық өзін-өзі басқару органдарына және жер реурстарын басқару жөніндегі комитетке жақымсыз процестердің салдарын жою және оларды болдырмау үшін шаралар қолдануға берілетін баяндамалар, ұсыныстар болжамы жасалады.

      Сонымен қатар бірыңғай жер салығын енгізу механизмі бір уақытта ірі ақша қаражаттарының бюджетке енуі ретінде пайдалану экономикалық жақынан пайдалылығын айта кету керек. Бұл шаралар салық қызметіне салық төлеушілер есебін жүргізу мен түсуге тиісті қаражатты неғұрлым анық болжауға мүмкіндік береді. Жоғары айтылғандарды ескере келе және ауыл шаруашылық кәсіпорындардың жер пайдаланумен байланысты мәселелердің тезірек шешілуі үшін ҚР қандай жер ресурстарының қандай көлеміне  ие, олар қалай жер пайдаланушылар арасында бөлінеді және ауыл шаруашылық топырақтардың жағдайын бағалауды қарастыру қажет. Қорыта келе айтайын дегеніміз РФ және басқада дамыған елдердің оң тәжірибесін қолдана және отандық тарихи ерекшеліктерді ескере отырып Қазақстан дамыған демократиялық мемлекеттер арасында беделді орынға ие болатын құқықтық мемлекет болады деп сенеміз. Ал заңды тұлғалардан алынатын жер салығы аз да болса жергілікті бюджетке өз үлесін қоса береді дегім келеді . 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қолданылған әдебиеттер тізімі 

1. Қазақстан  Республикасының Конституциясы 30.08.1995 жылғы және оған 17 қазан 1998 жылы енгізілген өзгерістермен толықтырулар.

2. Қазақстан  Республикасының Азаматтық кодексі,  Жалпы бөлімі. 27.12.1994ж.;

3. Қазақстан  Республикасының Салықтар және  бюджетке төленетін басқа міндетті төлемдер туралы 12.06.2001 ж. Заңы; 01.01.2002.ж. күшіне енген.

4. Қазақстан  Республикасының Бюджет жүйесі  туралы 01.04.1999 ж. Заңы;

5. ҚР  Үкіметінің 15.10.1998 ж. қаулысымен бекітілген  «ҚР 2000ж. әлеуметтік — экономикалық  дамуының индикативті жоспары»;

6. Баймурзаева  Р. Налоги в Казахстане. Алматы, 1997ж.;

7. Гуреев  А. Налоговое право. Москва, Экономика  1995ж.;

8. Годме  П.М. Финансовое право, М., 1997ж.;

9. Ваксян  А.З., Симонян Г.Р. Если вы - налогоплателыцик. Москва, Олимп Астрель, 2000 ж.

10. Ильичева М.Ю. Все о налогах. Москва, Астрель, 2000

11. Мухитдинов  Н.Б., Найманбаев С.М. Қаржылық  құқығынан түсіндірме сөздік. Алматы, 1999ж.;

12. Найманбаев  С.М. Салықтық құқық, Алматы 1996ж;

13. Пепеляев  С.Г. Законы о налогах: элементы  структуры. М., 1995ж.;

14. Пепеляев С.Г Ваш налоговый адвокат. М., ИД ФБК -Пресс, 2000ж.;

15. Смирнов  А.В. Комментарий к налоговому  кодексу РФ. М., 1999ж.;

16. Худяков  А.И. Налоговая система Казахстана. Подоходный налог, Алматы, 1997ж.