Шпаргалка по "Экономике"

 Мемлекеттiк сектордың  тиiмдiлiгi мен нәтижелiлiгiн арттыру  үшiн есептiлiк пен ынталандыруды  белгiлеу мақсатында мемлекеттiк  басқару органдарының өкiлеттiктерi (рөлдерi) мен жауапкершiлiгi нақты айқындалады. 
      2011 жылдан бастап жүйелi негiзде мемлекеттiк органдар қызметiнiң функционалдық шолулары жүргiзiледi, оның мақсаты — мемлекеттiк басқарудың тиiстi салаларында (аясында) саясаттың тиiмдiлiгiне бағалау жүргiзу болып табылады. Әрбiр нақты мемлекеттiк органда өкiлеттiктердiң оңтайлы көлемiн айқындау тұтастай алғанда мемлекеттiң жеке секторларда да, сондай-ақ мемлекеттiк басқарудың әртүрлi деңгейлерiнде де артық функцияларды жою, қайталайтын өкiлеттiктердi алып тастау, жеткiлiксiз функцияларды бекiту және нарықтық тетiктердi пайдалануды кеңейту арқылы тұтастай мемлекеттiң баламалы рөлiн белгiлеуге мүмкiндiк бередi. 
      Осындай шолулар мемлекеттiк аппараттың тұтастығын және iске асырылып жатқан саясаттың дәйектiлiгiн қамтамасыз етуге жағдай жасайды.

Мемлекеттiк  қызмет көрсету сапасын арттыру     

 Мемлекеттiк аппарат  жұмысының тиiмдiлiгi мемлекеттiк  қызмет көрсету сапасын жақсарту  жолымен арттырылатын болады. 
      2011 жылға қарай: 
      "бiр терезе" қағидаты бойынша халыққа қызмет көрсету орталықтарының желiсi дамытылатын болады. Осы орталықтардың жұмысы көрсетiлетiн мемлекеттiк қызметтердiң сапасын бағалау мақсатыңда халықпен керi байланыс тетiгiн көздейтiн болады; 
      мемлекеттiк қызметтердiң тiзiлiмi кеңейтiледi және тiзiлiмге енгiзiлген мемлекеттiк қызметтердiң әрбiр түрi бойынша стандарттар әзiрленетiн болады; 
      мемлекеттiк қызмет көрсету сапасын бақылау (бекiтiлген стандарттарды сақтау) тұрақты негiзде жүзеге асырылады.

Мемлекеттiк қызметтi кәсiбилендiру      

 Мемлекеттiк қызметтi  реформалау мемлекеттiк қызметшiлердi оқыту жүйесiн жетiлдiру, мемлекеттiк  қызметтiң тартымдылығын арттыру  және мемлекеттiк қызметте адам  ресурстарын басқаруды жетiлдiру  арқылы мемлекеттiк қызметтi кәсiбилендiруге шоғырландырылатын болады. 
      Мемлекеттiк қызметкерлер лауазымдарының жаңа жүйесi, мемлекеттiк қызметке алудың тиiмдi рәсiмдерi және мемлекеттiк басқарудың халықаралық iс-тәжiрибесiне негiзделген мемлекеттiк қызметшiлердi оқытудың сапалы бағдарламасы кәсiби мемлекеттiк қызметтi қалыптастыру үшiн негiз болады. 
      2012 жылға қарай: 
      үш корпусқа: саяси мемлекеттiк қызметшiлер корпусы, әкiмшiлiк мемлекеттiк қызметтiң А (басқару) және Б (атқарушы) корпустарына негiзделген мемлекеттiк қызмет лауазымдарының тiзiлiмi енгiзiледi; 
      мемлекеттiк қызметке орналасу рәсiмдерi және мемлекеттiк қызметтiң кадрлар резервiн қалыптастыру жақсарады; 
      нәтижеге бағдарланған мемлекеттiк басқару жүйесiнiң қағидаттары мен құндылықтарына негiзделген мемлекеттiк қызметшiлердi оқытудың жаңартылған бағдарламасы енгiзiледi; 
      нәтижелерге бағдарланған бiлiктiлiгi жоғары мемлекеттiк қызметшiлердi дайындау бойынша базалық оқыту орталығы қалыптастырылады; 
      жауапты хатшы лауазымына тағайындалған жауапты адамның рөлi мен дәрежесi нақты айқындалды, оны тағайындаудың ашық, айқын, оның сiңiрген еңбегiне негiзделген тағайындау тетiктерi әзiрлендi. 
      Стратегиялық жоспар-2020-ны iске асыру мемлекеттiк қызметшiлердi сапалы дайындауды ғана емес, кәсiби даярлығы бар мемлекеттiк қызметшiлердi мемлекеттiк секторда ұстап қалуға ықпалын тигiзетiн, сондай-ақ Қазақстанның прогрессивтi жастарын мемлекеттiк қызметке тартатын ортаны қалыптастыруды да талап етедi. 2012 жылға қарай мемлекеттiк аппараттың сапасын арттыру үшiн мынаны қамтамасыз ету қажет: 
      адами ресурстарды басқарудың таңдаулы қағидаттары мен әдiстерiнiң негiзiнде мемлекеттiк органдардың кадрлар қызметiнiң тиiмдi жұмысын; 
      жауапкершiлiк, нәтижелiлiк және бiлiктiлiк қағидаттарына негiзделген өнiмi (өнiмдiлiгi) жоғары ықшам және тиiмдi мемлекеттiк аппаратты қалыптастыруға жәрдемдесетiн жеке сектордағы төлем деңгейiмен бәсекеге қабiлеттi мемлекеттiк секторда еңбекақы төлеудiң жаңа жүйесiн енгiзу. 
      2012 жылға қарай мемлекеттiк қызметшiлердiң жаңа еңбекақы жүйесiн енгiзудi қолдау үшiн мемлекеттiк қызметшiлердiң жұмысының көлемi мен сапасын, жауапкершiлiк деңгейiн, кәсiбилiгiн арттыруды, Мемлекеттiк қызметшiлердiң Ар-намыс кодексiн сақтауды есепке алатын мемлекеттiк қызметшiлердiң қызметiн бағалау жүйесi енгiзiлетiн болады.

Нәтижеге  бағдарланған мемлекеттiк басқару     

 Мемлекеттiк жоспарлауды  сапалы өзгерту, мемлекеттiк басқарудың  нәтижелiлiгi мен есептiлiгiн қамтамасыз  ету мақсатында 2011 жылға қарай: 
      барлық мемлекеттiк органдар мемлекеттiк саясатты әзiрлеуге кешендi стратегиялық тәсiлдi қамтамасыз ету үшiн Стратегиялық жоспар-2020 негiзделген бес жылдық стратегиялық жоспарларды қабылдайды; 
      барлық мемлекеттiк органдар әзiрленген бес жылдық стратегиялық жоспарларға негiзделген жыл сайынғы операциялық жоспарлар дайындайтын болады; 
      барлық мемлекеттiк органдарда белгiленген стратегиялық мақсаттар мен нысаналы индикаторларға бейiлдiлiгiн сақтай отырып операциялық жоспарларды iске асыруда белгiлi бiр дербестiк болады; 
      барлық мемлекеттiк органдарда iшкi мониторинг, бақылау және бағалау жүйесiн кезең-кезеңмен енгiзу басталатын болады. 
      2012 жылға қарай тиiмдiлiк және нәтижелiлiк (нәтижеге бағдарланған бюджеттеу) индикаторларына негiзделген бюджеттi қалыптастыру және атқару жүйесi енгiзiлетiн болады. Сондай-ақ мемлекеттiк органдардың мониторингi мен олардың қызметiн бағалайтын кешендi жүйе енгiзiлетiн болады, ол стратегиялық мақсатқа қол жеткiзу деңгейiн, бизнес пен халыққа көрсетiлетiн мемлекеттiк қызметтердiң сапасын, бюджет қаражатын пайдалану тиiмдiлiгiн талдауға мүмкiндiк бередi.

Мемлекеттiк  сектор реформаларын басқару     

2011 жылға қарай әкiмшiлiк  реформалар жүйесi мемлекеттiк  секторда жүргiзiлетiн реформалардың  iске асырылуына, мониторингi мен  бағалауға жауапты жеке уәкiлеттi орган құру мүмкiндiгi қаралатын болады. Осындай өкiлеттiктер жұмыс iстеп тұрған мемлекеттiк органдардың бiрiне нақты бекiтiлуi де мүмкiн. 
      2012 жылға қарай мемлекеттiк басқару саласында реформаларды iске асыру мониторингiнiң тиiмдi жүйесi жұмыс iстейтiн болады, оның шеңберiнде тоқсан сайынғы негiзде мемлекеттiк секторды реформалаудың ағымдағы жағдайы және нәтижелерi туралы есептер ел басшылығына ұсынылып отырады.

64. Мемлекеттік  басқарудың функционалдық құрылымы

Мемлекеттік басқару  функциясы –мемлекеттік аппараттың (мемлекеттің басқару жүйесі немесе оның элементтері) мақсатқа жетудегі  қоғамды (мемлекеттік басқару объектілері)  бағыттау, ұйымдастыру арқылы әсер етудегі рөлі яғни мемлекеттің ұйымдастырушылық нысандағы іс-әрекеті

Мемлекеттік басқару  функциясы – қоғамдық  өмірді ұйымдастыруға, бағыттауға әсер ететін, оның қойған мақсаттарына жетуге ықпал ететін мемлекеттік аппараттың ролін атқарады.

Мемлекеттік басқару  функциясы мен мемлекеттік органдардың  басқармалық функциялары  екеуі  де мелекеттің басқарушылық  ықпалдары болып саналады. Олардың екеуі де тек бір ғана міндетке ие – қоғамдық жүйенің дамуына және сақталуына ықпал ету және де бұрын белгіленіп қойылған мемлекеттің мақсаттарына жетуін қамтамасыз ету

Мемлекеттік басқару  функциялары:

• Мемлекеттік басқару аппаратының барлық ұйымдастырушылық құрамымен жүзеге асырылады
• Барлық қоғамдық жүйені қамтиды, кең аяны қамтиды
• Мемлекеттік барлық күшімен жүзеге асырылады
• Мемлекет пен басқарылатын қоғамдық жүйенің өзара байланысын білдіреді

Мемлекеттік органдардың басқармалық функциялары:

• Тек нақты мемлекеттік органмен жүзеге асырылады
• Жекелеген компонентерге, звеноларға бағытталады
• Жеке органға берілетін өкілеттік шеңберінде жүзеге асырылады
• Әр мемлекеттік органға құқықтық мәртебе беру арқылы айқындалады

Мемлекеттік басқару  функциясының жүйесі – өзара байланысқан, біртұтас, бір ретке келтірілген, стандартталған мемлекеттік аппарат қызметін жүзеге асыру құралдары, принциптері, әдістерінің жиынтығы

Мемлекеттік басқару  функциясы әсер ету субъектісі, әсер ету объектісі, көлемі және құралдарына қарай әлеуметтік ұйымдастырушылық және ішкі ұйымдастырушылық болып бөлінеді. Ал мазмұны мен қоғамдық қатынастарға әсер етуіне қарай 1. жалпы (жоспарлау, ұйымдастыру, реттеу, бақылау) 2. Арнайы (референдум қабылдау, сайлау институты, салық салу, қаржыландыру, лицензиялау, несиелендіру т.б.) болып бөлінеді.

Жоспарлау-мақсатты қою, оған қажетті құралдар мен ресурстарды, әдістер мен жолдарды анықтау

Ұйымдастыру-Қойылған мақсатқа жету үшін сыртқы және ішкі процестерді регламенттеу

Реттеу-Басқару, қоғамдық қатынастардың қатысушылары іс әрекеттерін, процестерді нормативтік құқықтық актілер т.б. құралдар арқылы реттеп отыру

Бақылау-Бағыттың ауытқымауы, дер кезінде шаралар қабылдау

Мемлекеттің ішкі функциялары: экономикалық, экологиялық, саяси, әлеуметтік, құқыққорғаушылық

Мемлекеттің сыртқы функциялары: сыртқысаяси, мәдени-ақпараттық, хлықаралық-әріптестік, сыртқыэкономикалық, дипломатиялық, қорғану

 

65. Мемлекеттік  басқарудың мақсаттары

• біріншіден, оның пайда болуының қоғамдық көздері (халықтың қажеттіліктері, мүдделері, шешуін қажет ететін мәселелер);
• екіншіден, мақсатқа жету жолдарының салыстырмалығы және ашықтығы;
• үшіншіден, мақсаттардың иерархиясы, яғни қойылатын мақсаттардың басымдылығын (приоритет) айқындау (қоғамдық-саяси; әлеуметтік; рухани; экономикалық; ұйымдастырушылық);
• төртіншіден, мақсаттарды жүйелеу (стратегиялық; оперативті; тактикалық (күнделікті)).

Мақсаттар:

- стратегиялық; тактикалық; жедел; 

- аралық және аяқталған; 

- жеке және топтық;

- жүйелік және сегменттік (әртүрлі қызмет аясы);

- мақсатты бағыт; 

- мақсатты бағдарламалары.

66. Мемлекеттік  басқарудың субъективтік факторы:

- мақсатқа жетуді ұйымдастыратын  потенциал;

- адамдардың, субъект  пен объектінің өзара сенімділігі;

- басшының ұйымдастырушылық қабылеттілігі;

- бастамашылық қабылеттілігі;

- жеке ұйымдастырушы-басқарушылық  қызмет және оны жетілдіру;

67. Мемлекеттік басқару қағидаларын жүйелеу.

Мемлекеттік басқарудың ерекше белгілерін атап өткен жөн. Бұл  олардың диалектикалығы, жүйелілігі, басқарушы субъектінің біліміне, қабілеттілігіне байланыстылығы және қағидаларының өзара байланыстылығы.  Мемлекеттік басқару қағидаларының жүйесі үш топқа бөлінеді:

1\ жалпы ортақ қаиғадалар:  жүйелілік, объективтілік, өзін-өзі  реттеу, кері байланыс, оңтайлылық, ақпараттық жеткіліктілік, демократизм, жариялылық, құқықтық реттілік (заңға сәйкес келу);

2\ өоғамның түрлі салаларында  (экономикалық, әлеуметтік-саяси, рухани) және әртүрлі қоғамдық құбылыстарды, ұйымдастыруды, институттарды талдау  барысында қолданылатын жекелеген қағидалар;

3\ мемлекеттік басқарудың  ұйымдастырушылық-технологиялық жақтары  бойынша қарастырылатын қйымдастырушылық-технологиялық  қағидалар.

Мемлекеттік басқару  жуйесінде қағида заңдылықты,  қатынастарды, элементттер арасындағы өзара  байланысты білдіреді.  Соларға сәйкес,  мемлекеттік басқару жүйесі құрылып жұмыс істейді. Қандай да бір қағидадан бас тарту бүкіл жүйенің қалыпты қызметіне  нұқсан келтіруі мүмкін.  Сондықтан мемлекеттік басқару қағидаларын  айқындау және негіздеу процесіне  белгілі талаптар қойылады:

а\ мемлекеттік басқарудын  кез келген емес, тек ең маңызды, басты, объективті, қажетті заңдылықтарын,  қатынастары мен өзара байланыстарын  білдіру;

б\ мемлекеттік басқарудағы  тек тұрақты заңдылықтарды сипаттау;

в\ мемлекеттік басқарудың өзге басқару түрлерінен ерекшелігін білдіру.

 

68. Мем басқару  негізгі қағидаларына сипатама:

Объективтілік принципі-мем  басқ принц бастапқысы, барлық басқару  процесінде қоғ күштердің шынайы мүмкіндіктер мен об/ті заңдылықтар  талаптарына сай болуы керек 

Демократизм принципі- мем  басқаруда халық билігін бекітеді, қоғам мен мем арасында тұрақты  байланысты орнатуды талап етеді 

Құқықты реттеу принципі-мем  басқ проц\н, құрылымын, мақсат заңдық тұрғыда анықт объектілер түрде  негіздейді, яғни барлығы қ.а реттелуі тиіс.

Мемлекеттік басқару  қағидаларын  ерекшелігіне (специфика) қарай келесі блоктарға (подсистема) бөліп қарастырады:

1) жалпы (жалпы жүйелік)  – объективтік, демократизм, құқықтық  реттеу, заңдылық, билікті болу,  жариялылық;

2) ұйымдастырушы-технологиялық - құрылымды – мақсаттық, құрылымдық-функционалдық, құрылымды-ұйымдастырушы, құрылымдық-процессуалдық;

3) жеке – Қоғамның  әртүрлі саласында немесе жүйесінде  қолданылатын, әртүрлі институттар-дың  қызметінде қолданылатын 

 

69. Мемлекеттік  басқарудағы мүдделер өкілдігінің нысандары.

Мүдделер өкілдігінің  жүйесі мемлекеттік басқару институтының ең маңызды институты болып  табылады. Оның көмегімен келесі әрекеттер  жасалынады:

- мүдделерді ескере отырып мемлекеттік шешімдерді  түзету  (коррекциялау

- қоғамдағы  мүдделердің  балансын  сақтау

- мемлекеттік  басқарудағы экономикалық және әлеуметтік-мәдени ортаға қоғамды араластыру

Өкілділік жүйесінің  мемлекеттік басқарудағы функциялары:

1\ Мемлекет  пен азаматтардың  (олардың мүдделерін айқындайтын  және  қорғайтын) арасындағы  делдалдық

2\ Мемлекеттік шешімдерді  түзету (коррекциялау)

Мемлекеттік  басқарудағы  өкілділік  жүйесі бір-бірімен  байланысты 2  жүйені  құрайды:

- саяси өкілділік;

- функционалдық өкілділік.

Мүдделер  өкілділігі  институтының мемлекеттік  басқарудағы  мағынасы - қоғамның, оның мүшелерінің мүдделерін ескере отырып қоғамдық қатынастардың дамуын  қамтамасыз ету.

 

70. Мемлекеттік  және қоғамдық мүдделердің басқарудағы  өзара қатынастары.

Мүдде - қоғамдағы әлеуметтік субъектілер іс-әрекетінің, өмір сүру бағдарының негізі, ішкі қозғаушы күші. Мүдде әлеуметтік, табиғи, мәдени қажеттіліктер негізінде пайда болады. Мүддені жіктеу барысында оның бірнеше салалары анықталады: қауымдық деңгейде – жеке дара, топтық, қоғамдық, жалпы адамзаттық; бағыттық аясы бойынша – экономикалық, саяси, діни, рухани; субъектінің сипатына байланысты – ұлттық, мемлекеттік, партиялық, кәсіби. қоғамдағы әлеуметтік субъектілер іс-әрекетінің, өмір сүру бағдарының негізі, ішкі қозғаушы күші.