Кәсіпорынның айналым қаражаттары

Автор: Пользователь скрыл имя, 19 Октября 2011 в 10:19, курсовая работа

Описание работы

Қоғамымыз “Қазақстан – 2030” стратегиясында ұзақ мерзімді мақсат ретінде нарықтық экономиканы дамытуға негізделген экономикалық өсу, денсаулық сақтау, білім беру, халықтың әл-ауқаты мен жағдайын көтеру салаларын дамытуды алдына қойған. Қазақстан әлемдік тауарлар, қызметтер, еңбек ресурстары, капитал, осы заманғы идеялар мен технологиялар рыногынын шын мәнінде ажырағысыз да серпінді бөлігіне айналуы үшін біз бірнеше міндеттерді шешуіміз тиіспіз. Ол міндеттерді бірі-экономиканың тұрлаулы дамуын жай қамтамасыз етіп , ұстап тұру емес, оның өсуін басқару. Экономиканың тұрақты дамуы бізге реформалардың әлеуметтік бағытталығын күшейтуге мүмкіндік береді.»-деп айтып кеткен еді Республикамыздың Президенті Н.Ә.Назарбаев 2010ж. Қазақстан халқына арналған «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты Жолдауында. /1, 4-5 б/

Содержание

КІРІСПЕ....................................................................................................................3
1. Кәсіпорын аҚШАЛАЙ қаражаттар АЙНАЛЫСЫН басқарудың теориялық негіздері
1.1 Кәсіпорынның айналым қаражаттарын басқарудың мәні ............................5
1.2 Айналым қаражаттарының құрамы мен құрылымы ...................................11
1.3 Кәсіпорынның айналым қаражаттарының айналысы ................................17
1.4 Айналым қаражаттарын қалыптастыру көздері ..........................................21
2 КӘСІПОРЫННЫҢ АЙНАЛЫМ ҚАРАЖАТТАРЫН БАСҚАРУ ТИІМДІЛІГІН ТАЛДАУ (“АСТАНА ТРЭЙД ИНТЕРНЭШНЛ” АҚ МЫСАЛЫНДА)
2.1 Кәсіпорынның қаржылық-экономикалық жағдайын талдау ....................24
2.2 Кәсіпорынның айналым капиталындағы жоспарлық
қажеттілігін анықтау ..........................................................................................27
3. КӘСІПОРЫННЫҢ АҚШАЛАЙ ҚАРАЖАТТАРЫН БАСҚАРУ СТРАТЕГИЯСЫН ЖЕТІЛДІРУ
3.1 Айналым қаражаттарын қолдану тиімділігі ................................................36
ҚОРЫТЫНДЫ.......................................................................................................40
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...........................................................42

Скачать полностью (120.10 Кб) Сколько стоит заказать работу?

Работа содержит 1 файл

Кәсіпорынның айналым қаражаттары Арай АЭК 2011-0.doc

— 478.50 Кб (Скачать)

р/с№	Көрсеткіш	Сома, мың тг.
р/с№	Көрсеткіш	2008 ж.	2009 ж.	2010 ж.
1.	Сатудан түскен кіріс	95142	98666	96848
2.	Өзіндік құн	90121	93186	91239
3.	Сатудан түскен кіріс	98344	98666	96848
5.	Бухгалтерлік пайда	941	828	315
6.	Таза пайда	743	536	-10

Кесте-4 сәйкес таза кірістің азаюы (және оның шығынға айналуы да) мекеменің рентабельдігінің төмендеуін білдіреді, бұл мекеменің шығысының артуымен байланысты. Сатудан алынған пайда өседі және өзіндік құнмен (өзгермелі шығындар) пропорционалды төмендейді, бұл аталған мекеменің даму тұрақтылығын көрсетеді.

Көлденең және тік талдау бірін-бірі толықтырады, сондықтан мүлік құрамын да, құрылымын да, оның құрамының динамикасын сипаттайтын стандартты талдамалы кестені қолданамыз. Айналым активтері көрсеткіштерінің өзгеруін есептеу үшін кесте құрамыз:

Кесте-5

2008 жылғы 1 қаңтарға «Астана Трейд Интернэшнл» АҚ кәсіпорынындағы айналым активтерінің құрамы мен құрылымы

р/с№	Айналым активтерінің түрлері	Сома,мың теңге		Үлес салмақ %-бен		Өзгерістер
р/с№	Айналым активтерінің түрлері	2007 жыл-дың басы	2007 жылдың аяғы	2007 жылдың басын-да	2007 жылдың аяғын-да	Абсо-люттік	Өсім қарқыны %	Құры-лымдық %
1	2	3	4	5	6	7	8	9
1.	Қорлар	3921	7487	39,77	68,48	3566	90,95	28,71
1.1	Материалдар	3202	5385	32,48	49,18	2183	68,18	16,70
1.2	Дайын өнім	719	2102	7,30	19,20	1383	192,35	11,90
2.	Сатып алынған құндылықтар бойынша ҚҚС	-	1199	-	1,00	1199	-	11,00
3.	Қысқа мерзімді дебиторлық қарыз	5911	1902	59,97	17,37	- 4009	- 67,82	- 42,60
3.1	Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер	5348	1796	54,25	16,40	- 3552	- 66,44	- 37,85
3.2	Берілген аванстар	34	53	3,49	0,48	- 291	- 84,60	- 3,01
3.3	Өзге де дебиторлар	219	53	2,22	0,48	- 166	- 75,80	- 1,74
4.	Ақша қаражаты	26	345	0,26	3,15	319	1226,92	2,89
4.1	Касса	2	3	0,02	0,03	1	50,00	0,01
1	2	3	4	5	6	7	8	9
4.2	Есеп шоттары	24	342	0,24	3,12	318	1325,00	2,88
5.	Өзге де айналым активтері	-	16	-	0,15	16	-	0,15
6.	Айналым құралдарының жиыны	9858	10949	100,00	100,00	1091	11,06	0

Ескертпе – 2008 жылдың 1 қаңтары бойынша “Астана Трэйд Интернэшнл” АҚ қаржылық есептемесінен алынды.

Қорлар. Есептік кезең ішінде қорлар 3566 мың теңгеге (90.95% - екі есеге дерлік), бұл негізінен материалдар қорының 2183 мың теңгеге (68.18%) және қоймалардағы дайын өнім 2183 мың теңгеге (192.35% - екі еседен астам) ұлғаюы есебінен болып отыр. Кәсіпорын өндірістік базаны өсіруге ұмтылады және бұл айналымдықтың төмендеуіне ықпал етуі тиіс. Дайын өнім қорының тым ұлғаюы, сірә өнімге сұраныстың нашарлығын білдірсе керек, ол ұзақ мерзімдік дебиторлық қарыздың жоқтығымен және қысқа мерзімді қарыздың (4009 мың теңгеге) кенеттен азаюымен жанама расталады.

Есептік кезең ішіндегі айналым активтерінің құрылымындағы қорлар үлесі тармақтың 28.71 %-на өскен, бұл оң өзгеріс болып табылмайды және айналым активтерінің аз өтімді нысанға жинақталғанын білдіреді және бұл олардың айналымдылығының баяулауына әкеледі. Есептік кезең ішінде материалдық қорлар құрылымында мынадай өзгерістер болды.

Материалдар мен дайын өнімдер үлесі ұлғайды (тиісінше тармақтардың 16.70 және 11.90 %-ына), бұл сірә келеңсіз үдеріс: айналымдықтың, өтімділіктің төмендеуі, маркетинг пен өнімді өткізуді наша ұйымдастыру. Бірақ кәсіпорынның оған деген бағаның өсуінен қорқып, шикізат сатып алуы және қандай да бір ірі тапсырысты орындауы мүмкін емес.

Аяқталмаған өндіріс және түсірілген тауарлар сияқты баптар теңгерімде мүлде жоқ, бұл жалпы алғанда жақсы болғанымен (аяқталмаған өндіріс шаруашылық айналымына қатыспайды), бірақ өндірістің уақытша тоқтауын және сатып алушылармен, жекелей алғанда коммерциялық кредит беру бойынша орнықты жұмыстың нашарлығын білдіруі мүмкін.

2. Дебиторлық қарыз. Кәсіпорынның айналым активтерінде тек қысқа мерзімді дебиторлық қарыз ғана бар. Есеп беріп отырған кезеңде ол 5911 мың теңгеден 1902 мың теңгеге дейін (тармақтың 42.60 %-ы) азайған. Бір жағынан бұл оң үрдіс және ұзақ мерзімді дебиторлық қарыз ретінде бөлінген қаражаттың жоқтығын және олардың қысқа мерзімді дебиторлық карыз ретінде айналымға қайтарылғанын білдіреді, осының салдарынан айналым қаражатының өтімділігі артады. Екінші жағынан бұл өнімге деген сұраныстың және оны өткізу көлемінің азаюын білдіруі мүмкін.

3. Қысқа мерзімді қаржылық салымдар. Бұл көрсеткіш осы есепті кезеңде болмаған мекеменің қаржылық белсенділігін сипаттайды. Осыдан ұйымда қаржылық қызмет жүргізілмеген және инвестициялық салымдар салынбаған деген қорытынды шығаруға болады.

4. Ақша қаражаттары. Есепті кезеңге ұйымның ақша қаражатының жалпы сомасы 319 мың теңгеге өсті (26-дан 345 мың теңгеге) – есеппен айналым қаражатының жалпы сомасы бойынша 2.89 %, ал өсімнің қарқыны 1226.92 % құрады – бұл 12 еседен көп. Бұл өзгеріс жалпы жағдайға салмақты ықпалын тигізбесе де оң деп бағаланады (2.89 % - айналым қаражатының жалпы көлеміндегі ақша қаражаттарының өзгеруінің төмен көрсеткіші). Ақша қаражаттарының үлесінің өсуі айналым капиталын өтімділігінің аздап өсуі және оның айналуы туралы баяндайды. Ақша қаражатының өсуі пайда есеп-қисабының есебінен (24-тен 342 мың теңгеге дейін) және кассадағы қолма-қол ақшаның болмашы өсуінен (2-ден 3 мың теңгеге дейін) болды.

Кесте-6.

2009 жылғы 1 қаңтардағы «Астана Трейд Интернэшнл» АҚ кәсіпорнының айналым активтерінің құрамы мен құрылымы

р/с№	Айналым активтерінің түрлері	Сома, мың теңге		Үлес салмағы %-бен		Өзгерістер
р/с№	Айналым активтерінің түрлері	2008 жылдың басында	2008 жылдың аяғында	2008 жылдың басында	2008 жылдың аяғында	Абсолюттік	Өсім қарқыны %	Құрылымдық %
1	2	3	4	5	6	7	8	9
1.	Қорлар	7489	6484	68,37	62,33	- 1005	- 13,42	- 6,04
1.1.	Материалдар	5385	6103	49,17	58,67	718	13,33	9,5
1.2.	Дайын өнім	2102	320	19,19	3,08	- 1782	- 84,77	- 16,11
1.3.	Келешек кезеңдегі шығыстар	1	61	0,01	0,59	60	6000	0,58
2.	Сатып алынған құндылықтар бойынша ҚҚС	1199	311	10,95	3,00	- 888	- 74,06	- 7,95
3.	Қысқа мерзімдік дебиторлық қарыз	1905	3593	17,39	34,54	1688	88,60	17,15
3.1.	Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер	1734	2195	15,82	21,10	462	26,66	5,28
3.2.	Берілген аванстар	119	459	1,08	4,41	340	285,71	3,33
3.3.	Өзге де дебиторлар	53	939	0,48	9,03	886	1671,70	8,55
4.	Ақша қаражаты	345	14	3,15	0,13	- 331	- 0,96	- 3,02
4.1.	Касса	3	6	0,03	0,06	3	100	0,03
4.2.	Есеп шоттар	342	8	3,12	0,07	- 334	- 97,66	- 3,05
5.	Өзге де айналым активтері	16	-	0,15	-	- 16	-100	- 0,15
6.	Айналым құралдарының жиыны	10953	10402	100	100	- 551	- 5,03	0

Ескертпе – 2009 жылдың 1 қаңтары бойынша “Астана Трэйд Интернэшнл” АҚ қаржылық есептемесінен алынды.

Осы есепті кезеңге (кесте-6) мекеме мүлігінің жалпы көлемдегі айналым активтерінің үлесі 87.35 %-дан 87.75 %-ға (тармақтың 0.40 %-ға) аздап өсті, ал айналымнан тыс активтердің үлесі, керісінше, 12.65 %-дан 12.25 %-ға кеміді (тармақтың 0.40 %-ға), бұл осы есепті кезеңге мекеменің актив айналымының тез өсуін көрсетеді, алайда, жалпы алғанда айналымдағы және айналымнан тыс активтердің үлесі өткен есепті кезеңнің соңындағы (01.01.2007) деңгейде қалды. /11,10-13б/

1. Материалдық қор. Есепті кезеңге қор 1005 мың.теңгеге азайды, бұл қоймадағы дайын өнімдер қорының 1782 мың.теңгеге (2102 мың. теңгеден 320 мың теңгеге) азаюы есебінен болды. Бұл өнімге сұраныстың бар екенін дәлелдейді, және кәсіпорын оны үлкен мөлшермен өткізеді, бұл дұрысы кәсіпорынның тұрақты клиенттермен жұмыс істеуіне және ірі тапсырыстарды орындауымен байланысты. Материалдық қор, керісінше, одан да (718 мың теңгеге) өсті және есепті кезеңнің соңына 6103 мың теңгені құрады. Мекеме өндірістік базаны ұлғайтуды жалғастыруда және бұл қаржы қаражатының айналымына теріс ықпалын тигізуі мүмкін.

2. Дебиторлық берешек.. Кәсіпорынның айналым активтерінде, өткен есептік кезеңде сияқты, тек қысқа мерзімді дебиторлық берешек бар. Есепті кезеңге ол 1905 мың теңгеден 3593 мың теңгеге (тармақтың 17.15 %-ға) өсті. Ең дұрысы, дебиторлық берешектің (1688 мың теңгеге ) өсуі дайын өнім қорының (1782 мың теңгеге) азаюымен байланысты. Алаңдатушы қаражаттың қысқа мерзімді дебиторлық берешек есебінде ұлғаюы айналым қаражатының өтімділігін төмендетудің салдары болады, бірақ тәжірибеде толық коммерциялық кредитке жіберілген өнімге сұраныстың өсуі туралы дәлелдейді.

Есепті кезеңге қысқа мерзімді дебиторлық берешек құрылымында мынадай өзгерістер болды. Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің қысқа мерзімді дебиторлық борышы 1733 мың теңгеден 2195 мың теңгеге (тармақтың 5.28 %); берілген аванс 119 мың теңгеден 459 мың теңгеге (тармақтың 3.33 %) азайды, басқа дебиторлық берешек 219 мың теңгеден 53 мың теңгеге дейін (тармақтың 8.55 %) өсті.

3. Қысқа мерзімді қаржылық салымдар. Осы есепті кезеңге, өткендегі сияқты, қысқа мерзімді қаржылық салымдардың көрсеткіші жоқ. Осыдан кәсіпорын тек өндіріс қызметімен айналысады және өз капиталын инвестицияламайды деген қорытынды шығаруға болады; кәсіпорын өз өндірісін мүмкін капитал салымына қарағанда рентабельді деп есептейді.

4. Ақша қаражаттары. Талдау кезеңіне ұйымның ақша қаражатының жалпы сомасы 331 мың теңгеге (345-тен 14 мың теңгеге дейін) азайды. Бұл өзгеріс теріс деп бағаланады, ол жалпы жағдайға онша ықпал етпейді (ақша қаражатының 3 %- айналым қаражатының жалпы көлеміндегі төмен көрсеткіш). Ақша қаражаты үлесінің азаюы айналым капиталының өтімділігі мен оның айналуының болмашы азаюы туралы баяндайды.

Ақша қаражатының азаюы негізінен пайда есеп-қисабының (342-ден 8 мың теңгеге дейін) есебінен болды, сондай-ақ кассадағы қолма-қол ақшаның аздап өсуі (3-тен 6 мың теңгеге дейін) білінді. Ақша қаражаттары материалдарды сатып алуға және кредиторлық қарызды өтеу немесе жаңа құрал-жабдықты сатып алу мен өндірісті жетілдіруге бағытталған деп болжауға болады.

Кесте-7

2010 жылғы 1 қаңтардағы «Астана Трейд Интернэшнл» АҚ кәсіпорынындағы айналым активтерінің құрамы мен құрылымы.

р/с№	Айналым активтерінің түрлері	Сома, мың теңге		Үлес салмағы %-бен		Өзгерістер
р/с№	Айналым активтерінің түрлері	2009 жылдың басында	2009 жылдың аяғында	2009 жылдың басында	2009 жылдың аяғында	Абсолюттік	Өсім қарқыны %	Құрылымдық %
1	2	3	4	5	6	7	8	9
1.	Қорлар	6484	10591	62,33	76,42	4107	63,34	14,09
1.1.	Материалдар	6103	10289	58,67	74,24	4186	68,59	15,57
1.2.	Дайын өнім	320	244	3,08	1,76	-76	-23,75	-1,31
1.3.	Келешек кезеңдегі шығыстар	61	58	0,59	0,42	-3	-4,90	-0,16
2.	Сатып алынған құндылықтарн бойынша ҚҚС	311	1134	3,00	8,19	824	264,95	5,2
3.	Қысқа мерзімді дебиторлық қарыз	3593	2064	34,54	14,89	-1529	-42,55	-19,65
3.1.	Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер	2195	1379	21,10	9,95	-816	-37,17	-11,15
4.	Ақша қаражаты	14	69	0,13	0,50	55	392,85	0,36
5.	Айналым активтерінің жиыны	10402	13859	100	100	3457	33,23	0

Информация о работе Кәсіпорынның айналым қаражаттары