Экономиканың қазіргі жағдайында банк ұсынатын қызметтердің ролін арттыру жолдары

     Бұл жөнінде, жоғарыда талай аталған Ресей экономисі, академик О.И.Лав-рушин өте ұтымды жазған: «Банктер өндірістің экономикалық субьектісінің бірі бола тұрып, өзі өсіп, өркендеп келе жатқан елдің, қоғамның «азаматы». Банктің азаматтық саясаты оның жұмысынан лажсыз көрінуі керек».

Бөлім  2.   Нарық экономикасы жағдайындағы банктік қызмет

тәжірибесін талдау

2.1.   ҚР-дағы банктік қызметтер нарығындағы банк үлесін анықтау және қазіргі жағдайын талдау.

     Банктік қызметтер нарығын сегменттеу ең алдымен банктің нарықтағы жағдайын талдау, сондай-ақ банк нарығын бәсекелес банктердің нарығымен салыстыру (бәсекелес банктердің қандай да бір нарық сегментіндегі үлесін анықтау) және де басқарудағы маңызды шешімдерді қабылдау үші өте қажет болып табылады.

    Банктік қызметтер нарығындағы банк үлесін анықтау маркетингтік қыз-меттің ең маңызды бөлімдерінің бірі болып табылады. Зерттеудің күрделілігі бәсекелес банктер мен басқа да қаржылық мекемелер туралы нақты әрі тың мәліметтердің қажеттілігімен түсіндіріледі.

    Банктік қызметтер нарығындағы банк үлесін анықтау әдістемесін нақты мысал арқылы қарастырайық.

    Мәселен, белгілі бір аймақта үш банк мекемесі өз қызметін атқарады делік (Банк А, Банк В, Банк С), және бұл банктер өздерінің жылдық қорытынды баланстарын жариялаған. Яғни, бұл банктердің кез келген мұндай ашық жарияланған, аудиторлық тексеруден өткен мәліметтер арқылы өздерінің маркетингтік зерттеулерін жүргізе алады.

Кесте 2

А-банкінің жылдық қорытынды балансы.                                          (мың теңге)

Кесте  3

В-банкінің жылдық қорытынды балансы.                                          (мың теңге)

Кесте  4

С-банкінің жылдық қорытынды балансы.                                          (мың теңге)

    Қарастырылып жатқан аймақтағы банктік қызметтер нарығының сегмен-тациясы жоғарыда жарияланған банк баланстарының актив және пассив ст-атьялары бойынша жүзеге асырылады.

    Бұл жағдайда қаржы құралдарын жеткізушілер келесідей ірі топтарға жік-телуі мүмкін: кәсіпорындар мен мекемелер, жергілікті халық, кредитор-бан-ктер, корроспендент-банктер және тағы да басқа кредиторлар.

    Сату саласында берілген қысқа, орта және ұзақ мерзімді несиелер нарығының анализі жүргізілуі мүмкін.

     5-кестеде берілген аймақтағы банктік қызметтер нарығының қаржы құрал-дарын тарту саласындағы жағдайы туралы мәліметтер көрсетілген. Келтірі-лген деректер бойынша үш банктің де қаржы ресурстарының сомасы өткен жылмен салыстырғанда 3,3 есеге өскенін байқауға болады. Бұл кезде кәсіп-орындар мен мекемелерден тартылған құралдар сомасы – 2,1 есеге, жергіл-ікті халықтан – 3,9 есеге, басқа банктерден (берілген аймақтан тыс жатқан) тартылған ресурстар – 23 есеге ұлғайған.

Кесте  5

Қаржы ресурстарын тарту саласындағы банктік қызметтер нарығының жағдайы.

    Жоғарыдағы кестенің қарастырылып жатқан аймақтағы банктердің көр-сететін қызметінің жалпы көлемінің бір жылдағы өсімін көрсетеді.

    6-8 кестелерде қарастырылып жатқан әрбір банктің банктік қызметтер на-рығындағы қаржы ресурстарын тарту саласында атқаратын істерінің нәтиж-елері туралы мәліметтер берілген.

Кесте  6

А–банкінің қаржы ресурстарын тартудағы қызметінің                          нәтижелері.