Ќазаќстан Республикасыныѕ 2010 жылдан 2020 жылєа дейінгі кезеѕге арналєан Ќўќыќтыќ саясат тўжырымдамасы

Сот актілерін мїлтіксіз  орындауєа, оныѕ ішінде сот шешімін  орындаудан бас тартќаны їшін жауапкершілікті  кїшейту, борышкерлерге ќатысты  шектеу шараларын ќолдануды одан јрі кеѕейту, атќарушылыќ іс жїргізуге  іс жїргізушілік сот баќылауын кїшейту  арќылы ќол жеткізу ќажет.  

3.3. Ќазаќстанда ќўќыќтыќ  мемлекет ќўру азаматтардыѕ ќўќыќтары  мен бостандыќтарын ќорєаумен  байланысты арнайы институттарды  одан јрі жетілдіруді талап  етеді. 

Адам жјне азамат ќўќыќтары мен бостандыќтарын ќорєау жїйесіндегі маѕызды тетігі Адам ќўќыќтары жґніндегі ујкіл институты  болып табылады. Бўл мемлекеттік  ќўќыќ ќорєау институтын ќўру Ќазаќстандаєы  демократияныѕ дамуындаєы їлкен  ќадам болды. Осы институт ќызметініѕ нјтижелігін арттыру мјселесін  ќарау керектігін тјжірибе кґрсетіп отыр.

Ќўќыќ ќорєау институттары жїйесіндегі жетекші рґлге азаматтарєа  заѕгерлік кґмек кґрсету жїйесініѕ  негізі болып табылатын адвокатура ие.

Азаматтардыѕ білікті  заѕгерлік кґмек алуєа конституциялыќ ќўќыєын іске асыру јділ сот тґрелігіне ќол жеткізудіѕ шарты мен кепілі болып табылады. Осы ќўќыќтыѕ іске асырылу тетіктері жетілдіруді  ќажет етеді.

Алќабилер сотын  енгізу, ќамау санкциясын соттарєа беру адвокатура рґліне жаєымды јсерін тигізді. Алайда, ќылмыстыќ іс жїргізудіѕ белсенді ќатысушысы ретіндегі іс жїргізудегі  адвокаттыѕ ќўќыќтарын іске асырудыѕ тиімді ќўќыќтыќ тетіктерін талап етеді.

Заѕгерлік кґмек  кґрсету жїйесініѕ ґзі де жетілдіруді  талап етеді. Еѕ алдымен табыс  деѕгейі тґмен адамдарєа ќўќыќтыќ кґмек кґрсету жїйесін жаќсарту ќажет.

Ќалалыќ жјне ауылдыќ  жерлерде біркелкі емес адвокаттыќ ќызмет кґрсетумен ќамтудыѕ мјселесін бірте-бірте  шешу ќажет.

Аќысыз заѕгерлік  кґмек кґрсететін адвокаттардыѕ  еѕбегіне аќы тґлеуге јкімшілік  ету жїйесі де тїзетуді ќажет етеді. Аталєан жїйені шоєырландырылєан жјне ашыќ ету ќажет, бўл бюджет ќаражатын  тиімді пайдалануєа мїмкіндік береді.

Адвокаттардыѕ жауапкершілігін  міндетті саќтандыру институты енгізілген елдер тјжірибесін ескере отырып, мўндай саќтандыруды біздіѕ елде енгізу мїмкіндігін ќарастыру ќажет.

Маѕызды міндеттердіѕ бірі нотариат ќызметініѕ жїйесін жетілдіру  болып табылады. Нотариаттыѕ азаматтыќ  айналымдаєы ќатынастардыѕ ќосымша  тўраќтылыєын жјне заѕдыќ ќауіпсіздігін, азаматтар мен ўйымдардыѕ ќўќыќтары  мен заѕды мїдделерін сапалы ќорєауды ќамтамасыз ететін ќўќыќтыќ инфраќўрылымныѕ  бір бґлігі ретіндегі рґлін нормативтік-ќўќыќтыќ айќындау ќажет. Нотариаттыѕ ўлттыќ моделі нотариаттыѕ кґмегіне барлыќ ел аумаєында ќол жеткізуді ќамтамасыз етуге тиіс.  

4. Сыртќы саяси  жјне сыртќы экономикалыќ 

ќызметті ќўќыќтыќ ќамтамасыз ету  

Мемлекеттіѕ ќўќыќтыќ саясатыныѕ жаћандану жаєдайында барынша  ќанат жайып келе жатќан халыќаралыќ-ќўќыќтыќ ќырлары бар. Осыєан орай аталєан  саясаттыѕ маѕызды баєыттарыныѕ бірі сыртќы саяси жјне сыртќы экономикалыќ ќызметті ќўќыќтыќ ќамтамасыз ету болып  табылады.

Сыртќы саясат саласындаєы  ўзаќ мерзімді ўлттыќ мїдделердіѕ ќорєалуына, халыќаралыќ аренада екі жаќты  жјне кґпжаќты сипаттаєы ґзара пайдалы  ынтымаќтастыќты ќамтамасыз етуге  баєытталєан осындай ќызмет барабар  халыќаралыќ-ќўќыќтыќ реттеуді ќажет  етеді.

Ўлттыќ заѕнаманы  ќабылданєан халыќаралыќ міндеттемелер  мен халыќаралыќ стандарттарєа  сјйкес келтіру жўмысын жалєастыру керек. Бўл жерде аталєан жўмыста, еѕ алдымен, ішкі ќажеттіліктер мен  елдіѕ дамуындаєы басымдыќтарды  басшылыќќа алу ќажет.

Мемлекеттіѕ сыртќы саясаттаєы маќсаттарын іске асыру  їшін халыќаралыќ шарттар жасасуєа жјне халыќаралыќ ўйымдарєа ќатысуєа деген теѕдестірілген јрі салмаќты кґзќарас талап етіледі, ол їшін јлеуметтік-экономикалыќ, саяси-ќўќыќтыќ жјне басќа салдарларды  болжау жґніндегі байыпты жўмыс  жасалуы керек.

Ќазаќстанныѕ ўлттыќ мїдделерін халыќаралыќ аренада  ќамтамасыз ету їшін, оныѕ ішінде ќауіпсіз, тўраќты Орталыќ Азияны ќалыптастыру, ґѕірдіѕ тартымдылыєын арттыру  їшін халыќаралыќ-ќўќыќтыќ институттар  мен ўйымдар белсенді пайдаланылуы тиіс.  

5. Ќўќыќтыќ білім  беру, ќўќыќтыќ насихат  

Ќўќыќтыќ саясаттыѕ  ќўрамдас бґлігі, елдіѕ индустриялыќ-инновациялыќ дамуын ќамтамасыз етудіѕ, оныѕ зияткерлік јлеуетін арттырудыѕ маѕызды шарты  болып табылатын єылыми жјне білім  беру ќызметін ќўќыќтыќ реттеу болмаќ.

Єылым-білім беру ќызметініѕ ќўрамдас бґлігі, ґз кезегінде, ќўќыќтыќ білім беру, ќўќыќтыќ насихат, яєни ќўќыќтыќ мјдениет мјселелері болып  табылады. Осыєан орай, азаматтардыѕ ќўќыќтыќ санасын, оныѕ ішінде мемлекеттік ќызметшілер  арасында заѕгерлік сауаттылыќты арттыру  жґніндегі жўмысты жалєастыру ќажет. Халыќ арасында интернет-ресурстарды  ќоса отырып, бўќаралыќ аќпарат ќўралдары  арќылы ќўќыќтыќ насихаттыѕ сапасын  арттыру мен кґлемін кеѕейту, заѕнаманы жјне ќўќыќ ќолданудыѕ ґзекті проблемалары бойынша, атап айтќанда, азаматтардыѕ кїнделікті ґмірінде жиі  ќолданылатын ќўќыќ салаларында  єылыми зерттеулерді жандандыру ќажет.

Ўйымдастырушылыќ-ќўќыќтыќ сипаттаєы іс-шаралармен тыєыз байланысты мјселелердіѕ бірі заѕгерлік білім  мјселесі болып табылады. Ќоєамєа  жјне мемлекетке адамныѕ жјне азаматтыѕ  ќўќыќтары мен бостандыќтарын, ќоєам  мен мемлекеттіѕ мїдделерін ќорєауєа баєдар ўстанєан жјне патриоттыќ баєыттаєы  жаѕа сипаттаєы заѕгерлік кадрлар  керек. Наќ осындай тјсіл заѕгерлік  білім жїйесініѕ негізі болуєа тиіс.

Ќазіргі жаєдайда тїрлі  бейіндегі заѕгер кадрларды дайындаудыѕ  проблемаларын шешудегі мемлекеттіѕ  мїмкіндіктерін шоєырландыру жолымен  ґту орынды. Мўндай тјсіл мемлекеттік  ресурстардыѕ ысырап болмауына жјне заѕгер кадрлар даярлаудыѕ сапасын  арттыруєа мїмкіндік береді.  

6. Ќорытынды  

Ќўќыќтыќ саясат тўжырымдамасыныѕ ќаєидаларын іске асыру Республика Конституциясыныѕ негізгі идеялары мен принциптерін Ќазаќстанда ќўќыќтыќ мемлекет ќўрылымыныѕ  жаѕа кезеѕініѕ аясында ґмірімізде жїзеге асыруєа мїмкіндік береді.

Тўжырымдаманы іске асырудыѕ тиімділігі жјне тиісінше ўлттыќ ќўќыќтыѕ тўраќтылыєы, ќўќыќтыќ реттеудіѕ  пјрменділігі мемлекеттік биліктіѕ барлыќ тармаєыныѕ сындарлы ґзара іс-ќимылына, билік органдары ќабылдаєан шешімдердіѕ  сапасына жјне лауазымды тўлєалардыѕ  жауапкершілігіне байланысты.

Ќазаќстандыќ заѕнаманы  осы Тўжырымдамада белгіленген  мемлекеттіѕ ќўќыќтыќ саясатыныѕ негізгі  баєыттарына сјйкес кешенді дамыту жјне тиімді пайдалану заѕдылыќ режимін  одан јрі ныєайтуєа, адам мен азаматтыѕ конституциялыќ ќўќыќтары мен бостандыќтарын саќтауєа, еліміздіѕ орныќты јлеуметтік-экономикалыќ дамуын ќамтамасыз етуге, ќазаќстандыќ мемлекеттілікті ныєайтуєа ыќпал ететін болады.