Сүт өнімдерінің технологиясын жетілдіру

  3.4 Технологиялық есеп. 

  3.4.1 Yздіксіз әрекет ететін стерилизатордың өнімділігін есептеу 

  Yздіксіз  әрекет ететін стерилизатордың  өнімділігін П мына формуламен  анықтайды:

  П=М/ τ,

  Мұндағы:М-стерилизатордағы банкалар саны;τ-стерилизация циклының ұзақтығы,с;

  Шынжырлы  транспортирлеуші органды стерилизаторлар үшін :

  П=van_k,

  Мұндағы: v-транспортендің қозғалу жылдамдығы,м/с;а-банкалар орталықтары ара қашықтығы, n_k-бір банкаұстауыштағы банкалар саны. 

  Үздіксіз  әрекет ететін стерилизатордың жылу есебі келесі жылу балансы  теңдеуімен жүзеге асады:

  Q_жалп=Q₁+ Q₂+Q₃+ Q₄+ Q₅

  Банкалар  қыздырылуына жылудың шығыны Q₁ (Дж/с):

  Q₁=m_bc_b(t_2b-t_1b)

  Мұндағы m_b-банканың массасы,кг; c_b-банка материалының жылу сиымдылығы, Дж/(кг* ºС); t_2bжәнеt_1b-банкалардың бастапқы және соңғы температуралары, ºС.

  Өнімнің қыздырылуына жылу шығыны Q₂(Дж/с):

  Q₂= Q_nm_прc_пр(t_2пр-t_1пр)

  Мұндағы : m_пр-банкадағы өнімнің массасы,кг; c_пр-өнімнің жылу сиымдылығы, Дж/(кг* ºС); t_2пр және t_1пр –өнімнің бастапқы және ақырғы температурасы;

  Транспорттық  құралдардың қыздырылуына жылу шығыны  Q₃(Дж/с):

  Q₃= G _трc_тр(t_2тр-t_1тр) 

  Мұндағы G _тр=vm_тр-транспортты қондырғылардың массасы,кг; v-транспортердің қозғалу жылдамдығы,м/с; m_тр-транспортердің бір погонды метрінің  массасы,кг/м; c_тр-транспортердің материалының келтірілген жылу сиымдылығы,Дж/ ºС.

  Құйылатын судың қыздырылуына жылудың шығыны Q₄(Дж/с):

  Q₄=Q_nm_bc(t_2c-t_1c)

  Мұндағы: m_с-бір банкіге кеткен судың шығыны; t_2c және t_1c –құйылатын судың бастапқы және ақырғы температуралары, ºС.

  Қоршаған  ортаға кеткен жылу шығыны Q₅(Дж/с):

  Q₅=Fra₀(t_cт-t_су)

  Мұндағы : F-стерилизатордың беті,м², r-стерилизация процесі ұзақтығы,с; a₀-жылу берудің суммарлы коефициенті,Вт/(м²*К); t_cт және t_ауа

  -стерилизатор  қабырғасы мен ауа температурасы  , ºС. 

  Будың шығыны D (кг/с) мына формула бойынша  анықталады:

  D=Q_жалп/(i_n-i_k) 

  Автоклавтар мен стерилизаторларды жылу балансы тепе-теңдігі негізінде есептейді.

  Автоклавтың өнімділігін П_а (шт/мин) мына формула бойынша анықтайды:

  П_а=n_б/r

  П_а=250/5=50

  Мұндағы: n_б-автоклавқа артатын банкалар саны; n_б=z_сz:τ-автоклавтыңжұмысының толық циклінің ұзақтығы, мин; z_с-автоклавтағы сеткалар мөлшері, z=0.785(ad_c²/d_b²)-сеткадағы банкалар саны;а-банка биіктігіне сетка биіктігі қарым қатынасы ; d_c-сетка диаметрі,м; d_b-банка диамертрі,м;

  τ=τ₀+ τ₁+ τ₂+ τ₃+ τ₄,

  Мұндағы: τ₀-автоклавты жүктеудің ұзақтығы,мин; τ₁-температураның жоғарылау ұзақтығы,мин; τ₂-стерилизацияның ұзақтығы,мин; τ₃-өнімнің салқындату және қысымының төмендеуінің ұзақтығы,мин; τ₄-автоклавтардың жүктеудің ұзақтығы,мин;

  Автоклавтың жылулық есебін салқындатушы судың  шығыны мен залалсыздануына будың  шығынын анықтайды.

  Жылу  балансының тепе теңдігі мынадай  түрге ие:

  Q_жалп=Q₁+ Q₂+Q₃+ Q₄+ Q₅+Q₆; 

  Автоклав  қыздырылуына жылудың шығыны Q₁ (Дж)   мына формула бойынша есептейді:

  Q₁=G₁c₁(t_c-t₁)=2370*482(102-72)=342702 Дж

  Мұндағы: G₁-автоклав массасы,кг;с₁-482 Дж-ге тең құрыштың жылу сиымдылығы; t₁-автоклавтың бастапқы температурасы,ºС; t_c-стерилизатор температурасы;

  Q₂(Дж)сеткалар қыздырылуына тылудың шығынын мына түрде анықтайды:

  Q₂=G₂c₁(t_c-t₂)=42*370(102-90)=12320 Дж,

  Мұндағы: G₂-сеткалар массасы,кг; t₂-сетка температурасы, ºС. 

  Банкалар  қыздырылуына жылудың шығыны Q₃ (Дж) мынаған тең:

   Q₃ = G₃ c₃(t_c-t₃)=0.2*4.8(102-60)=3648 Дж

  Мұндағы: G₃-банкалар массасы,кг; c₃-ыдыстың материалының жылусиымдылығы,Дж/(кг* ºС); t₃-қапталған өнімнің температурасына тең қабылданатын банкалардың бастапқы температурасы, ºС.

  Өнім  қыздырылуына жылудың шығыны Q₄ (Дж)мынаны құрайды:

  Q₄= G₄ c₄(t_c-t₄)=2*30*(102-22)=8000 Дж

  Мұндағы: G₄-өнімнің массасы,кг; c₄-өнімнің жылу сиымдылығы,

  Дж/(кг* ºС); t₄-өнімнің температурасы, ºС.

  Автоклавтағы  судың қыздырылуына жылудың шығыны Q₅(Дж) мынаған тең:

  Q₅= G₅ c₅(t_c-t₅)=3*24*(102-72)=47520 Дж

  Мұндағы: G₅-автоклавтағы судың массасы,кг;с₅-судың жылу сиымдылығы, Дж/(кг* ºС); t₅-автоклавтағы судың бастапқы температурасы, ºС.қоршаған ортаға кеткен жылудың жоғалуы Q₆(Дж)мынаған тең:

  Q₆=F_a*τ_2*a_0*(t_ст – t_в)=3*24*(102-72)=47520 Дж,

  Мұндағы : F_a-автоклавтың беті,м², τ₂-қыздыру ұзақтығы,с; a₀-жылуберудің суммарлық коефициенті, Вт/(м²* ºС); t_ст-автоклав изоляциясының бетінің температурасы, ºС. 

  Q_жалп= =3427020+12320+3648+4680+47520=343 kДж

  D ₁(кг) автоклав жұмысының бірінші периодындағы будың шығыны:

  D₁₌ Q_жалп / (i_n-i_k)=343/(23-13)=34.3 кг,

  Мұндағы : i_n және i_k – бу мен конденсаттың жылуқұрамы,Дж/кг.

  Автоклавтың жұмысының екінші периодында (стерилизацияның  тұрақты температурасында) жылу Q₇(Дж) конвекция мен сәулешығару жолымен жолымен қоршаған ортаға жоғалу компенсациясына шығындалады:

  Q₇=F_a*τ_3*a_0*(t_ст^, – t_в)=12*3*24(102-42)=950.4 Дж,

  Мұндағы: τ₃-стерилизация ұзақтығы,с; t_ст^,-жұмыстың екінші периодындағы қабырғаның температурасы, ºС; t_в-судың температурасы, ºС; 

  Автоклавтың жұмысының екінші периодындағы будың  шығыны, D₂(кг):

           D₂₌ Q₇ / (i_n-i_k)=950.4/(23-13)=95.04 кг, 

  Будың жалпы шығыны D(кг)

  D₌ D₁+D₂=34.3-95.04=129.34 кг, 

  Салқындатушы  судың шығыны W(кг) процестің осы  стадиясында жылу балансы  дифференциалды теңдеуін интегралдау жолымен алынған келесі теңдеу бойынша анықтайды:

  W=2.303{(G`(c₄/c)lg[(t_c-t₀)/(t_k-t₀)]+G``(c_пр/c)lg[(t_c-t₀) /(t_k-t₀)]}=87 кг,

  Мұндағы: G`-өнімнің массасы,кг; G``-автоклав,сеткалар, банкалар және автоклавтағы судың массасы,кг; с-өнімнің жылусиымдылығы, Дж/(кг* ºС);с<sub>пр</sub>- G` массасының келтірілген жылу сиымдылығы, , Дж/(кг* ºС);

                 с_пр=(G₁c₁+G₂c₂+G₃c₃+G₄c₄)/G``=206 Дж/кг ,

  мұндағы t₀-салқындатушы судың бастапқы температурасы, ºС; t_k-салқындатушы судың ақырғы температурасы, ºС; 

  4 Еңбекті қорғау  және тіршілік  қауіпсіздігі 
 

  Еңбекті қорғау дегеніміз – бұл заңды  актілер және соған сәйкес келетін  әлеуметтік-экономикалық, техникалық, гигиеналық жүйе болып табылады және еңбек процесіндегі адамның қауіпсіздігін қамтамасыздандыратын, жұмыс қабілетін және денсаулық сақтау шаралар жиынтығы.

  Еңбекті қорғаудың жалпы шарттары. Оларға: өндірістердегі травматизмді зерттеу  және есептеулерін шешу; еңбек ету  шараларын жақсарту; санитарлы емделу мерекелерін ұйымдастыру; авариялардың, өрттің,  жарылыстардың алдын алуы, әртүрлі дертке шалдығу кіреді.

  Қауіпсіздік техникасы бөлімінде электрлі қондырғыларды  қорғау бойынша есептеу жүргізіледі, дауысты және жарықтық сигнализация жүйелерінің суреттелу, сәулелену, шу, тербеліс, дауысты тұйықтау туралы сұрақтарының сипатталуы, өрт сөндіруге арналған сыртта тұратын су резервуарларын, іште өрт сөндіру автоматты жүйесін қолдануын және т.б. сұрақтарды қарастыру керек.

  Еңбекті қорғау – заңды актілер жүйесі және соған сәйкес келетін еңбек процесінде адамның жұмыс қабілеттілігі мен денсаулығын сақтауда ұйымдастырушылық, техникалық және гигиеналық шаралар. Ол меншік түріне қарамастан шаруашылық қызметі мен кәсіпорындардың барлық түрін қамтиды.

  Жұмысқа қабылдау кезіндегі еңбек қауіпсіздігіне және еңбекті қорғауға құқықтарының кепілдіктері.

  Жеке  еңбек шарттарының талаптары  Қазақстан Республикасының еңбек  қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы нормативтік құқықтық актілерінің  талаптарына сәйкес келуге тиіс.

  Азаматтарды, олардың денсаулық жағдайларына теріс әсер ететін жұмысқа қ абылдауға тыйым салынады.

  Қауіпті және зиянды факторларды қоса алғанда  жеке еңбек шартында жұмыс орнының  шынайы сипаттамасы, Қазақстан Республикасының  еңбек қауіпсіздігі және еңбекті  қорғау туралы заңдарында және ұжымдық шартта көзделген осындай жағдайларда жұмыс істегені үшін берілетін жеңілдіктер мен өтемақылар көрсетілуге тиіс.

  Еңбек жағдайлары зиянды және қауіпті жұмысқа  қабылдау кезінде жұмыс беруші қызметкерді  кәсіби аурудың  туындау мүмкіндігі туралы ескертуге міндетті.

  Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау Қазахстан  Республикасындағы еңбекті қорғау саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді және қызметкерлердің өмірі  мен денсаулығын сақтауға бағыталған,сондай-ақ еңбек қауіпсіздігіндегі  және еңбекті  қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптерін белгілейді. Елімізде еңбек қауіпсіздігінің стандартты жүйесі ЕҚСЖ қолға алынған, әрбір өндіріс саласының өз технологиясы болады сондықтан жобаны жасауда құрлысты тұрғызуда, жаңарту кезінде техникалық қауіпсіздік ережесі ескертілуі керек.

  Органикалық ерітінділер мен жанғыш заттармен  жұмыс істейтін, жарылыс қауіпі бар  цехтар жатады.  Бұл  цехтарда өрт  кезінде шығып кететін есіктері болады,төбесі жарылыс кезінде оңай ұшып кететін материалдан жабылады. Цехтарда өндірістік апат болған жағдайда  қолдану үшін, барлық қоймаларда өрт сөндіруге арналған алғашқы көмек беретін құрал-жабдықтар және автоматты жүйеде өрт сөндіредін қондырғылар орнатылады.

  Кейбір  дыбысты  естіртпейтін    орында қатты дыбыс шығарып жұмыс  істейтін

        Конструкциялық материалды таңдағанда конструкцияның типін және дайындау әдісін, пайдалану шарттарын  білу қажет:

1. конструкцияның артықшылығы.
2. термиялық қайта өңдеудің түрі және сипаттамасы.
3. материал бетінің жағдайы, дайындау әдісі және оның тазалық дәрежесін таңдаумен шартталған.
4. қоршаған коррозиялық ортаның температурасы, қысымы және жағдайы (қозғалыссыз немесе қозғалыста).
5. механикалық кедергілердің созылуы, қысылу белгісі өзгерісті гидродинамикалық үйкеліс кезіндегі кернеудің әсер етуі.
6. әртүрлі материалдардың контактісі.
7. тұрақты электр тогының әсері және пайда болу мүмкіндігі.
8. микробиологиялық факторлар.
9. радиациялық әсер.