Емтиханға дайындық

Вашингтон және пост–Вашингтон консенсустары доктринасы. Вашингтон консенсусының мәні. Шошыну (шоковая) терапия көзқарасы. Вашингтон  консенсусы доктринасының негізі. Пост-Вашингтон  консенсусының формуласы.

Қазақстандық  әлеуметтік-экономикалық консенсусының сипаты. ҚР ұлттық мүдделері. Монетаризм нақты іс-қимылдар теориясы мен жүйесі ретінде Неокейнсшілдердің ұстанымы. Тиімді нарықтық институттарды қалыптасуы. Саясат және мемлекет.

2. Қазақстанның  қаржы саласындағы сыртқы саясаты. Халықаралық қаржы ұйымдарымен ынтымақтастық. Қаржы саласындағы халықаралық әріптестіктің қажеттілігі. Жаһандандырудың  жағымды және жағымсыз жақтары. ҚР-ның ХВҚ-мен ынтымақтастығы. ҚР-ның Әлемдік банкпен ынтымақтастығы. ҚР-ның ЕБРР мен ынтымақтастығы. ҚР-ның донор елдерімен байланыстарының дамуы.

Сыртқы борыш. Сырқы борыштың көлемі мен құрылымы. Сыртқы борышты өтеудің қайнар көздері. Еуробондтар эмиссиясы.

Сырттан қарыз  алу саясаты. Несиелерді пайдалану  мақсаты. Маршалл жоспары және оны  қазіргі заманғы сауықтыру мүмкіндіктері. Бродди жоспары және «борыштық қалқа» презумпциясы.

3. Валюта  курсы саясаты. Валюталық бағам теориясы. «Валюталық бағам» ұғымы. Алтын стандарты. Алтын-девиздік стандартты. Алтын-долларлық стандарт. Валюталық бағамның атқаратын ролі. Девальвация. Инфляция. Девальвация мен инфляцияның өзара байланысы. 90-жылдардың соңындағы девальвация және қаржы дағдарысы. Валюта курсының қалыптасу заңдылықтары.

Қазақстан жағдайында жүргізілетін валюталық бағам саясаты. ҚР-да ұлттық валютаны енгізу. 1999 жылы сырғымалы теңге курсын енгізумен оның Қазақстан экономикасына ықпалы.

4. Елдің  экономикалық қауіпсіздігі мәселелері. Экономикалық қауіпсіздіктің теориялық үлгісі. «Ұлттық экономикалық қауіпсіздік» ұғымының мазмұны. Сыртқы және ішкі экономикалық қауіп-қатер. Экономикалық қауіпсіздік критерийлері. Елдің халық шаруашылығында экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің мәнісі. Экономикалық қауіпсіздік және елдің экономикалық тәуелсіздігі. Сыртқы экономикалық қатынастар үлгісі.

Қаржылық-қылмыс қауіпі. Қаржы-экономика жүйесіндегі қылмыс ерекшеліктері. Қылмыс түрлері: жекешелендіруде қызмет бабын пайдаланушылық, банк мекемелеріне қарсы қылмыстар, «қаржылық пирамидалар», сақтандыру алаяқтығы, құнды қағаздармен жасалатын айлалар, қасақана банкротқа ұшырау, мемлекеттік аппараттағы сыбайлас жемқорлық, салық төлеуден жалтару лас капиталды қылмысты шетке шығару және «шаю».

Салық төлеуден жалтару мәселелері. Салық төлеуден жалтарудың масштабтары мен әлеуметтік-экономикалық зардаптары. Салық төлеуден жалтару  әдістері және оларды әшкерелеу: қолма-қол ақшаға айналдыру, фирмалардың атауын өзгерту, бағаларды әдейі өзгерту, шығындарды негізсіз есептеу, оффшорлық механизмдерді қолдану және т.б.

5. Елден  капиталдың кету мәселелері. Капиталды заңсыз шетке шығару әдістері. Экспорттық валюталық түсімнің елге қайтпауы, тауар айырбасы барысында бағаларды әдейі өзгерту, оффшорлық компанияларды құру, экспортқа шығарғанда бағаны төмендету мен импортта бағаны көтеру және т.б.

Капиталдардың кетуіне экономикалық баға беру: шетке  шығару масштабтары, кету себептері.

Ақшаны басқа  жаққа аудару (шаю) мәселесі, ұғымы  мәні. Ақшаны басқа жаққа аудару кезеңдері. Ақшаны басқа жаққа аудару тәсілдері. «лас» ақшаны басқа жаққа  аударумен күрес және оны ҚР-дағы соңғы заң актілері тұрғысынан бағалау.

Оффшорлық бизнес «лас ақшаны» басқа жаққа аудару мен салық төлеуден жалтару тәсілі ретінде. Салық салу деңгейі бойынша елдерді жіктеу. «Салық айлағы», «оффшорлық аймақ» және «оффшорлық компаниялар» ұғымы. Оффшорлық аймақтарда фирмаларды ашумен іс-әрекет ету шарттары.

Валюта ресурстарын рұқсатсыз шетке шығарудың алдын алу: отандық экономикада қолайлы инвестициялық климат орнату, валюталық бақылауды қатайту, трансферттік бағалар деңгейін қадағалау.

6. Халықтың  табыстары (кіріс), шығыстары және  тұтынымы заңдылықтары. Халықтың табысы. Әл-ауқаттың негізгі көрсеткіштері. Халықтың жан басына шаққандағы ЖҰӨ, айлық орташа жалақы және оның сатып алу қабілеттілігі. Жалақы халық табысының негізгі бөлігі (аймақтық және салалық аспектілері). Халықтың жан басына шаққандағы орташа табысы.

Халықты зейнетақымен қамтамасыз ету. Қазақстандағы зейнетақы  реформасы: бірлескен және қор жүйелері. Зейнетақы қорын жинау – елдің  аса маңызды инвестиция көзі. Инвестициялардың негізгі бағыттары. Халықтың жинағы.

Халықтың шығыстары. Тұтыну шығындарының құрылымы. Халықтың тұтынуында қалыптасқан теріс заңдылықтар. Халықтың төлемқабілеті сұранысының төмендеуі.

7. Кедейлік  пен жұмыссыздық мәселелері. Кедейлік. Қоғамдағы кедейлік анықтамасының негізгі критерийлері: инфляция, жұмыссыздық, ең аз кепілдемелердің төмен деңгейі (өмір сүру минимумы, ең төмен жалақы, ең төмен зейнетақы), білім беру, денсаулық сақтау саласындағы тегін көрсетілетін қызметтердің  қысқаруы және т.б. Өтпелі қоғамда кейделік шектерінің ұлғаюы.

Инфляция: масштабтары  мен зардаптары. Халық табысының қалыптасқан аражігі мен қарама-қайшылықтары. Джинни коэффициенті. Кедейлікпен күрес бағдарламасы. Микронесиелеу бағдарламасы. Қаржыландыру көздері.

Жұмыссыздық: масштабтары  мен зардаптары. Жұмыссыздарды әлеуметтік қорғау. Жұмыспен қамту бағдарламаларын қаржыландыру көздері мен жаңа жұмыс орындарын құру.

8. Халықтың  еңбекке жарамсыз және әлсіз  топтарын әлеуметтік қорғаудың  қаржылық механизмі. Әлеуметтік қорғау. Төлемдердің әлеуметтік қорларға аударылуы және бірыңғай әлеуметтік салық. Мемлекеттік деңгейдегі әлеуметтік сақтандыру іс-тәжірибесінің доғарылуы. Әлеуметтік зейнетақының қамқоршыдан айырылу, жасына, мүгедектігіне байланысты, тұрмыс жағдайы балалы жанұяларға әлеуметтік жәрдемақымен ауыстырылуы. Жәрдемақы мөлшері және оны қаржыландыру көздері.

Тұрғын үй жәрдемақысы: төлеу шарттары мен қаржыландыру көздері. Өмір сүру минимумы. ҚР-ның  Өмір сүру минимумы туралы Заңы. Өмір сүру минимумының шамасы. Кедейлік шегі мемлекет тарапынан көмек көрсетудің басты критерийі.

Әлеуметтік  саладағы сақтандыру жүйесінің дамуы: өмірді сақтандыру, тым ұзақ өмір сүру қауіпінен сақтандыру, мүгедектік пен қамқоршыдан айырылудан сақтандыру.

9. Білім  беру мен денсаулық сақтауды  дамытудың қаржылық-экономикалық  мәселелері. Медициналық қызмет көрсету нарығының дамуы (реформалау). Медициналық сақтандырудың халықаралық және республикалық іс- тәжірибесі. Медициналық сақтандару жүйесі қызметінің ерекшеліктері. Денсаулық сақтау мекемелерін мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландыру. Медициналық қызмет ақысын төлеу орталығы. Емдеу – залалсыздандыру мекемелері жүйесін тиімді ұйымдастыру. Азаматтарға тегін медициналық қызмет көрсету бойынша берілетін мемлекеттік кепілдіктер мен қаржыландыру арасында қалыптасқан алшақтық. Денсаулық сақтауды дамытуға бағытталған ақша қаражаттары қаржылық ағымдарының кескіні.

Қазақстанда денсаулық  сақтауды коммерцияландыру және оның салдары. Дамыған елдерде қаржыландыру тәжірибесі. Қазақстанда денсаулық  сақтауды қаржыландырудың маңызды  потенциалды көздері; бюджеттік  қаражаттар, жұмыс берушілердің аударымдары және көрсетілген қызмет үшін пациенттер тікелей төлетін ақы.

Білім беруді қаржыландыру. Жекешелендіру мен акционерлік  қоғамдарға түрлендіру арқылы ақылы  білім беруді кеңейту мен мемлекеттік  жоғарғы оқу орындардың санын  қысқартуға бағытталған үкімет курсы. Орта кәсіптік білім беруді нормативті қаржыландыру, жоғарғы білім беруді гранттар мен несие бойынша қаржыландыру. Білім беру объектілерін емес субъектілерін қаржыландыру. Бюджеттен тыс қаржыладыру көздерін ұлғайту білім беру саласының қаржылық мүмкіншіліктерін кеңейтудің негізгі бағыты.

 

Ұсынылатын әдебиеттер

 

1. Фишер С., Дорнбуш Р., Шмалензи Р. Экономика. М., 1993.
2. Хейне П. Экономический образ мышления. М., 1993.
3. Брайан Твисс. Управление научно-техническими нововведениями. Пер. с англ. - М.: Экономика, 1989.
4. Глазьев С.Ю. Экономическая теория технического развития. –    М.: Наука, 1992г.
5. Доллан Э. Дж., Линдсей Д. Макроэкономика. - Спб, 1994.
6. Доллан Э. Дж., Кэмпбелл К.Д., Кемпбелл Р. Дж. - Деньги, банковское дело и денежно-кредитная политика. - Спб, 1994. –    494 с.
7. Евстигнеев В.Р. Валютно-финансовая интеграция в ЕС и СНГ: Сравнительный семантический анализ. - М.: Наука, 1998.-250с.
8. Кенжегузин М.Б., Хамитов Н.Н., Зейнельгабдин А.Б. и др.                         Финансово-кредитная система республики: проблемы Развития. - Алматы: Рауан, 1995.
9. Кошанов А.К., Рамазанов А.А. и др. Формирование систем акционерных отношений в Республике Казахстан. - Алматы: Гылым, 1995.
10. Кошанов А.К., Мухамеджанов Б.Т., Бектемисова С. Формирование частного предпринимательства в условиях перехода к рынку на примере Республики Казахстан. –     Алматы, 1995.
11. Ю.Макконнелл К. Р., Брю С.Л.  Экономикс. - М.: 1991.Т.1, Т2..
12. Исингарин Н. Транзит - магистраль экономической интеграции. Алматы: Атамура,1998.-256с.
13. Политические проблемы рыночной трансформации. - Алматы:         Евразия, 1999.
14. Проблемные вопросы к изучению рыночной экономики. Учеб.пособие (под ред. Ф.Д.Веселкова, А.И.Тучкова). - С-П., 1992. - 64 с.
15. Есентугелов А. Стратегия безопасного экономического развития Казахстана в условиях глобализации. // АльПари. - 2002.-№1.-С.3-8.
16. Жоламанов Р. Конкурентоспособность национальной экономики (теория и практика).- Алматы: ИРК, 1995.-165с.
17. Есимов А. Проблемы интеграции АПК стран СНГ // Экономист.-1999.-№6.-С.74-82
18. Рыночная экономика. Учеб. в 3-х томах. Т.1 и 2. Макроэкономика (В.Ф.Максимова).- М., 1992.
19. Самуэльсон П., Нордхаус В. Экономикс. - М., 1991.
20. Самуэльсон П. Экономика (в 2-х томах). - М., 1994.
21. Смешанное общество, мировой опыт и Казахстан. - Алматы. - МН -АНРК, 1998.
22. Есентугелов А. Трансформация экономики Казахстана: рыночная экономика, реформы, экономическая политика. Алматы: РГП "Институт экономических исследований" Минэкономики и торговли РК.-Т.2.-438 с.
23. Формирование рациональной структуры промышленности и проблемы инвестиционного обеспечения (на материалах РК). Канатчинова А.К. и др. - Алматы: Гылым, 1995.
24. Хамитов Н.Н. Финансово-кредитная стратегия рыночной экономики. - Алматы: Рауан, 1995.
25. 24.Экономика:    учебник    для    экономических    академий,    вузов и факультетов (под ред. А.С.Булатова). - М.: 1995. - 604 с.
26. Давильбекова Ж. Промышленность Казахстана: опыт, проблемы, прогноз.-Алматы: Фонд "ХХI век", 1999.-348 с.
27. Экономика регионов Казахстана в условиях формирования      рыночных отношений: проблемы и пути решения. - Исаева М.Г., Нурланова Н.К. и др. - Алматы, 1994.
28. Экономический  механизм рынка научно-технической          продукции.  - Алматы: Гылым, 1994.
29. Постников А.В. и др. Стратегическое планирование и анализ эффективности инвестиций.- М., 1997 г.
30. Антонов А.В.  Системный  анализ: Учебник – М.: Высшая школа, 2004. – 453 с.
31. Баймуратов У.Б. Национальная экономическая система. – Алматы: Гылым, 2000. – 536 с
32. Фатхутдинов Р.А. Конкурентоспособность: экономики, стратегия и управление. II Учебное пособие. – М.: ИНФРА – М. – 2000. 
33. Баймуратов У. Социальная экономика // Том  4. Избранные научных труды. – Алматы: БИС, 2005. – 320 с.

Журналы:     “Вопросы     экономики”,     “Экономист”,     “Российский экономический журнал”, “Общество и экономика”, “Известия АН РК (серия общественных наук)”, “Экономика и жизнь” и др.

Қазақстан Республикасының заңдылық және нормативтік актілері

 

1. Конституция Республики Казахстан
2. Гражданский кодекс Республики Казахстан
3. Закон Республики Казахстан "Об иностранных инвестициях"
4. Указ      Президента     Республики      Казахстан      "О      хозяйственных товариществах"
5. Указ     Президента      Республики      Казахстан      "О      государственном

предприятии"

6. Закон Республики  Казахстан "О рынке ценных  бумаг" 

7. Закон Республики  Казахстан "Об акционерных обществах"

8. Закон   РК   "О   товариществах   с   ограниченной    и   дополнительной

ответственностью"

9. Указ   Президента   РК,   имеющий   силу   закона   "О   производственном

кооперативе"

10. Закон РК "О  сельской потребительской кооперации  в РК"

11. Закон РК "О  некомерческих организациях"

12. Закон РК "О  естественных монополиях"

13. Закон РК "О  труде в РК"

14. Закон РК "Об  образовании" 

15. Закон РК "О  стандартизации"

16. Закон РК " О сертификации"

17. Закон РК " О недобросовестной конкуренции" 

18. Послание  Президента РК Н.Назарбаева "Казахстан  - 2030" Послание    Президента    РК    Н.Назарбаева    народу    Казахстана    "О положении в стране и основных направлениях внутренней и внешней политики:  демократизация  общества, экономическая  и   политическая реформа в новом столетии"

19. Стратегия  индустриально – инновационного  развития Республики Казахстан  на 2003 – 2015 годы. Утверждение указом  Президента РК от 17.05.2003г

20. Стратегический  план развития  Республики Казахстан   до 2010 года. Утвержден Указом  Президента РК от 04.12.2001г. II Сборник актов Президента РК и Правительства РК № 43 - 44 . Астана, 2001 .

21. Назарбаев  Н.А. Казахстан на пути ускоренной  экономической, социальной  и  политической модернизации. Послание  Президента РК Н.А. Назарбаева народу Казахстана, Астана, 16 февраля 2005 года  - II Казахстанская правда. – 18.2005. – 2 - 4 .

22. Назарбаев  Н.А. "Стратегия  вхождения   Казахстана в число 50-ти наиболее  конкурентоспособных стран мира". Послание Президента РК   Н.А.  Назарбаева народу Казахстана, Астана, 31 марта 2006 года.  

23. Назарбаев  Н.А. К конкурентоспособному Казахстану, конкурентоспособной экономике, 

конкурентоспособной нации. Послание Президента народу Казахстане, Астана, 19 марта 2004 года II Промышленность Казахстана, 2004.-с.7.

 

 

 

 

 

 

 

Қазақстан республикасының ғылым  және білім министрлігі

 

Білім және ғылым саласындағы БАҚЫЛАУ  комитеті

 

Бекітілген

Білім және ғылым 

саласындағы бақылау  комитеті

              «___» ____________ 2008ж.

 

 Келісілген 

 Экономика ғылымдары

бойынша эксперттік кеңес

«___» ____________ 2008ж.

 

 

 

Жалпы курс (экономика) мамандығы бойынша кандидаттық  емтиханға арналған

МИНИМУМ-БАҒДАРЛАМА

Экономика ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу  үшін диссертациялық қорғауға арналған диссертациялық кеңес

 

 

 

 

 

 

Алматы, 2008ж.

1. Экономикалық  теорияға кіріспе. Экономикалық теория пәні және әдісі. Экономикалық теорияның пайда болуы мен негізгі даму кезеңдері. Экономикалық динамиканы талдауға әртүрлі көзқарастар. Экономикалық теорияның методологиясы мен ерекшелігі.

Экономикалық  теориядағы негізгі бағыттар мен  мектептер. Қазіргі заманғы экономикалық ой-пікір концепциялары: неоклассикалық, кейнстік монетарлық, неоинституционалдық, неолибералдық.

Қазіргі заманғы  экономикалық теорияны меңгерудегі  экономикалық ілімдер тарихының мәні. Қазақстанда экономикалық ой-пікірдің дамуы: негізгі кезеңдері мен қазіргі заманғы мәселелер.

2. Экономикалық  жүйелері мен олардың ауысуының  жалпы теориясы. Экономикалық жүйенің жалпы теориясы. Экономикалық жүйенің мәні мен элементтері. Экономикалық жүйенің дамуының негізгі баспалдақтары. Экономикалық жүйелердің ауысуының түрлері мен әдістері.

Қазіргі күнгі  қоғамдағы негізгі экономикалық жүйелер (типтері, модельдері). Өтпелі экономиканың даму заңдылықтары. Аралас экономикалық жүйенің қалыптасу шарттары және объективті алғышарттары. Аралас экономика мен экономикалық теорияның методологиялық негіздері. Аралас экономиканың критерийлері.

Шаруашылық  қызметтің және экономикалық ортаның  өмірлік қызметінің сипаттамасы. Адам және экономика. Экономикалық жүйедегі адамның ролі мен алатын орны туралы экономикалық теория. Экономикалық теориядағы адам модельдері. «Нарықтық жағдайдағы адамның өзін рационалды ұстау» қағидасы.